Türk Ocakları; 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı devletinin çözülme ve yıkılma sürecinin ağır şartları altında bunaldığı, Türk milli varlığının yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı bir ortamda milli bir ihtiyaçtan doğmuştur. Bu sebeple Türk Ocakları, yaşanan iç ve dış gaileler içinde milli varlığı tehlikede görerek Türk milletini kurtarmak gerektiğine inanan Türk gençleri ve aydınlarının bir hayat hamlesi ile kurdukları bir milli mefkûre merkezi olmuştur. Osmanlı devleti bünyesindeki çeşitli unsurların milliyetçilik hareketleri karşısında Türk milliyetçiliğinin öncüsü olma ve mensup oldukları millete hizmet etme misyonunu üstlenen Türk Ocakları kısa zamanda devrin birçok önemli ilim ve fikir insanını bünyesinde toplamıştır. Ocak çevresinde toplanan bu aydınlar günlük siyasi çekişmelerin dışında kalmaya çaba sarf ederek çalışmalarını Türk milliyetçiliğinin tarifini kurma konusunda yoğunlaştırmışlardır. Bu sebeple Türk Ocağı çevresindeki aydınların çalışmaları sayesinde Türk milliyetçiliği siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel hayata bakışlar getirmiş, dönemin etkili ve belirleyici bir fikir akımı haline gelmiştir. Türk Ocaklarının yürüttüğü faaliyetler ve ortaya koyduğu fikir ve görüşler, yaşanan problemlerin ağırlığı karşısında bunalan ve çaresiz kalan Türk aydın ve gençleri için yeni bir ümit, heyecan ve milli ruhun etkili bir kaynağı olmuştur. Türk Ocaklarının milli şuur yaratmadaki öncü rolü ülkemizin ve milletimizin kaderinin belirlenmesi açısından son derece önemli olmuştur. Çünkü Türk Ocaklarında milliyetçi ve vatansever fikir atmosferi içinde yetişen ve bu düşüncelerden etkilenen asker-sivil Türk aydınları, milli bir ruhla kazanılan Çanakkale savaşlarında ve Milli Mücadelenin kazanılmasında önemli rol oynamışlardır. Çünkü Ocakta aşılanan milliyetçi ideoloji ve ruh Mondros Mütarekesi'nin boğucu havası ve yalnızlığı içinde Müdafaa-i Hukuk Hareketi'nin kaynağı olmuştur. Milli Mücadele döneminde Türk Ocakları mensupları hem fikriyat, hem de teşkilatlanma safhasında Mustafa Kemal Paşa'nın yanında yer alarak oldukça etkin olmuşlardır. Dolayısıyla Türk Ocakları imparatorluktan milli devlete geçiş dönemi ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş safhasında üstlenmiş olduğu misyonla yakın tarihimize damgasını vurmuştur. Türk Ocakları, kuruluşundan itibaren Türk milletini ilgilendiren siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik konularla ilgili fikir üretmeyi kendisine şiar edinerek, milli vicdanın, milletin temel 1 / 7
hassasiyetlerinin ve beklentilerinin temsilcisi olmayı başardığından, tam anlamıyla milli bir teşkilat olma hüviyetini kazanmış ve bu temel çizgisi ve duruşuyla günümüze intikal etmiştir. Türk Ocaklarının bilim ve fikir alanında verdiği hizmetlerin en önemli zemini onun yayın organı olan Türk Yurdu dergisi olmuştur. Milletinin hizmetinde yüzyılını tamamlayarak yeni bir hizmet asrına hazırlanan Türk Ocakları Türkiye'nin en uzun ömürlü sivil toplum kuruluşu olma özelliğine de sahiptir. Türk Ocaklarının yüzüncü hizmet yılına ulaşabilmesinin en önemli sebebini tarihi misyonuna uygun bir şekilde zamanın ruhunu yakalayarak yürüttüğü faaliyetler ile Türkiye ve Türk Dünyası'nın meselelerine koyduğu teşhislerin ve çözümleri konusunda ortaya koydukları fikirlerin doğruluğu ve isabetinde aramak gerekir. Ayrıca Türk Ocaklarının günlük politik tartışmaların dışında, partiler üstü bir duruş sergilemesi etki alanını genişleten, toplum nezdinde itibarını yükselten ve uzun ömürlü olmasını sağlayan faktörlerden biri olmuştur. Günümüzde Türk Ocakları geçen yüzyılın başlarında olduğu gibi, büyük, milli ve tarihi görevlerle karşı karşıya bulunmaktadır. Çünkü bir yandan dünyada 1990'larda meydana gelen gelişmeler ve Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlığını kazanması milletimizin önünde yeni ufuklar açarken, ülkemiz geçmiş dönemlerdeki şartlarla kıyaslanmayacak derecede büyük bir siyasi ve ekonomik güç ve imkânlara sahip olmuştur. Diğer yandan milli kültürümüz, millete ait değerlerimiz küresel baskıların yanı sıra, kimliksiz aydınların oluşturduğu kozmopolit çevrelerin saldırılarıyla yıpratılmaya ve yozlaştırılmaya çalışılırken, 1980'lerde başlayan PKK terörü ve bu teröre vücut veren Kürtçü-bölücü hareket giderek ülkemizin birlik ve bütünlüğünü tehdit eder boyutlara ulaşmış, Türkiye'nin en büyük problemi haline gelmiştir. Türkiye'nin karşı karşıya bulunduğu bu kritik süreçte Türk Ocaklarının misyonu hiç şüphesiz geçmişten daha az ve kolay değildir. Bunun şuurunda olan Türk Ocakları, 77 şubesi ve bütün çalışma kurullarıyla tarihi mirası ve misyonuna uygun bir vakarla ülkemizin birliği, bütünlüğü, ilerlemesi, milli kültürümüzün geliştirilmesi, yetenekli ve milli şuur sahibi gençlerin yetiştirilmesi, bütün dünya Türklüğünün yücelmesi ve 21. yüzyılı "Türk asrı" yaparak milletimize küresel rekabet ortamında onurlu ve saygın bir yer açmak idealiyle yeni bir hizmet asrına hazırlanmaktadır. 2 / 7
Ocak 2011 Cilt: 31 Sayı : 281 İÇİNDEKİLER TÜRK OCAKLARININ MİSYONU DÜNDEN YARINA KÖPRÜYÜZ, 100 YAŞINDAYIZ M. Çağatay ÖZDEMİR TÜRK YURDU 1. SAYISI ENTELEKTÜEL/POLİTİK BİR ORGAN VE CEMAAT OLARAK TÜRK YURDU DERGİSİ (1911-1918) Mehmet ÖZDEN TÜRK YURDU ÜNİVERSİTE DIŞI BİLİM MECLİS DIŞI SİYASET Dursun AYAN TÜRK YURDU'NUN YÜZ YILLIK PANORAMASI Hüseyin TUNCER TÜRK YURDU DERGİSİ SAHİBİ, MESUL MÜDÜRLERİ, GENEL YAYIN MÜDÜRLERİ VE DERGİ YÖNETİMİNDE GÖREV ALANLAR (1911-2010) İbrahim KARAER ZİYA GÖKALP 3 / 7
Nevzat KÖSOĞLU YUSUF AKÇURA (1876-1935) Yunus KOÇ HAMDULLAH SUPHİ TANRIÖVER AHMET AĞAOĞLU: BİR TÜRKÇÜNÜN TRAJİK ÖYKÜSÜ Hüseyin SADOĞLU AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU MEHMED FUAD KÖPRÜLÜ DR. HASAN FERİT CANSEVER ÜMMET'TEN MİLLET BİLİNCİNE GEÇİŞ SÜRECİNDE Adnan GÜL "ACELESİ OLAN ADAM": RIZA TEVFİK (1869-1949) SADRİ MAKSÛDÎ ARSAL (1880-1957) Yunus KOÇ 4 / 7
ZEKİ VELÎDÎ TOGAN (1890-1970) TÜRK YURDUNDAN İSMAİL HAMİ DANİŞMEND (1889-1967) Mustafa ALKAN Adnan GÜL HÜSEYİN NAMIK ORKUN PARVUS EFENDİ Abdülkadir İLGEN TÜRK YURDU YAZARI OLARAK İSMAYIL HAKKI BALTACIOĞLU (1886-1978) BÜYÜK İDEALİST, ABİDE ŞAHSİYET ŞEVKET RAŞİT HATİPOĞLU!.. Celâl ER 1931 İLE 1954 ARASINDA TÜRK YURDU'NUN MUTAVASSIT DÖNEMİ( ) Nevin GÜNGÖR ERGAN ZİYAEDDİN FAHRİ FINDIKOĞLU (1901-1974) Nurettin ŞAFAK TÜRKİYE'DE FELSEFE ve SOSYAL BİLİMLERDE ÇIĞIR AÇAN BİR İSİM: MUSTAFA ŞEKİP TUNÇ Levent BAYRAKTAR 5 / 7
MÜMTAZ TURHAN (1908-1969) Serdar SAĞLAM ORD. PROF. DR. AHMET SÜHEYL ÜNVER'İN KÜLTÜR TARİHÇİLİĞİNE BİR BAKIŞ (1898-1986) SELÇUKLU DEVRİ TÜRK TARİHÇİSİ, FİKİR VE SİYASET ADAMI OLARAK OSMAN TURAN (1914-1978) Salim KOCA PROF. DR. İBRAHİM KAFESOĞLU İNKILÂBIN STABİLİZASYON DENEMELERİ VE SAVAŞIN SAVURDUĞU TÜRKİYE MANZARALARI Necmettin TURİNAY İ. ERCÜMENT KURAN (1920-2009) Yunus KOÇ PROF. DR. ORHAN TÜRKDOĞAN Nevin GÜNGÖR ERGAN HAYRİ RECEP YENİGÜN ve ESERLERİ Feyzan GÖHER VURAL ELİF NACİ 6 / 7
Mehmet SAĞ "TÜRK YURDU" TARİHİNDEN BİR YAPRAK Süleyman Hayri BOLAY BENİM GÖZÜMLE TÜRK YURDU PISA SONUÇLARI VE MEB MÜFREDATI Necati CEMALOĞLU 1922'DEKİ YUMURTA EYLEMİ ÖNCÜLERİNDEN BİRİ DAHA SONRA BAKAN OLDU TÜRK DÜNYASINDAN HABERLER Metin DEMİRSOY 7 / 7