FED SATIŞI NE ZAMAN BİTECEK? Piyasaların FED faktörü etkisinde karışık seyrettiği bir haftayı geride bıraktık. Bu kesitte başta ABD cephesi bazı hisse marketleri yukarı giderken, Borsa İstanbul un önderlik ettiği gelişen ülkelerde sert değer kayıpları yaşandı. Geçen hafta borsalar Borsa Değişim Borsa Değişim Borsa Değişim Nikkei ( Japonya) + % 4,6 XAO ( Avusturalya ) + % 1,1 BUX ( Macaristan ) - % 0,7 Merval ( Arjantin ) + % 2,9 NZ50 ( Y.Zelanda ) + % 1,1 SET ( Tayland ) - % 0,8 FTSE ( İngiltere ) + % 2,6 ATX ( Avusturya ) + % 1,1 ATE ( Yunanistan ) - % 0,8 HEX ( Finlandiya ) + % 2,4 QI ( Katar ) + % 0,8 TWI ( Tayvan ) - % 0,8 AEX ( Hollanda ) + % 2,3 Bombay ( Hindistan ) + % 0,5 ALSH (G.Afrika) - % 1,0 Nasdaq ( ABD ) + % 2,2 Bel ( Belçika ) + % 0,5 IBE ( İspanya) - % 1,4 Transport ( ABD ) + % 1,9 CAC40 ( Fransa ) + % 0,4 KOSPI ( G.Kore ) - % 1,6 FMIB ( Italya ) + % 1,9 BET(Romanya) + % 0,3 DAX ( Almanya) - % 2,0 TOTX ( Norveç ) + % 1,8 HSI ( Hong Kong ) + % 0,2 PSI ( Portekiz ) - % 2,7 S&P 500 ( ABD ) + % 1,6 ITSEC ( Kanada ) + % 0,1 BIST sanayi endeksi - % 3,2 Dow Jones ( ABD ) + % 1,5 IPC ( Meksika ) - % 0,1 BIST 100 ( Türkiye ) - % 4,2 SSEC (Çin) + % 1,4 KLSE ( Malezya ) - % 0,4 JKSE( Endonezya ) - % 4,5 OW20 ( Polonya ) + % 1,4 RTSI ( Rusya ) - % 0,5 Bovespa ( Brezilya ) - % 4,7 SXGE ( İsviçre ) + % 1,4 PX50 ( Çek Cum ) - % 0,6 BIST banka endeksi - % 6,9 FED 2017 yılına kadar kriz yok diyor. Dünya ekonomisi bir trense sıkça yinelediğimiz üzere bu trenin lokomotifi ABD ekonomisi. 2008 mortgage krizinden sonra başta Avrupa, tüm kıtalarda büyüme darbe yedi ve 2002 2008 periyodunda yakalanan ekonomik ivme sağlanamadı. Sonrası malum 2009 başından bugüne hastayı ( ekonomileri ) ayağa kaldırmak için doktorlar ( merkez bankaları ) tıbbın sınırlarını zorlayan tedavi yöntemlerini devreye soktular. Son derece düşük faiz, aşırı para bolluğu vs özetle hep destek tam destek. Piyasalar 2010 2012 döneminde ekonomiler yeterli dinamizmi kazanamamış olsa da, para bolluğunun etkisi ile pozitif bir seyre sahne oldu ve varlık fiyatları yukarı gitti. İki aydır finansal piyasalar; FED in ekonomik aktivite olumlu şekilde gelişmeye devam ederse varlık alımlarını bu yılın ikinci çeyreği içinde azaltacağını ( 18 eylül tarihli toplantıda bu adımın atılması bekleniyor ) 2014 ortalarından itibaren varlık alımlarını keseceğini ve 2015 sonundan itibaren faiz oranlarını yükseltmeye başlayacağını açıklamış olmasına odaklandı. Nasıl para bolluğu ( 2010 2012 kesitinde ) kutlamaya konu edildiyse, azalacak ve devamında ortadan kalkacak olması ilk etapta piyasalarda ( özellikle de gelişen ülkelerde ) mateme neden oluyor. Ancak bardağın dolu tarafı es geçiliyor. Dünya ekonomisi hasta ise başhekim kuşkusuz ABD Merkez Bankası FED. Aslında başhekim hastanın iyileştiğini ve büyümenin hız kazanacağını ilan ediyor. 2004 ve 2006 yıllarında da şahit olduğumuz normalleşmeye geçiş ( FED in desteğini çekmesi ) adımları hastadan koltuk değneklerinin alınması ve hastanın kendi başına yürümeye başlamasına benziyor. O yıllarda da bu faktör rotaya girince ilk etki varlık piyasalarında sert satış şeklinde gelişmiş ancak devamında ekonomik canlanma şirket karlarını yukarı atmış, borsalar yeni zirvelere yelken açmıştı.
Aşağıda yer alan grafikte görüleceği üzere Borsa İstanbul her iki fazda da ( hem 2004 hem 2006 ) önce 2 ay gibi bir kısa süre içinde dolar bazında % 35 i bulan kayıplara sahne olmuş, devamında ise endeks bir yıl içinde değerini ikiye katlamıştı. 2004 2006 FED Faiz Artırımlarında BIST 100 ( dolar bazı logaritmik haftalık veriler ) Özetle kısa vadeli piyasa reflekslerini bir yana bırakırsak 2014 2017 kesiti reel ekonomiler adına büyümenin güç kazanacağı bir dönem olmaya aday görünüyor. Dünya tarihinde hemen her ekonomik krizin durgunluk dönemlerinde baş gösterdiğini düşünürsek önümüzdeki dört yıllık periyotta başta Avrupa cephesi olmak üzere yeni krizler yaşanması riskinin önemli ölçüde azaldığını söyleyebiliriz. 2013-2016 dönemini 2004 2007 döneminden farklı kılan temel olgu hastanın ayağa kalkması için bu dönem kullanılan ilaç düzeyinin yüksekliği ve muhtemel büyüme oranlarının 2004-2007 de yaşananın altında kalacak olması diyebiliriz. Bu nedenle borsalarda taban oluşumunu takiben yaşanacak yükseliş dalgalarının görece daha kalender kalacağını, önümüzdeki 2,5 yılın yukarı eğimli ancak 4-8 haftalık dilimler halinde aşağı ve yukarı sert slalomlara sahne olmasını bekliyoruz. FED satışı ne zaman bitecek? Piyasa refleksleri itibarı ile bakarsak FED fazlarının gerçekleşmeden önce rotaya girince fiyatlanmasının gerçekleştikten sonra borsaların bardağın dolu tarafına konsantre olarak ralli yapmasının işin geleneksel fiyatlama formatı olduğunu söyleyebiliriz. İlk faz 18 eylül de gerçekleşmesi beklenen varlık alımlarının azaltılması, ikinci faz 2014 ortasında beklenen varlık alımlarının kesilmesi ve son faz faiz artırımlarının 2015 sonunda devreye sokulması olacak. İlk faz olan varlık alımlarının azaltılmasına yönelik fiyatlama ( satış dalgası ) mayıs ortasından bugüne 7 haftadır sürüyor. Geçmiş örneklerde gelişmiş ülke borsaları ile gelişen ülke borsalarının bu fazları farklı zamanlamalar ile güçlü şekilde ayrışarak yaşadıklarını görüyoruz. Yazıyı daha fazla uzatmamak adına geçmişte gelişmiş ülke fiyatlamalarının nasıl gerçekleştiği sorusunun yanıtını bir yana bırakıyor, Borsa İstanbul üzerinden 2004 yılında FED in ilk faiz artırımının nasıl fiyatlandığını hatırlatmak istiyoruz.
Mart 2004 ağustos 2004 BIST 100 FED Faiz Artışı Fiyatlaması ( dolar bazı günlük veriler ) FED 2001-2004 kesitinde reel ekonomiye destek olmak üzere faiz oranlarını % 6,25 den % 1 e kadar düşürmüş ancak 2004 ilk çeyreğinde normalleşmeye geçileceğinin sinyallerini vererek piyasaları 01.07.2004 tarihinde yapacağı faiz artırımına hazırlamayı amaçlamıştı. Gerek BIST gerek Rusya, Hindistan, Brezilya gibi gelişen ülke borsaları tıpkı bugün yazılıp çizildiği üzere eyvah artık bedava para yok algısı ile nisan 2004 başından itibaren satıcılı bir seyre bürünmüş dolar bazında % 35 i bulan bu değer kayıpları mayıs ortasında taban oluşumları gerçekleşene kadar sürmüştü. Borsa İstanbul 2004 FED satışında ibreyi yukarı çevirmek için ufuktaki kötü haberin gerçekleşmesini beklememiş 18.05.2004 de ( Faiz artışından 6 hafta önce ) ibreyi yukarı çevirerek satış dalgasını takiben 6 hafta içinde kayıpların yarısını telafi etmeyi başarmıştı. Tarih tekerrürden ibaret olsa kuşkusuz en iyi fon yöneticileri üniversitede tarih okuyup yüksek lisansı istatistik üzerine gerçekleştirenler olurdu. Bununla birlikte 2013 FED satışının ( hem Türkiye hem diğer gelişen ülkelerde ) başlama biçimi bize ilk faza yönelik fiyatlamada Borsa İstanbul da tarihin tekerrür edebileceğini ve mart 2004 temmuz 2004 kesitini anımsatan bir seyrin yaşanabileceğini düşündürüyor. Bu bakıma biz FED in ilk fazına yönelik fiyatlamanın ( satış dalgasının ) yakın vadede tamamlanacağını düşünüyor, FED in ikinci fazı ( varlık alımlarının kesilmesi ) yaklaşana kadar olan dönemi ihtiva eden ( 2014 ilk çeyrek sonu ) önümüzdeki 8-9 aylık dönemde Borsa İstanbul da yukarı yönlü bir seyrin hakim olabileceğini tahmin ediyoruz. Tahvil Piyasaları Canlanacak ekonomi borsalar adına iyi haber olduğu için para bolluğunun azalacak olmasına yönelik kısa vadeli matem gelişmiş ülke borsalarında ( Almanya, ABD gibi ) daha dalgalı bir reaksiyona sahne olurken tahvil piyasaları bu beklentiyi hisse marketlerinden çok daha sert fiyatlıyor. Daha az para ve canlanmadan kaynaklanacak görece daha hissedilir enflasyon beklentileri son iki ayda dünya genelinde faiz oranlarının 1 1,5 puan ( 100-150 baz puan ) yükselmesine neden oldu. Son 3 hafta tahvil piyasaları ( 10 yıllık ) Ülke 14.06.2013 05.07.2013 değişim Ülke 14.06.2013 05.07.2013 değişim ABD % 2,13 % 2,74 + % 28 İtalya % 4,29 % 4,43 + % 3 Almanya % 1,52 % 1,72 + % 13 İspanya % 4,64 % 4,67 + % 1 İngiltere % 2,06 % 2,49 + % 21 Portekiz % 6,30 % 7,15 + % 13 Fransa % 2,09 % 2,30 + % 10 Macaristan % 5,83 % 5,56 - % 5 İsveç % 1,92 % 2,25 + % 17 Yunanistan % 10,04 % 11,42 + % 14 Norveç % 2,35 % 2,67 + % 14 Slovenya % 6,41 % 6,66 + % 4
Bizim bu cepheye yönelik çok güçlü bir tepe adresi favorimiz olmasa da, ABD 10 yıllık tahvilinde bu hafta 2,90-2,95 aralığının geçilmesi ihtimalini düşük buluyor, borç stoku yüksek ülkelerde faizlerdeki yükselişin ivme kazanmayışını Avrupa borç krizine yönelik riskler adına güven veren bir sinyal yorumluyoruz. Borsa İstanbul da uzun vadeli trend değişti mi? Borsa İstanbul geride kalan 7 haftada TL bazında % 22 değer kaybederek 93.300 puandan 73.100 puana ( dolar bazında kayıp % 27 ) BIST Banka endeksi ise 200,000 puandan % 32 ( dolar bazında % 36 ) değer kaybı ile 138.000 puana geriledi. BIST 100 ( günlük veriler ) BIST Banka Endeksi ( günlük veriler ) Bu sert satış dalgasında ilk perde Gezi ikinci perde FED manşeti ile yaşanırken, bir nevi Gezi faktörü not artışının kazanımlarını alıp götürmüş oldu. Yabancı yatırımcılar adına yatırım yapılabilir ülke notu elbette son derece büyük önem taşıyor. Ancak asgari bu düzeyde önem taşıyan diğer faktör de ülke ekonomisinin büyüme dinamizmini besleyen iç uyum ve istikrar unsurları. BIST 100 2000 2013 logaritmik ( haftalık veriler ) Önceki pusulalarda ( www.gedik.com/pusula ) da sıkça paylaştığımız üzere Borsa İstanbul da işlem gören pek çok şirket her yıl düzenli kar ediyor ve temettü olarak dağıtmayıp ukdesinde biriktirdiği kaynaklar ile özsermayeleri ( varlıklar borçlar ) her sene ortalama % 10-12 yükseliyor. Bu nedenle Borsa İstanbul 12 yıldır dolar bazında yukarı gidiyor. Bu yükseliş elbette huzur ve güven içinde düzenli gerçekleşmiyor. Geride kalan 7 haftada olduğu gibi zaman zaman sert geri çekilmeler gerçekleşiyor ve sürecin devamında endeks bu kayıpları da telafi ederek yeni zirvelere yelken açıyor.
Yukarıda yer alan grafikte 2. bölge olarak ifade ettiğimiz kanal Borsa İstanbul un belki de önümüzdeki 5-10 yıllık kesitte de seyahat adresi olmaya aday gözüküyor. Biz not artışı ile bu kanalın tepe bölgesine yaklaşan ancak devamında Gezi + Fed faktörleri ile yeniden kanalın alt bandına ( dolar bazında 35.500 ) çekilen BIST 100 ün önümüzdeki 9 aylık kesitte yeni zirvelere yelken açmaya aday olduğunu düşünüyoruz. BIST negatif ayrışmaya devam edecek mi? Finansal piyasalarda ne not artışı gibi olumlu faktörler ne de Gezi veya FED gibi negatif faktörler sonsuza kadar fiyatlanmıyor, her tür faktör değişikliği fiyatlar üzerinde limitli etki gösteriyor BIST / DAX 1992 2013 ( euro bazı aylık veriler ) BIST / Dow Jones 1992 2013 ( usd bazı aylık veriler ) Biz yukarıda ve aşağıda yer alan grafiklerde solda euro bazında DAX ve sağda dolar bazında Dow Jones ile karşılaştırdığımız Borsa İstanbul un cari değerler ile yeterli iskontoya ulaştığını, Önümüzdeki 8-9 aylık kesitte BIST 100 ün euro bazında Alman DAX endeksinden ve dolar bazında Dow Jones ( ABD ) endeksinden asgari % 15 daha iyi performans göstererek pozitif ayrışma göstermeye aday olduğunu düşünüyoruz. BIST 100 / DAX 30 ( euro bazı günlük veriler ) BIST 100 / Dow Jones ( usd bazı günlük veriler ) Ülkede oluşan gri havanın dağılması ve yeniden dinamik, uyumlu ve güven veren bir resmin belirginleşmesi durumunda ise önümüzdeki 8-9 aylık kesitte Borsa İstanbul un diğer borsalardan çok daha güçlü biçimde pozitif ayrışarak DAX ve Dow Jones un % 45 üzerinde getiri sağlayabileceğini tahmin ediyoruz. Negatif ayrışma marjına ilişkin olarak ise Borsa İstanbul un diğer borsalar bazında taban bölge içine girdiğini ve kısa vadede negatif ayrışmaya ilişkin aşağı yönlü marjın % 5 ile kısıtlı olduğunu düşünüyoruz.
Strateji Cuma günü yabancı yatırımcıların baskınlığında satıcılı bir kapanış yaşayan ve 73.100 puana gerileyen Borsa İstanbul da biz taban oluşumunun bu hafta gerçekleşmesi olasılığını yüksek buluyoruz. Taban adresine ilişkin olarak BIST 100 de 71.000 ve 69.400 seviyelerini eşit şansa sahip 2 güçlü favori olarak görüyor, Şartların ve haber akışının negatif olduğu kesitlerde fiyatlar iyidir ( ucuz ) kuralından hareket ile güncel şartların tasarruflar içinde hisse senedi oranını arttırmaya uygun olduğunu ve borsaya ayrılan portföylerde ofansif ( atak ) stratejilere geçiş zamanının geldiğini, Hisse senedi tercihlerine ilişkin olarak; rallilerin ilk perdelerinde mutlak baskınlığa sahip olan bankaların önümüzdeki 2-4 aylık periyotta bu geleneği yinelemeye aday olduğunu ve hisse senedi portföylerinde ağırlıklarının arttırılabileceğini düşünüyoruz. Önümüzdeki 8-9 aylık kesite ilişkin olarak Borsa İstanbul 100 endeksinde 90.000 93.000 aralığının yeniden test edilmesi olasılığının yüksek olduğunu düşünüyor, Lokal pozitif haber akışına bağlı olarak 2014 ilk çeyrek içinde tepe adresinin % 10 20 arası oranda yukarı yönlü revizyona konu olması ihtimalini dışlamıyoruz. USDTRL ye ilişkin olarak ise bu hafta içinde 2,01 seviyesini tepe adresi olmaya aday buluyor, 7.700 puan seviyesinden ibreyi yukarı çevirme şansını koruyan Alman DAX endeksinde temmuz ayı içinde 7.400 puanın aşağı geçilmesini beklemiyoruz. Bu hafta ABD cephesinde 6 aylık bilanço sonuçları açıklanmaya başlıyor. Şirket bazı haber desteği sağlayan bu kesitin özellikle önümüzdeki 3-4 hafta boyunca hisse marketlerine destek olmasını bekliyoruz. Hafta içi her gün piyasaları ve faktör değişikliklerini saat 08:35 & 17:45 de Kanal B de ve gün boyu twitter adresimizde değerlendiriyoruz PUSULA PORTFÖY Hazırlayan : Eral Karayazıcı E-mail : ekarayazici@gedik.com Twitter : @eralkarayazici Web : www.gedik.com/pusula Pusulada paylaştığımız görüş ve stratejiler dahilinde sürdürdüğümüz Portföy Yönetimi hizmetimiz hakkında bilgi almak isteyen okurlar 312-438 27 00 numaralı telefondan satış ve pazarlama departmanı ile irtibata geçebilir. HİSSE PUSULA Strateji raporumuz pusula dışında hem teknik hem mali değerler itibarı ile BIST 100 endeksinin üzerinde performans ortaya koymaya aday bulduğumuz hisse senetlerini ve destek & direnç seviyelerini her pazartesi güncelleyerek Hisse Pusula adlı özel bir raporda yayınlıyoruz. Hisse Pusula abonelik koşulları hakkında bilgi almak isteyen okurlar 312-438 27 00 numaralı telefondan satış ve pazarlama departmanı ile irtibata geçebilir. PUSULA ABONESİ OLMAK İÇİN
Pusula her pazartesi 08:45 de yayınlanarak 9,000 abonesine ve veri yayın kuruluşları Foreks & Matriks kullanıcılarına servis edilen bir strateji raporudur. E-mail abonelerimizin gönderim için herhangi bir işlem yapmasına gerek yok. Abone olmayıp farklı alıcılardan pusulayı temin eden okurlar raporlarımıza web sayfamızdan ( www.gedik.com/pusula ) ulaşabilir, Ücretsiz olarak mailing ile pazartesi günleri düzenli gönderilmesi için ozelislem@gedik.com adresine e-mail atabilirler. Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, herhangi bir yatırım aracının alımsatım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir ve sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım sorumlu değildir.