yo r u m @y o r u m ym m. c o m İSTANBUL, 01.09.2009 Konu: Yatırımlarda Devlet Yardımları SİRKÜLER ( 2009/25 ) Küresel kriz ve buna bağlı olarak ülkemizde oluşan ekonomik krizin etkilerini azaltmak üzere; 14.07.2009 tarih ve 2009/15199 sayılı Devlet Yardımları Kararı ile bu Karar çerçevesinde 2009/1 (28.07.2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlandı) ve 2009/2 (20.08.2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlandı) sayılı uygulama tebliğleri çıkartılmıştır. Yazımızda söz konusu karar ve tebliğler çerçevesinde getirilen düzenlemelere özetle yer verilmiştir. 1- Teşvik Belgesi Teşvik belgesi, söz konusu karar ve karara ilişkin çıkarılan tebliğler kapsamında yapılacak yatırımın değerlerini içeren, yararlanılacak destek unsurlarını gösteren belge niteliği taşımaktadır. Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki şirketlerin Türkiye deki şubeleri müracaat edebilir. Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin talepler genel olarak Müsteşarlığa, bazı durumlarda TOBB a bağlı sanayi odalarına da yapılabilir. Teşvik belgesi düzenlenmesi için müracaatta aranacak belgeler, müracaatın değerlendirilmesi, ve belge kapsamında değerlendirilmeyen harcamalara ilişkin bilgilere 2009/1 Tebliğin 7. 8. ve 9. maddelerinde yer verilmiştir. 2- Bölgeler ve Destek Unsurları Bölgeler (dolayısıyla iller) bazında ve bölge ayırımı yapılmaksızın büyük ölçekli yatırımlara sağlanan destek unsurları aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Bölgeler İller Sağlanan Destekler I. Bölge II. Bölge İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, İzmir, Bursa, Eskişehir, Bilecek, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Ankara Balıkesir, Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç), Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Adana, Mersin * Vergi İndirimi * Sigorta primi işveren hissesi desteği * Yatırım yeri tahsisi * KDV istisnası * Gümrük muafiyeti
III. Bölge IV. Bölge Büyük Ölçekli Yatırımlar Konya, Karaman, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Kayseri, Sivas, Yozgat, Zonguldak, Karabük, Bartın, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya, Gaziantep, Adıyaman, Kilis Kastamonu, Çankırı, Sinop, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır, Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Çanakkale ili Bozcaada, Gökçeada illeri * Vergi İndirimi * Sigorta primi işveren hissesi desteği * Yatırım yeri tahsisi * KDV istisnası * Gümrük muafiyeti * Faiz Desteği * Gümrük Vergisi Muafiyeti * KDV İstisnası * Vergi İndirimi * Sigorta primi işveren hissesi desteği * Yatırım yeri tahsisi 3- Sabit Yatırım Tutarları ve Asgari Kapasiteler Yatırımın, teşvik belgesine bağlanabilmesi (dolayısıyla yukarıda yer alan destek unsurlarından yararlanılabilmesi ) için asgari yatırım tutarının; I. ve II. Bölgelerde 1 milyon Türk Lirası, III. Ve IV. Bölgelerde 500 bin Türk Lirası, olması gerekir. Ancak büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel yatırımlar ile, genel teşvik sisteminden yararlanacak yatırımların karar eki listelerde yer alan yukarıdaki tutarların üzerindeki asgari sabit yatırım tutarı ve /veya asgari kapasite şartlarını taşıması gerekir. Diğer taraftan finansal kiralama şirketleri aracılığı ile yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizatlara ait toplam tutarın her bir finansal kiralama şirketi için asgari 200 bin Türk Lirası olması gerekmektedir. Ayrıca tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerine taşınma desteğinden yararlanılacak tesisler için asgari sabit yatırım tutarı aranmaz. Ancak bu tesislerde taşınılacak yerde asgari 50 kişilik istihdam şartının sağlanması gerekir. 2
4- Büyük Ölçekli Yatırımlar Kararname eki listeye göre büyük ölçekli yatırımlar asgari sabit yatırım tutarlarını içerecek şekilde aşağıdaki tablodaki gibidir; Sıra No Sektör 1 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı 50 Milyon TL'nin Üzerindeki Asgari Sabit Yatırım Tutarları (Milyon TL) 1-a * Ana Kimyasal Maddelerin İmalatı 1000 1-b * Diğer Kimyasal Ürünlerin İmalatı 300 2 Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 1000 3 Transit Boru Hattıyla Taşımacılık Hizmetleri Yatırımları 4 Motorlu Kara Taşıtlarının İmalatı Yatırımları 250 5 Demiryolu ve Tramway Lokomotifleri ve/veya Vagon İmalatı Yatırımları 6 Liman ve Liman Hizmetleri Yatırımları 250 7 Elektronik Sanayi Yatırımları 7-a * LCD/Plazma Üretimi Yatırımları 1000 7-b * Modül Panel Üretimi Yatırımları 150 7-c * Lazer Televizyon, Üç Boyutlu Televizyon ve OLED Televizyonlar ve benzeri Televizyon Üretimi Yatırımları 7-d * Diğer Elektronik Sektörü Yatırımları 8 Tıbbi Alet, Hassas ve Optik Aletler İmalatı Yatırımları 9 İlaç Üretimi Yatırımları 100 10 Hava ve Uzay Taşıtları İmalatı Yatırımları 11 Makine İmalatYatırımları 12 Madencilik Yatırımları Maden Kanununda belirtilen IV/c grubu metalik madenlerle ilgili nihai metal üretimine yönelik izabe (cevher işleme) tesisleri ile bu tesislere entegre maden üretimine yönelik (istihraç + işletme) yatırımlar (AKÇT kapsamı ürünler hariç). Yukarıdaki tabloda boş kalan satırlara karşılık gelen sektörlerde 50 milyon Türk Lirasından fazla yatırım yapılması durumunda büyük ölçekli yatırım olarak kabul edilmektedir. 5- Gümrük Vergisi Muafiyeti Gümrük vergisi muafiyeti kararnamede yapılan kısıtlamalar dışında bölgesel ayırım yapılmaksızın bütün teşvik belgeli yatırımlar için uygulanabilecek teşvik unsurudur. Ayrıca Kararnamede bazı özellikli durumlarda bu muafiyetten yararlanma koşulları, ya da teşvik uygulanmayacak durumlara da açıklık getirilmiştir. 3
6- Katma Değer Vergisi İstisnası 3065 sayılı KDV Kanunu gereğince, teşvik belgesi kapsamında uygun görülen makine ve teçhizatın ithali ve yerli teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. KDVK nun 13. maddesinde yer alan sözkonusu istisnanın bu Kanun çerçevesinde de aynen uygulamaya devam edeceği anlaşılmaktadır. 7- Faiz Desteği Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının % 70 ne kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının belli bir kısmı bütçe kaynaklarından karşılanabilir. Yapılan düzenleme ile bölgelere göre sağlanan faiz desteği oranları ile azami faiz tutarları aşağıdaki gibidir; Bölgesel ve Sektörel (Puan) Azami Faiz Desteği Bölgeler TL Kredisi Döviz Kredisi (Proje Bazında) I - - - II - - - III 3 1 500.000,00 TL IV 5 2 500.000,00 TL Ar-ge ve Çevre Yatırımları (Bölge Yatırımları Yok) 5 2 300.000,00 TL 8- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan (teşvik belgesinde kayıtlı istihdam öngörüleri ile tutarlı olmak kaydıyla ); a) Komple yeni yatırımlarda, işletmeye geçiş tarihinden itibaren sağlanan, b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde ( mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır ) Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı aşağıdaki belirtilen sürelerde Hazine ce karşılanır. 4
31.12.2010 tarihine kadar Bölgeler başlanılan yatırımlar 31.12.2010 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar I 2 yıl - II 3 yıl - III 5 yıl 3 yıl IV 7 yıl 5 yıl 5084 sayılı kanun kapsamında benzer desteklerden yararlanan işletmeler için mükerrer olarak bu Karar kapsamında prim desteği uygulanmaz. 9- Vergi İndirimi Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda, Vergisine uygulanacak indirim oranları ile yatırıma katkı oranları aşağıda belirtilmiştir. Bölgeler Bölgesel Uygulama Yatırıma Katkı Büyük Ölçekli Yatırımlar Yatırıma Katkı I 10 25 25 25 II 15 40 30 40 III 20 60 40 60 IV 25 80 45 80 Ancak, teşvik belgesi kapsamında 31.12.2010 tarihine kadar yatırımına başlanması halinde aşağıda belirtilen indirim oranları ile yatırıma katkı oranları uygulanır. Bölgesel Uygulama Büyük Ölçekli Yatırımlar Bölgeler Yatırıma Katkı Yatırıma Katkı I 20 50 30 50 II 30 60 40 60 III 40 80 50 80 IV 60 90 70 90 * İndirimli vergi uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren başlanılır ve indirilen Kurumlar veya Gelir Vergisi tutarı yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar devam edilir. 5
* Vergi indirimi uygulanmayacak harcamalar ile faaliyet konuları aşağıdaki gibidir; * Arazi-arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan diğer harcamalar yatırıma katkı tutarının tespitinde dikkate alınmaz ve bu harcamalar indirimli vergi uygulamasından yararlanamaz. * 5520 sayılı Kanun gereği finans ve sigortacılık konularında faaliyet gösteren kurumlar ve iş ortaklıkları, * 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun, * 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar için vergi indirimi desteği öngörülmez. 10- Yatırım Yeri Tahsisi 18.02.2009 tarih ve 5838 sayılı Kanun un 23. maddesi çerçevesinde Müsteşarlıkca teşvik belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için Maliye Bakanlığı nca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir. 11- Tekstil, Konfeksiyon, Hazır Giyim, Deri ve Deri Mamulleri Sektörlerine Taşınma Desteği Tekstil, konfeksiyon, hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde I. ve II. bölgelerdeki illerde faaliyette bulunan işletmelerin IV. Bölgedeki illere 31.12.2010 tarihine kadar bütünüyle taşıması ve en az elli kişilik istihdam sağlanması halinde bu tesisler için; * Kurumlar vergisi veya gelir vergisi beş yıl süreyle % 75 oranında indirimli uygulanır, * Bu Karardaki esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir, * Çalışanların asgari ücrete isabet eden sigorta primi işveren hissesinin tamamı taşınma tarihinden itibaren beş yıl süre ile bütçeden karşılanır. Tesislerin 2009 yılının sonuna kadar taşınması durumunda taşınma giderleri bütçeden karşılanabilecektir. 6
12- Genel Değerlendirmemiz * Yapılan düzenlemelere göre teşvik uygulaması sosyo-ekonomide gelişmişlik düzeyi dikkate alınarak bölgesel düzeyde ele alınmıştır. Bununla birlikte büyük ölçekli yatırımlar için bölgesel sınırlama söz konusu değildir. * Teşvik belgesi, yapılacak yatırımın ve yararlanılacak destek unsurlarının temel belgesi konumundadır. * Söz konusu düzenlemeler çerçevesinde yararlanılacak teşvik unsurlarının kısa değil orta ve uzun vadeli olduğu görülmektedir. * Yeni teşvik mevzuatı bütünüyle incelendiğinde, hem bölgesel gelişmişlik düzeyine göre sağladığı farklı teşvikler hem de eski teşvik mevzuatına (özellikle yatırım indirimi düzenlemesine) göre daha kapsamlı avantajlar sağladığı görülmektedir. Konuyla ilgili detay açıklamalar ilgili karar ve bu karara ilişkin çıkarılmış Tebliğlerde yer almaktadır. Söz konusu Karar ve Tebliğlere aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz. Bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla * 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar * 2009/1 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin Tebliğ * 2009/2 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin 2009/1 Sayılı Tebliğ de Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliği 7