www.detam.com.tr MERKEZ ŞUBE ŞUBE ŞUBE ŞUBE : Şerefli Sok: NO:35/ANKARA : B.Dere Cad. No:47/9 Mecidiye köy/istanbul :.. /BURSA : /İZMİR :../KONYA 1/34
İÇİNDEKİLER Emniyetli Çalışma Uygulamaları 3 1. Giriş 4 2. İhlaller 5 3. Şantiyeye Giriş İşlemleri 6 4. İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Kuralları 7 5. İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimi 10 6. Alkol & Uyuşturucular 10 7. Kazalarda İlk Yardım 11 8. Planlama Ve Denetim 12 9. Kısıtlı Mekânlar 12 10. Makine Koruyucuları 13 11. Kullanım 13 12. Elektrik Emniyeti 13 13. Olay Raporlama 16 14. Malzeme Hareketleri,Depolanması Ve Bertaraf 17 15. Kişisel Koruyucu Donanımlar 20 16. Emniyetli Çalışma Sistemleri 22 17. Saha Temizlik Ve Bakımı 23 18. Merdivenler Ve El Merdivenleri 24 19. İskeleler 24 20. Yüksekte Çalışma 25 21. Araçlar Ve Trafik 27 22. Yangından Korunma Ve Yangın Önleme Programı 29 23. Kazı İle İlgili Hususlar 30 24. Kalıp İle İlgili Hususlar 32 25. Makineler İle İlgili Hususlar 33 26. Yük Asansörü İle İlgili Kurallar 33 27. İş Makineleri İle İlgili Hususlar 34 28. Kule Vinçlerinin Kullanımı 35 29. Güvenlik İşaretleri 36 2/34
Taahhütname 37 EMNİYETLİ ÇALIŞMA UYGULAMALARI İş Sağlığı ve Güvenliği El Kitabının amacı yaralanmaları önlemek ve işinizi etkin ve emniyetli bir biçimde yapmanızı sağlamaktır. Unutulmamalıdır ki; İş Sağlığı ve Güvenliği ortak sorumluluktur. Yapılan iş ne olursa olsun, sahada İş Sağlığı ve Güvenliğinin gelişimini sağlamak ve gözetmek üzere tüm Teknik ve İdari personelin Önce İş Güvenliği esas alınarak çalışması, temel görevdir. ROUZİ OĞUR Y. Kimya Mühendisi A Sertifikalı Uzman 3/34
1. GİRİŞ Bu el kitabı, inşaat çalışmalarının rahat ve emniyetini sağlamak, yaşamı, sağlık ve mülkleri & emniyetli çalışma koşullarını temin etmek maksadıyla hazırlanmıştır. Emniyet herkesin sorumluluğundadır. Herkes emniyetli uygulamaları takip etmek zorundadır; herkes emniyetsiz koşullar ve iş uygulamaları konusunda tetikte olmalıdır. Bu tür durumlar DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine rapor edilmeli ve böylelikle düzeltici tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. 4/34
Bu kitapçıkta sıralanan rehber ilkeler OHSAS 18001 İnşaat Sanayi Standartlarına dayalıdır. Bunun her şeyi kapsaması gibi bir amaç güdülmekte, fakat sahada genellikle göz ardı edilen en yaygın konular hakkında bir özet olması hedeflenmektedir. 2. İHLALLER Eğer İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarını ihlal ederseniz ya da emniyetsiz bir şekilde çalışırsanız size sözlü ve akabinde yazılı uyarıda bulunulacaktır. Bu uyarıda söz konusu emniyetsiz tavır belirtilecek ve bunu düzeltmeninin yolları işaret edilecektir. Söz konusu ihlal küçük ise uyarı yalnızca düzgün prosedür için hatırlatıcı bir mahiyet taşıyacaktır. Ciddi bir ihlal ise ya da söz konusu emniyetsiz davranışta ısrar ederseniz ücret kesintisi ve/veya hizmet akdinin feshini içeren disiplin cezası uygulanabilir. İş Sağlığı ve Güvenliği kuralı uygulamasının amacı bütün çalışanların korunmasıdır. Tek bir çalışanın emniyetsiz davranışı 5/34
diğer çalışanların emniyetini de tehlikeye atabilir ve emniyet, emniyetsiz davranış ya da koşullara göz yumulmayacak kadar önemlidir. 3. ŞANTİYEYE GİRİŞ İŞLEMLERİ Şantiyeye gelen herkes şantiye güvenlik ekipleri tarafından Ziyaretçi Formu ile kayıt altına alınarak, şantiye yetkililerinin bulunduğu ilgili kısımlara yönlendirilir. Girişte Güvenlik tarafından kişilere kullanılmak üzere Geçici Kimlik Kartı ve Ziyaretçi Bareti ile Ziyaretçi Yeleği verilir. İş başı yapmak üzere gelen işçiler güvenlik biriminin yönlendirmesi ile birlikte İşe Başlama Kontrol Listesindeki işlemleri gerçekleştirir. Formda belirtilen işlemlerin tamamını gerçekleştirmeyen işçilerin direkt olarak işlerine son verilecek ve şantiye dışına çıkartılacaktır. Bu işlemler her bir birim yetkilisi tarafından onaylanır ve en son çalışmasında herhangi bir sakınca görülmemesi halinde, İdari Kısım Amiri tarafından onaylanarak iş başı yapmaya hazır olur. İşlemleri gerçekleştirilen işçilere İş Sağlığı ve Güvenliği Pasaportu tanzim edilir. Günübirlik Çalışma Yapacak İşçiler Günübirlik çalışma yapacak işçilere şantiyede göreve başlamadan önce İş Sağlığı ve Güvenliği talimatı verilir ve izleyecekleri yöntem kendilerine tebliğ edilir. Yukarıdaki işlemlerin tamamını gerçekleştirmeyen kişilerin direkt olarak işlerine son verilerek, şantiye dışına çıkartılır. 6/34
Ziyaretçiler Ziyaretçiler güvenlik tarafından kayıt altına alınır ve kullanılmak üzere Geçici Kimlik Kartı ve Ziyaretçi Bareti, Ziyaretçi Yeleği ile gerekli yerlere yönlendirilir. Çalışma sahası içerisine girecek kişiler iş güvenliği biriminden gerekli eğitimi aldıktan sonra saha içerisine giriş yapabilirler. 4. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL KURALLARI İşyeri ilan tahtası veya panosuna, işyerinin muhtelif kısımlarına asılı bulunan veya asılacak olan iş sağlığı ve güvenliği talimatları okunarak, bu kurallara uyulacaktır. İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınmış bulunan tüm tedbirlere tam olarak uyulacaktır. İşyeri sorumlu ve ilgilileri tarafından sizlere bildirilecek yazılı ve sözlü kurallara uyulacaktır. Şahsınıza verilen görevi, size tarif edildiği şekilde yapın, kendi işinizde başka bir işe karışmayın, amirinizin verdiği emirlere uyun. Uyarı (ikaz) levhalarının yerleri ilgili ve sorumluların haberi olmadan değiştirilmeyecektir. Ne denli küçük olursa olsun bütün yaralanmaları DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine derhal rapor edin Askıdaki yüklerin altında ya da arkasında durmayın İşyerine Ateşli silah getirmeyin 7/34
İşin gereği olarak şahsınıza verilen kişisel koruyucuları, Örneğin; Baret, emniyet kemeri, Ayakkabı, lastik çizme, gözlük. vb. yi devamlı olarak kullanın. Bu malzemeleri eskitir, kırar veya kaybederseniz amirinize haber vererek ve izin alarak ambardan yenisini alınız. İşinizin gereği ve kendinizin can güvenliği için çok lüzumlu olan bu koruyucuları almadan işbaşı yapmayın. Düşme ve kayma tehlikesi olan ve üç metreden daha yüksek kısımlarda çalışırken muhakkak surette güvenlik kemerlerini belinize takın ve halatı sağlam bir yere geçirdikten sonra kancaya takın. Güvenlik kemerinin halatı kısa geldiği takdirde, ambardan kendinize halat alın ve bunu güvenlik kemerinin kancasına sıkıca bağladıktan ve ilave ekidir halatın diğer ucunu yine sağlam bir yere tutturduktan sonra çalışmaya başlayın. Beraber çalıştığınız işçi arkadaşları ve işyerinde çalışan diğer işçileri kazaya uğratmayacak şekilde çalışın. İşyerinde çalıştığınız sürece sivri uçları veya keskin kenarları bulunan malzeme ve artıkları, gelişi güzel almayın ve ortalıkta bulundurmayın. İşyerinde çalıştığınız sürece kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli durumlara düşürecek şekilde malzeme istif etmeyin ve araçları gelişi güzel yerlere bırakmayın. 8/34
İnşaat süresince, oluşacak tüm boşluklardan uzak durun ve boşluklara hemen korkuluk yaparak gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayın. İnşaatın veya işin yürütümü sırasında yapılan geçitlere sağlam şekilde korkuluk yapın ve bu korkulukları geçit sökülünceye kadar sökmeyin. Tavan veya döşemelerdeki çeşitli maksatlar için bırakılan boşluk ve deliklere (Örneğin; Asansör, aydınlık, v.s.) boşluğu korkuluk yapın veya bu deliklerin üstlerin geçici bir süre için uygun şekilde kapatın. Korkuluk veya kapakları işyeri ilgili ve sorumlularının haberi ve izni olmadan sökmeyin. İnşaatın kenarında, boşluk veya delik civarında korkuluk veya kapak yok ise herhangi bir nedenle gezmeyin, bulunmayın, oturmayın, yatmayın ve uyumayın. İş makinelerinin çalışma sahasına yaklaşmayın. İşyerinde bedeni şaka yapmayın. Yürürken önünüze bakın. Acil durum olmadıkça koşmak yerine yürüyün. Girilmesi yasaklanan yerlere girmeyin. Kuvvetli rüzgâr alan kısımlarda yetkiliyi ve iskelenin kurulmasını bekleyin. Harici iskele kurup sorumluların izni ve haberi olmadan çalışmayın. İşyerinden izinsiz ayrılmayın. İşyerinde misafir, hemşeri, akraba kabul etmeyin. Vukua gelecek en ufak bir tehlikeli durum/davranışı, iş kazasını işyeri ilgili ve sorumlularına haber verin. 5. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ İşyerinde sürekli ve düzenle olarak kaza önleme çalışma toplantıları yapılmakta ve İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri verilmektedir. 9/34
Bununla birlikte, her zaman ve her işte emniyetli davranmak her çalışanın ve Alt işverenin sorumluluğundadır. Eğitim yalnızca emniyet ve emniyet kuralları hakkında bilincinizi artırır ve işiniz her gün emniyetli çalışmaktır. 6. ALKOL & UYUŞTURUCULAR Kendisine verilen görevleri emniyetli bir biçimde yerine getirmesini zaafa uğratacak biçimde uyuşturucu ya da diğer sarhoş edici maddelerin etkisi altında olduğu fark edilenler derhal inşaat sahasından çıkartılacak ve bir daha işyerine alınmayacaktır. Doktor reçeteli veya reçetesiz ilaç kullanıyorsanız çalışmaya başlamadan önce durumdan DETAM İş Güvenliği Mühendisini ve İşyeri Hekimini haberdar ediniz. Bazı ilaçlar emniyetli biçimde çalışmanızı ya da ekipmanları emniyetli biçimde çalıştırmanızı engelleyebilir. Bitkinlik, hastalık ya da çalışanın ya da başkalarının yaralanmasına yol açabilecek başka nedenler yüzünden çalışanın becerilerinin ya da uyanıklığının zayıf olduğu durumlarda kimsenin çalışmasına bilerek izin verilmeyecek ya da bu işçinin çalıştırılması talep edilmeyecektir. 7. KAZALARDA İLK YARDIM İlk Yardım araçlarının sahanın neresinde olduklarını bilmelisiniz İlk yardım konusunda kimim eğitimli olduğunu bilmelisiniz. 10/34
Unutulmamalıdır ki; kaza geçiren kişiye ilk yardım konusunda müdahale ehil kişiler tarafından yapılmalıdır. Herhangi bir kaza durumunda sağlık personeline veya ilkyardım eğitimi görmüş kişiye acil olarak bilgi ulaştırınız. Ne kadar küçük olursa olsun bütün yaralanmaları derhal DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine bildiriniz. Kişisel nedenlerle ya da iş nedeniyle olsun, yaralanma ya da hastalık yüzünden iş sahasından ayrılmadan önce görevli formeninizi ya da DETAM İş Güvenliği Mühendisini Haberdar ediniz. Emniyeti etkileyebilecek (Diyabet, göz ya da işitme bozukluğu, sırt veya kulak sorunu, fıtık ya da yükseklik korkusu gibi) bir sağlık durumunuz ya da engeliniz varsa bunu İşyeri Hekiminize ve İş Güvenliği Mühendisinize bildirin, 8. PLANLAMA VE DENETİM Malzeme taşınırken/kaldırılırken ya da ekipmanlarla çalışırken işler, yaralanmaları önleyecek biçimde planlanacaktır. İşleri uygun ve kazaya meydan vermeden yapmak için yetkili amirinize çekinmeden danışınız. 9. KISITLI MEKÂNLAR Çalışanlar yasak alanlara, yeraltı bölmelerine, tanklara, ya da havalandırması çok az olan ya da hiç olmayan yerlere; buralara 11/34
girmesinin emniyetli olduğu belirtilmedikçe ve girecek kişinin / kişilerin kısıtlı mekânlarda çalışma izni bulunmadıkça girmeyecektir. Kapalı ve yasak alanlar, kısıtlı mekânlar tehlikeli gazlar, dumanlar birikebileceği için, oksijensizlik, istenmeyen süreç malzemelerin girişi ve diğer tehlikeler nedeniyle tehlikeli olabilir. Havalandırma; Kaynak, yakma ve kesme çalışmaları yaparken duman ve buhar konsantrasyonlarını kabul edilebilir düzeylerde tutmak için havalandırma yapmalısınız. Yeterli havalandırması bulunmayan kapalı mekânlarda içten yanmalı motorlar kullanılmamalıdır. Yeterli havalandırma sağlanamıyor ise çalışanlara hava tedarik eden soluma cihazları temin edilmelidir. 10. MAKİNE KORUYUCULARI Makine ve ekipmanlar kullanılmadan önce makine koruyucuları ve diğer koruyucu aletler yerli yerinde olmalıdır. Çalışanlar her hangi bir hatayı ya da eksikliği tespit eder etmez amirlerini ya da DETAM İş Güvenliği Mühendisliğini haberdar etmelidir. Eğer ekipman emniyetli şekilde çalışacak durumda değil ise onarılana ya da değiştirilene kadar kullanmayınız. 11. KULLANIM Çalışanlar ya da Alt işverenler, İş Sağlığı ve Güvenliği Denetçilerinden talimat ve izin almadıkça kendi görevleri dışında 12/34
elektrikli aletleri, hava ya da su hatlarını, makineleri kullanamazlar. 12. ELEKTRİK EMNİYETİ Elektrikli aleti kullanmadan önce kontrol edin. Yıpranmış kablolu el aletlerini kullanmayın, Koruması veya tutma kolları olmayan el aletleri ile çalışmayın, Güvenlik topraklaması arızalı olan aleti kullanmayın. Dar ve rutubetli yerlerde küçük gerilimle (42 Volt) çalışmayın. Hareketli ve döner kısımları korunmamış alet kullanmayın. Elektrikli alet ile parlayıcı veya patlayıcı ortamda çalışmayın. Elektrikli ekipmanların topraklama iletkeni yoksa toprak arıza devre kesicileri kullanılmalıdır. 13/34
Kullanmadan önce bütün kabloları kontrol ediniz. Yıpranan aşınan ya da çıplak kablolar kullanılmayacak, etiketlenecek ve derhal kullanımdan çekilecektir. Kabloları araç ve insan trafiğinden, keskin kenar ve köşelerden koruyunuz. Bütün elektrikli ekipmanlar ve malzemeler onaylı tiplerde olmalıdır. Prizler, anahtarlar ve pano kutuları gibi elektrik yüklü tertibatlar kapaklarla korunmalıdır. Karton kabul edilebilir bir kapak değildir. Bütün fişler, çıkışlar, anahtarlar ve pano kutuları geçerli standartlara göre yerleştirilecektir. Bu anlamda, priz kutuları kalıcı olarak monte edilecek, ROMEX tipi NM kablosu ıslak ve nemli yerlerde kullanılmayacak ve geçici kabloluma işlemleri kablolara hasar gelmeyecek biçimde yapılacaktır. Dışarıda kullanılacak elektrik fitingleri hava koşullarına dirençli olmalıdır. Elektrik ile ilgili arızaları elektrikçiye veya elektrik servisine veyahut amirinize haber verin. Sorumlu ve salahiyetli elektrikçiden başkası elektrik işi ile ilgili olarak uğraşamaz. Yasak ve tehlikelidir. 14/34
Pano veya tabloya müdahale edilmesi için pano üzerine hiçbir şey koymayın. Pano veya tablo çevresine su dökmek, su sıkmak kati surette yasaktır. İşyerinin muhtelif kısımlarında bulunan enerji nakil hattına herhangi bir nedenle yaklaşmayın ve dokunmayın. Ayrıca bu hatlara demir, boru ve buna benzer malzemeleri yaklaştırmayın ve dokundurmayın. Ölüm tehlikesi vardır. Hat, motor, sigorta ve diğer bütün elektrik tesis ve tesisatlarında tehlike mevcuttur. Bu gibi yerlerde yapılacak işlemler; Örneğin; Sigorta bu şosonu değişmesi v.s. ancak sorumlu ve salahiyetli kişiler tarafından gerilim olmadığı zaman yapılacaktır. Elektrik tesisatını, aydınlatma ve kuvvet tesislerini ancak sorumlu ve salahiyetli elektrikçi yapabilir. Bakım, onarım, lamba takılması veya değiştirilmesi, şalter ancak sorumlu ve salahiyetli elektrikçi tarafından yapılabilir. Yetkisiz kimseler kati surette bu işlerle uğraşamazlar. Sorumlu ve salahiyetli kişiler tarafından kontrol edilmeyen topraklamayı kullanmayın. Topraklamaya dokunmayın. Şalteri devreden çıkarın sonra fişi çekin veya sokun. Yeraltındaki elektrik kablolarına, boru veya kazık çakmak veyahut başka bir işlem yapmak kati surette yasaktır. Ölüm tehlikesi vardır. 15/34
13. OLAY RAPORLAMA Eğer iş sırasında yaralandıysanız hemen DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine rapor ediniz. BEKLEMEYİNİZ! Tıbbi Müdahale gerektiğine inanmasanız bile yaralanma olayını rapor ediniz. Tıbbi yardım gerekli ise sağlanacaktır. 14. MALZEME HAREKETLERİ, DEPOLANMASI VE BERTARAFI Elle Yapılan Çalışmalar; Bir şey kaldırırken sırtınızdan değil bacaklarınızdan güç alınız. Bacaklarınızı bükerek belinizi normal eğiminde tutarsanız sırtınız zedelenmeyecektir. Bazı temel Noktalar Şunlardır. Kaldıracağınız nesnenin ağırlığını bilmelisiniz. Çok ağır ya da hacimli ise yardım isteyiniz. Ayaklarınızı sabitleyiniz, belinizi dik tutarak bacaklarınızdan güç alınız. Yavaş kaldırınız. Silkeleme ve eğme- bükme yapmayınız. Nesneyi bırakırken geriye doğru aynı hareketleri tekrarlayınız. 16/34
Mekanik Yapılan İşlemler; Kaldırılacak nesnenin ve nesneyi kaldırmada kullanacağınız ekipmanın kapasitesini bilmelisiniz. Kaldırılmış yüklerin altına bloklar yerleştirirken blok lama malzemesinin yük emniyetli biçimde desteklenecek denli büyük olmasına dikkat ediniz. Ayrıca çalışanlar yükten emniyetli bir mesafeye uzaklaşmadan yükün serbest bırakılmamasını temin ediniz. Depolama Malzemeleri çıkışları, koridorları, geçiş yollarını, yangın söndürücüleri ve elektrik panolarını kapatmayacak biçimde depolayınız. Üst üste depolanan malzemeler kaymalarını, düşmelerini ve çökmelerini önleyecek biçimde sağlamlaştırılmalıdır. İçeride depolanan malzemeler asansör boşluklarından 6 Ft den (1.80 m ) daha yakına ya da depolanan malzemelerin üzerine uzanmayan duvarlar için 10 ft den (3,48 m ) daha yakında depolanmamalıdır. Tuğla yığınlarının yüksekliği 7 ft ten (2,2 m ) yüksek olmamalıdır. Gevşek tuğla yığınları 4 ft den (1,2 m ) yüksek ise 2 ft de (0,6 m ) bir uca doğru sivriltilerek depolanmalıdır. Duvar blokları 6 ft den daha yüksek istif edilecekse yığınlar her katta ½ blok uca doğru sivriltilmelidir. 17/34
Elle kaldırma ve yerleştirme yapılıyorsa keresteler 6 ft den yüksek istiflenmeyecektir. Forklift kullanılıyorsa maksimum istifleme yüksekliği 20 ft dir. (6 m ) Torbalar ve çıkıntılar emniyete alınmaları açısından birbirlerine yaslanarak sıralanmalıdırlar. Torbalı malzemeler, tabakalar geriye yaslanarak ve en az 10 ft de bir, torbayı çapraz koyarak istiflenmelidir. Fıçılar, variller ve küçük fıçılar simetrik olarak istiflenmelidir. Yanlarına doğru istiflenirse alt katlar yuvarlanmayı önleyecek biçimde bloke edilmelidir. Aksi takdirde sağlam, düz bir istif yüzeyi elde etmek için her katman arasına uzun tahtalar, kontrplak ya da palet yerleştiriniz. İstiflemeden önce kullanılmış kerestelerin ve kalıpların üzerindeki çiviler çıkarılmalıdır. 15. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR Tüm Personel Baret Çelik Burunlu İş Ayakkabısı Reflektifli Yelek 18/34
Yağmurluk Eldiven Ziyaretçiler Baret Reflektifli Yelek Tozlu işler (Kazı, Yıkım vb.); Gözlük Maske Yüksekte Çalışmalar (İskele, çatı, merdiven vb.); Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Isıl İşlemler (Kaynak, izolasyon vb.) Isıya dayanıklı eldiven Kaynakçı Yüz Siperi Deri Önlük Kullanacaktır. Malzemeler, aletler ve diğer nesneler, diğer personeli düşen nesnelere karşı koruyacak önlemler alınmadan yüksek yapılardan atılmamalıdır. Yüksek düzeyde gürültülü alanlarda ve belirle alet ve ekipmanları kullanırken kulak tıkaçları kullanılmalıdır. 19/34
16. EMNİYETLİ ÇALIŞMA SİSTEMLERİ Bütün personel her zaman emniyetli şekilde çalışmalıdır. Bütün görevler aşağıdakilere uygun olarak yapılacaktır. İş değerlendirilmeli ve faaliyet titizlikle planlanmalıdır. İş gücü organize edilmeli ve rollerinden emin olmalıdırlar. İş sırasında planlanan prosedürlere bağlı kalınmalıdır. İşin kapsamındaki değişiklikler iş gücüne bildirilmeli ve ayrıntılı biçimde açıklanmalıdır. Faaliyete, örneğin, yemek molasında vb. ara verilmesi gerekiyorsa, işyeri emniyetli halde bırakılmalıdır. Bütün işlerin en yüksek standartlarda tamamlanması zorunludur. ÇALIŞMA İZNİ Çalışma izinleri genellikle iki nedenden dolayı talep edilmektedir. Birincisi; iş sahalarından yürütülen işlerin kontrolünün sağlanması, İkincisi ise, gerekli bütün emniyet tedbirlerinin alınmış olmasıdır. Unutulmalıdır ki, çalışma izni emniyet teminatı değildir. Her an kazalar olabilir ve kurallara daima sıkı sıkıya bağlı kalınmalıdır. Bağlayıcı olmamakla beraber Genel olarak Yapı Projelerinde Çalışma izinleri aşağıdaki tip işler için verilmektedir. Sıçak Çalışmalar 20/34
Kısıtlı Mekânlar Elektrik işleri Kazı Yerleri Yükseklik çalışmaları Çalışma izni işi yapan kimsenin koşullarını belirler ve çalışma sırasında uyulması gereken emniyet önlemleri belirleyerek potansiyel zararlı etkileri sınırlar. Yapılan işle, iş durumunun kontrolüyle ilgili kapsamlı ve detaylı bilgi verir ve aynı anda uygunsuz ya da çelişkili işlerin yapılmasını önler. 17. SAHA TEMİZLİK VE BAKIMI Temizlik ve bakım herkesin emniyeti için önemlidir. Bu yüzden sahanızı temiz tutmaya özen gösteriniz. Bir tehlike görürseniz düzeltiniz. Kendiniz düzeltemezseniz DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine müracaat ediniz. Malzemeler kolay erişmek için temiz yığınlar halinde tutulmalıdır. Koridorlarda gevşek malzemeler, aletler, kablolar ve çöp bulundurulmamalıdır. Çöpleri düzenli olarak sahadan çıkarınız ve uygun biçimde bertaraf ediniz. Malzemeler kalıplar üzerindeki çıkıntı yapan çiviler çıkarılmalıdır. Temiz keresteleri düzenli yığınlar halinde istifleyiniz. 21/34
18. MERDİVENLER VE EL MERDİVENLERİ Merdivenlerde kullanılacak kereste sağlam olacaktır. Kereste üzerinde çatlak, yarık, çürük ve iri budak bulunmayacaktır. El merdivenleri, kullanıldıkları yerlere, alt ve üst kısımları kaymayacak veya bu yerlerden kurtulmayacak şekilde yerleştirilecektir. Sabit merdivenler çift taraflı korkuluklu olacaktır 19. İSKELELER İskeleleri sağlam malzemelerden yapın. İskelede çalışmaya başlamadan önce kontrol edin. Herhangi bir arıza mevcutsa durumu sorumlu ve ilgililere haber verin ve giderilince çalışmaya başlayın. İskelelerde korkuluksuz çalışmayın. İskelelerde emniyet kemersiz ve baretsiz çalışmayın, İskele üzerindeki el aletleri vb. düşmeye karşın koruma altına alın, Eksik kalas/platform ile merdivensiz iskelelerde çalışma yapmayın, Balkon ve buna benzer yerlerde sıva, boya ve buna benzer işler yapılacağı zaman harici iskele kurulduktan sonra işinizi yapın. İskele sökümü yukarıdan aşağı doğru yapılacaktır. İskele sökümü sırasında alt tarafta hiç bir kimse bulundurulmayacaktır. Bu nedenle bir gözcü görevlendirin. İskele elemanları tek tek sökülecektir. 22/34
20. YÜKSEKTE ÇALIŞMA Bazı alanlarda yüksekte (2 m nin üzerinde) çalışırken emniyetli erişim sağlamak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumlarda çalışanlara emniyet kordonu ya da askı kordonu verilecektir. Kordonu doğru biçimde, takmanız gerekir. Son 6 ayda kontrol edilip edilmediğini öğrenmek için kordon muayene etiketini kontrol ediniz. Aşınma ve kopma emarelerine karşı kontrol ediniz. Askı kordonu bağlayacak sağlam bir demir (kanca) noktası belirleyiniz. Yoksa işi durdurunuz ve DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine müracaat ediniz. DÜŞMEDEN KORU ; Düşmeden korunma tertibatı bulundurma; Yüksekte çalışan ya da yürüyen personel aşağıdakilerden biri ya da 23/34
daha fazlası yoluyla düşmeye karşı korunmalıdır. Bunlar: - Korkuluk sistemleri - Kişisel Düşmeyi önleme Sistemleri (Kordon, emniyet halatları, çekilebilir cankurtaran halatları, ankraj noktaları vb.) Yer çukurları herhangi bir yürüme /çalışma yüzeyinde 2 m lik bir çukur - Çalışanların düşebilecekleri yer çukurları korkuluk sistemleriyle, kapaklarla ya da kişisel düşmeyi önleyici sistemlerle korunmalıdır. - Çalışanların içine düşebilecekleri yer çukurları amaçlanan azami yükün iki katı yük dayanırlığına sahip kapaklarla örtülmeli ve üzerine KAPAK ya da ÇUKUR ibaresi konmalıdır. - Nesnelerin düşebilecekleri yer çukurları kapaklarla örtülmelidir. Yüksekte kalıp ya da takviyeli çelik üzerinde çalışan personel kişisel düşmeyi önleyici sistemlerle, emniyet ya da konumlandırma cihazı sistemleriyle korunacaktır. 24/34
21. ARAÇLAR VE TRAFİK Sürücü ve yolcular tarafından emniyet kemeri bulunan şirket araçları kullanılmalıdır. Bu kurala uyulmasını sağlamak sürücünün sorumluluğundadır. Projede görev alacak araç sürücüsüne arazı düzgün kullanma sorumluluğu verilmektedir. Araç kazaları derhal rapor edilmelidir. İşyerinde azami sürat 10 kilometredir. Araçların manevralarında muhakkak surette işaretçi kullanılacak ve bu kişi giriş - çıkış ve manevraları idare edecektir. Araçlar gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan sürücüsüz bırakılmayacaktır. SAVUNMAYA YÖNELİK ARAÇ KULLANMA Savunmaya yönelik araç kullanma tanımı şöyledir; Başkalarının yanlış fiillerine ve ters koşullara karşın çarpışmayı önleyici araç kullanma Kendisi ve sorumluluğu altındaki Ortaklık ekipmanları için tehlikeli bu tür durumlar konusunda sürekli beklenti içerisinde olmak ve bunlardan kaçınmak sürücünün sorumluluğundadır. Bunun için de emniyetli biçimde araç kullanılması, aracın emniyetli çalışması için aracı ve yardımcı ekipmanları muayene etmesi, her hangi bir nedenden dolayı yaralanabileceği durumlara yönelik olarak tetikte olması gerekmektedir. 25/34
Emniyetle araç kullanmanın temel sorumlulukları şunlardır. Aracı kullanan her kes bütün trafik düzenlemelerini çok iyi bilmelidir. Yakından Takip yasaktır. SAHA TRAFİĞİ Bütün uyarı işaretlerine uyunuz!!! Şantiyede hareket eden ekipman ve makinelere dikkat ediniz. Bu ekipmanlar genellikle gürültülüdür ve operatör sizi görmeyebilir, duymayabilir. Hareket halindeki ekipmanlara dikkat etme yükümlülüğünüz bulunmaktadır. 22. YANGINDAN KORUNMA VE YANGIN ÖNLEME PROGRAMI Çalışanlar yangın söndürücülerin yerlerini ve bunları nasıl kullanacaklarını bilmelidirler. Yanıcı ve alev alır sıvıların depolanması ve taşınması için yalnızca onaylı koyteynerler ve taşınabilir tanklar kullanılmalıdır. Yangın söndürme ekipmanları dikkat çekici, görülebilir yerlere konulacaktır. Yangın söndürücülerin önüne hiçbir malzeme depolanmayacaktır. 26/34
Yangın söndürücüler düzenli olarak muayene edilmelidir. Sigara içilmesi yasaklanan yerlerde, sigara içmeyiniz, ateş yakmayın, açık alevli cihaz kullanmayın, kaynak yapmayın. İşyerinde vukua gelen en küçük bir yangın derhal sorumlu ve ilgililerine haber verin veya verdirin. Yağ, akaryakıt, boya veya organik tozlar gibi parlayıcı maddelerin yangınlarında ve alçak gerilim elektrik tesislerindeki yangınlarda su kullanmayın. Parlayıcı sıvılar, yağlar veya boyalardan doğacak yangınlarda, KKT tipi yangın söndürme cihazlarını kullanın. Gerilim altındaki elektrik tesis ve cihazlarında çıkan yangınlarda, KKT tipi yangın söndürme cihazı kullanın. 23. KAZI İLE İLGİLİ HUSUSLAR Kazı yerini açmadan önce yeraltı hatlarının tam yeri belirlenmelidir. Kazı ya da sondaj işlemi öncesinde denetçinize müracaat ediniz. Kazı yerleri yetkin bir kişi tarafından kontrol edilip girmenin emniyetli olduğu açıklanana denk hiçbir personel kazı yerlerine girmeyecektir. 27/34
Kazı yerleri günlük olarak ve yağmur fırtınasından, diğer tehlike yaratacak olaylardan sonra kontrol edilecek ve Yapı İş Defterine ve İş Güvenliği Uzman Kontrol denetim defterine kaydedilecektir. Kazı sırasında elektrik kabloları, gaz boruları, su boruları veya su yolu, kanalizasyon ve benzeri tesisata rastladığınız taktirde kazı işlemini derhal durdurun, sorumlu ve ilgililere haber verin. Kazı sırasında zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, derhal buradan uzaklaşın. Sorumlu ve ilgililere derhal haber verin. Sorumlu ve ilgili şahıslar tarafından gerekli önlemler alındıktan sonra kazı işlemine devam edin. Kazı sırasında üst taraftan herhangi bir kayma veya göçme ihtimali belirdiği zaman derhal çalışma mahallini terk edin. Sorumlu ve ilgililere derhal haber verin. Gerekli önlemler alındıktan sonra kazı işlemine devam edin. Bir buçuk metreden daha derin kazıları şevli yapın. Bu derinlikten sonra kazı şevsiz yapıldığı takdirde iksa (tahkimat) yapın. Bir buçuk metreden daha derin kazı işlerinde, el merdivenleri ile inip çıkın. Kazı işlerinde yağış sırasında çalışmayın. Yağışın durmasından ve güvenlik tedbirleri alındıktan sonra çalışın. Islak elbise ile çalışmayın. Su içinde çalışmanız gerekiyorsa çizme kullanın. Kazıdan çıkan toprağı, kazı kenarından en az bir metre uzağa atın. 28/34
Kazı sahası içinde, çalışma dışında bulunmayın, oturmayın, yatmayın veya uyumayın. Kazı işlemi sırasında ters şev vererek üst tarafı göçertmeyin. Kazının üst kenarında bulunmayın Bütün kazı yerleri geri doldurma işleminden önce bu işlem için emniyetli olup olmadığı hususunda kontrol edilecek ve Yapı İş defterine işlenecektir. Ekskavatör, buldozer ve benzeri iş makinelerinin hareket alanı içine girmeyin ve yaklaşmayın. İş makineleri üzerine kati suretle binmeyin. Bu gibi makinelerin üzerinde operatörden başkası bulunamaz. 24. KALIP İLE İLGİLİ HUSUSLAR Kalıp yapımı sırasında boşluk taraflarına sağlam korkuluk yapılacaktır. Kalıp bitimi müteakip kalıbı yetkili ve sorumlu kişilere kontrol ettirin. Kontrol sonucu müspet çıktığı takdirde ve diğer işlemler bittikten sonra beton dökün. Kalıp söküm ü aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır. Kalıbı alınacak kısmın önce çaprazları, kolon kanatları alınacak ve saha temizlenecektir. Sökme işi en çok iki aksin dikmeleri alınarak yapılacaktır. Sökme işi, sopa ve benzeri araçlardan yararlanılarak yapılacaktır. 29/34
Kalıbı sökülecek kısım üç metreden yüksek olduğu taktirde seyyar platform kullanın. Bu platform üstünde işçi bulunduğu zaman platformu hareket ettirmeyin. Sökülen kalıp malzemeleri atılmayacaktır. Uygun şekilde istif edilecektir. Söküm sırasında, söküm yerine sökücüden başkası yaklaşmayacak ve girmeyecektir. Dış yüz ve boşluk kısımlarda düşmeye karşı gerekli güvenlik tedbirlerini alın. 25. MAKİNELER İLE İLGİLİ HUSUSLAR Her türlü arıza ve aksamayı derhal sorumlu ve ilgililere haber verin. Arızalı alet, cihaz, makine ve tezgâh kullanmayın. Çalışan makineye el ile veya başka bir malzeme ile müdahale etmeyin. Makine çalışırken yağlamayın ve tamirat yapmayın veya bakım işlemine girişmeyin. Makine durdurulduktan sonra yapılacak yağlama, tamirat ve bakım sonucunda makineye ait koruyucuları muhakkak yerine takın. Koruyucuları olmayan makineyi çalıştırmayın veya kullanmayın. Makinenin çalıştırıldığı kısımdaki uyarı levhasına muhakkak uyun 30/34
26. YÜK ASANSÖRÜ İLE İLGİLİ KURALLAR Yük asansörü ile kapasitesinden daha fazla yük taşımayın. Yük asansörü ile kesin olarak inip çıkmayın. Yük asansörü katlarda durduğu zaman, asansöre yaklaşın ve işinizi görün. Yük asansörünün katlarda durduğu yere gerekli güvenlik tedbirlerini almadan yaklaşmayın. Yük asansörünün alt tarafına yaklaşmayın. 27. İŞ MAKİNELERİ İLE İLGİLİ HUSUSLAR Operatör belgeniz olmadan iş makinesi çalıştırmayın, Çalışma sahasının güvenlik tedbirleri alınmadan veya emin olmadan çalışma yapmayın, Çalışma sahasında personel geçişi oluyorsa çalışma yapmayın, Sürücü kabinine veya iş makinesinin herhangi bir yerine başka bir kişinin binmesine izin vermeyin, İş makinesini çalıştırmadan önce gerekli kontrolleri yapın, Düzenli olarak bakımları takip edin, İşaretçi olmadan çalışma yapmayın, 31/34
28. KULE VİNÇLERİNİN KULLANIMI Kule vinci çalıştırılmaya başlamadan önce operatörü tarafından genel olarak göz kontrolünden geçirilecektir. Kule vinçlerinin iş güvenliği kontrollerinin periyodik olarak yapılıp, çelik tel halatlarının, frenlerinin, limit eviçlerinin, yük kancalarının sağlam, güvenli durumda olup olmadıklarının anlaşılması gerekir. Vinç de asılı yük altında hiç kimse durmayacak, altından geçmeyecektir. Vinç operatörü de kaldırdığı yükü üzerinden geçireceği güzergâhta İNSAN bulunmamasına dikkat edecektir. Kule vincin periyodik olarak tüm mekaniği ve elektrik aksamı kontrol edilecek, tespit edilen arıza veya tehlikeli durumlar derhal tamir ettirilecektir. Vincin hareketi için verilecek kumanda işaretlerinin anlamı operatörün görebileceği bir yerde asılı olacaktır. 32/34
29. GÜVENLİK İŞARETLERİ Şantiyemizde bulunan uyarı ve ikaz işaretlerinin renk ve anlamları aşağıdaki tabloya göre oluşturulmuştur. Renk Kırmızı Sarı Mavi (1) Yeşil (1) Mavi: (2) Fluoresan turuncu: Anlamı veya Amacı Yasak işareti Tehlike alarmı Yangınla mücadele ekipmanı Uyarı işareti Zorunluluk işareti Acil kaçış, ilkyardım işareti Tehlike yok Talimat ve Bilgi Tehlikeli hareket veya davranış Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu Dikkatli ol, önlem al, kontrol et Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler Normale dön Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir. Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat çekicidir. Olası bir acil durumda Toplanma Bölgesi olarak işaretlenmiş levhaların olduğu yerlere Acil Çıkış İşaretleri ni izleyerek geliniz. Bunun için önceden şantiyedeki toplanma bölgeleri, ilkyardım noktaları, yangın tüpleri, sedye vb. yerlerini duyuru panolarından veya şantiye yerleşim planlarının asılı olduğu diğer noktalardan öğreniniz. 33/34
TAAHHÜTNAME İş Sağlığı ve Güvenliği El Kitabını gerekli izahatı almış olarak teslim aldım. Bu Kitapta belirtilen hususlarda alınması gereken güvenlik önlemlerini almadan işe başlamayacağımı, en ufak bir tehlikeli durum veya davranışı hemen amirlerime ve DETAM İş Güvenliği Mühendisliğine bildireceğimi taahhüt ederim. İş Sağlığı ve Güvenliği El Kitabını; Teslim Eden Teslim Alan ve Taahhütte Bulunan 34/34