Mart - Nisan 2015 Sayı: 6

Mart - Nisan 2015 Sayı: 6

Atık Isıdan Elektrik Üretimi İlave enerji harcamadan atık sıcak gazlardan %27 ye varan verim ile elektrik üretimi. Elektrik üretimi kapasitesi 200 kw-15 MW. Tipik Uygulamalar: Çimento Cam Seramik Petrol & Gaz Kimyasal Demir / Çelik Kağıt Gıda Atık Arıtma Termal Oks.-ler Güç Üretimi ESCON Enerji Sistemleri ve Cihazları San. Tic. A.Ş. www.escon.com.tr

içindekiler İçindekiler: Sayfa ESCON da Sanayide Enerji Verimliliği eğitimleri devam ediyor 5 TTMD ve MMO nun Düzenlediği Otel ve Hastanelerde Enerji Verimliliği Semineri 6 Yeşil İş 2015: Sürdürülebilir İş Buluşması 8-9 Ekim de! 7 MMO nun düzenlediği Buhar Sistemleri ve Enerji Verimliliği Semineri Yapıldı. 7 Enerji verimliliğinin yeni adı: Beşinci yakıt 8 İskoç bilim insanları ışığı yavaşlattı... 9 Minyatür güneş sistemi keşfedildi... 9 Yeşil Yıldızlı Otellerin Sayısı Artıyor. 10 Fransa da binaların çatısında bitki veya güneş paneli bulundurulması zorunlu oluyor 11 Dünyanın en yeşil 10 şehri... 12 Organik Rankine Çevrimi ile Elektrik Üreten Güç Sistemleri 15 Avrupa Birliği Ülkelerinde, Enerji Verimliliği Direktifini iç hukuklarına aktarmayan ülkelere hukuki süreç başlatıldı. 16 Enerji dostu hastaneler geliyor... 18 Güneş enerjisiyle çalışan uçak SolarImpulse 2 Çin e havalandı 19 Türkiye nin enerji görünümü 20 ESCON Araştırma Sonuçları: 26 Enerji Verimliliği için aklımızda bulunsun 27 Enerji Verimliliği Projelerine Teşvik ve Destekler 29 Soruları Bilin, Hediyeleri Alın 30 EVEM Enerji Verimliliği Eğitim Merkezi 32 Etkinlik 36

Enerji verimliliği; enerji arzı ve talebini dengelemek açısından en ucuz ve temiz seçenek olduğu için geçtiğimiz günlerde The Climate Group tarafından beşinci yakıt olarak adlandırıldı. Küresel ısınma ile mücadele eden sivil toplum kuruluşu olan The Climate Group, enerji verimliliği önlemlerini geliştirmek için çok sayıda çalışmaya imza atıyor. Ülkemizde de enerji verimliliği konusu, enerji yöneticilerinin önündeki en temel konudur. İşletmede yapılması gerekli iyileştirmeler, düşük verimli sistem ve cihazların yerine yüksek verimli yeni teknoloji ekipmanlar, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanma imkanları gibi konular gündemin ilk sıralarındadır. Doğru kararlar, doğru bilgilerle verilir. Doğru bilgilere doğru kaynaklardan ulaşılabilir. Ancak, işletmedeki yoğun tempo kimi zaman araştırmaya zaman bırakmaz. Bu nedenle Escon olarak, enerji verimliliği konusunda çalışanlara yönelik Sanayide Enerji Verimliliği kursları düzenliyoruz. Beş günlük programda tüm konular ayrıntılı olarak, uygulamalı örneklerle sunulmaktadır. Yirmi kişilik kontenjan dahilinde yapılan eğitimlerde konusunda uzman 11 ayrı eğitmen görev almaktadır. 2015 Yılı eğitim programlarına Sektörel Eğitimler i de dahil etmiş bulunuyoruz. Sektörel eğitimlerde sektöre özel proseslerin enerji tüketimi ve geri kazanım noktaları örneklerle anlatılmaktadır. Sektörel eğitimin ilk konusu Tekstil Sektöründe Enerji Verimliliği idi. İşletmelerde yapılan enerji etüt çalışmalarında ortaya çıkan sonuç; işletmelerin yüzde 98 inde yüzde 10 ile yüzde 44 arasında enerji kaybı vardır. Tüketilen toplam enerjinin kayıp noktaları ve kayıp oranları şöyle gerçekleşmektedir; Isıtma sistemlerinde ; %4-20 Soğutma sistemlerinde ; %3-14 Basınçlı hava sistemlerinde ; %3-11 Elektrik Motorlarında ; %2-8 Aydınlatma cihazlarında ; %1-3 Yapılacak iyileştirmeler veya bazı çok küçük önlemlerle önemli miktarda enerji tasarrufu yapabilmek mümkün olabilmektedir. Tükettiği enerjinin dörtte üçünü ithal eden ülkemiz için enerjinin verimli kullanılması gerektiği herkes tarafından bilinmekte ve kabul edilmektedir. Ancak, uygulamaya yönelik çalışma yapan işletme oranı yüzde yirmiyi geçmemektedir. Cafer Ünlü 3

haber 10 yılda 534 işletmede %8 den %44 e varan oranda enerji tasarrufu sağladık Danışmanlık Enerji Etüdü Sistem Çözümleri 4

ESCON da Sanayide Enerji Verimliliği Eğitimleri devam ediyor. haber Sanayide Enerji Verimliliği konusunda gerçekleştirilen eğitimlerimiz sektörün önemli firmaları partnerliğinde aralıksız devam ediyor. 23-27 Şubat 2015 tarihlerinde gerçekleşen eğitimimizde; katılımcıların enerji verimliliği konusunda gösterdikleri ilgi, enerji verimliliğinin önemini bir kez daha ortaya çıkardı. Makine mühendisleri, Enerji yöneticileri ve Teknik sorumluların katıldığı eğitim programı 5 tam gün sürdü. ESCON un İstanbul - Maltepe de yer alan Uygulamalı Eğitim Merkezi nde yapılan eğitimlerde her konu farklı uzman eğitmen tarafından anlatıldı. Eğitime katılanlar toplu halde görülüyor. Yakma sistemleri, Buhar üretimi, Soğutma, Elektrik pompaları, Pompa Sistemleri, Havalandırma, Basınçlı Hava, Aydınlatma, Ölçüm Teknikleri, Yalıtım ve Yenilebilir enerji konularının anlatıldığı eğitimde, sunumlar kendi konusunda uzman olan eğitmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Kurs notları ve katılım belgelerinin yanı sıra gerçekleştirilen tüm sunumların kayıtlı olduğu Sanayide Enerji Verimliliği Cd si dağıtıldı. 20 kişilik kontenjan dahilinde yapılan eğitimler her ay için bir program olmak üzere Haziran sonuna kadar sürecektir. 5

haber TTMD ve MMO nun Düzenlediği Otel ve Hastanelerde Enerji Verimliliği Semineri Yapıldı. MMO Antalya Şubesi ve TTMD Antalya Temsilciliği nin organize ettiği seminer, 13 Mart 2015 tarihinde gerçekleşti. Escon Enerji A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Cafer Ünlü nün konuşmacı olduğu seminerin konusu Otel ve hastanelerde Enerji Verimliliği idi. MMO Şube Başkanı Ümit Büyükeşmeli ve TTMD Antalya Temsilcisi Ayşen Hamamcıoğlu seminer açılışında birer konuşma yaparak enerji verimliliğinin önemini vurguladılar. Cafer Ünlü, Türkiye nin enerji tüketimi, otel ve hastanelerin tüketimdeki payı hakkında genel bilgi verdikten sonra Enerji tüketim noktaları ve tasarruf potansiyeli hakkında şu bilgileri verdi: Otel ve hastanelerin ısıtma sisteminde %8-20, soğutma sistemlerinde %15-40, aydınlatma sistemlerinde ise %30-50 arası enerji tasarrufu yapabilmek mümkündür. Bugüne kadar yapılan çalışmaları, uygulama örnekleriyle anlatan Cafer Ünlü, yapılacak iyileştirmelerle çok ciddi rakamlara varan tasarrufların yapılabileceğimi belirtti. Yeşil Yıldızlı Oteller: Son yılların popüler konusu haline gelen Yeşil Yıldızlı Oteller hakkında da bilgiler veren Cafer Ünlü, ülkemizdeki uygulama kurallarını şöyle açıkladı; Ülkemizde de Yeşil Yıldızlı Otel uygulaması başlamıştır. Uygulama kriterlerini yerine getirenler yeşil yıldız sahibi olabiliyorlar. Yeşil Yıldız sahibi olabilmek için temel kriterler: İşletmenin çevre politikası ve eylem planı Özel yetkili veya danışman (tesiste eylem planını uygulayacak sorumlu) Çevreye duyarlı atık su planının bulunması. İşletmenin su tüketiminin izlenmesi. İşletmenin ısıtma ve soğutma için enerji tüketimi ve genel enerji tüketimi konusunda verilerin toplanması ve izlenmesi. İşletmede kullanılan tüm makina ve ekipmanlarla tesisat donanımlarının bakım ve onarımının periyodik yapılması, kayıt altına alınması. Temel kriterleri yerine getiren işletmeler Yeşil Yıldız Belgesi almak için başvuru yapabilirler. Başvurudan sonra işletmedeki uygulamalar ve sonuçları puanlandırılacak, yeterli puanı alan 3, 4, 5 yıldızlı oteller Yeşil Yıldız belgesine sahip olabilecektir. BEP Yönetmeliği: BEP Yönetmeliğinde yeralan Isıtma, soğutma, yalıtım ve yenilenebilir enerji konularının önemli kurallarını da örnekleriyle açıklayarak karşılaşılabilecek sorunlar ve çözüm önerileri hakkında bilgilendirmeler yapıldı. 6

haber Yeşil İş 2015: Sürdürülebilir İş Buluşması 8-9 Ekim de! Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından bu yıl 7. si gerçekleştirilecek olan Yeşil İş 2015: Sürdürülebilir İş Buluşması, 8-9 Ekim tarihleri arasında Park Bosphorus Hotel İstanbul da gerçekleşecek. Türkiye nin en güçlü sürdürülebilir iş platformu Yeşil İş bu yıl da, iş dünyasının geleneksel iş modellerinden sürdürülebilir iş modellerine geçişini hızlandırmak hedefiyle; yeni ekonominin gereklilikleri, yeni iş modelleri, etkin kaynak kullanımı, kurumsal başarı için gereklilikler, karlılık, toplum ve çevre eş zamanlı iş modeli yol haritaları ve ortak değer yaratma ekseninde sürdürülebilir iş dünyası paydaşlarını bir araya getirecek. Sürdürülebilir İş Buluşması nda, iş dünyasının liderleri ve profesyonelleri, sürdürülebilir büyümenin uzmanları, özel sektör, kamu sektörü, sivil toplum kuruluşları (STK) temsilcileri ve akademisyenler sürdürülebilir iş modellerini değerlendirecek ve ilham veren fikirleri tartışacaklar. Buluşmada aynı zamanda, Türkiye nin sürdürülebilir kalkınma ve büyüme için koyduğu hedefleri ve politikalar; uluslararası rekabet avantajı sağlayacak, sürdürülebilir iş modellerine dönüşümü ortak değer yaratarak sağlama hedefine götürecek stratejiler de şekillenecek. Bu seneki oturum başlıklarından bazıları şöyle: Yenilenebilir Enerji ve Enerji Yönetimi, Etkin Kaynak Yönetimi, Döngüsel Ekonomi Sürdürülebilir Binalar Sürdürülebilir Belediyeler Sürdürülebilirlik Endeksi ve Şeffaf Raporlama, Sürdürülebilir Finansman ve Tedarik Zinciri. Kaynak: Sürdürülebilirlik Akademisi MMO nun düzenlediği Buhar Sistemleri ve Enerji Verimliliği Semineri Yapıldı. MMO Beylikdüzü Temsilciliğinin düzenlediği Buhar Tesisatları, Buhar Cihazları ve Enerji Verimliliği konusundaki seminer 14 Şubat 2015 tarihinde gerçekleşti. ESCON Enerji Sistemler ve Cihazları A.Ş. Bölge Müdürü Serkan Oran tarafından verilen seminerde katılımcılara özetle aşağıdaki bilgiler verilmiştir: Buhar nedir, üretimi ve dağıtımı Buhar tesisatlarının tasarımı Kondens tahliyesi ve kondenstoplama örnekleri Buhar sistemlerinde enerji verimliliği. Endüstriyel tesislerden 34 kişinin katıldığı seminerde işletmelerde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri konularındaki bilgiler de paylaşıldı. 7

haber Enerji verimliliğinin yeni adı: Beşinci yakıt Enerji talebini dengelemek açısından en ucuz ve temiz seçenek olduğu için The Climate Group tarafından beşinci yakıt olarak adlandırıldı. Enerji verimliliği; enerji arzı ve talebini dengelemek açısından en ucuz ve temiz seçenek olduğu için geçtiğimiz günlerde The Climate Group tarafından beşinci yakıt olarak adlandırıldı. Küresel ısınma ile mücadele eden sivil toplum kuruluşu The Climate Group enerji verimliliği önlemlerini geliştirmek için çok sayıda çalışmaya imza atıyor. Grubun Proje Yöneticisi Subaskar Sitsabeshan, temiz teknolojilerin de devreye girmesi ile enerji verimliliğinin düşük karbonlu bir gelecekte önemli bir rol üstleneceğini söylüyor. Bugün aydınlatma için kullanılan enerji, küresel CO2 emisyonlarının yaklaşık yüzde 6 sına yol açıyor. The Climate Group bu nedenden dolayı sokak ışıklandırmalarında düşük karbon emisyonu sağlayan LED aydınlatmaların kullanılmasını destekliyor. Bugüne kadar bazı ülkelerde pilot uygulamalar gerçekleştirilmiş ve başarılı olmuş. Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) tahminlerine göre, 1970 lerden bu yana 11 ülkede gerçekleştirilen enerji verimliliği iyileştirmeleri sayesinde, 2011 yılına gelindiğinde 1 bin 333 milyon tonluk petrol tüketimi engellendi, 743 milyar dolar tasarruf sağlandı. Enerji verimliliği iyileştirmelerinin gerçekleştirildiği 11 ülke, Avustralya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Hollanda, İsveç, İngiltere ve ABD idi. İyileştirmeler sayesinde yapılan enerji tasarrufu ise, 2011 yılında Avrupa ve Çin dışı Asya ülkelerinin toplam enerji tüketiminden daha fazla oldu. Amerikan Enerji-Verimli Ekonomi Konseyi verilerine göre, elektrik tüketimini 1 kilovat/ saat oranında azaltmanın maliyeti 2.8 dolar. Aynı miktarda elektriği üretmenin maliyeti ise bu oranın iki ya da üç katına denk geliyor. Dolayısıyla düşük karbonlu bir geleceği inşa ederken, enerji verimliliği vazgeçilmez bir önem teşkil edecek. Geçtiğimiz günlerde Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı tarafından Londra da düzenlenen bir panelde, Bloomberg New Energy Finance Danışma Kurulu Başkanı Micheal Liebreich, enerji verimliliğinin pazar dinamiklerini etkilediğini dile getirdi. Leibreich in yorumları şöyle oldu: Enerji verimliliği talebi hızla artıyor. Gelişmiş ülkelerdeki pazara baktığımızda enerji talebinin sabit veya düşmekte olduğunu görüyoruz. Öte yandan merkezi olmayan enerji kaynaklarına yönelik talep artıyor. 8

İskoç bilim insanları ışığı yavaşlattı... haber İskoç bilim insanları, fotonları özel bir maskeden geçirerek, ışığın bilinen hızından daha yavaş hareket etmesini sağladı. BBC nin haberine göre, Glasgow ve Heriot-Watt üniversitelerinde görevli ve İskoçya Üniversiteleri Fizik Birliği üyesi olan bilim insanları, ışığın temel parçacıkları olan fotonlar için inşa ettikleri parkurda, fotonları eşler halinde yarıştırdı. Fotonlardan biri özel bir maskeyle, diğeri olduğu gibi yarıştırıldı. Deney sırasında özel maskeyle yarıştırılan foton şekil değiştirdi ve bu fotonun diğerinden daha yavaş hareket ettiği gözlendi. Maskenin, fotonu şekil değiştirmeye ve ışık hızından daha yavaş hareket etmeye zorladığı, maskeyle yarıştırılan fotonların boşluğa geri döndüklerinde bile daha yavaş hareket etmeyi sürdürdüğü belirtildi. Deneyin, bilim dünyasının ışığa bakış açısını değiştirmesi bekleniyor. Boşlukta her zaman aynı süratte ilerleyen ışık, saniyede tam olarak 299,792,458 metre yol katediyor. Işık hızı, su veya cam gibi maddelerin içinden geçerken yavaşlıyor ancak boşluğa döndüğünde tekrar mutlak süratine ulaşıyor. Jacquiline Romero, Daniel Giovannini ve meslektaşlarının yaptığı deneyin sonuçları Science Express dergisinde yayımlandı. Kaynak: Hürriyet Minyatür güneş sistemi keşfedildi... İngiliz bilim adamları, Güneş sisteminin minyatür bir versiyonu olarak tanımladıkları çok eski bir sistem keşfetti. BBC nin haberine göre, Kepler teleskobunun verilerini inceleyen Birmingham Üniversitesi nde görevli bilim adamları, çekim etkisinde beş gezegen bulunan bir yıldızın varlığını ortaya çıkardı. Haberde, 117 ışık yılı uzaklıktaki bu güneş sisteminin 11,2 milyar yıl önce oluştuğu, Kepler-444 adı verilen yıldız ve gezegenlerinin Dünya dan iki buçuk kat daha yaşlı olduğu kaydedildi. Bilim adamları, büyüklükleri Merkür ve Venüs arasında değişen beş gezegenin yıldız etrafındaki dönüşlerini, Dünya nın 10 gününe eşdeğer sürede tamamladıklarını açıkladı. Keşif ekibinde yer alan Tiago Campante, türünün bilinen eski bir örneği olan güneş sistemin, galaksideki antik yaşamı aydınlatabileceğini söyledi. Campante, gezegenlerin yıldıza olan uzaklıkları göz önünde bulundurulduğunda yaşam olasılığının ortadan kalktığını ifade ederken, keşfin Dünya büyüklüğündeki gezegenlerin benzer bir antik yıldızın etrafında dönüyor olabileceğini gösterdiğine dikkati çekti. Keşif, ayrıca evrenin bilinen 13,8 milyar yıllık tarihinin büyük bölümünde Dünya ya benzer gezegenlerin var olduğu anlamına geliyor. Kepler teleskobuyla 2009 yılından bu yana çok sayı gezegen keşfedildi. 9

haber Yeşil Yıldızlı Otellerin Sayısı Artıyor. TUROB, Bureau Veritas ve Sürdürülebilirlik Akademisi iş birliğinde gerçekleştirilen ve turizm tesislerinin çevreye duyarlılığını belgelendiren Yeşillenen Oteller (Greening Hotels) Sertifikası nı 2015 yılında almaya hak kazanan ilk otel, Eresin Hotels İstanbul oldu. Eresin Hotels İstanbul a Yeşillenen Oteller Sertifikası, TUROB Geleneksel Aylık Toplantısı nda Sürdürülebilirlik Akademisi Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sungur Bursa tarafından takdim edildi. 2009 yılında hayata geçirilen proje çevreye duyarlı konaklama tesislerinin sayısını artırmayı hedefliyor. Eresin Otelleri Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Müberra Eresin, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada şunları söyledi: 2015 yılının ilk Yeşillenen Oteli olmaktan memnuniyet duyuyoruz. Sürdürülebilir turizm adına ana hedefimiz çevre dostu olarak operasyonlarımızı devam ettirebilmek ve yeni yatırımlarda bu konuya gereken önemi vermektir. Yeni nesillere yaşanabilir yeşil bir dünya bırakmak için, Eresin adına gerekli katkıları sağlayabilmeye çalışıyor ve tüm çalışanlarımızla beraber çevreye olan duyarlılığımızı korumaya devam ediyoruz. Çevreye Duyarlı Turizm Tesislerinin Sayısı Giderek Artıyor Sektörde rekabet gücünün yükselmesinin en önemli yolunun, sürdürülebilir turizm ilkeleriyle hareket edilmesinden geçtiği bilinciyle önemli katkılar sağlayan Yeşillenen Oteller (Greening Hotels) Projesi, çevreye duyarlı tüketici sayısını da artırarak, tesisleri daha yeşil olmaya teşvik ediyor. Yeşillenen Oteller (Greening Hotels) Projesi, turizm sektörünün sürdürülebilir çevre konusunda farkındalığını ve konaklama tesislerinin çevre duyarlılığına motivasyonlarını artırmayı hedefliyor. Proje kapsamında Yeşillenen Oteller (Greening Hotels) Sertifikası sahibi turizm tesislerinin sayısı giderek artıyor. Yeşillenen Oteller (Greening Hotels) Sertifikası sahibi olmaya aday tesisler; Enerji Yönetimi, Su Yönetimi, İç Hava Kalitesinin Artırılması, Atık Azaltımı ve Geri Dönüşüm alanlarında değerlendiriliyor. Değerlendirmeden başarıyla geçen turizm tesisleri Yeşillenen Oteller Sertifikası almaya hak kazanıyor. Kontrol Listesi nde yer alan toplam kriterlerin tesis bünyesinde yer alması üzerinden minimum başarı durumlarına göre, konaklama tesisleri sırasıyla Bronz, Gümüş ve Altın Yeşillenen Oteller Belgesi almaya hak kazanıyor. Kaynak: Dünya Gazetesi 10

Japonya da robot çalışanların yer aldığı bir otel açılıyor. Japonya da insansı görünüme sahip robot çalışanların yer aldığı bir otel açılıyor. Robot teknolojileri konusunda asla hayal kırıklığına uğratmayan Japonya, üçü gynoid (kadın görüntüsüne sahip robot) olmak üzere on robot çalışanın olduğu oteli 17 Temmuz da açmaya hazırlanıyor. Gynoid lerin resepsiyonda müşterileri karşılaması planlanıyor. Göz teması kurabildiği söylenilen gynoid ler vücut dilini kullanabiliyor ve uygun şekilde cevap verebiliyor. Diğer robot elemanlar ise endüstriyel robotlar olarak bavul taşıma, kahve getirme, oda temizleme gibi görevlere sahip. Nagasaki de açılacak olan otelde 72 oda bulunuyor. Henn-na Hotel isimli otel her ne kadar 10 adet robot çalışana sahip olsa da gelecekte otel çalışanlarının yüzde 90 ının robot olması planlanıyor. Otelde tek kişilik odaların geceliği 40 sterlin, çift kişilik odaların ise gecelik ücreti 50 sterlin olarak belirtiliyor. Fransa da binaların çatısında bitki veya güneş paneli bulundurulması zorunlu oluyor... Fransa, ticari alanlarda inşa edilen tüm yeni binaların çatısında güneş paneli veya bitki bulundurulmasını öngören yasayı kabul etti. Yasa sayesinde yeşil enerjinin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Fransa, yenilenebilir enerjiyi yaymak ve doğayı korumak adına yeni bir yasayı yürürlüğe koydu. Fransa parlamentosunda hafta içinde kabul edilen yasa, ticari alanlarda inşa edilecek tüm yeni binaların çatısında güneş paneli veya bitki bulundurulmasını şart koşuyor. Çevrecilerin taleplerini karşılamayı amaçlayan yasa bina çatılarının tamamen güneş paneli ve bitkiyle kaplanmasını gerektiriyor. Uzmanlar ise güneş panelleri sayesinde binaların gölge kazandığını, binanın çatısındaki ve etrafındaki ısının azaldığını ve enerji tasarrufu sağlandığını belirtti. Güneş panellerinin sağladıkları tasarruf ve dayanıklılığı sayesinde maliyetini de kısa zamanda karşıladığı ifade edildi. Avrupa Fotovoltaik Sanayi Derneği (EPIA) raporuna göre, Fransa güneş enerjisi alanında birçok Avrupa ülkesinin daha gerisinde. 2013 yılında güneş enerjisi üretimi azalan ülkenin geçtiğimiz yıl elektrik üretiminin sadece yüzde 6 sı güneş panellerinden sağlandı. Kaynak: Enerji Enstitüsü 11

haber Dünyanın en yeşil 10 şehri... Bir şehrin diğer bir şehirden daha yeşil olduğunu nasıl anlarız? Bu soruya cevap ararken, aklınıza sadece geri dönüşüm programları, bisiklet yolları, yeşil alanlar geliyorsa yanılıyorsunuz. Aşağıdaki on şehrin, dünyanın en yeşil on şehri listesinde yer almasının nedeni, bu şehirlerin küresel ısınma ile en üst düzeyde mücadele ediyor olmaları. Bu şehirler sadece yeşil şehir olduklarını söylemiyorlar, aynı zamanda dünyadaki diğer şehirlere de yol gösteriyorlar. Bu şehirler yenilenebilir enerjileri kullanıyorlar; yeşil yaşam tarzını destekliyorlar; çevrenin korunması için yeşil yasalar belirliyorlar ve yeşil toplumlar yaratmak için yenilikçi stratejiler uyguluyorlar. 1. REYKJAVIK, İZLANDA Yenilenebilir enerjiler şehrin toplam enerji ihtiyacını karşılıyor. Jeotermal faaliyetlerin tamamı yenilenebilir temiz enerjiye dönüştürülmüş durumda. Reykjavik, elektrik, sıcak su ve ısınma için ihtiyaç duyduğu enerjiyi jeotermal kaynaklardan ve hidro enerjiden elde ediyor. 2050 yılında ise fosil enerji kullanımının tamamen sıfırlanması hedefleniyor. 2. BRISTOL, İNGİLTERE Bristol, sadece İngiltere nin değil, Avrupa nın da en yeşil şehri ilan edildi. Her ne kadar turistik bir şehir olarak tanınmasa da, Bristol aynı zamanda dünyanın en yeşil ikinci şehri konumunda. Şehirdeki ulaşım ve enerji yatırımları gerçekten etkileyici bir düzeyde. 2020 yılına kadar enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projeleri için 300 milyon euro yatırım öngörülüyor. Bu arada şehrin CO2 emisyonları da 2005 ten bu yana, ekonominin hızla büyümesine rağmen, gerilemeye devam ediyor. 3.PORTLAND, OREGON Dünyanın en yeşil üçüncü şehri ABD den. Yeşil şehri olmayı başaran Portlad şu sıralara doğaya odaklanıyor. Yerel halk, yerel olarak üretilen ürünleri tüketmeye özen gösteriyor. Geri dönüşüm, LED sertifikalı binalar da şehirde odak noktası olan konuların başında geliyor. Oregon un en büyük şehri olan Portland da yenilenebilir enerji kullanımı diğer şehirlerden yüzde 20 daha fazla. Bu arada San Francisco gibi, Portland da, plastik torba kullanımını yasaklayan ilk şehirlerden biri oldu. Portland aynı zamanda ABD deki en fazla bisiklete binilebilecek yolu olan şehir konumunda. 12

haber 4.SAN FRANCISCO, KALİFORNİYA Dünyanın en yeşil üçüncü şehri ABD den. Yeşil şehri olmayı başaran Portlad şu sıralara doğaya odaklanıyor. Yerel halk, yerel olarak üretilen ürünleri tüketmeye özen gösteriyor. Geri dönüşüm, LED sertifikalı binalar da şehirde odak noktası olan konuların başında geliyor. Oregon un en büyük şehri olan Portland da yenilenebilir enerji kullanımı diğer şehirlerden yüzde 20 daha fazla. Bu arada San Francisco gibi, Portland da, plastik torba kullanımını yasaklayan ilk şehirlerden biri oldu. Portland aynı zamanda ABD deki en fazla bisiklete binilebilecek yolu olan şehir konumunda. 5.VANCOUVER, KANADA Vancouver, Kanada nın en yeşil şehri. Şehir 2020 yılına kadar dünyanın en yeşil şehri olmayı hedefliyor. Vancouver, temiz teknoloji inovasyonları açısından çok önemli bir merkez. Örneğin şehir içinde güneş enerjisi ile çalışan çöp öğütücüleri görmek mümkün. Bunların her biri standart bir çöp kutusu büyüklüğünde fakat beş kat daha fazla çöp alabiliyor. Bu da daha az çöp arabası, düşük karbon emisyonu ve çok daha fazla yenilenebilir enerji kullanımı anlamına geliyor. 6.MALMÖ, İSVEÇ İsveç teki en büyük üçüncü şehir olan Malmö metropol sürdürülebilirliği açısından iyi bir örnek oluşturuyor. Bunun nedeni şehrin yenilenebilir enerji çözümlerini desteklemesi. Malmö, dünyanın en büyük üçüncü rüzgar enerjisi parkına sahip. Malmö nün en büyük hedefi ise tüm şehir faaliyetlerinin önümüzdeki beş yıl içinde tamamen yenilenebilir enerjilerden karşılanması. Malmö içindeki Western Harbor bölgesi, enerji ihtiyacının yüzde 100 ünü güneş, rüzgar ve hidro enerjiden elde edebilir konuma gelmiş durumda. Bölgede aynı zamanda organik atıklardan üretilen biyoyakıtlar kullanılıyor. Binalar sürdürülebilir malzemelerden inşa ediliyor ve enerji verimliliği dikkate alınarak tasarlanıyor. Malmö de çöpler vakum sistemi ile toplanıyor ve bu sayede çöp kamyonları kullanılmıyor. 13

haber 7.FREIBURG, ALMANYA Freiburg un en büyük özelliği otomobil kullanılmayan bir şehir olması. Bu inanılmaz olsa da gerçek. Freiburg un bir diğer özelliği de sadece konutların değil, okulların, kiliselerin ve devlet binalarının çatılarında yer alan solar paneller. Şehrin hedefi solar enerji üretimini artırmak ve 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 40 oranında azaltmak. 8.KOPENHAG, DANİMARKA Kopenhag ın Avrupa Yeşil Başkenti unvanını almasının en önemli nedeni hükümetin ve vatandaşların temiz ve sağlıklı bir çevre yaratmak adına yaptıkları çalışmalar ve sahip oldukları kararlılık. Kopenhag yeşil büyümenin gelişmesi için şirketlerle, üniversitelerle ve çeşitli kuruluşlarla birlikte çalışıyor. Bisiklet kullananlar için dünyanın en pratik şehri olmayı hedefleyen Kopenhag, 2015 e kadar, nüfusunun yüzde 50 sinin işyerine ve okula gitmek için bisikleti tercih etmelerini de hedeflemişti. 9.STOKHOLM, İSVEÇ İsveç in başkenti ve en büyük şehri olan Stokholm, 2010 yılında sürdürülebilirlikteki kararlılığı sayesinde Avrupa Yeşil Başkenti ünvanını aldı. Stokholm şehir sakinlerini bisiklet kullanmaya, doğal üretilen gıdaları tüketmeye, karbon emisyonlarını azaltacak bir yaşam tarzı benimsemeye özendiriyor. Şehrin yüzde 30 u yeşil alandan oluşuyor. Çöpler çöp kutularına atılmak yerine sokaklarda bulunan borular vasıtasıyla direkt çöp arıtma tesislerine gönderilip ayrıştırılıyor. 10.OSLO, NORVEÇ Oslo, yeşil kalmayı ve yenilikçi sürdürülebilir yöntemleri uygulayabilen bir şehir. 2007 yılında dünyanın en yeşil ikinci şehri seçilen Oslo, sürdürülebilirlik çalışmalarına çok erken başlayan şehirlerden birisi. Şehirde okul öğrencilerinin % 85 I okula giderken bisiklet kullanıyor. Kamu taşımacılığında ise hidroenerjiden faydalanılıyor. Başkentin amacı 2020 ye kadar fosil yakıt kullanımını sonlandırmak. Kaynak: En Son Haber 14

ürün tanıtımı ORGANİK RANKİNE ÇEVRİMİ İLE ELEKTRİK ÜRETEN GÜÇ SİSTEMLERİ Jeotermal 200 kw-15 MW olmaktadır. Atık Isı 15

haber Avrupa Birliği Ülkelerinde, Enerji Verimliliği Direktifini iç hukuklarına aktarmayan ülkelere hukuki süreç başlatıldı. Avrupa Birliği nin, Malta dışında tüm üyeleri hakkında, AB Enerji Verimliliği Direktifini iç hukuklarına aktarmadıkları gerekçesiyle hukuki süreç başlatıldı. Avrupa Komisyonu, Macaristan ı Avrupa Adalet Divanı nda dava etti. Komisyon, direktifi Haziran 2014 e kadar iç hukukuna uyarlamadığı gerekçesiyle Budapeşte nin günlük 15 bin 444 Euro ceza ödemesini istiyor. Cezanın nihai miktarına AB hakimleri karar verecek ve bu cezalar, kuralların ulusal mevzuata geçirilmesiyle yürürlükten kalkacak. Komisyon dan yapılan açıklamada, Bu cezanın miktarı, ihlalin süresi ve ciddiyeti göz önünde bulundurularak belirlenmiştir denildi. İhlal prosedürleri, üye ülkelerin uyumunu teşvik etmek için Adalet Divanı nda dava açılmadan ve ceza kesilmeden önce bazı adımlardan geçiyor. Bu üç adım, resmi bildirim mektubu, gerekçeli görüş ve Adalet Divanı na sevkten oluşuyor. Direktifin iç hukuka uyarlanmaması sebebiyle Adalet Divanı na sevk edilen tek ülke Macaristan oldu. Macaristan hakkında, direktife uyum sağlamaması sebebiyle iki farklı ihlal prosedürü daha yürürlükteydi. Kaynaklar, böylesine bir durumun hiç de alışılageldik olmadığını söyledi. Diğer 26 üye ülke ise, bu direktifi nasıl iç hukuka aktaracaklarını Haziran 2014 e kadar Komisyon a bildirmemeleri sebebiyle ihlal prosedürleriyle karşılaştı. Komisyon, tek bir direktifle ilgili olarak bu kadar yüksek vaka sayısının bir rekor olup olmadığını doğrulayamadı. İtalya, Malta, Kıbrıs ve İsveç, kuralları 5 Haziran 2014 tarihine kadar tamamen iç hukuka geçirdiğini söylerken, beş ülke de belirlenen tarihten sonra uyum sağladıklarını duyurdu. Ancak AB yürütme organının sınavını yalnızca Malta nın geçtiği görülüyor. Komisyon un enerji sözcüsü Anna-KaisaItkonen, Perşembe günü Brüksel de düzenlediği bir basın toplantısında, Macaristan, Yunanistan ve Bulgaristan ın bu doğrultuda hiçbir gelişme bildirmediğini söyledi. 16

haber Itkonen, daha önce aylık ihlal paketini görüşmek için bir araya gelen Komisyon üyelerinin, Yunanistan ve Bulgaristan ın Avrupa Adalet Divanı na sevk edilmemesine karar verdiğini söyledi. Bulgaristan ın direktifi iç hukukuna aktarma sürecinde olduğunu belirten Itkonen, Yunanistan ın da konuyla ilgili Komisyon görüşünü Şubat ta aldığını ve bu sebeple Adalet Divanı na sevk kararı için çok erken olduğunu söyledi. Enerji Birliği AB liderleri geçtiğimiz hafta Brüksel de, Birliğin enerji kesintilerine dayanıklılığını artırmayı ve iklim değişikliğiyle mücadeleyi amaçlayan, Komisyon un Enerji Birliği stratejisini onaylamıştı. Bildiride, mevcut enerji verimliliği mevzuatının güçlendirilmesi ve tam olarak uygulanması çağrısında bulunuyordu. Komisyon un baş sözcüsü Margaritas Schinas, Bu ihlal prosedürleri, Avrupa da anlamlı bir Enerji Birliği ne yaklaşılmasına yardımcı olacak dedi. Avrupa Komisyonu nun enerji ve iklim eyleminden sorumlu üyesi MiguelAriasCanete, daha önce EurActiv e yaptığı açıklamalarda Komisyon olarak harekete geçeceklerini söylemişti. Canete, Komisyon şu anda, pek çok alanda, ama özellikle de enerji verimliliği alanında düzenlemeleri uygulamayan tüm üye ülkeler hakkında ihlal prosedürü açma yolunda ilerliyor demişti. Perşembe günü Paris te düzenlenen, AB başkentleri ve büyük şehirlerin belediye başkanlarının zirvesinde konuşan Canete, enerji verimliliğinin iklim değişikliğine karşı mücadele ve enerji güvenliği açısından önemli bir silah olduğunu söyledi. Canete, Enerji Birliği nin uygulanması konusunda, enerji verimliliğini birinci ilke olarak uygulamada kararlıyım. Aynı hedefe enerji verimliliği aracılığıyla ulaşılabilecekse, başka hiçbir önleme başvurmama sözü veriyorum dedi. Komisyon üyesi, mevcut mevzuatın uygulanmasına odaklanacaklarını söyledi. Canete, Enerji Verimliliği Direktifi ni gereğince uygulamalı ve renovasyon oranlarının artmasını sağlamalıyız diye de ekledi. Kaynak : Enerji Enstitüsü 17

haber Enerji dostu hastaneler geliyor... Sağlık Bakanlığının daha az enerji tüketen hastanelere yönelik projesi kapsamında, aynı kaynaktan ısıtma, soğutma ve aydınlatma amacıyla yararlanılacak, kayıplar sıfıra indirilecek. Sağlık Bakanlığının, aynı enerji kaynağının ısıtma, soğutma ve aydınlatma amacıyla kullanıldığı, kayıpların sıfıra indirildiği akıllı hastane binaları için düğmeye basmasının ardından, hayata geçirilecek projeler Sağlık ve Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Sempozyumu nda masaya yatırılacak. sağlık tesislerindeki enerji verimliliği sorunları ve çözümleri konusundaki farkındalık ve bilinç düzeyinin daha da yükseltilmesine katkıda bulunacağını belirtti. Akıllı hastaneler artacak Sempozyum ve Sağlık ve Sosyal Dernekler Federasyonu Başkanı Opr. Dr. Orhan Koç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sağlık alanında enerjinin kullanımında tasarruf sağlamak ve verimliliğe dikkat çekmek amacıyla 3 yıl önce düzenlenen Sağlıkta Enerji Verimliği ve Kaynak Geliştirme Çalıştayı sonrası, sağlık tesislerinde enerji kaynaklarının daha etkin yönetimini sağlamak ve enerji giderlerini azaltmak için alınması gereken tedbirlerle ilgili önemli bir farkındalık oluşturulduğunu söyledi. Bu doğrultuda, sağlık sektöründe artan farkındalığı pekiştirme, verimlilik artırıcı projelerin hayata geçirilmesinde model ve yöntemleri değerlendirme, yeni uygulama alanları açma, mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan sorunları masaya yatırma ihtiyacı doğduğunu, sempozyumun bu amaçla düzenlendiğini ifade eden Koç, özel ve kamu sağlık kurumları ile enerji sektöründen çok sayıda firma yetkilisinin Sağlıkta Enerji Verimliliği Sempozyumu nda bir araya geleceğini bildirdi. Etimesgut Devlet Hastanesi Başhekimi Koç, 26-27 Şubat tarihlerinde gerçekleştirilecek sempozyumun, Enerji dostu hastanelerin aynı zamanda çevreyi koruyan yeşil hastane konseptini de içerdiğini ifade eden Koç, Sağlık Bakanlığının projesinin başlamasıyla yakıt, aydınlatma ve su giderlerinde toplam 50 milyon liralık tasarruf sağlandığını söyledi. Bunun için yakıt sisteminin ve elektrik sarfiyatını artıran ampullerin değiştirilmesi, ısı kaybına yol açan yalıtım sorununun giderilmesi gibi önlemlerin bile yeterli olduğunu anlatan Koç, şu değerlendirmelerde bulundu: Kamuda enerji tasarrufu için devletin teşvik edici önlemler alması çok önemli. Bu tür toplantılar kamu ve özel sektörün önünün açılması bakımından gerekli. Sempozyumun esas amacı, bu konudaki bakış açısını değiştirmek ve geliştirmek. Mesela doğalğaz bulunan illerde mutlaka bundan yararlanılmalı ancak şehir merkezinin dışına yapılan hastaneler bunun için sorun oluşturuyor. Büyük hastane kampüsleri, aynı enerji kaynağının hem ısıtma hem de soğutma için kullanıldığı kojenerasyon projesiyle inşa edilmeli. Isı yalıtım yönetmeliği öncesinde inşa edilen binalarda buna uygun düzenlemeler yapılmalı. Koç, jeotermal, rüzgar ve güneşin en iyi alternatif enerji kaynakları olduğunu, bunlardan hastane binalarından yararlanılması için projelerin hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti. Kaynak : Anadolu Haber Ajansı 18

haber Güneş enerjisiyle çalışan uçak SolarImpulse 2 Çin e havalandı... Güneş enerjisiyle dünya turuna çıkan SolarImpulse 2, yolculuğunun beşinci ayağı için Çin e havalandı. Uçak Çin den sonra beş gün sürecek Hawaii yolculuğuna başlayacak. Tamamen Güneş enerjisiyle çalışan SolarImpulse 2 uçağı, Bertrand Piccard ın pilotluğunda Myanmar dan havalanarak Çin e doğru yola çıktı. Uçak, pazar gecesi TSİ 23.00 da Mandalay dan havalanarak Chongqing kentine doğru uçuşuna başladı. Chongqing de diğer ayaklara göre daha kısa süre kalacak olan SolarImpulse 2, Çin in doğusundaki Nanjing e gidecek. Solar Impulse, bataryalarındaki enerji durumuna göre Nanjing e uğrama planını da değiştirebilir. Solar Impulse ın Chongqing e olan 1375 kilometrelik mesafeyi yaklaşık 19 saatte tamamlaması bekleniyor. Solar Impulse 2, Çin in ardından beş gün boyunca Pasifik Okyanusu üzerinde geçecek en zorlu ayaklardan birine hazırlanmaya başlayacak. Altıncı ayak sonunda uçak Hawaii ye ulaşacak. AndreBorschberg ve Bertrand Piccard ın pilotluğunu yaptığı SolarImpulse 2 bin 500 saat sürmesi beklenen dünya turu için 20 gün önce Abu Dabi den havalanmıştı. Umman dan Hindistan a gerçekleştirdiği 1.468 kilometrelik yolculukla güneş enerjili bir uçakla yapılan en uzun süreli uçuş rekorunu kıran ikili, aynı zamanda en yüksek hız rekorunu da elde etti. Solar Impulse 2, Mandalay ile Varanasi arasındaki uçuşunda saatte 216 kilometre hıza ulaşarak güneş enerjili bir uçağın eriştiği en yüksek hızı gördü. 72 metrelik kanatlarıyla Boeing 747 den bile büyük olan SolarImpulse 2, kanatlarında taşıdığı 17 bin güneş hücresiyle dört pervanesine enerji sağlıyor. Kaynak: Dünya Gazetesi 19

makale TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ Elektrik Enerjisi Görünümü Ülkemiz Elektrik Enerjisi Görünümüne bakacak olursak 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla elektrik üretiminin 189,1 milyar kwh, tüketiminin ise 192,8 milyar kwh olduğu görülmektedir. Ülkemizin son yıllarda yakalamış olduğu yüksek ekonomik büyüme oranlarıyla paralel olarak yıllık elektrik enerjisi tüketim artış hızımız son 11 yılda ortalama %5,81 seviyelerinde gerçekleşmiş ve 2003 yılında 141,2 milyar kwh olan elektrik tüketimimiz 2013 yılında 1,74 kat artarak 245,5 milyar kwh e ulaşmıştır. Elektrik enerjisi talebindeki artış 2011 yılında %9,4, 2012 yılında ise %5,2 iken 2013 yılında %1,2 olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 2.1). Elektrik Enerjisi Üretimi 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla 189.091 GWh olan elektrik üretimimizin 148.947 GWh i termik santrallerden, 32.581 GWh i hidroelektrik santrallerden, 7.563 GWh i de diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmıştır. 2009 yılı ile birlikte yenilenebilir enerji kaynak bazlı üretimimizde ciddi artışlar gözlenmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından jeotermal ve rüzgâr bazlı üretimimiz 2003 yılından bu yana yaklaşık 59 kat artarak 150 GWh seviyelerinden 8.792 GWh düzeyine ulaşmıştır. Son 11 yıllık süreç içerisinde 2009 ve 2013 yılları hariç tüm yıllarda elektrik üretimimizde %8,9 lara varan artışlar yaşanmıştır. 2003 yılında; termik santrallerden ürettiğimiz elektrik miktarı 105.101 GWh iken bu rakam 2013 yılı sonu itibarıyla 171.256 GWh e, hidroelektrik santrallerinden ürettiğimiz elektrik miktarı ise 35.330 GWh den 59.246 GWh e yükselmiştir (Çizelge 2.2, Çizelge 2.3 ve Şekil 2.1). 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla elektrik üretimimizin %78,8 i termik santrallerden, %17,2 si hidroelektrik santrallerden, %4 ü de diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmıştır. 2003-2014 Eylül dönemi içerisinde termik ve hidrolik kaynaklı elektrik üretim oranları mevcut oranlara kıyasla çok fazla değişkenlik göstermezken jeotermal ve rüzgâr kaynaklı elektrik üretim oranları 2003 yılındaki değeri olan %0,1 lerden 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla %4,0 a yükselmiştir. 20

makale Kopenhag ın Avrupa Yeşil Başkenti unvanını almasının en önemli nedeni hükümetin ve vatandaşların temiz ve sağlıklı bir çevre yaratmak adına yaptıkları çalışmalar ve sahip oldukları kararlılık. Kopenhag, eko-inovasyon ve sürdürülebilir hareketlilik, yeşil ekonomiler için bir rol model oluşturuyor. Şehir, sürdürülebilir istihdam konularındaki çalışmalarıyla da ön plana çıkıyor. Kopenhag yeşil büyümenin gelişmesi için şirketlerle, üniversitelerle ve çeşitli kuruluşlarla birlikte çalışıyor. Bisiklet kullananlar için dünyanın en pratik şehri olmayı hedefleyen Kopenhag, 2015 e kadar, nüfusunun yüzde 50 sinin işyerine ve okula gitmek için bisikleti tercih etmelerini de hedeflemişti. Kopenhag ın Avrupa Yeşil Başkenti unvanını almasının en önemli nedeni hükümetin ve vatandaşların temiz ve sağlıklı bir çevre yaratmak adına yaptıkları çalışmalar ve sahip oldukları kararlılık. Kopenhag, eko-inovasyon ve sürdürülebilir hareketlilik, yeşil ekonomiler için bir rol model oluşturuyor. Şehir, sürdürülebilir istihdam konularındaki çalışmalarıyla da ön plana çıkıyor. Kopenhag yeşil büyümenin gelişmesi için şirketlerle, üniversitelerle ve çeşitli kuruluşlarla birlikte çalışıyor. Bisiklet kullananlar için dünyanın en pratik şehri olmayı hedefleyen Kopenhag, 2015 e kadar, nüfusunun yüzde 50 sinin işyerine ve okula gitmek için bisikleti tercih etmelerini de hedeflemişti. 21

makale Piyasada rekabetin tesis edilebilmesi için piyasaya ürün arz eden özel sektör şirketlerinin sayısı ve piyasaya sundukları ürün miktarı önem taşımaktadır. Ülkemizde, enerji sektöründe rekabete dayalı piyasaların oluşturulması stratejisi çerçevesinde, elektrik, doğal gaz ve petrol sektörlerinde sürdürülebilir bir büyümeyi temin edecek yatırım ortamının oluşturulmasına yönelik önemli aşamalar kaydedilmiş, enerji sektöründe rekabete dayalı ve işleyen piyasaların oluşturulmasına ilişkin önemli adımlar atılmış, sektörde faaliyet gösteren kamu kuruluşları yeniden yapılandırılmış ve serbestleşmeye yönelik kuralların uygulanmasına başlanmıştır. Gelişmelere ve uygun mevzuat altyapısının hazırlanmasına paralel olarak özel sektör tarafından gerçekleştirilen enerji üretim tesisi yatırımları ivme kazanmıştır. Ülkemizde istikrar ve güven ortamının oluşması ve Bakanlığımız enerji politikalarının başarıyla uygulanması sonucu enerji yatırımları kamuya yük oluşturmayacak şekilde özel sektör tarafından gerçekleştirilmektedir. Yapılan çalışmalarla elektrik üretiminde özel sektörün payı 2003 te %57 iken, 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla %71 düzeyine ulaşmıştır. 2003-2014Eylül dönemi arasında Kamunun elinde bulunan üretim birimleri kaynak tipine göre tetkik edildiğinde en fazla daralma termik bazlı çalışan santrallerde görülmektedir. Aynı dönem için özel sektöre dikkat ettiğimizde termik ve hidrolik bazlı kayda değer bir sayısal artış gerçekleştirildiği görülmektedir (Çizelge 2.5, Çizelge 2.6 ve Şekil 2.3). Elektrik Enerjisi Görünümü 2003 yılında 35.587 MW olan elektrik enerjisi kurulu gücümüz 2013 yılında 64.007 MW ye, 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla ise yaklaşık iki kat artarak 68.230 MW ye yükselmiştir. Mevcut kurulu gücümüzün %34,4 ü hidrolik, %31,1 i doğal gaz, %20,6 sı kömür, %5,1 i rüzgâr ve %8,3 ü ise diğer kaynaklardan oluşmaktadır. 2012 yılında işletmeye alınan santraller ile elektrik enerjisi kurulu gücümüze 4.245 MW lik kapasite eklenirken 2013 yılında ise 6.986 MW lik kapasite artışı ile rekor kırılmıştır. 2003-2013 arası son 11 yıllık dönemde ortalama yıllık %6,6 lık bir kapasite artışı gerçekleştirilmiştir (Çizelge 2.7 ve Şekil 2.4). 22

makale Ülkemiz elektrik enerjisi kurulu gücü oranları tablosunu incelediğimizde 2003 yılı için toplam elektrik enerjisi kurulu gücü içerisinde %35,3 lük pay ile hidrolik kaynaklar ilk sırayı alırken onu %28,2 lik pay ile doğal gaz, %23,2 lik pay ile kömür ve %0,1 lik pay ile jeotermal+rüzgâr izlemektedir. Geriye kalan %13,2 lik payı ise diğer kaynaklar oluşturmaktadır. Benzer bir değerlendirmeyi 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla yapmak istediğimizde kaynakların ülkemiz kurulu gücü miktarındaki nicelik sıralaması değişmezken toplam kurulu güç içerisindeki paylarında farklılıklar görünmektedir. 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla ülkemiz elektrik enerjisi kurulu gücü içerisinde hidrolik kaynakların oranı %34,4, doğal gazın %31,1, kömürün %20,6 ve jeotermal+rüzgârın+güneş ise %5,6 olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kaynaklar haricinde kalan diğer kaynakların payı ise %8,3 tür. 2003-2014 Eylül döneminde en büyük artış oranı rüzgâr ve jeotermal kaynaklı kurulu güç payında gözlenmektedir. Ayrıca 2014 yılında Güneş kaynaklı kurulu gücün devreye girmesi ve özel sektörün bu alanda büyük yatırımlara hazırlanması ülkemiz arz güvenliği ve kaynak çeşitlendirmesi adına önem arz etmektedir(çizelge 2.8 ve Şekil 2.5). 23

makale 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla ise tam tersi bir durum söz konusu olup kamunun sahip olduğu 23.827 MW kurulu gücün toplam kurulu güç içerisindeki payının %35 ini oluşturmaktadır. Özel sektör tarafından işletilen 44.403 MW kurulu güce sahip santrallerin toplam payı ise %65 e yükselmiştir. Özel Üretim Şirketlerinin 2009-2014 Eylül sonu arasında özellikle Hidrolik ve Rüzgar alanındaki kapasite artışları olumlu gelişme olarak öne çıkmaktadır. Ülkemiz Termik Santral Kurulu Gücü Dağılımı çizelgesi tek yakıtlı ve çok yakıtlı kaynaklar bakımından incelendiğinde termik santrallerden temin edilen kurulu gücün 2003 yılında 22.975 MW olduğu 2014 Yılı Eylül Ayı sonunda ise 40.912 MW a yükseldiği görülmektedir. Yine çizelgeden görüleceği üzere 2003 yılında tek yakıtlı termik santrallerin toplam termik santraller kurulu gücü içerisindeki payının %92 olduğu, bu oranın 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla %88,4 e gerilediği görülmektedir. Tek yakıtlı santraller içinde doğal gaz ile çalışan santraller ağırlıkta olmakla birlikte onu linyit kaynaklı santraller takip etmektedir. Tek yakıtlı termik santrallerin sahip olduğu toplam kurulu güç içerisinde doğal gaz ile çalışan santrallerin sahip olduğu kurulu güç payının 2014 Yılı Eylül Ayı sonu itibarıyla %58,6 olduğu görülmektedir. Doğal gaz santrallerini %22,8 lik oranı ile linyit kaynaklı santraller takip etmektedir. 2003-2014 Eylül sonu arasındaki süreçte kamunun sahip olduğu kurulu güç miktarında ciddi bir artış yaşanmazken özel sektörün sahip olduğu kurulu güç miktarında önemli artışlar yaşanmıştır. Türkiye Kurulu Gücünün Kamu ve Özel Sektöre Göre Dağılımı tablosunu (Çizelge 2.10 ve Çizelge 2.11) incelediğinde 2003 yılında kamunun sahip olduğu 22.589 MW lık kurulu güçle toplam kurulu güç içerisindeki payının %63,5, özel sektörün sahip olduğu 12.998 MW lık kurulu güçle toplam kurulu güç içerisindeki payının %36,5 olduğunu görülmektedir. 24

makale İşletmeye giren özel sektör yatırımlarını incelediğimizde yapılan yatırımlar içerisinde hidroelektrik santrallerin önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. 2012 yılında işletmeye açılan 2.482 MW lik kurulu güce sahip 95 adet hidro kaynaklı santralin akabinde yine bu alanda 2013 yılında 112 adet 2.613 MW lik kurulu güce sahip santral devreye alınmıştır. 2012 yılında açılan 206 santral ile 4.192 MW lik kapasite artışı sağlanırken 2013 yılında devreye giren 222 adet santral ile rekor kırılarak 6.986 MW kurulu güç devreye girmiştir. Çizelge 2.12 de devreye giren santral yatırımlarının detayları verilmiştir. 25

haber ESCON Araştırma Sonuçları: 10 Yıllık yapılar ve sanayi işletmelerindeki enerji tasarruf potansiyeli: Escon, bugüne kadar 500 den fazla işletmede enerji verimliliği çalışması yapmıştır. Danışmanlık, denetleme, etüd ve sistem çözümleri olarak verilen hizmetler sonucunda işletmelerde ciddi enerji kayıplarının olduğu gözlenmiştir. Kayıpların önemli nedeni çoğu işletmelerde enerji verimliliği konusunun işletmelerin gündeminde olmamasıdır. Otel, hastane, alışveriş merkezi ve sanayi işletmelerinde yapılan çalışmalarda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. 10 yıl ve daha üzeri faaliyette olan işletmelerde %8-44 arası oranda enerji kayıpları yaşanmaktadır. Yapılacak iyileştirmelerle kayıpları azaltmak veya yok etmek mümkündür. Bu konuda her sektör ve işletmeye göre değişen özel uygulama yapılarak enerji tasarrufu sağlanabilir. Sektörlere göre enerji tasarruf potansiyeli : 26

bilgi Enerji Verimliliği için aklımızda bulunsun! Buhar kullanan işletmelerde, kondensin geri kazanılması ve flaş buhar üretimi ile %4-15 arasında enerji tasarrufu sağlanır. Yeni teknoloji su soğutmalı santrifüj soğutma grupları, mevcut su soğutmalı gruplardan %25, hava soğutmalı gruplardan %60 daha az enerji tüketir. İşletmelerde bulunan pompalarda değişken debinin Değişken Hız Sürücü ile kontrol edilmesi %60 a varan oranda enerji tasarrufu sağlar. İşletmelerde; buhar hatlarının kontrolü, kaçakların önlenmesi ile %3 - %20 arasında enerji tasarrufu sağlanır. Sanayi işletmelerinde, atık ısı geri kazanılarak; Baca gazından %4 - %16, fırın sistemlerinden %10 - %30 arasında enerji tasarrufu sağlanabilir. Isı pompasında soğutmada %25, ısıtmada %75 e kadar enerji tasarrufu sağlanır. Fanlarda standart kayış kullanılması halinde standart kayış, %2 %8 arası verim kaybına neden olur. Yalıtılmamış bir vana, aynı çaptaki 1,6 m. yalıtılmamış borunun kaybettiği ısı kadar enerji kaybına neden olur. balast kullanımı %25 40 arası elektrik tasarrufu sağlar. Bir işletmede kullanılan basınçlı hava sisteminde kompresör giriş hava sıcaklığının her 5 C azaltılması %2 enerji tasarrufu sağlar. 27

Dr. Duygu Erten Çedbik Başkan Yardımcısı, Horızon2020-Buıldup Fonu Sözcüsü AVRUPA NIN YEŞİL RENOVASYON STRATEJİLERİNİ HEP BİRLİKTE YARATMA PROJESİ-BUILDUP Derin bina renovasyonu konusu Avrupa nın CO2 emisyonlarını hatırı sayılır oranda düşürecek ve vatandaşların lehine işler yaratacak belki de en önemli araçlardan birisi. Avrupa 2020 ve 2050 enerji, karbon ve ekonomik hedeflerine ulaşmak için gelecek 40 yılda varolan bina stoğunun %3 ünü derin renovasyona girmek zorunda. Bu da enerji talebini %6 düşürmek yani şu andaki performansların %84 iyileştirilmesi demek. İşte bu potansiyeli değerlendirebilmek için Avrupa çapında bir derin renovasyon stratejisi çalışması gerekiyor. Avrupa ülkeleri HORIZON2020 fonundan, BUILDUP projesini varolan binaları için inovatif ve uzun vadeli ulusal stratejiler tasarlamaya ve hayata geçirmeye yardım etmesi için kurguladılar. Amaç varolan bina stoğunun kalitesini artırmak. Böyle bir çalışmaya neden ihtiyaç duyuldu? Avrupa ülkeleri enerji direktifine paralel çalışmalar yapmaya başladılarsa da bir çoğu enerji verimli iyileştirmeleri gerektiği kadar yaygınlaştıramadı veya yeterince derinleştirmek için mücadele verdi. BUILDUPON projesi 13 ülkenin yeşil bina konseyleri aracılığıyla Avrupa Ulusal Yeşil Renovasyon Stratejileri Versiyon2 yi ortaklıklarla ve paydaşlarla hayata geçirmeyi hedefliyor. Türkiye den ÇEDBİK olarak tüm üyelerimizle bu fonu 2 yılda tamamlanacak bu projenin ortağı olarak aldık. Nisan 2017 ye kadar Türkiye den seçtiğimiz paydaşlar ve üye şirketlerimizle gereken çalışmaları yapacağız. 28

Projenin 1. Fazında varolan durumun tesbitine çalışılacak. Borada paydaşlar, uzmanlar ve bu alanda varolan tüm insiyatifler ortaya konacak. Faz 2 ve 3 projenin konseplerini Finansal inovasyon, Kamu Sektörü, İş modeli inovasyonu, davranışsal inovasyon üzerinde tatbik ederek göstermeyi planlıyor. Projenin 2. Fazında ortaklığa dayalı bir stratejiyle varolan durumun yapıcı yaklaşımlarla güçlendirilmesi sağlanacak. Projenin 3. Fazında tüm paydaşlardan alınan verilerle Ulusal Renovasyon Stratejisi V2 iyileştirilmesi ve içine konan yeni input un kullanıcılar tarafından benimsenip, hayata geçirilmesi planlanıyor. AVRUPA DAN FONU ALAN YEŞIL BİNA KONSEYLERİ 25 29

Enerji Verimliliği Projelerine Teşvik ve Destekler 1. Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) Desteklenmesi Enerji etüt çalışması ile belirlenen önlemlerin uygulanması ve enerji tasarruf potansiyelinin geri kazanılması için hazırlanan verimlilik artırıcı projelere verilen desteklerdir. VAP projeleri hibe olarak aşağıda belirtilen esaslara göre desteklenir: Öncelik: Maliyeti yüksek ve elektrik enerjisi kazancı fazla olan projeler Projenin Uygulama Süresi: En fazla 2 Yıl Destekleme: Projesinde belirlenmiş bedeli maksimum 1.000.000TL olan VAP, en fazla %30 Oranında (300.000.-TL) hibe olarak desteklenir. Başvuru Zamanı: Her yıl Ocak ayında. 2. Sanayide Enerji Verimliliği Çalışmalarına Destekler Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Sanayide enerji verimliliği projelerine, coğrafi konumuna yatırımın yapılacağı bölgeye bakılmaksızın destekler verilecektir. Desteklenecek alanlar: Fırın, kazan, buhar, kurutma, soğutma, iklimlendirme, Fan, basınçlı hava, pompa, elektrik. Verilecek Destekler: - Gümrük Vergisi Muafiyeti. - KDV İstisnası. - Vergi indirimi: 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılacak yatırımlar için ise %70 indirim sağlanacaktır. - Sigorta primi işveren hissesi desteği, 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılacak yatırımlar için ise 6 yıl geçerli olacaktır. - Yatırım yeri tahsisi - Faiz Desteği : TL kredilerinde 5 puan, döviz kredilerinde 2 puan. Enerji etüt çalışması ile belirlenen önlemlerin uygulanması ve enerji tasarruf potansiyelinin geri kazanılması için hazırlanan verimlilik artırıcı projelere verilen desteklerdir. enerji giderinin %20 si oranında hibe olarak destek verilir. Ancak destek en fazla 200.000.-TL dir. Başvuru: Her yıl Ekim ayında yapılır. 4. Enerji Verimliliği Desteği: (Hibe) İşletmelerin, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketlerinden, enerji verimliliğine yönelik alacakları Ön ve Detaylı denetleme Verimlilik Arttırıcı Proje (VAP) için Danışmanlık hizmetlerine destek verilir. Bu desteklerden, KOSGEB in belirlediği kriterler doğrultusunda, KOBİ sınıfına giren işletmeler yararlanabilir. Uygulama Süresi: Destek başvuru süresinden itibaren 3 yıl. Destek: 1.ve 2. bölgeler için %50, 3.ve 4. bölgeler için %60 hibe olarak. Program süresince Enerji Verimliliği Desteğinin üst limiti 30.000 (otuz bin) TL dir. 5. Enerji Verimliliği Yatırımları Önündeki Finansal Engellerin Aşılması Ve Yatırımların Teşvik Edilmesi; (Faizsiz Kredi) Sanayicinin, enerji etütleri dahil olmak üzere, enerji verimliliğine yönelik uygulama projelerinin uzun vadeli geri dönüşlü olarak uygun şartlarda desteklenmesi hedeflenmektedir. Kredilerinin temel yaklaşımı, Sanayicimizin (özellikle KO- Bİ lerin) çevre dostu teknoloji ve teknikleri uygulayarak, çevre performanslarını ve aynı zamanda rekabet güçlerini arttırmalarını sağlamaktır. Proje Süresi: En fazla 1.5 yıl Kredi Miktarı: En fazla 1.000.000 ABD$ Kredi Oranı: Proje Bütçesinin en fazla %50 si Geri Ödeme Süresi: 1 Yılı Geri Ödemesiz Toplam 4 Yıl (Faizsiz) 6. Finansal Destekler Enerji verimlilik ya da yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapmak isteyen endüstriyel firmalar ve ticari girişimcilere yönelik düşük faizli kredi fırsatları. TURSEFF Destekleri Türkiye Sinai Kalkınma Bankası Türkiye Kalkınma Bankası 3. Gönüllü Anlaşmaların Desteklenmesi: (Hibe) Bir endüstriyel işletme 3 yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az %10 azaltmayı taahhüt ederek YEGM ile gönüllü anlaşma yapabilir. Gönüllü anlaşmalar hibe olarak aşağıda belirtilen esaslara göre desteklenir: Yürürlüğe girmesi: Anlaşmanın imzalanmasını takip eden yılın Ocak ayı Destek: Üç yıl sonra Anlaşmanın yapıldığı yıla ait 30