Farklı Zımparalarla Zımparalanmış ve Poliüretan Tutkalı ile Yapıştırılmış Bazı Ağaç Malzemelerin Yapışma Dirençleri

Benzer belgeler
YONGA LEVHA İLE BİRLEŞTİRİLEN KENAR MASİFİNİN YAPIŞMA DİRENCİNE KULLANILAN TUTKALIN ETKİSİ

Afyon Kocatepe Üniversitesi 7(2) Afyon Kocatepe University FEN BİLİMLERİ DERGİSİ ANKARA

AKASYA (Robinia pseudoacacia L.) VE MEŞE (Quercus petraea L.) ODUNLARINDA YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE KESİŞ YÖNÜ VE ZIMPARALAMANIN ETKİSİ ÖZET

Farklı Ağaç Malzemelerde Çekme Yönü Ve Tutkal Çeşidinin Kavela Çekme Direncine Etkilerinin Belirlenmesi

AĞAÇ MALZEMEDE YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE, RENDELEMEDE KESİŞ YÖNÜ, BIÇAK SAYISI VE ÇEŞİDİNİN ETKİLERİ ÖZET

Vakumlu Membran Preste Üretilmiş Ahşap Lamine Elemanların Yapışma Performanslarının Belirlenmesi

Sarıçam dan Üretilen Masif Panellerin Bazı Özellikleri

Rendeleme İşleminde Kesiş Yönü, Kesici Sayısı ve Devir Sayısının Bazı Ağaç Malzemelerin Yüzey Düzgünlüğüne Etkileri

Ahşap Boy Birleştirmelerde Farklı Bağlantı Tekniklerinin Çekme Mukavemetlerinin Karşılaştırılması

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN EĞİLME DİRENCİ ÖZET

Bazı Ağaç Malzemelerin Vida Tutma Mukavemetlerinin Belirlenmesi

FARKLI TUTKALLARIN KAYIN ve SARIÇAM AĞAÇLARINDAKİ YAPIŞMA DİRENÇLERİNİN BELİRLENMESİ

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Çeşitli Birleştirme Yöntemlerinin Çekme Mukavemetine Etkileri

Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinin Diyagonal Basınç Performansının Belirlenmesi

KAMA DİŞLİ GÖNYEBURUN KÖŞE BİRLEŞTİRMELERDE AĞAÇ TÜRÜ VE DİŞ TİPİNİN DİYAGONAL BASMA DİRENCİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

FARKLI TUTKALLARIN KAYIN VE SARIÇAM AĞAÇLARINDAKİ YAPIŞMA DİRENÇLERİNİN BELİRLENMESİ

Tornalama Tekniğinin Ağaç Malzeme Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi

AHŞAP TUTKALLI BİRLEŞMELERDE YAPIŞMA PERFORMANSINA SICAKLIK ARTIŞININ ETKİLERİ ÖZET

Kavisli Lamine Ahşap Elemanların Diyagonal Çekme Dirençlerinin Belirlenmesi. Determination of the Diagonal Tensile Strength of Curved Laminated Wood

Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences

KENARLARI MASİFLİ VE MASİFSİZ MDF LEVHALARINDA KAVELA ÇAPLARININ ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

YAĞ BAZLI TAHTA KORUYUCUNUN POLYESTER VERNİĞİN YAPIŞMA DİRENCİNE ETKİSİ. Mehmet BUDAKÇI 1, Hüseyin PELİT 1,*

Hasan EFE*, Ali KASAL**, Taner DİZEL*

Tek ve Çift Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinde Diyagonal Çekme Performansının Belirlenmesi

Farklı Birleştirme Teknikleri ve Değişik Kalınlıklardaki Levhalarla Üretilmiş Kutu-Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Taşıma Kapasitesi

Cilt:12 Sayı: 1 s.55-60, 2009 Vol: 12 No: 1 pp.55-60, Abdullah SÖNMEZ, Cevdet SÖĞÜTLÜ ÖZET

FARKLI TUTKALLARLA LAMİNE EDİLMİŞ AHŞAP MALZEMELERİN MEKANİKSEL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ. Osman PERÇİN, Günay ÖZBAY, Mustafa ORDU

Farklı Tutkallar ile Yapıştırılmış Bazı Tropik Ağaç Malzemelerin Yapışma Dirençleri

Dekorasyon Programı, 03500, Afyon, TÜRKİYE

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi

Çeşitli Masif ve Kompozit Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Ağaç Malzemede Su Çözücülü Vernik Uygulamalarının Sertlik, Parlaklık ve Yüzeye Yapışma Direncine Etkileri

Vacsol-Aqua ile Emprenye Edilmiş Bazı Ağaç Malzemelerin Yüzey Pürüzlülüğü ve Yapışma Direnç Özellikleri

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Ağaç Türü ve Birleştirme Yönteminin Moment Taşıma Kapasitesi ve Elastikiyet Üzerindeki Etkileri

Ahşap ve Plastik Kavelalı Kutu Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitelerinin Karşılaştırılması

The Effect of Machining Properties on Adhesion Strength of Coated Fir (Abies Nordmannian asubsp. ) and Beech (Fagus Orientalis Lipsk.

Masif ve Lamine Ağaç Malzemelerin (LAM) Alyan Vida Tutma Mukavemeti

Vakumlu ve Klasik Kurutma Yöntemlerinin Ahşap Malzemenin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi

Masif Ağaç ve Plastik Kavela ile Birleştirilmiş H-Tipi Kutu Mobilya Birleştirmelerinin Kesme Kuvveti Kapasitelerinin Karşılaştırılması

Farklı Numaralı Zımparalar le lem Görmü Çeitli Aaç Yüzeylerin Yapıma Direncinin Belirlenmesi

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Ağaç Türü, Tutkal Çeşidi ve Zıvana Ölçülerinin Çekme Kuvveti Kapasitesine Etkileri

FARKLI ÖLÇÜLERDE KÖŞE DESTEK ELEMANI KULLANILMIŞ T-TİPİ KAVELALI MOBİLYA BİRLEŞTİRMELERİNİN MOMENT VE KESME KUVVETİ TAŞIMA KAPASİTELERİ

INVESTIGATION THE RESISTANCE OF WOODEN VARNISHES TO STEAM AND WET HEAT

Bazı odun türlerinde tanalit-e emprenye maddesinin eğilme direnci ve eğilmede elastiklik modülüne etkileri

C38SS ÇELİK ÇELİK YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME SİSTEMİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

TUTKAL HATTINA KATILAN SODYUMBORATIN YAPI MA DİRENCİNE ETKİSİ THE EFFECTS OF BONDING STRENGTH WITH THE ADDED SODYUMBORAT TO GLUE LINE

MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİNDE KULLANILAN FARKLI BİRLEŞTİRME ELEMANLARININ DİYAGONAL ÇEKME DİRENCİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

SERT LİF LEVHALARIN FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE SICAKLIK VE BASINCIN ETKİSİ

Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2003, ISSN: , Sayfa:

Bazı Lamine Ağaç Malzemelerden Hazırlanmış T-Tipi Birleştirme Elemanlarının Çekme Kuvveti Performanslarının Belirlenmesi

Çeşitli Bağlantı Elemanları ile Üretilen L Tipi Demonte Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitesi

AQUAPANEL İÇ CEPHE DUVAR SİSTEMLERİ UYGULAMA ŞARTNAMESİ AQUAPANEL İÇ CEPHE PLAKASI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Melamin Reçineli Kağıtla Kaplanmış Yonga Levhanın Çeşitli Malzeme ve Tutkallarla Yüz Yüze Yapışma Direnci

Avni ÜSTÜNDAĞ YÜKSEK LİSANS TEZİ MOBİLYA VE DEKORASYON EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Comparison of Some Physical and Mechanical Properties of Polyvinil Cloride (Pvc) Panels As An Alternative toconventional Case Furniture Materials

Ankara Mobilyacılar Sitesinde Üretilen Mobilyaların Kalite ve Performanslarının Belirlenmesi

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri:

THE EFFECT OF BORIC ACID MODIFICATION ON THE HARDNESS VALUE OF WATER-BASED VARNISH

Lamine Edilmiş Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Odununun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özellikleri

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

Politeknik Dergisi, 2016; 19 (4) : Journal of Polytechnic, 2016; 19 (4) : Cevdet SÖĞÜTLÜ

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

LİFLEVHALARIN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNE BAZI ZIMPARALAMA FAKTÖRLERİNİN ETKİSİ EFFECT OF SOME SANDING FACTORS ON SURFACE ROUGHNESS OF FIBERBOARD.

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

L- Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerde Malzeme Çeşidi ve Birleştirme Tekniğinin Moment Taşıma Kapasitesine Etkisi

Bor Yağının Ağaç Malzemenin Bazı Mekanik Özelliklerine Etkisi. Effect of Some Mechanical Properties on Wood Materials Impregnated with Waste Boron Oil

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

T.C. ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PROJE SONUÇ RAPORU. BAZI KARAÇAM ( Pinus nigra Arnold) ODUNLARININ YAPIŞMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE YETİŞEN ÖNEMLİ BAZI AĞAÇ ODUNLARININ VİDA TUTMA DİRENÇLERİ

MBD 2015, 4 (1 ): 27 38

Kereste ile ilgili yürürlükteki Standardlar

ISLAKLIK ÖLÇÜMLERİ. a. Metalin paslanması b. Tahtanın çürümesi c. Ekmeğin küflenmesi. Şekil 1. Malzemeler üzerindeki bozulmalar

Membran Pres ile Kaplanmış Lif Levhada (MDF) Su Buharının Bazı Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi ÖZET

KALIP KUMLARI. Kalıp yapımında kullanılan malzeme kumdur. Kalıp kumu; silis + kil + rutubet oluşur.

The effects of heat treatment on shear strength of oak (Quercus petraea L.) wood

BAZI AĞAÇ MALZEMELERDE KESİŞ YÖNÜ KESİCİ ADEDİ VE DEVİR SAYISININ YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE ETKİLERİ

MELKUÇLAR MAKİNE LTD. ŞTİ.

Nurgül AY Hamiyet ŞAHİN KTÜ Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, TRABZON. Geliş Tarihi:

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

YABANCI ÇITALI KUTU KONSTRÜKSİYONDA LEVHA VE TUTKAL ÇEŞİDİNİN DİYAGONAL BASINÇ VE ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

Lamine Malzemede Su Buharının Boyutsal Değişime Etkisi

Isıl işlem uygulanmış bazı ağaç malzemelerde yapışma direncinin belirlenmesi. Determination of bonding strength in heat treated some wood materials

C30AA ALÜMİNYUM FOLYO KAPLI YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME SİSTEMİ TEKNİK ŞARTNAME

AĞAÇ LEVHALARDAN YAPILAN VİDALI BİRLEŞTİRMELİ RAFLARIN YÜZEYE DİK (LATERAL) YÜK TAŞIMA PERFORMANSLARI

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Master Panel 1000 R7 Çatı ve Cephe

Ağaç Malzemelerde Yağ, Tutkal Lekesi Temizleme ve Emprenye ĠĢleminin Vernik Katman Sertliği Üzerine Etkileri

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Yapay Sinir Ağları ile Modellenmesi

MAÇKA-ÇATAK BÖLGESİ ANADOLU KESTANESİ (Castanea sativa Mill.) ODUNUNUN BAZI MEKANİK ÖZELLİKLERİ

Ahşap Malzeme Bilgisi

Key words :Technological properties, Lamination, Oak wood, Scots pine, Desmodur-VTKA adhesive

R4 Çatı Paneli. Üretim Yeri. İstanbul

MAVİLEŞMENİN SARIÇAM (Pinus silvestris L.) ODUNUNDA RENKLENDİRME VE VERNİKLEMEYE ETKİSİ ÖZET

ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUARLARINDA YAPILABİLEN ANALİZ VE TESTLER ORMAN ÜRÜNLERİ KİMYASI VE TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TALAŞLI İMALAT LABORATUARI DENEY FÖYÜ

MOBİLYA ÜRETİMİNDE KULLANILAN TİCARİ MDF LEVHALARIN ÖZELLİKLERİ

R3 Çatı Paneli. Üretim Yeri İskenderun. Uygulama Alanları

Transkript:

Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 10 Sayı: 2 s. 185-189, 2007 Vol: 10 No: 2 pp. 185-189, 2007 Farklı Zımparalarla Zımparalanmış ve Poliüretan Tutkalı ile Yapıştırılmış Bazı Ağaç Malzemelerin Yapışma Dirençleri Hasan EFE*, Levent GÜRLEYEN** *Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü 06500 Teknikokullar, ANKARA **Düzce Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü Beçi Kampüsü, 81260, Konuralp, DÜZCE ÖZET Bu çalışmada, farklı numaralı zımparalarla zımparalanmış ve poliüretan tutkalı (Desmodur VTKA) ile yapıştırılmış bazı ağaç malzemelerin yapışma dirençleri karşılaştırılmıştır. Deney örnekleri, Doğu kayını (Fagus orientalis L.), sarıçam (Pinus sylvestris L.), meşe (Quercus borealis L.), ceviz (Juglans regia) ve gül (Rhododendron ponticum) odunlarından hazırlanmış ve zımparalama işlemlerinde 40, 60, 120 kum zımparalar kullanılmıştır. Daha sonra, poliüretan (Desmodur VTKA) tutkalı ile yapıştırılan numuneler DIN 53255 ve TS EN 205 standartlarına göre statik yük altında çekme deneyine tabi tutularak yapışma dirençleri belirlenmiştir. Denemeler sonucunda, en yüksek yapışma direnci 120 kum zımpara ile zımparalanmış meşede, en düşük ise 60 kum zımpara ile zımparalanmış sarıçamda elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yapışma direnci, poliüretan (Desmodur VTKA) tutkalı, zımparalanmış masif yüzey, zımpara Bonding Strength of Some Wood Materials Glued with Polyurethane Adhesieve and Sanded with Different Sandpapers ABSTRACT In this study, the bonding strength of some wood materials glued with polyurethane (Desmodur-VTKA) adhesieve and sanded with different numbers of sandpapers were compared. Specimens were prepared of Turkish beech (Fagus orientalis L.), Scotch pine (Pinus sylvestris L.), oak (Querqus boralis), walnut (Junglas regia) and rose (Rhododendron ponticum) wood and were sanded with 40, 60, 120 grits of sandpapers. Afterwards, specimens were glued with desmodur VTKA adhesieve and bonding strengths were determined by testing under the static tension loads according to the principles of DIN 53255 and TS EN 205 standarts. At the end of the tests, the highest bonding strength was obtained with oak sanded with 120 grits sandpaper and the lowest one was obtained on the Scotch pine sanded with 60 grits sandpaper. Key Words: Bonding strength, polyuretahane (Desmodur-VTKA) adhesieve, sanded wood surface, sandpaper. 1. GİRİŞ Ağaç malzemenin biçimlendirilmesinde uygun alet ve makineler kullanılır. Malzeme işleme esnasında iyi kesilse bile türlerine bağlı olarak yüzeyinde hücre çökmeleri, çizikler, hücre boşlukları gibi nedenlerle girinti ve çıkıntılar oluşur. Ağaç malzemenin işlenmesi, malzemeden yonga ve talaş gibi parçaların kaldırılması ile gerçekleştirilir. İşleme ile birlikte odun yapısına bağlı olarak yüzeylerde kalkıklık, pürüzlülük, kesici izleri, yonga izi ve lif ayrılması gibi yüzey düzensizlikleri oluşur. Bunlar ise, tutkallama ve üst yüzey işlemlerini olumsuz yönde etkiler. Ağaç malzemelerin alet ve makinelerle işlenmesi (rendeleme, şekillendirme, zımparalama vb) sonucu oluşacak yüzeylerin düzgünlük durumuna göre kriterler belirlenerek, işleme aşamalarında olumsuz etkenler giderilmek suretiyle parça yüzey kalitesi artırılabilir. Ağaç mobilya elemanlarının yapışma direnci; işlenmiş ağaç malzemenin yüzey düzgünlüğü, malzemenin sevk hızı, makinenin kesici sayısı, kesici devir sayısı, malzemenin yapısı ve kullanılan tutkal ile tutkallama ortamına bağlı olduğu tespit edilmiştir (1). Doğu kayını, sapsız meşe ve sarıçam odunlarından hazırlanan deney örnekleri, Klebit 303, Kleiberit 305, Süper Lackleim 308 tutkallarıyla yapıştırılmış ve statik yük altında çekme deneyine tabi tutulmuştur. Deney sonuçlarına göre; en yüksek çekme direnci Klebit 303 tutkalı ile Doğu kayınında elde edilmiştir (2). Planya, şerit testere, daire testere makinelerinde yüzeyleri işlenen sarıçam, Doğu kayını ve meşe deney örnekleri PVAc tutkalı ile yapıştırılarak çekme deneyine Digital Object Identifier 10.2339/2007.10.2.185-189 185

Hasan EFE, Levent GÜRLEYEN / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 alınmışlardır. Sonuç olarak; en yüksek yapışma direnci sırasıyla daire testere, planya ve şerit testerede elde edilen yüzeylerde elde edilmiştir. Ağaç türlerinde ise en yüksek yapışma direnci sırasıyla; Doğu kayını, meşe ve çam malzemeler üzerinde tespit edilmiştir (3). Rendeleme ve zımparalama işleminde Doğu kayınında, sarıçama göre daha düzgün yüzeyler elde edilmiş, ayrıca her iki ağaç türünde yıllık halkalara teğet yönde yüzey kalitesi daha yüksek çıkmıştır. Rendelemede kesici bıçak sayısı, zımparalamada ise zımpara numarası arttıkça yüzey pürüzlülük değerlerinin küçüldüğü, buna karşılık besleme hızı arttıkça yüzey pürüzlülüğünün de arttığı bildirilmiştir (4). Yaprak bıçaklar ile (HSS) işlenmiş akasya (Robinia pseudoacacia L.) odununda yüzey düzgünlüğünün yapışma direncine etkisini belirlemek amacıyla hazırlanan deney numuneleri, 2 ve 4 bıçaklı yaprak bıçaklar ile işlenmiştir. Yüzey düzgünlüğü ölçümleri TS 930 standartlarına göre yapılan örnekler, daha sonra polivinilasetat (PVAc) tutkalı ile yapıştırılarak, TS EN- 205 standartlarında belirtilen esaslara göre çekme deneyine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak; teğet kesitlerde, radyal kesitlere göre; 4 bıçaklı rendelemede 2 bıçaklı rendelemeye göre daha düzgün yüzeyler elde edilmiştir. En yüksek yapışma direnci ise teğet yönde 4 bıçaklı yaprak bıçak grubu ile işlenmiş numunelerde sağlanmıştır (5). Dört kesicili jilet bıçak topu ile farklı devirlerde işlenmiş bazı ağaç malzemelerin yapışma performansları karşılaştırılmıştır. Bu maksatla, Doğu kayını, sarıçam ve meşe odunlarından hazırlanan deney numuneleri, dört farklı devirde işlem gördükten sonra polivinilasetat (PVAc) tutkalı ile yapıştırılarak çekme deneyine tabi tutulmuştur. Denemeler sonucunda, en yüksek yapışma performansı, meşe odununda 10 000 dev/dak da elde edilmiştir (6). Ağaç malzeme yüzeylerinin zımparalanma özellikleri adlı çalışmada, yapılan mikroskobik analizler sonucunda, bıçakla rendelemeye göre zımparalanmış yüzeylerin daha pürüzlü olduğu ve moleküllerin zarara uğradığı gözlenmiştir. Zımparalama işleminde etkili olan faktörler (besleme hızı, bant kasnaklarının dönme hızı, kum tanesi büyüklüğü ve birim zamanda kaldırılan talaş miktarı) tartışılmıştır. Sonuç olarak; deneylerde kullanılan ağaç malzemelerin tutkallanabilme özelliğini artırmak için yukarıda belirtilen faktörler çerçevesinde uygun teknik çözümler belirlenmiştir (7). Ağaç malzemede yapışma direncini, işlenmiş yüzeyin düzgünlüğü, kesici sayısı, özelliği, devir sayısı, sevk hızı ve malzemenin yapısal özelliği yüzey düzgünlüğünü, düzgünlüğün ise yapışmayı etkilediği daha önceden yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır. Bu çalışmada ise, sabit devirde farklı zımparalarla işlenmiş ağaç malzemelerin poliüretan tutkalı ile yapışma performansları karşılaştırılmıştır. 3. MATERYAL VE METOT 3.1. Ağaç Malzeme Mobilya endüstrisinde yaygın olarak kullanılan ağaç türlerinden sarıçam (Pinus sylvestris L.), Doğu kayını (Fagus orientalis L.) ceviz (Juglons regia), meşe (Quercus borealis) ile tropikal bölge ağaç türlerinden gül (Rohododendron ponticum) odunları denemelerde kullanılmak üzere, Ankara Siteler piyasasındaki 1. sınıf malzemelerden rasgele seçim (randomly selected) yöntemi ile temin edilmiştir. 3.2. Tutkal Desmodur-VTKA tutkalı suya ve neme karşı dayanıklı, çözücü içermeyen, tek kompenantlı poliüretan esaslı bir tutkal olup, tahta, metal, poliester, taş, seramik, PVC ve diğer plastik yüzeylerde kullanılabilmektedir. Deniz ve göl vasıtalarında, binaların dış cephe, metal ve tahta kısımlarının montaj ve onarımlarında, konut banyo ve mutfaklarında, buharlı ortamlarda çalışan atölye ve fabrikalarda özellikle tercih edilmektedir. Yoğunluğu 20 C de 1,11 ± 0,02 g/cm 2, viskozitesi 25 C de 3300-4000 cps olduğu bildirilmekte ve 20 C sıcaklık ve % 65 bağıl nem ortamında 30 dakikada sertleşmektedir. Ambalaj viskozitesinde yapıştırılacak yüzeylerden, emiciliği yüksek olana sürülmesi ve kurumuş satıhların hafifçe nemlendirilmesi önerilmektedir (8). 3.3. Zımpara Mobilya sektöründe en çok kullanılan tabanı bez malzeme olan, aşındırıcı kum olarak silisyumkarbur esaslı, elektro-statik yöntemle yapıştırılmış 40, 60 ve 120 kum bant zımparalar kullanılmıştır. Deney örnekleri ise seri üretim makinelerinden olan yarı otomatik, sevk hızı ayarlanabilir yaylı baskı takoz özelliği olan osilasyonlu kontakt zımpara makinesinde işlemden geçirilerek hazırlanmıştır. 3.4. Deney Örneklerinin Hazırlanması Bu çalışmada, 5 ağaç türü, 3 zımpara çeşidi, 10 adet deney örneği olmak üzere; toplam (5x3x10) 150 adet deney örneği hazırlanmıştır. Araştırmada kullanılacak ağaç malzemeler, kaba ölçülerinde yeterli miktarda taslak olarak hazırlanmıştır. Örnekler TS 2471 standardında belirtilen esaslara göre sıcaklığı 20 ± 2 C ve bağıl nemi %65 ± 3 olan iklimlendirme dolabında %12 denge rutubetine ulaşıncaya kadar (son iki ölçümde ağırlıklar değişmez hale gelene kadar) bekletilmişlerdir (9). % 12 rutubetindeki taslak numunelerin, yüzeyleri 40, 60, 120 kum zımparalar ile 7m/dak sabit besleme (endüstriyel uygulamada en çok tercih edilen) hızında zımparalanmıştır. Zımparalanan deney örneklerinin yapışma yüzeylerine ortalama 150 ±10 g/m 2 hesabı ile tutkal sürüldükten sonra mekanik yöntemle preslenmiştir. Hidrolik preste basınca uğrayacak yüzey miktarları he- 186

FARKLI LARLA LANMIŞ VE POLİÜRETAN TUTKALI İLE / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 saplanarak minimum 0.2 N/mm 2 pres basıncı uygulanan numuneler, sıkıştırılmış halde 1 gün süreyle bekletilmişlerdir. Daire testere makinesinde Şekil 1 de verilen ölçülerde, 0,1 mm duyarlıklı kesilerek deney örnekleri hazırlanmıştır. Yapıştırma işleminden önce zımparalama işlemine tabi tutulan deney örnekleri, zımparalanan yüzeyler ısınmaya maruz kaldığından rutubet kaybına uğrayacağı düşünülmüş ve tekrar kondisyonlama işlemine alınmıştır. TS 2471 standartlarında belirtilen esaslara göre ortalama %12 denge rutubetine ulaşıncaya kadar bekletilmişlerdir. 3.5. Deneylerin Yapılışı Deneyler, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Malzeme laboratuarında bulunan 4 tonluk Üniversal Test Cihazında DIN 53255 ve ASTM D 1037 standartlarında belirtilen esaslara göre statik yükleme ile yapılmıştır. Yükleme hızı 2 mm/dak olarak sabit tutulmuş olup, kuvvet uygulama ekseni ile deney numunesi ekseninin aynı düşey doğrultuya gelmesine dikkat edilmiştir (10, 11). Her bir deney numunesinin kopma anındaki maksimum kuvvet, makinenin kadranından okunarak Newton (N) cinsinden kaydedilmiştir. Şekil 1 de çekme deney düzeneği görülmektedir. Şekil 1. Çekme direnci deney düzeneği (ölçüler mm) 3.6. Gerilme Analizleri Deneylerde, kopma (defleksiyon) anında makine göstergesinden okunan maksimum kuvvet (Fmax) değerleri, mukavemet eden yapışma yüzeyi alanına (A) bölünerek gerilme analizine dayalı yapışma direnci (kayma gerilmesi) hesaplanmıştır. Buna göre τ değeri; τ = Fmax / A (N/mm 2 ) dir. (1) Burada mukavemet gösteren yapışma yüzey alanı (A); A = a x b (mm 2 ) (2) a = Yapışma yüzeyi uzunluğu (mm) b = Yapışma yüzeyi genişliği (mm) dir. 3.7. Verilerin Değerlendirilmesi Denemeler sonunda elde edilen 150 ölçüm istatistiksel değerlendirmeye alınmış olup, ağaç türü ve zımpara çeşidi faktörleri ile bunların ikili etkileşimlerinin yapışma direncine etkilerini belirlemek amacıyla çoklu varyans analizi düzenlenmiştir. Farklılıkların α=0,05 e göre anlamlı çıkması halinde, bu farklılıkların ağaç türleri ve zımpara çeşitleri arasındaki önemi için LSD testi uygulanmıştır. 4. BULGULAR Ağaç türü ve zımpara çeşidi faktörlerine ilişkin ortalama, standart sapma, maksimum ve minimum değerler Tablo 1 de, bunların ikili etkileşimlerinin yapışma performansına (çekme direncine) etkilerine ilişkin varyans analizi sonuçları ise Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 1. Ağaç türü ve zımpara çeşidi faktörlerine ilişkin değerler 120 KUM 60 KUM 40 KUM YAPIŞMA DİRENCİ (N/mm 2 ) AĞAÇ TÜRLERİ Standart Min. Max. ( X ) Sapma Değer Değer Doğu kayını 24,52 0,496 23,71 25,32 Sarıçam 14,59 0,430 13,79 15,39 Meşe 43,70 0,478 42,90 44,50 Ceviz 18,86 0,523 18,06 19,66 Gül 22,31 0,442 21,51 23,11 Doğu kayını 24,68 0,429 23,88 25,48 Sarıçam 12,50 0,454 11,70 13,30 Meşe 27,09 0,527 26,29 27,89 Ceviz 18,24 0,539 17,44 19,04 Gül 16,94 0,512 16,14 17,74 Doğu kayını 17,44 0,491 16,64 18,24 Sarıçam 14,34 0,523 13,54 15,14 Meşe 26,50 0,467 25,70 27,30 Ceviz 20,18 0,432 19,38 20,98 Gül 21,49 0,462 20,69 22,29 Zımpara çeşitleri ve ağaç türleri ile bunların ikili etkileşimlerinin yapışma performansına (çekme direncine) etkileri istatistiksel anlamda (α=0,05 e göre) önemli bulunmuştur. Tablo 2. Ağaç türü ve zımpara çeşidi faktörleri ile bunların ikili etkileşimlerinin yapışma performansına (çekme direnci) etkilerine ilişkin varyans analizi sonuçları Varyans Kaynakları Serbestlik Kareler Hesaplanan F Hata İhtimali Kareler Toplamı Derecesi Ortalaması Değeri (P < 0.05) Zımpara Çeşidi 2 23588.236 11794.118 1507.0437 0.0000 * Ağaç Türü 4 167809.976 41952.494 5360.6587 0.0000 * Z.Ç. x A.T. 8 50268.583 6283.573 802.9103 0.0000 * Hata 135 234.780 7.826 Toplam 149 241901.575 *: 0.05 e göre anlamlı 187

Hasan EFE, Levent GÜRLEYEN / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 Ağaç türleri dikkate alınarak, zımpara çeşitlerinin yapışma performansı (çekme direnci) etkilerine ilişkin ortalamaların LSD değeri 2.059 için karşılaştırma sonuçları Tablo 3 de verilmiştir. Tablo 3.Zımpara çeşitlerine göre yapışma performansı (çekme direnci) ortalama değerleri LSD: ± 2.059 YAPIŞMA DİRENCİ (N/mm 2 ) (X) HG 120 KUM 24.80 A 60 KUM 19.89 B 40 KUM 19.99 B X: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu Buna göre, zımpara çeşitleri arasında en yüksek yapışma performansı (çekme direnci) 120 kum zımparada elde edilmiştir. 60 kum ve 40 kum zımpara çeşitlerine ilişkin değerler arasındaki fark istatistiksel anlamda önemsiz çıkmıştır. Ağaç türlerinin yapışma performansına (çekme direnci) etkilerine ilişkin ortalamaların LSD 2.658 kritik değeri için karşılaştırılması Tablo 4. de verilmiştir. Tablo 4. Ağaç türlerine göre yapışma performansı (çekme direnci) ortalama değerleri AĞAÇ TÜRLERİ YAPIŞMA DİRENCİ (N/mm 2 ) (X) HG DOĞU KAYINI 22.21 B SARIÇAM 13.81 E MEŞE 32.43 A CEVİZ 19.09 D GÜL 20.25 C LSD: ± 2.658 Bu sonuçlara göre; ağaç türleri arasında elde edilen çekme direnci büyüklük sıralaması; meşe, Doğu kayını, gül, ceviz ve sarıçam şeklinde çıkmıştır. Zımpara çeşitleri ve ağaç türleri ikili etkileşimlerine ait ortalamaların LSD 4.603 değeri için yapılan karşılaştırma sonuçları Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 5. Zımpara çeşitleri ve ağaç türleri ikili etkileşimler ait yapışma performans (çekme direnci) ortalama değerleri YAPIŞMA AĞAÇ TÜRLERİ DİRENCİ (N/mm 2 ) (X) HG Doğu kayını 24.52 D Sarıçam 14.59 L 120 KUM Meşe 43.70 A Ceviz 18.86 H Gül 22.31 E Doğu kayını 24.68 D Sarıçam 12.50 M 60 KUM Meşe 27.09 B Ceviz 18.24 I Gül 16.94 K Doğu kayını 17.44 J Sarıçam 14.34 L 40 KUM Meşe 26.50 C Ceviz 20.18 G Gül 21.49 F LSD: ± 4.603 Yapılan karşılaştırmalar sonucunda en başarılı yapışma performansı 120 kum zımpara ile meşe odunu örnekleri, en başarısız performans ise, 60 kum zımpara ile sarıçam odununda elde edilmiştir. İkili etkileşimlere ilişkin yapışma performansı (çekme direnci) ortalamaları Şekil 2 de verilmiştir. 50 40 30 20 10 0 D.Kayını Meşe Gül 120 Kum 60 Kum 40 Kum Şekil 2. Zımpara çeşitleri ve ağaç türleri ikili etkileşimlerine ilişkin yapışma performansı (çekme direnci) ortalama değerlerinin karşılaştırılması 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Yüzeyleri farklı zımparalarda zımparalanmış Doğu kayını, sarıçam, meşe, ceviz ve gül odunları, farklı yapışma direnci özellikleri göstermişlerdir. Yapılan değerlendirmelere göre, 120 kum zımpara ile işlenen yüzeylerde yapışma direnci artmaktadır. 40 ve 60 kum zımparalar ise, 120 kum zımparaya göre daha düşük çekme dayanımı verirken, kendi aralarındaki fark istatistiksel anlamda önemsizdir. Zımpara numarasının büyümesi, aşındırıcı tane (kum) hacminin küçülmesi ve birim alanda bulunan tane sayısının artması demektir. Böylelikle iri hacimli aşındırıcılar yüzeyde derinlemesine vadi şeklinde çizikler meydana getirerek aşındırma yapmaktadır. Bir başka ifadeyle yüzeylerde derin izler oluşmaktadır. Küçük tanelerden oluşan büyük numaralı zımparalar ile işlenen yüzeylerde ise, yüzeye değen tane miktarının fazla oluşu, daha fazla ve daha küçük talaş kaldırdığından derinlemesine yüzey bozuklukları oluşmamaktadır. Yüksek numaralı zımparalar ile işlem görmesinin ağaç malzemeye düzgün bir yüzey, iyi bir yapışma ve üst yüzey işlemlerinde avantaj sağlayacağı ifade edilebilir. Büyük numaralı yani küçük boyutlu, çok taneli zımparaların, küçük numaralı zımparalara göre yüzey düzgünlüğü açısından avantaj sağladığı literatürle de uyumludur (5, 6, 12). Ağaç türleri ortalama yapışma direnci değerleri başarı sırasına göre meşede 32,43 N/mm 2, Doğu kayınında 22,21 N/mm 2, gülde 20,25 N/mm 2, cevizde 19,09 N/mm 2 ve sarıçamda 13,81 N/mm 2 olarak bulunmuştur. En yüksek yapışma direncini meşe odunu, en düşük yapışma direncini ise sarıçam odunu vermiştir. Bu malzemeler arasında yoğunluk önemli bir farklılıktır. Meşe odununda yoğunluğun fazla olması, birbirine temas eden yüzey alanının büyümesine, dolayısıyla moleküllerin birbirine daha fazla yaklaştırılarak adezyon kuvvetinin artmasına sebep olmuş olabilir. Ayrıca, yoğunluğu fazla olan ağaçlarda, ağaç malzemenin selüloz molekülleri ile 188

FARKLI LARLA LANMIŞ VE POLİÜRETAN TUTKALI İLE / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 tutkalın hidroksil grupları (OH) arasında oluşan hidrojen köprülerinin fazla olduğu düşünülmektedir. Meşe odununun hücre çeperlerinde daha fazla odun maddesi olması, yapışmaya daha fazla miktarda maddenin yapışmaya katılmasını sağlamış olabilir. Ceviz ve gül odunlarının yoğunluklarına oranla nispeten daha düşük performans göstermiş olmaları bu malzemelerin tanen, yağ ve bezeri maddeler içermiş olmaları, bu maddelerin belli ölçüde yapışmayı engellediği öne sürülebilir. Sarıçam malzemesinin yoğunluğunun düşük olması yapışmaya katılan odun molekülü miktarını azaltmış olabilir. Ayrıca reçine maddesi yapışmayı kısmen engelleyebilir. Doğu kayınının bu odun türleri dizisinde göstermiş olduğu performans düzeyi normaldir. Literatürde yapışma direnci ile yoğunluk arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu belirtilmiştir (6). Buna göre, deneylerden elde edilen veriler ile literatürdeki değerler büyük oranda uyuşmaktadır. Sonuç olarak; daha yüksek çekme dayanımına ihtiyaç duyulması halinde ağaç türlerini elde edilen sıralamaya göre tercih yapılması ve son zımparalama işlemlerinde küçük taneli zımpara kullanılması önerilebilir. Değişik tutkallarla farklı ağaç türleri kullanılarak benzeri çalışmaların yapılması faydalı olacaktır. 5. KAYNAKLAR 1. Gürtekin, A., Ağaç İşleri Kesme ve İlerleme Hızının Ahşap Yüzey Kalitesine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya, 1996. 2. Örs, Y., Özçifçi A., Atar, M., Klebit 303, Kleiberit 305 ve Süper-Lackleim 308 Tutkallarının Yapışma Dirençleri, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, V:23, No:3, Ankara, 1999. 3. Altınok, M., Ağaçişleri Temel Makinelerinde İşlenmiş Ahşap Yüzeylerin Yapışma Direncine Etkileri, G.Ü.T.E.F. Politeknik Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, S.17-20, Ankara, 1998. 4. Örs, Y., Baykan, İ., Masif Ağaç Malzemede Rendeleme ve Zımparalamanın Yüzey Pürüzlülüğüne Etkileri, Tr. J. Of Agriculture and Forestry. 23 Ek Sayı 3, S.577-582 Tübitak, Ankara, 1999. 5. Sönmez, A., Budakçı, M., Gürleyen, L., Yaprak Bıçaklarla (HSS) İşlenmiş Akasya Odununda Yüzey Düzgünlüğünün Yapışma Direncine Etkisi, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Y.9, S.9, S.29-40 Ankara, 2002. 6. Efe, H., Gürleyen, L., Kasal, A., Dört Kesicili Jilet Bıçak Topu İle İşlenmiş Masif Ağaç Malzemede Devir Sayısının Yapışma Performansına Etkileri, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, C.15, N.2, Ankara, 2002. 7. Caster, D., Kutscha, N., Leick, G., Reasons for Sanding Lumber, Forest Products Journal, Vol.35, No.4, S.45-52, USA, 1985. 9. Polisan AŞ., Üretici Firma Teknik Bilgi Katalogu, Kocaeli, 1996. 9. TS 2471., Odunda Fiziksel ve Mekanik Testler İçin Rutubet Miktarının Tayini, T.S.E., Ankara, 1976. 10. DIN 53255., Prüfung von Holzleimen und Holzleimungen: Bestimmung der Biegefestigkeit von Sperrholzleimungen (Furnier-und Tischlerplatten) im Zugversuch und im Aufstechversuch, Germany, 1964. 11. ASTM D-1037, Çivi ve Vida Tutma Test Metotları, Philadelphia, USA, 1991. 12. Örs, Y., Gürleyen, L., Ağaç Malzemede Yüzey Düzgünlüğüne, Rendelemede Kesiş Yönü, Bıçak sayısı ve Çeşidinin Etkileri, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Politeknik Dergisi C.55, S.4, S.335-339, Ankara, 1998 189