KADASTRO DA MÜLKİYET PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜM YOLLARININ KARŞILAŞTIRILMASI K. PINAR 1, T. ÇAY 2

KADASTRO DA MÜLKİYET PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜM YOLLARININ KARŞILAŞTIRILMASI K. PINAR 1, T. ÇAY 2 1 Mersin Üniversitesi, Mut Meslek Yüksek Yüksekokulu,Harita ve Kadastro Bölümü,Mut-Mersin, kpinar@mersin.edu.tr 2 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, Konya, tcay@selcuk.edu.tr Özet Bu bildiride; mülkiyet problemlerinin çözümünde problem kaynaklarının tespiti, mevcut mevzuatların incelenmesi ve problemlere göre mevzuata uygun çözüm metotların karşılaştırması ve karşılaştırmada proje planlama tekniklerinin kullanılması konularında incelemeler yapılmıştır. Mülkiyet problemlerinin çözüm yöntemlerin uygulanabilirliği, problemlere ve yerine göre (kentsel, kırsal) değişiklik arz eder. Problemlerin çözümü aşamasında kırsal alanda yaşanan problemleri, kentsel çözüm yolları ile çözmeye çalışmak doğru olmayacaktır. Aynı şekilde, kentsel bir alanda yaşanan problemleri, kırsal çözüm yolları ile de çözmek doğru olmayacaktır. Bu durumda, problemlerin yaşandığı yere göre çözüm yöntemleri arasında tercih yapılması en doğrusudur. Mülkiyet problemlerinin çözüm metotlarının uygulanmasında karşılaşılabilecek sorunlar ve problemlere uygun metotların seçimleri; Mut Karşıyaka Mahallesi örneği İmar Kanunu 15 ve 16. madde uygulaması ve 2981 Sayılı Kanunu 10 c maddesi, Mut Palantepe Köyü örneği Kadastro Kanunun 41. madde uygulaması ve İmar Kanunu 15 ve 16. madde uygulaması örnekleri üzerinde irdelenmiştir. Mülkiyet problemlerinin çözüm metotlarının karşılaştırmasında süre, maliyet, donanım, uygulanabilirlilik vb. ölçütler göz önünde tutulmuştur. Bu karşılaştırmaların yapılmasında proje planlaması tekniği ( Microsoft Project 2003 yazılımı) kullanılmıştır. Bununla beraber mevzuatımızdaki aksaklıklar gündeme getirilmiş ve problemlerin çözümünde gerekli olan tedbirler araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mülkiyet problemleri, çözüm metotları, proje planlaması, süre ve maliyet hesabı, CPM-PERT yöntemi. 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 365

PROJECT PLANNİNG IN COMPARATİON OF SOLUTİON METHODS OF OWNERSHİP Abstract: In this study, subjects of; demonstration of problem sources in solution of ownership problems, examining existing regulations, comparation of solution methods under existing regulations and usage of Project planning tecniques in that comparison were examined. Applicability of solution methods of ownership problems change depending on problems and place (town, city). During problems solving level, trying to solve rural problems with methods used for city problem or vice versa would not be appropriate. Also, problems being faced in application of solution methods of ownership problems were examined in Mut Karsıyaka Quarteri and Mut Palantepe Village examples, by thinging criterias like time period, cost, equipment and applicability. In this comparison Project planning technique was used. Also, problems in our regulations were discussed and necessary measures were searched. Key Words: Ownership problems, solution methods to propriator problems, project planning, calculation of time period and cost, Gannt diagrams, CPM PERT methods. 1. Giriş Mülkiyet problemleri ve peşinde getirdiği teknik, hukuki ve toplumsal sorunlar ülkemizin gerçeğidir. Mülkiyet problemlerinin çözümü acilen gerekli olan konulardan bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Mülkiyet problemleri yüzünden toplumsal sorunlar çok fazla olmakla beraber, çözümsüzlük yüzünden problemlerin çözümü de günden güne zorlaşmaktadır. Mülkiyet konusunda yaşanan olumsuzlukların çözümsüzlüğü, çözümü bulacak olan devletin güvenirliliği de zedelenmektedir. Bununla beraber ülke arazi rejim politikalarının uygulanmasında da sıkıntılar yaşanmaktadır. Ülkemizde mülkiyet kavramının temelleri, Avrupa ülkeleri gibi çok eskiye dayanmamaktadır. Hâlbuki Avrupa ülkelerinde özel toprak mülkiyeti 1789 Fransız devrimine kadar uzanmaktadır. Ülkemizde ise özel mülkiyet kavramı yasal olarak 1858 Arazi Kanunnamesi ile başlamış ve daha sonra da Osmanlı devletinin çöküşü ile birlikte rejimdeki değişimlerin (Cumhuriyetin ilanı) getirdiği kargaşalıklar, mülkiyet kavramının sağlam platforma oturmamasına sebep olmuştur. Cumhuriyet Dönemi incelendiğinde; Türkiye nin 7.2.1921 gün 1 sayılı ilk anayasasında mülkiyete ilişkin bir kural yer almamıştır. Daha sonra 20.4.1924 gün ve 491 sayılı Anayasa da özel mülkiyete yer verilmiştir (ERKAN 1989). Öte yandan, Cumhuriyetle Medeni Kanun'un kabulü (17 Şubat 1926), Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik (1925 ve 1931), Harf devrimi (1 Kasım 1928), Dil devrimi (12 Temmuz 1932), ve Soyadı yasasının kabulü (21 Haziran 1934) Cumhuriyetten önceki kayıtların uygulanmasını zorlaştırmıştır. Halen bu sebeplerden sonuçlanamayan davalar vardır. Mülkiyetin devlet güvencesine alınması ile birlikte bu görevi taşıyan kadastronun önemi ortaya çıkmaktadır. Avrupa ülkelerinde modern kadastro çalışmaları 18. yüzyıl başlarında başlamış olsa da Ülkemizde kadastro çalışmaları da fazla eskiye dayanmamaktadır. 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 366

Ülkemizde kadastro çalışmaları ilk olarak 1912 yılında Emvali Gayrimenkullerin Tahdit ve Tahriri Hakkında Kanunu Muvakkat a dayansa da, 1. Dünya Savaşı sebebi ile çalışmalar sürdürülememiştir. Cumhuriyet Döneminde ise çalışmalar ilk olarak 1921 Moskova Antlaşması ile Kars, Ardahan ve Artvin İlleri ve çevresinde yapılmıştır (ERKAN 1989). 22.4.1925 gün 658 sayılı Kadastro Kanunu ile Ülke düzeyinde çalışmalara başlansa da günümüze kadar 15.12.1934 gün 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu, 15.3.1950 gün 5602 Sayılı Tapulama Kanunu, 28.6.1966 tarih ve 766 sayılı Tapulama Kanunu ve 26.7.1987 gün 3402 sayılı Kadastro Kanunu çıkarılmıştır. Görüldüğü gibi kadastro mevzuatı beş kez değiştirilmiştir. Halen yürürlülükte olan 3402 Sayılı Kadastro Kanunu ve Yönetmeliklerinin uygulanmasında da sorunlar yaşanmakla birlikte meşruiyetleri de tartışılmaktadır. Bununla beraber, Ülke Kadastromuz, Avrupa ülkelerinin kadastrolarından çok genç olması, problemlerinin daha az olması gerektiği fikrini ortaya çıkarmakla beraber, tam tersi bir durum vardır. Mevzuatımızdaki aksaklıklar gündeme getirildiğinde ve problemlerin çözümünde gerekli olacak olan tedbirler araştırıldığında bu günkü kadastronun çok amaçlı çağdaş kadastroya dönüşümünün sağlanması ve bu dönüşüm için gerekli olan düzenlemeler yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan kadastro yaşayan bir olgu olması sebebi ile Kadastronun 4. boyutu olan zaman boyutunun da önemi ortadadır. Mevzuatlar yeteri kadar stabil olmakla birlikte problemlerin çözümünde de yeteri kadar da aktif olmalıdır. Bu çalışmada değişik mülkiyet problemlerinin yaşandığı Karşıyaka Mahallesi, Palantepe Köyü ve Zeyker Mevkii Örnekleri incelenmiştir. Yapılan incelemede problem kaynaklarının daha çok teknik sebeplere dayandığı; bununla beraber hukuki hatalara da rastlanıldığı görülmüştür. Yaşanan gerek teknik ve gerekse de hukuki hataların toplumsal hayata yansımaları hakkında tespitler yapılmıştır. 2. Materyal Metod Projede yaşanan mülkiyet problemlerinin çözümüne yönelik mevcut mevzuatlar incelemiş ve mülkiyet problemlerinin çözümü için yasal olarak aşağıdaki metotlar karşılaştırılmıştır. 1458 Sayılı Genelgeye Göre Sicil Üzerinde Yapılmış Olan Hataların Tashihi Esasları 3083 Sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu Uygulama Esasları Arazi Toplulaştırma Tüzüğü Uygulama Esasları 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. Maddelerinin ve 3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin Uygulama Esasları İmar Kanunu 18. Maddesi Gereğince Arazi ve Arsa Düzenlemesi Uygulama Esasları 2981 Sayılı Yasaya Ek 3290 Ve 3366 Sayılı Yasanın 10 A, B, C, Ve Ek 1 Maddelerinin Uygulanması Esasları 3402 Sayılı Kadastro Kanunun 41. Maddesinin Uygulama Esasları 2859 Sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Genel Esasları 18.3.1924 Tarih Ve 442 Sayılı Köy Kanununa 7 Ek Madde Eklenmesi Hakkında 20.5.1987 Tarih Ve 3367 Sayılı Kanunun Uygulanması Esasları Mülkiyet problemlerinin çözümünde, yukarıda bahsedilen yöntemlerin uygulanabilirliği, problemlere ve yerlerine göre (kentsel, kırsal) değişiklik arz eder. Problemlerin çözümde kırsal alanda yaşanan problemleri, kentsel çözüm yolları ile çözmeye çalışmak doğru olmayacaktır. Aynı şekilde, kentsel bir alanda yaşanan problemleri, kırsal çözüm yolları ile çözmek de doğru olmayacaktır. Bu durumda, problemlere ve problemlerin yaşandığı mekâna göre çözüm yöntemleri arasında tercih yapılması en doğrusudur. Çözüm aşamasında alternatif çözüm yolları tespit edildiğinde ve çözüm metotlar arasında da bir tercih yapılması gerektiğinde süre, maliyet, donanım, uygulanabilirlilik vb. ölçütler dikkate 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 367

alınmalıdır. Bu aşamada da metotların bahsedilen ölçütlere göre karşılaştırılmasında proje planlaması ön plana çıkmaktadır. Öte yandan ülkemizde gerek mülkiyet çalışmalarında ( tesis kadastro çalışmaları, arsa ve arazi düzenleme uygulamaları vb. ) gerekse mülkiyet problemlerinin çözümüne ilişkin çalışmalarda proje planlaması teknikleri tam anlamı ile uygulanmamaktadır. Sonucunda ise yapılan çalışmalarda süre, maliyet ve kaynaklarda kayıplar olmaktadır. 3. Mülkiyet Problemleri Çözüm Metotlarının Somut Örnekler Üzerinde Karşılaştırılması 3. 1. Mülkiyet Problemleri Çözüm Metotlarının Karşılaştırmasında Karşıyaka Mahallesi Örneği Mersin İli, Mut İlçesi, Karşıyaka Mahallesi, Kadastronun 26.30.M pafta, 256 ada, 28 ve 33 numaralı parseller üzerinde yapılan inceleme neticesinde mülkiyet problemleri olduğu anlaşılmıştır. Yapılan incelemede; Söz konusu parsellerin tesis kadastrosundan ve 1985 yılından önce özel parselasyona dayalı hisseli satışlarının yapılmış olduğu, 1988 yılında tesis kadastrosu geçerken de hisseli mülkiyet şekli ile tescilinin yapıldığı ve 28 nolu parselin 12 ve 33 nolu parselin ise 20 tane malikinin olduğu, İlgili parsellerin imar planı içerisinde olduğu, İlgili paresellerin üzerlerinde 1985 yılından önce hisse sahiplerince yapılmış yapılar bulunduğu ve bu yapıların ruhsatsız ve gecekondu niteliğinde olduğu, İlgili parsellerin malikleri arasında sık sık sınır, yol, ark vb. toplumsal problemler yaşandığı tespit edilmiştir (Şekil 1 ). Karşıyaka Mahallesi mülkiyet problemlerinin çözümü için; İmar Kanunun 15. ve 16. Maddeleri ile 2981/3290 Sayılı Kanunun 10-c maddeleri tercih edilmiştir ( Pınar, 2005). Şekil 1. Karşıyaka Mahallesi Örneği Yoldan İhdaslar ve Parselasyon Planı 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 368

3.1.1. Karşıyaka Mahallesi örneği mülkiyet problemlerinin çözüm yolları 3.1.1.1. Karşıyaka Mahallesi örneğinde 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. maddeleri uygulaması yöntemi Karşıyaka Mahallesi örneği mülkiyet problemlerinin çözüm yollarından 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16 maddeleri uygulaması yönteminin temel faaliyetleri Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1 15. ve 16. madde uygulaması yönteminin temel faaliyetleri (YILDIZ 1999). Faal. No Faaliyetler Süre(Gün) 1 İş Yapım Sözleşmesinin Yapılması 1 2 Kadastro Müdürlüğünden Teknik Belge Örneklerinin Alınması 2 3 İmar Durumunun Çıkarılması 1 4 Proje Taslağının Hazırlanması 1 5 Belediye Encümenin Olumlu Kararının Alınması 5 Tablo 1 in Devamı 6 Poligon istikşafı 1 7 Poligon tesisi ve röperi 1 8 Poligon ölçüsü 1 9 Poligon Hesapları ve Kanavası 1 10 Projenin Aplikasyonu 1 11 Parsel Köşe Taşlarının Tesisi 1 12 Röleve Ölçüsü 1 13 Röleve Ölçülerine Göre Projenin Tanzimi 1 14 Projenin Kadastro Müdürlüğüne Teslimi 1 15 Projenin Kadastro Müdürlüğünce Kontrolü ve Onayı 5 16 Tapu İşlemleri 2 3.1.1.2. Karşıyaka Mahallesi örneğinde 2981 Sayılı Kanunun 10 C ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 Maddesi ile 3194 Sayılı Kanunun 18. Maddesinin birlikte uygulanması yöntemi Karşıyaka Mahallesi örneği mülkiyet problemlerinin çözüm yollarından 2981 Sayılı Kanunun 10/ C ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 yönteminin temel faaliyetleri Tablo 2 de verilmiştir. 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 369

Tablo 2 2981 Sayılı Kanunun 10 C ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 Yönteminin Faaliyet Süreleri (YILDIZ 1999).Faal.No Faaliyetler Süre (Gün) 1 Düzenleme bölgesinin tespiti 2 2 Uygulayıcıların Görevlendirilmesi 5 3 Tapu, Kad., Kayıt, Harita ve Bel. Temini 2 4 Halihazır Haritanın Revizyonu ( yıkılan-yapılan binaların ölçümü ) 2 5 Düzenleme Haritasının Hazırlanması 1 6 Düzenleme Haritasının Tasdiki 1 7 Düzenlemeye Giren Parsellerin Belirlenmesi 1 8 Tapu Siciline Şerh Verilmesi 1 9 İmar Adalarının Çizimi 1 10 Ada Aplikasyon Krokilerinin Düzenlenmesi 1 11 Adaların Aplikasyonu ve İşaretleme 1 12 Poligon Sıklaştırma işleri (istikşaf, tesis, röper, ölçü ve hesap işleri) 4 13 Adaların Röleve Ölçüleri 1 14 Parselasyon Haritasının Hazırlanması 2 15 Düzenlemeye Giren Kadastro Parsel Alan. Hesabı 1 16 Alanların Karşılaştırması ve ayırma çaplarının Tanzimi 1 17 Tapu Kayıtlarına Belirtme Yapılması 1 18 Ada Alanlarının Hesabı 1 19 DOPO Hesabı 1 20 Özet Cetvellerinin Hazırlanması 1 21 İmar Parsellerin Teşkili ve Dağıtımı 2 22 Parselasyon Planının Kontrolü ve Onayı 2 23 Askı İlanı 30 24 İtirazların İncelenmesi ve Planın Kesinleşmesi 5 25 Parselasyon Planının Aplikasyonu 3 26 Parselasyon Planının Kadastro Müdürlüğünce Kontrolü 5 27 Tapu Sicil İşlemleri 2 3.1.2. Karşıyaka Mahallesi örneği uygulama sonuçları Söz konusu parsellerdeki mülkiyet problemleri ve çözüm yolları incelendiğinde en uygun çözüm yolu olarak 2981 S.K nun 10/ b,c ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 ile 3194 Sk. nun 15 ve 16 maddeleri olabileceği tespit edilmiştir. Karşılaştırmada her ne kadar maliyet, süre ve kaynak sayısı açılarından 2981 S.K nun 10/ b,c ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 maddeleri uygulamaları olumsuz gözükse de (Tablo 3) uygulanabilirlilik açısından değerlendirildiğinde en uygun metodun 2981 S.K nun 10/ c ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 maddeleri olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü imar planı içerisinde 10/b madde hükümleri uygulanması halinde imar planı dikkate alınmamaktadır. Ama 10/ c maddesi ve Ek 1 maddesi hükümleri uygulanırken imar planına uygunluk sağlanmakta ve böylece hem problemler çözülmekte ve hem de imar planı da uygulanmış olmaktadır (Tablo 3). Tablo 3 Karşıyaka Mahallesi Örneği Karşılaştırma Sonucu 2981-3290 10 C, EK 1 3194 /15 16 MAD. MALİYET 5513,19 YTL 2140,88 YTL SÜRE (gün) 75 23 FAALİYET SAYISI 26 16 KAYNAK ÇALIŞAN ( adet) 5 3 KAYNAK MATERYAL (ad.) 8 7 UYGULANABİLİRLİK (mevzuata göre uygunluk ) DAHA UYGUN UYGUN 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 370

3. 2. Mülkiyet Problemleri Çözüm Metotlarının Karşılaştırılmasında Palantepe Köyü Örneği Mersin İli, Mut İlçesi, Palantepe öyü O.30.c.14.c paftasında bulunan 109, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526 ve 527 nolu parsel malikleri, 2003 yılında dilekçe ile Mut Kadastro Müdürlüğüne başvurmuştur. Dilekçelerinde; 522 nolu parselin ifrazının yapılması için gerekli teknik belgelerinin değerlendirilmesi sonucunda parselin paftadaki tersimatla bulunan sınırları ile takeometrik ölçü değerlerine göre bulunan sınırların uyum sağlamadığı anlaşıldığı ve bu hatanın giderilmesini talep etmişlerdir. Söz konusu 522 nolu parsele birlikte ilgili 10 parselin paftası Tapulama Kanununa göre fotogrametrik yöntemle üretilmiştir. Kadastro Müdürlüğünce söz konusu 11 adet parselin zemindeki sınırları ölçülmüş, paftadaki sınırların ve takeometrik ölçülerin zemine uymadığı anlaşılmıştır. Zeminde yapılan incelemede tapulamadan önce de var olan ve halen değişmeyen sınırlar ( ark, karayolu vb. ) olduğu ve pafta durumuna göre 15 metreye varan pafta zemin uyuşmazlığı tespit edilmiştir (Şekil 2 ). Hataların olduğu parsellerin sınırlandırmaları incelendiğinde; sınırlandırma krokileri fotogrametrik yöntemle üretilen pafta üzerine yapılmış olduğu, fotogrametrik yöntemle üretilen paftanın söz konusu parsellere isabet eden kısımlarında değerlendirme hatası yapıldığı ve sınırlandırma için kullanılan paftadaki bulunan sınırların olduğu gibi veya kısmen kabulü ile sınırlandırmanın kesinleştiği ortaya çıkmaktadır. Sınırlandırma için kullanılan fotogrametrik paftanın da zemine uygunluğuna yönelik herhangi bir kontrol ölçüsü yapılmamıştır. Bununla beraber zeminde de parsellerin sınırlandırılmasına yönelik zemindeki sabit noktalardan herhangi bir mesafe, röper vb. ölçü yapılıp söz konusu sınırlandırma krokisine ( paftasına ) aktarılmamıştır. Parsel sınırları fotogrametrik harita üzerinde olduğu şekli ile kabul edilmiştir. Böylelikle sınırlandırma krokisi, koordinatlı sınırlandırma paftası niteliğine dönüştürülmüş ve kesinleşmiştir. Hataların sınırlandırmadan kaynakladığı ortadadır. Şekil 2 Palantepe Köyü Örneği Arazi, Pafta Ve Takeometrik Ölçü Karşılaştırması 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 371

Palantepe Köyü mülkiyet problemlerinin çözümünde; 3402 Sayılı Kadastro Kanunun 41. Maddesi ve 3194 sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. maddeleri seçilmiştir ( Pınar, 2005). 3.2.1. Palantepe Köyü örneği mülkiyet problemlerinin çözüm yolları 3.2.1.1. Palantepe Köyü Örneğinde 41. madde uygulaması yöntemi Palantepe Köyü örneğindeki mülkiyet problemlerinin çözümü için 3402 Sayılı Kadastro Kanunun 41. madde uygulaması yönteminin temel faaliyetleri Tablo 4 de verilmiştir. Tablo 4 41. Madde Uygulaması Yönteminin Faaliyet Süreleri (ANONYMOUS 1996) Faal.No Faaliyetler Süre (Gün) 1 41. Madde Uygulaması Başvurusu 1 2 Kadastro Müdürlüğünce Hataların Araştırılması 2 3 Dizi nirengi istikşafı ve kanavası 1 4 Dizi nirengi tesis+röper 1 5 Dizi nirengi ölçümü 1 6 Dizi nirengi hesapları ve kanavasının hazırlanması 1 7 Poligon istikşafı 1 8 Poligon tesisi ve röperi 1 9 Poligon ölçüsü(açı+kenar) 1 10 Poligon Hesapları 1 11 Poligon Kanavası ( dizi+ poligon) 1 12 Parsellerin Paftaki Sınırlarının Aplikasyonu 1 13 Parsellerin Zemindeki Sabit Sınırlarının Ölçümü 1 14 Zemindeki Sabit Sınırlarının Ölçümüne Göre Parsellerin Çizimi 2 15 Düzeltmelerin Tebligatı 30 16 Tapu Sicil İşlemleri 2 3.2.1.2. Palantepe Köyü Örneğinde 3194 sayılı İmar Kanunun 15. Ve 16. maddeleri uygulanması yöntemi Palantepe Köyü örneğindeki mülkiyet problemlerinin çözümü için 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. Maddeleri uygulaması yönteminin temel faaliyetleri Tablo 5 de verilmiştir. 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 372

Tablo 5. 15. ve 16. Madde Uygulaması Yönteminin Faaliyet Süreleri (YILDIZ 1999) Faal.No Faaliyetler Süre (Gün) 1 İş Yapım Sözleşmesinin Yapılması 1 2 Kadastro Müdürlüğünden Teknik Belge Örneklerinin Alınması 2 3 Proje Taslağının Hazırlanması 1 4 İl İdare Kurulunun Olumlu Kararının Alınması 5 5 Dizi nirengi istikşafı tesisi, röperi 1 6 Dizi nirengi ölçümü 1 7 Dizi nirengi hesapları ve kanavasının hazırlanması 1 8 Poligon istikşafı 1 9 Poligon tesisi ve röperi 1 10 Poligon ölçüsü 1 11 Poligon Hesapları ve Kanavası 1 12 Projenin Aplikasyonu 1 13 Parsel Köşe Taşlarının tesisi 1 14 Röleve Ölçüsü 1 15 Röleve Ölçülerine Göre Projenin Tanzimi 1 16 Projenin Kadastro Müdürlüğüne Teslimi 1 17 Projenin Kadastro Müdürlüğünce Kontrolü ve Onayı 5 18 Tapu İşlemleri 2 3.2.2. Palantepe Köyü örneği uygulama sonuçları Yukarıdaki tespitlerin özetlenmesinden söz konusu parseller sayısının az, alanları toplamının küçük ve tarım arazisi niteliğinde olmasından; ilgili paftasının fotogrametrik olarak üretilmesi ile birlikte sınırlandırma işlemlerinin de bu harita üzerindeki şekli ile yapılmasından ve parsel maliklerinin hataların düzeltilmesi yönünde rıza göstermesinden dolayı dört çözüm yolundan en uygun olanlarının 3402 Sayılı Kanunun 41. madde uygulaması ve 3194 Sayılı İmar Kanunun 15.ve 16. Madde uygulaması olduğu ortaya çıkmaktadır (Tablo 6). Yargıtay ın 41. Madde uygulamalarına bakış açısı ve yukarıda bahsedilen sebepler 41. madde uygulamasına gölge düşürmektedir. Süre maliyet, faaliyet, kaynak ve uygulanabilirlilik açısından 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. Madde uygulaması metodu daha uygun gözükmektedir (Tablo 6) Tablo 6 Palantepe Köyü Örneği Karşılaştırma Sonucu 41. MADDE 15 16 MADDE MALİYET 2705.24 YTL 2758.08 YTL SÜRE (gün) 43 24 FAALİYET SAYISI 17 20 KAYNAK ÇALIŞAN ( adet) 3 3 KAYNAK MATERYAL (ad.) 7 7 UYGULANABİLİRLİK (mevzuat göre uygunluk ) UYGUN DAHA UYGUN 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 373

4. Sonuç Ve Öneriler Somut Örnekler Üzerinde Yapılan Karşılaştırma Sonuçları Karşıyaka Mahallesi örneğindeki parsellerin mülkiyet problemleri ve çözüm yolları incelendiğinde en uygun çözüm yolu olarak 2981 S.K nun 10 c ve 2981/3290 SK. nun Ek 1 ile 3194 Sk. nun 15 ve 16 maddeleri olabileceği tespit edilmiştir. Bu iki çözüm yolu süre, maliyet, faaliyet sayısı, çalışan materyal kaynak sayısı ve uygulanabilirlilik açılarından proje planlaması yolu ile karşılaştırıldığında; 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve 16. maddelerinin uygulanması süre, maliyet, faaliyet sayısı ve kaynak (çalışan ve materyal) açılarından avantajlı görünse de uygulanabilirlilik açısından uygulanmada hissedarların imzası gerektirdiğinden resen yapılabilen 2981 3290 10 C, Ek 1 maddelerinin uygulaması daha uygun olacağı düşünülmüştür (Tablo 3 ). Palantepe Köyü örneğinde; parseller sayısının az, alanları toplamının küçük ve niteliğinin tarım arazisi niteliğinde olmasından; ilgili paftasının fotogrametrik olarak üretildiğinden ve sınırlandırma işlemlerinin de bu harita üzerindeki şekli ile yapılmasından ve parsel maliklerinin hataların düzeltilmesi yönünde rıza göstermesinden dolayı dört çözüm yolundan en uygun olanlarının 3402 Sayılı Kanunun 41. madde uygulaması ve 3194 Sayılı İmar Kanunun 15.ve 16. Madde uygulaması olduğu ortaya çıkmaktadır. Yargıtay ın 41. Madde uygulamalarına bakış açısı ve yukarıda bahsedilen sebepler 41. madde uygulamasına gölge düşürmektedir. Buna göre süre maliyet, faaliyet-kaynak sayıları ve uygulanabilirlilik açısından 3194 Sayılı İmar Kanunun 15. ve16. Madde uygulaması metodunun seçimi daha uygun gözükmektedir ( Tablo 6 ). Mülkiyet problemleri çözüm yollarının somut örnekler üzerinde yapılan karşılaştırma sonuçları özet olarak Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7 Somut Örnekler Üzerinde Yapılan Karşılaştırma Sonuçları KARŞIYAKA PALANTEPE KÖYÜ MAHALLESİ 2981-3290 10 15 16 MADDE 41. MADDE 15 16 MADDE C, EK 1 MALİYET (YTL) 5513,19 YTL 2140,88 YTL 2705.24 YTL 2758.08 YTL İmar Uy. Yapılması Halinde --- --- --- --- SÜRE ( Gün) 75 23 43 24 İmar Uy. Yapılması --- --- --- --- Halinde FAALİYET SAYISI 26 16 17 20 İmar Uy. Yapılması --- --- --- --- Halinde KAYNAK ÇALIŞAN ( ad) 5 3 3 3 İmar Uy. Yapılması --- --- --- --- Halinde KAYNAK MAT. (ad) 8 7 7 7 İmar Uy. Yapılması Halinde UYGULANABİLİRLİLİK (mevzuata göre uygunluk ) --- --- --- --- DAHA UYGUN UYGUN UYGUN DAHA UYGUN 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 374

Mülkiyet problemlerinin tekrarlanmaması ve mevcut problemlerin çözümünün olması için Türk Medeni Kanunu ndan başlayarak gereken yasal düzenlemelerin yapılması şarttır. Çünkü Türk Medeni Kanunun 719. Maddesi hatasız tesis kadastrosunu öngörmekle beraber mülkiyet problemlerinin çözümünde de aksaklıklar yaratmaktadır. Her ne kadar gelişen teknoloji hataları azaltsa da geçmişten gelen hataların varlıkları hala devam edeceği ve bununla beraber hataların düzeltilmesinde de hataların yapılabileceği ihmal edilmemelidir. Mülkiyete ilişkin çalışmalarda uygulayıcılara da büyük görev düşmektedir. Şöyle ki; uygulayıcıların mevzuatı iyi bir şekilde yorumlaması, uygulama esnasında veya sonrasında doğabilecek problemlerin engellenmesinde bir etkendir. Problemlerin çözümü için uygun metodun seçiminde hatalar (uygulanabilirlik. vb.) yapılmaktadır. Bu durumda ise problemler tam anlamı ile çözümlenememekle beraber daha da karmaşık bir hale dönüşmektedir. Bu sebeple çözüm metotlarının seçimine çok dikkat edilmeli ve uygulayıcıların ilgili konularda eğitimine önem verilmelidir. Problemler analiz edildiğinde genel olarak birçok problem daha önce farklı yasa ve yönetmeliklere göre üretilen kadastronun günümüzün ihtiyaçlarına cevap verememesinden kaynaklandığı ortaya çıkmaktadır. O halde daha önce yapılan kadastro çalışmalarının çağdaş kadastro seviyesine çekilmesi gereklidir. Bu aşamanın gerçekleşmesi halinde yaşanan teknik problemler (ölçü, tersimat, hesaplama, sınırlandırma vb.) büyük ölçüde kalmış olacaktır. Öte yandan zilliyetlik ve maliklik, tapu kayıt ve belgelerinde yaşanan hukuksal problemlerin birçoğu da kendiliğinden kalkmış olacaktır. Teknik ve hukuki problemlerin meydana getirdiği toplumsal problemler de beraberinde kalkacaktır. Bu durumda yaşanmakta olan mülkiyet problemlerinin çözümü 2. kadastro ile de sağlanabilecektir. Mülkiyet problemlerinin çözüm metotlarının incelenmesinde 3194 sayılı İmar Kanunun 18 Maddesi uygulamalarından ve Kırsal alan düzenlemelerinden (3083 S.K. Ve Arazi Toplulaştırma Tüz.) söz edilmişti. Bu çözüm metotlarının uygulanması ile mülkiyet problemleri mekânına ve kaynağına göre büyük ölçüde kaldırılacak, kadastro paftaları ve tapu sicil kayıtları değiştirilecektir. O halde bu iki çözüm metodu da bir anlamda 2. kadastronun işlevini yerine getirmektedir. Bununla beraber mülkiyet problemlerinin çözüm metotlarının seçimi problemlerin mekânına ve kaynağına bağlı olduğundan çoğu zaman herhangi bir çözüm metodu diğer mülkiyet problemini çözememektedir. Hatta bazen istenilen çözüm de gerçekleşememektedir. Oysa 2. kadastro, çözüm yollarının tümünü kapsayan bir yetki ile mülkiyet problemlerini ortadan kaldıracaktır. Mülkiyet problemleri çözüm yollarından 3402 Sayılı Kadastro Kanunun 41. Maddesi 03.03.2005 tarihli resmi gazetede yayınlanan 5304 Sayılı Kanunla değiştirilmiştir. Bu değişiklikte vasıf ve mülkiyet değişikliğine yer verilmemiştir. Söz konusu maddeye göre yapılacak olan düzeltmelerde vasıf ve mülkiyet değişikliği doğması halinde mülkiyet problemlerini çözemeyeceği gibi beraberinde çözümsüzlük ortaya çıkacaktır. Bu olumsuzlukların yaşanmaması için ilgili maddenin vasıf ve mülkiyet değişikliğine sebep vermeyen düzeltmeleri kapsayacak şekilde tekrar düzenlenmesi gereklidir. Öte yandan 41. madde, düzeltme kapsamına sınırlandırmayı da içine alması kadastronun re sen mülkiyeti değiştirecek yetki ile donatılması anlamına gelecektir. Yani bir anlamda kadastro, Anayasa ile verilen mülkiyet hakkına ( MADDE 35. Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz ) müdahale edebilecektir. Bu ise devletin güvencesinde bulunan tapu kayıt, plan ve sicillerin güvenirliliğini zedeleyecektir. Bu haliyle 41. Madde Medeni Kanunun 719. Maddesine ( MADDE 719.- Taşınmazın sınırları, tapu plânları ve arz üzerindeki sınır işaretleriyle belirlenir. Tapu plânları ile arz üzerindeki işaretler birbirini tutmazsa, asıl olan plândaki sınırdır ) ve Medeni Kanunun 1006. ve 1007. Maddelerine ( MADDE 1006.- Tapu idarelerinin kuruluş, işleyiş ve hizmetlerinin yürütülmesi, özel kanun hükümlerine tâbidir. MADDE 1007.- Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur.) aykırıdır. 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 375

5. Kaynaklar Kadastro da Mülkiyet Problemlerinin Çözüm Yollarının Karşılaştırılması ERKAN, H., (1989). Kadastro Bilgisi, T.M.M.O.B. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Yayını, Sayfa :1-50 PINAR, K., (2005). Mülkiyet Problemlerinin Çözüm Metotlarının Karşılaştırmasında Proje Planlaması, Yüksek Lisans Tezi, S. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya YILDIZ, F., (1999). İmar Bilgisi, Nobel Yayın Dağıtım 3. Baskı, Sayfa 141-231 ANONYMOUS, (1996). Yenileme İşlem Rehberi, Tapu ve Kadastro Genel Müd. Yayınları 23-25 Kasım 2005, İTÜ İstanbul 376