SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİ ÜZERİNDEN REKLAM VERİLMESİ Hasan Basri CAN* 24 ÖZ Kısa sürede çok fazla kişiye ulaşmanın en basit yolu olarak görülen sosyal paylaşım siteleri, son zamanlarda ticari reklamların paylaşıldığı alanlar haline gelmiştir. İnternet kullanan hemen hemen herkesin sosyal bir paylaşım sitesine üyeliği bulunmakta ve bu durum reklam yapımı için bulunmaz bir fırsat olarak görülmektedir. Sosyal medya reklamcılığı olarak da nitelendirilen bu sektörde paylaşımcılar, kendi başlarına reklam yapabilecekleri gibi, bu konularda hizmet veren, güvenilir ve alanında profesyonel olarak çalışan bir şirket aracılığıyla da sosyal medya reklamcılığı yaptırabilirler. Dolayısıyla bu şirketler bu alanda yeterli bir bilgisi ve gücü bulunman paylaşımcıları, üreticilerle buluşturarak reklam faaliyetindeki aracılık görevini yerine getirirler. Anahtar Sözcükler: Sosyal Medya, Sosyal Paylaşım Sitesi, Reklam 1. GİRİŞ Baş döndürücü bir hızla gelişen teknoloji ve internet kullanımındaki artış yeni mecraların açılmasına ve bu mecralarda ticari faaliyetlerin gerçekleştirilmesine neden olmuştur. Özellikle sosyal paylaşım sitelerinin kullanımı günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Dünya genelinde sosyal medya hesaplarının 2 milyarı geçtiği söylenmekte ve bu sayı gün geçtikçe artmaktadır. Bu denli büyük bir kitleye sahip alanda reklam yapma fikri, reklamı yapılan ürünün kısa sürede ve en az maliyetle alıcılara ulaşmasında önemli fırsatlar doğurmuştur. Öyle ki, sosyal medya hesaplarından büyük kitlelere ulaşan ve takipçi sayısı fazla olan kişiler ile reklam yapmak isteyen firmaları buluşturan aracı kurumlar kurulmuş ya da mevcut firmalar bu alana yönelmişlerdir. Ürünlerini kısa sürede alıcılara ulaştırmak isteyen üreticiler ile hesabında reklam paylaşıp gelir elde etmek isteyen sosyal medya kullanıcılarını buluşturan firmaların bu yeni ticari alanda gerçekleştirdiği faaliyetler vergilendirilmesi gereken yeni bir kazanç sahası olarak karşımıza çıkmıştır. * 24 Başbakanlık Müfettişi Makale Geliş Tarihi: 23.11.2016 Yayın Kurulu Kabul Tarihi: 12.12.2016 KASIM - ARALIK 2016 151
2. ARACI FİRMALARIN FAALİYETLERİ Giriş bölümünde bahsedilen aracı firmalar, vergi mükellefi gerçek veya tüzel kişilerin reklamlarının internet ortamında daha çok tüketiciye ulaşmasını sağlayacak ortamı sağlama işi ile iştigal etmektedirler. Söz konusu firmalar bu işi yaparken sosyal ağlar üzerinden daha çok kişi veya gruba tanıtımda bulunmalarını sağlayacak şekilde özel bir anlaşmaya dayanılarak ünlü ya da ünsüz sosyal paylaşımcı kişiler ile çalışmakta ve sosyal paylaşımcıların ulaştıkları kişi veya grup sayısına göre kazanç temininde bulunmaktadırlar. Bu sosyal paylaşımcıların Türkiye nin çeşitli bölgelerinde hatta kimilerinin ise yurt dışında bulunması nedeniyle reklam paylaşımında bulunacak kişilerle aracı firmalar arasındaki sözleşmenin internet ortamında onaylanması suretiyle düzenlenebilmektedir. Sosyal paylaşımcıların bu tanıtımı yaparken aracı firma ile sürekli bir bağlılık meydana getirmediği ve yapılan bu iş için sabit bir bedel öngörülmeyerek reklam unsurunun görüntülenme sayısına göre ödeme yapıldığı bilinmektedir. Bu kapsamda, sosyal paylaşımcıların yapacakları reklam paylaşımı sayısına göre yapılacak ödemelerin vergilendirilmesi ve belge düzeninin bilinmesi gerekmektedir. 3. ARACI FİRMA VE SOSYAL PAYLAŞIMCILARIN VERGİ KA- NUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMLARI 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasıyla kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı; ikinci fıkrasıyla da safî kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca tespit edilecek kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde yer alan giderler indirilebilecektir. Gelir Vergisi Kanununun 37. maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiştir. Ticari faaliyet bir tür emek-sermaye organizasyonuna dayanmakta olup bir gerçek kişinin ticari kazanç açısından gelir vergisi mükellefi olması için faaliyetin ticari bir organizasyona bağlı olarak yürütülmesi ve devamlılık arz etmesi gerekmektedir. Mezkur Kanunun 94. maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu 152 KASIM - ARALIK
yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin, maddede sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Buna göre, sahip oldukları sosyal medya hesaplarına ait sayfalarda ticari bir organizasyon içerisinde, devamlı olarak reklam hizmeti veren gerçek kişilerin ticari kazanç açısından gelir vergisi mükellefi olmaları gerekmektedir. Öte yandan, söz konusu hizmetleri ticari organizasyon çerçevesinde ve devamlı olarak yürüten ya da yürütmeyen gerçek kişilere ait sosyal medya hesaplarına verilen reklamlar için sosyal paylaşımcılara yapılan ödemelerin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, yukarıda bahsedilen ödemeler, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde sayılan ödemelerden olmadığından gelir vergisi kesintisi yapılması söz konusu değildir. Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun; 1/1 maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu, maddenin ikinci fıkrasında ise ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği, 1/3-f maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi işlemlerinin KDV ye tabi olduğu, 9/1. maddesinde ise mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı nın vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği Hükme bağlanmıştır. Ayrıca, reklam verme işlemlerinde KDV uygulamasına yönelik açıklamalara KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I-C/2.1.2.4.) bölümünde yer verilmiştir. Bu hükümler gereğince, internet üzerinden yapılan sözleşme kapsamında sosyal ağlar üzerinden reklam hizmetleri yapanların bu faaliyetlerinin, Gelir Vergisi Kanunu yönünden ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve mü- KASIM - ARALIK 2016 153
kellefiyet tesis ettirilmesi halinde Kanunun 1/1. maddesi gereğince KDV ye tabi tutulacaktır. Kişilerce verilen söz konusu reklam hizmetlerinin ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmemesi durumunda, KDV. Kanunun (1/3-f) ve 9. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Genel Uygulama Tebliğinin (I-C/2.1.2.4.) bölümü gereğince sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229. maddesine göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır. Mezkur Kanunun 231. maddesinin (5) numaralı bendinde ise faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı, 232. maddesinde; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun 234. maddesi uyarınca, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu itibarla, internette sosyal ağlar kullanılarak yapılan reklamlar için firmalar ile anlaşma yaparak sosyal medya hesaplarında paylaşımda bulunan kişilerin ticari kazanç yönünden mükellefiyeti olması durumunda bu kişilerin firmalar adına yedi gün içerisinde fatura düzenlenmesi; vergi mükellefiyetinin bulunmaması durumunda ise firmalar tarafından bu kişilere gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir. 4. SONUÇ Günümüzde artık her on kişiden biri en az bir sosyal paylaşım sitesine üye olmaktadır. Bu durum söz konusu sitelerde yer alan hesaplarda reklam yapılmasını ve bu reklamın kolay bir şekilde milyonlara ulaştırılması fikrini oldukça cazip bir hale getirmiştir. Ve yine bu durum, reklam yapmak isteyen 154 KASIM - ARALIK
firmalar ile reklam vererek kazanç sağlamak isteyen sosyal medya hesabı sahiplerini bir araya getiren ve bunun sözleşmelere dayandırarak hukuki ve ticari bir faaliyet gerçekleştiren firmaların artmasına neden olmuştur. Bu minvalde; Sahip oldukları sosyal medya hesaplarına ait sayfalarda ticari bir organizasyon içerisinde, devamlı olarak reklam hizmeti veren gerçek kişilerin ticari kazanç açısından gelir vergisi mükellefi olmaları gerekmektedir. Söz konusu hizmetleri ticari organizasyon çerçevesinde ve devamlı olarak yürüten ya da yürütmeyen gerçek kişilere ait sosyal medya hesaplarına verilen reklamlar için sosyal paylaşımcılara yapılan ödemelerin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, yukarıda bahsedilen ödemeler, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde sayılan ödemelerden olmadığından gelir vergisi kesintisi yapılması söz konusu değildir. İnternet üzerinden yapılan sözleşme kapsamında sosyal ağlar üzerinden reklam hizmetleri yapanların bu faaliyetlerinin, Gelir Vergisi Kanunu yönünden ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve mükellefiyet tesis ettirilmesi halinde Kanunun 1/1. maddesi gereğince KDV ye tabi tutulacaktır. Kişilerce verilen söz konusu reklam hizmetlerinin ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmemesi durumunda, KDV. Kanunun (1/3-f) ve 9. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Genel Uygulama Tebliğinin (I-C/2.1.2.4.) bölümü gereğince sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. İnternette sosyal ağlar kullanılarak yapılan reklamlar için firmalar ile anlaşma yaparak sosyal medya hesaplarında paylaşımda bulunan kişilerin ticari kazanç yönünden mükellefiyeti olması durumunda bu kişilerin firmalar adına yedi gün içerisinde fatura düzenlenmesi; vergi mükellefiyetinin bulunmaması durumunda ise firmalar tarafından bu kişilere gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir. KAYNAKÇA T.C. Yasalar (10.01.1961). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (10705 sayılı) T.C. Yasalar (02.11.1984). 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (18563 sayılı) T.C. Yasalar (21.06.2006). 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (26205 sayılı) KASIM - ARALIK 2016 155
156 KASIM - ARALIK