Elektrik Piyasas nda Lisanss z Elektrik Üretimi, F rsatlar - Beklentiler Ahmet OCAK Elektrik Piyasas Dairesi Ba kan EHAE 10 Nisan 2012
Yasal Çerçeve Lisanss z elektrik üretimi Yasal Mevzuat; Elektrik Piyasas Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü f kralar Yaln zca kendi ihtiyaçlar kar lamak amac yla, Bakanl k taraf ndan yürürlü e konulacak yönetmelikte tan mlanan de erin üzerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel ki ilerden lisans alma ve irket kurma yükümlülü ünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir. Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal, kurulu gücü azami be yüz kilovatl k üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel ki iler, lisans alma ve irket kurma yükümlülü ünden muaft r. Bu tüzel ki ilerin ihtiyaçlar n üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum taraf ndan kart lacak bir yönetmelikle belirlenir. 2
YASAL ÇERÇEVE 6094 s. Kanunla de ik 5346 say YEK Kanunun 6/A maddesi Muafiyetli üretim 4628 say Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü f kras kapsam nda kurulacak yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisleri için ba vuru yap lmas, izin verilmesi, denetim yap lmas ile teknik ve mali usul ve esaslar, Bakanl k, çi leri Bakanl ve DS nin görü leri al narak EPDK taraf ndan ç kart lacak bir yönetmelikle düzenlenir. Hidroelektrik üretim tesisleri için su kullan m hakk n verilmesine, DS nin ilgili ta ra te kilat n su rejimi aç ndan üretim tesisinin yap nda sak nca bulunmad na ve ba lant n yap laca da irketinden da m sistemine ba lant yap labilece ine dair görü al nmak kayd yla, tesisin kurulaca yerdeki il özel idareleri yetkilidir. Bu madde kapsam nda yenilenebilir enerji kaynaklar ndan elektrik enerjisi üreten gerçek ve tüzel ki iler; ihtiyaçlar n üzerinde ürettikleri elektrik enerjisini da m sistemine vermeleri halinde, I say Cetveldeki fiyatlardan on y l süre ile faydalanabilir. Bu kapsamda da m sistemine verilen elektrik enerjisinin perakende sat lisans haiz ilgili da irketi taraf ndan sat n al nmas zorunludur. lgili irketlerin bu madde gere ince sat n ald klar elektrik enerjisi, söz konusu da irketlerce YEK Destekleme Mekanizmas kapsam nda üretilmi ve sisteme verilmi kabul edilir. 3
kincil Mevzuat Lisanss z elektrik üretimi kincil Mevzuat; 21 Temmuz 2011 tarihli ve 28001 say Resmi Gazete Elektrik Piyasas nda Lisanss z Elektrik üretimine li kin Yönetmelik 10 Mart 2012 tarihli ve 28229 say Resmi Gazete Elektrik Piyasas nda Lisanss z Elektrik üretimine li kin Yönetmeli in Uygulanmas na Dair Tebli (Tebli, Yönetmeli in m.30/6 hükmüne göre haz rlanm r.) Kamuoyu Görü üne Aç lm mevzuat Lisanss z Elektrik Üreticileri için Da m Sistemine Ba lant Anla mas Tasla Lisanss z Elektrik Üreticileri çin Da m Sistemi Sistem Kullan m Anla mas Tasla (Anla malar, Yönetmeli in m.10/2 hükmüne göre haz rlanm olup Kurul Karar ile sonuçland lacakt r.) Ba kanl k Makam nca yap lacak düzenleme; Lisanss z Üreticilere li kin Bildirim Formu (Ba kanl k makam na onaya sunulmak üzere çal malar tamamlanm r.) 4
Genel Esaslar Esasen; yaln zca kendi ihtiyaçlar kar lamak amac yla; Kojenerasyon tesisi, Mikro kojenerasyon tesisi, Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal kurulu gücü azami 500 kw olan üretim tesisi, kuran gerçek ve tüzel ki iler irket kurma ve lisans alma yükümlülü ünden muaft r. 5
Genel Esaslar Kojenerasyon tesislerinin sanayiciler ve büyük tüketicilerce kurulmas beklenmektedir. Sanayici ve büyük tüketicilerin yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal tesis kurmas da beklenmektedir. Fark kojenerasyon tesisi kuranlar n elektrik sat yetkisi olmamas r. Buhar konusu düzenleme d ndad r. Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisi kuranlar ihtiyaçlar ndan fazla ürettiklerini YEKDEM mekanizmas na satabilmektedir. Gerçek ki i tüzel ki i fark yoktur. Abonelik yeterlidir ve sat yoktur. Mikro kojenerasyon tesisi kuranlardan sadece tüzel ki iler ihtiyaç fazlas enerjiyi satabileceklerdir. Enerjiyi her iki durumda da Da irketi almaktad r. Lisanss z üreticiler PMUM ve YEKDEM mekanizmas ile muhatap de ildir. Elektri in ikili anla malarla sat lmas söz konusu de ildir. 6
Genel Esaslar Üretim ve tüketim tesislerinin ayn da m bölgesi içinde olmas zorunludur. stisnas yoktur. Kojenerasyon tesisleri için verimlilik ko ulu var. (Bakanl k Yönetmeli i gere i %80 verimlilik de erine sahip olmas gerekir.) Gezici ve geçici aboneler üretim tesisi kuramaz. Hidrolik kaynaklara dayal üretim tesisi ba vurular l Özel darelerine, di er tesisler için ilgili da irketine ba vuru yap lacakt r. Ba vurular takvim ay baz nda al nacak (y lda 12 parti) ve sonraki ay n ilk 20 günü içinde sonuçland lacakt r. Üretim tesisleri ancak da m sistemine ba lanabilir. AG veya YG den ba lan labilir. 7
Genel Esaslar AG seviyesinden yap lacak ba lant larda trafo kapasitesinin % 30 u kadar ba lant ya izin verilebilecektir. Bunun da için bkz. Yönetmelik Ek-5 Tablo. YG seviyesinden k t yoktur. Her bir ki iye her bir irtibat merkezinde tüketim tesisinden ba ms z olarak yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisleri için 500 kw, mikro kojenerasyon tesisleri için 50 kw tahsisat yap labilir. Her bir transformatör merkezinde (TE a ait) rüzgar ve güne enerjisine dayal üretim tesisleri için 2 MW güç tahsisi yap lm r. Transformatör merkezine bu miktar an bir ba vuru olmas halinde TE görü ü sorulacakt r. TE transformatör merkezi baz nda, kurulu gücü 500 kw a kadar kojenerasyon tesisleri, mikro kojenerasyon tesisleri ve rüzgar ve güne enerjisi hariç yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisleri için kapasite aç klamak zorundad r. (Rüzgar ve güne e tan nan 2 MW bu kapasiteden hariçtir). 8
Genel Esaslar Tüketim birle tirme Bir ki i tüm tüketimlerini birle tirip tek bir tesis kurabilmektedir. Aboneliklerinin ayn grupta olmas art aranmaz. Birden çok gerçek ya da tüzel ki i ayn abone grubunda olmak kayd yla tüketimlerini birle tirip tek bir üretim tesisi kurabilirler. Bu durumda birle en tüketimlere kar k üretim yetkilerinin birle mesi ve 0.5 MW dan yüksek kurulu güce ula lmas mümkün de ildir. Tüketim birle tirme halinde hem kojenerasyon hem de yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisi kurulmas mümkün de ildir. Üretimin birle tirilmesi söz konusu de ildir. Kaç ki i tüketim birle tirirse birle tirsin bir tüketim kar 500 kw t r. Tüketim birle tirenlerin daha yüksek kurulu güçte tesis kurma hakk /yetkisi yoktur. 9
Ba vuru Esaslar Ba vuruda ; Lisanss z Üretim Ba lant Ba vuru Formu, (Yönetmelik Ek-2) Lisanss z Üretim Ba lant Ba vuru Dilekçesi, (Yönetmelik Ek-1) Üretim tesisinin kurulaca yere ait tapu belgesi ya da kiralama belgesi, Kurulacak tesisin teknik özelliklerini de gösteren Tek Hat emas, Kira sözle mesinin yaz ekilde yap lm olmas, taraflar n imza sirkülerinin sözle me ekinde bulunmas gerekir. Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal ba vurularda kaynak kullan m hakk n elde edildi ine dair belge, (Rüzgâr, güne, biyokütle ve biyokütleden elde edilen gaza (çöp gaz dahil) dayal ba vurularda istenmez) Ba vuru bedelinin ödenmesi (2012 y için 250 TL) 10
Ba vuru Yap lmas Ba vuru ; Hidrolik kaynaklara dayal ise Elektrik Piyasas nda Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullan m Hakk Anla mas mzalanmas na li kin Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmeli in ilgili hükümlerinde belirlenecek belgeleri de ba vurusuna ekler. Jeotermal kaynaklara dayal ise ba vuru a amas nda varsa i letme ruhsat, henüz letme a amas nda de ilse arama ruhsat sunulmal r. Ba vuru kojenerasyona dayal ise Enerji Kaynaklar n ve Enerjinin Kullan nda Verimlili in Art lmas na Dair Yönetmelik gere i istenen belgeler bulunmal r. 11
Ba vuru Yap lmas Üretim tesisi kamu, hazine veya orman arazisi üzerinde kurulacak ise arazinin ilgili mevzuat na göre kullan m hakk n edinildi inin belgelendirilmesi gerekir. Belge aç kça Enerji Üretim Tesisi Kurulmas çin zin Verilmi tir kayd içermelidir. Böylece arazinin gerçek yat mc lar d ndaki giri imcilerle kiralanmas engellenmektedir. Kamu, hazine veya orman arazisi üzerinde üretim tesisi kurmak üzere yap lacak ba vurularda arazinin ba kas na tahsisi edilmedi inin ve ilgilisince de tahsis istemli ba vuru yap ld n belgelendirilmesi yeterli görülecektir. ehir veya köy halk n içme suyu ebekesi üzerinde kurulacak üretim tesisleri ilgili yerel yönetim taraf ndan, tar msal sulama birliklerinin sulama ebekesi üzerinde kurulacak tesisler ise ilgili kooperatif ya da sulama birli i taraf ndan KURULAB R ya da KURDURULAB R. 12
Ba vuru yap lmas Her takvim ay içinde yap lan ba vurular il özel idaresi/da irketi taraf ndan sonraki ay n ilk be günü içinde ön de erlendirmeden geçirilecek. Ba vurunun tam ve eksiksiz olmas gerekiyor. Ba vurusu tam ve eksiksiz olanlar sonraki ay n 15 günü ba lant görü ü ve kaynak kullanma hakk de erlendirmesi için kullan lacakt r. Ba vuru ön de erlendirme sonuçlar hem il özel idareleri hem de da irketlerince ilan edilecektir. Ba vurusu ön de erlendirmeden geçenler ba lant görü ü bak ndan da m irketlerince de erlendirmeye al nacakt r. Ayr ca ba vuru hidrolik kayna a dayal ise DS Bölge Müdürlü ünce kaynak kullan m hakk de erlendirmesine tabi tutulur. 13
BA VURU VE DE ERLENDIRME Da irketince yap lacak ba lant de erlendirmesinde; Ba vurular ortak irtibat merkezlerine göre s fland r. Bu s fland rmada YG seviyesinden ba lanacak tesisler için iletim trafo merkezindeki da m fideri, AG seviyesinden ba lanacak tesisler için da m trafosu k staslar kullan r Alternatif olarak ba ka bir TE trafo merkezi ile da m fiderine aç k ring ebekede, ebekenin normal çal ma ko ullar na göre ba oldu u da m fideri esas al r. Her bir ba vuru, ba lant ve sistem kullan aç ndan di erlerinden ba ms z olarak de erlendirilir. De erlendirmede ba vurunun s ras yla Yönetmelik, bu Tebli, ve sair ilgili teknik mevzuat ve ilgili mevzuata uygunlu u esas al narak teknik de erlendirme tamamlan r. 14
Ba vuru ve De erlendirme Da irketince yap lacak teknik de erlendirme sonucuna göre sisteme ba lanmas muhtemel ba vurular öncelik de erlendirmesine al r. Bu noktada ba lant noktas itibariyle irtibat merkezi k tlar esas al r. Ba vuruya konu üretim tesisinin yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal olmas, Ba vuruya konu üretim tesisinin kojenerasyon tesisi olmas, Ba vuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile ayn yerde olmas, Ba vurunun talep birle tirme hükümleri kapsam nda olmas, (yönetmelik de ikli i) Ba vuru sahibinin önceden uygun bulunmu bir ba vurusunun olmamas, Ba vuru sahibinin varsa son bir y l içindeki tüketim miktar n di er ba vurulardan yüksek olmas, Ba vuru tarih ve say. Da irketi ile il özel idaresine yap lan ba vuru/ba vurular ayn gün yap lm ise da irketine yap lan ba vuru öncelik kazan r, bu nitelikte birden çok ba vuru varsa say na göre öncelik al r. Bir y ll k tüketimi olmayanlar için mevcut tüketimlerine dayal olarak y ll k tüketimlerinin hesaplanmas yoluna gidilecektir. 15
Ba vuru ve De erlendirme Da irketi, öncelik de erlendirmesi neticesini internet sitesinden 1 ay süreyle ilan eder, hidrolik kaynaklara dayal olanlar il özel idaresine yaz bildirir. Da irketi hidrolik kaynaklar d ndaki ba vurulardan kabul ettiklerini ilan tarihinden itibaren bir ay içinde ba vuranlara BA LANTI ANLA MASINA ÇA RI MEKTUBU verilir. DS Bölge Müdürlü ü de de erlendirme neticesini internet sitesinde bir ay süreyle ilan eder ve l Özel idaresine yaz olarak bildirir. l özel idaresi da irketi ve DS Bölge Müdürlü ünden kendisine ula an cevaplar birle tirir ve hidrolik tesis kurabilecek ki ileri belirler. ki görü ün de olumlu olmas gerekir. Bu ki iler il özel idaresince bir a süreyle ilan edilir. Bu sürede ba vuru yapanlara SU KULLANIM HAKKI N BELGES verilir. Ba lant Anla malar na Ça Mektubu veya Su Kullan m Hakk zin Belgesi alanlar 180 gün içinde gerekli belgeleri tamamlayarak da irketiyle BA LANTI ANLA MASI ve S STEM KULLANIM ANLA MASI yapacakt r. 16
Ba vuru ve De erlendirme Ba lant Anla mas ve Sistem Kullan m Anla mas yapabilmek için 180 gün içinde da belirlenen belgelerin edinilmesi gerekir. Onayl üretim tesis projesi ( Bakanl k Yönetmeli i), ÇED Olumlu belgesi, ÇED Gerekli De ildir Belgesi, ÇEG Kapsam nda De ildir Belgesi (üretim tüketim tesisi ayn yerde 5kW a kadar güne lerden ÇED istenmez) lgili kurumlardan al nmas gereken izin, onay, ruhsat vb belgeler, Ba vuru yapan ki ilerin söz konusu belgelerin kusurlar olmaks n sonuçland lamad na dair bir resmi yaz almalar halinde da m irketi 180 günlük süreye ilaveten 3 ay daha beklemeye yetkilidir. Üretim tesisinin da m sistemine ba lant ile ilgili da m tesisi ba lant projesi ilgili teknik mevzuata göre (bu kavram Yönetmelikte tan ml r) haz rlan r ve Bakanl k veya Bakanl n yetki verdi i tüzel ki iler taraf ndan onaylan r. 17
Uygulanmas Gereken Standartlar Yönetmelik ve bu Tebli kapsam nda kurulacak üretim tesisleri; Tek fazdan ba lanacak tesisler ile üç fazl ve faz ak 16 A ve daha küçük olan tesisler TS EN 50438, Faz ak 16 A dan büyük olan ve da m sistemine AG seviyesinden ba lanacak üretim tesisleri CLC/FprTS 50549-1:2011, Faz ak 16 A dan büyük olan ve da m sistemine YG seviyesinden ba lanacak üretim tesisleri CLC/FprTS 50549-2:2011, standartlar na uygun olarak tasarlan r, kurulur, test edilir, devreye al r ve i letilir. 18
Uzaktan zleme ve Kontrol Sistemi Kurulu gücü 11 kw tan büyük üretim tesisleri uzaktan izleme ve kontrol sisteminin kurulmas için uygun olmal r. Yönetmelik kapsam nda üretim faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel ki i uzaktan izleme ve kontrol için gerekli ekipman ve altyap dan sadece ba lant anla mas nda belirlenen mülkiyet s na göre kendi mülkiyet alan nda olanlar temin ve tesis eder. Da irketi, kurulu gücü 11 kw tan büyük üretim tesislerinden uzaktan izleme ve uzaktan kontrol sistemine ili kin haberle me altyap n kurulmas talebinde bulunabilmesi için kendisi gerekli altyap ya sahip olmal r. Uzaktan izleme ile asgari olarak haberle menin durumu ile jeneratörün çal ma ve ebekeye ba lant durumu izlenebilir; ilaveten aktif ve reaktif güç, güç faktörü, ak m, gerilim, frekans, harmonikler ve toplam harmonik bozulma de erleri al nabilir. Veri ileti imine ili kin masraflar ilgili mevzuata göre tahakkuk ettirilir. 19
Ölçme Sistemi AG seviyesinden ba lant öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisi ile ayn yerde bulunmas halinde, iki ölçme sistemi tesis edilir. Biri tesis ile da m sistemi aras ndaki enerji al -veri ini ölçecek biçimde çift yönlü ölçüm yapabilen, di eri ise üretim tesisinde üretilen enerjiyi ölçecek biçimde tesis edilir. AG seviyesinden ba lant öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisiyle ayn yerde olmamas halinde ölçme sistemi, üretim tesisi ile da m sistemi aras ndaki enerji al -veri ini ölçecek biçimde tesis edilir. YG seviyesinden ba lant öngörülen üretim tesislerinde ilgili mevzuat uyar nca lem tesis edilir. Tesis edilen sayaçlar, ölçme ve haberle me izleme sisteminin bir parças olabilir. Üretim tesisinin kabulü a amas nda, ölçü sistemi da m irketinin yetkilisi taraf ndan kontrol edilerek mühürlenir ve kay t alt na al r. 20
Üretim Tesisinin letilmesi Üretim tesisinin koruma, ba lant ve di er k mlar i letmeci taraf ndan periyodik (teçhizat n özelli ine göre ayl k, üç ayl k, alt ayl k veya y ll k) olarak kontrol edilecek ve tutanak alt na al nacakt r. Üretim tesisi, can ve mal emniyetinin sa lanmas için, k sa devre ar zas veya da m sisteminin enerjisiz kalmas durumunda da m sisteminden izole hale gelmelidir. Da m ebekesinin bir bölümünü içerecek ekilde adalanmaya müsaade edilmez. Bu durumda üretim tesisi, ba lant noktas n kullan taraftaki bölümlerini besleyebilir. Üretim tesisi sahibi ebeke i letmecili i aç ndan zorunlu hallerde üretim tesisinin ba lant ebekeden ay rmakla yükümlüdür. Üretim tesisi anla ma gücünün üzerinde çal lamaz. Üretim tesisinde kurulu güç art, tenzili, koruma düzene i de imi, kompanzasyon de ikli i veya ba ka de iklikler yap lacaksa da irketinden Yönetmelik Tebli de öngörülen usullere göre izin al r. Kurulu güç art yap lmas halinde ba lant anla mas tadil edilir yeni ba lant bedeli tahsil edilir. 21
Enerjinin Tüketimine li kin Esaslar Üretim tesisi kuracak ki ilerin kendi ihtiyaçlar kar lamak için üretim yapmalar esast r. Üretim tesisi kuracak ki ilerden; Kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel ki ilerin tükettikleri kadar enerjiyi zamanl üretmeleri esast r. Kojenerasyon tesislerinden sisteme verilen ancak üretim yapan ki i taraf ndan tüketilmeyen/tüketilemeyen enerji miktar için destek ödemesi veya ba ka ad alt nda bir ödeme yap lmaz. Kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel ki iler kojenerasyon tesisinde üretip, üretim tesisi ile ayn yerde bulunan tüketim tesisinde tüketemedikleri enerji miktar uhdelerindeki, üretim tesisi ile ayn yerde bulunmayan tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketebilirler. Ayn yerde olmayan tüketimleri için da m sistem kullan m bedeli öderler. 22
Enerjinin Tüketimine li kin Esaslar Mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ki ilerin tükettikleri kadar enerjiyi e zamanl üretmeleri esast r. Mikro kojenerasyon tesislerinden sisteme verilen ancak üretim yapan gerçek ki i taraf ndan tüketilmeyen/tüketilemeyen enerji miktar için ödeme yap lmaz. Ancak gerekli yapt mlar uygulanabilir. Mikro kojenerasyon tesisi kuran tüzel ki ilerin tükettikleri kadar enerjiyi e zamanl üretmeleri esast r. Mikro kojenerasyon tesislerinden sisteme verilen ihtiyaç fazlas enerjinin birim kwh için YEK Kanununa ekli Cetvel I de belirlenen en dü ük te vik bedeli kar destek ödemesi yap r. Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisi kuran ki ilerin tükettikleri kadar enerjiyi e zamanl üretmeleri esast r. htiyaç fazlas olarak sisteme verdikleri birim kwh ba na YEK Kanununa ekli Cetvel I deki kaynak baz nda belirlenen te vik bedeli kar destek ödemesi yap r. Yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal üretim tesisi kuran gerçek ve tüzel ki iler yenilenebilir enerji kayna na dayal üretim tesisi ile ayn yerde bulunan tüketim tesisinde tüketemedikleri enerji miktar uhdelerindeki, üretim tesisi ile ayn yerde bulunmayan tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketebilirler. Üretim tesisi ile ayn yerde tüketilemeyen enerji için da m sistem kullan m bedeli ödenir. 23
Enerjinin Tüketimine li kin Esaslar Da m irketi üretilerek sisteme verilen ihtiyaç fazlas elektrik enerjisi miktar ; 1- Üretim tesisi ile tüketim tesisinin ayn yerde bulunmas halinde; Üretim tesisinin da m sistemi ile ba lant noktas nda ilgili mevzuata uygun olarak seçilen ve tesis edilen çift yönlü ölçüm yapabilen saatlik sayaç verileri göre belirler, Veri miktar n fazla olmas halinde söz konusu fazla veri miktar günlük ve ayl k ihtiyaç fazlas enerji miktar olarak kaydedilir. Çeki miktar n fazla olmas halinde ilgili mevzuat hükümleri uyar nca i lem tesis edilir. 2- Üretim tesisi ile tüketim tesisinin ayn yerde bulunmas halinde; Günlük veri miktar ile tüketim tesisinin günlük çeki miktarlar ya da tesislerinin günlük çeki miktarlar n toplam yla kar la larak belirleme yap r. 24
Enerjinin Tüketimine li kin Esaslar Veri miktar n fazla olmas halinde söz konusu fazla veri miktar günlük ve ayl k ihtiyaç fazlas enerji miktarlar olarak not edilir. Çeki miktar n fazla olmas halinde ilgili mevzuat hükümleri uyar nca i lem tesis edilir. Üretim tesisi ile tüketim tesisinin farkl yerde bulunmas halinde ; Tüketim tesisinin tüketimini ölçmek amac yla tesis edilmi saatlik veri sa layan sayaç verileri kar la larak günlük bazda belirleme yap r. Tüketim tesisinin tüketimini ölçmek amac yla tesis edilmi sayac n saatlik veri sa layamamas halinde DUY hükümleri uyar nca onaylanan Profil Uygulamas yap larak elde edilen saatlik tüketim verileri kullan lacakt r. Da irketi belirlenen ihtiyaç fazlas enerji miktar üretim tesisinin i letmeye girdi i tarihten itibaren 10 y l süreyle sat n almakla yükümlüdür. Bu enerji ikili anla ma ile sat lamaz. 25
htiyaç Fazlas Enerjinin De erlendirilmesi Bir tüketim tesisi için farkl yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal birden çok üretim tesisinin kurulmu sa sisteme verilen ihtiyaç fazlas enerji için YEK Kanununa ekli Cetvel I de öngörülen en dü ük destek bedeli ödemeye esas al r. (kaynak belirlenemiyorsa) Bir tüketim tesisi için yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal bir veya daha fazla üretim tesisi ile bir mikro kojenerasyon tesisinin birlikte kurulmu sa ve bu tesisler bir tüzel ki inin ise sisteme verilen ihtiyaç fazlas enerji için YEK Kanununa ekli Cetvel I de öngörülen en dü ük destek bedeli ödemeye esas al r. (kaynak belirlenemiyorsa) Bir tüketim tesisi için kojenerasyon tesisine ilaveten mikro kojenerasyon ve/veya yenilenebilir enerji kayna na dayal üretim tesisi ya da tesisleri kurulmas halinde sisteme verilen ihtiyaç fazlas enerjinin hangi üretim tesisinden verildi inin tespit edilememesi durumunda söz konusu miktar için PMUM ve perakende sat lisans sahibi da m irketi taraf ndan ödeme yap lmaz. 26
htiyaç Fazlas Enerjinin De erlendirilmesi Da irketince her bir üretici için belirlenen günlük ihtiyaç fazlas üretim miktar ile YEK Kanununa ekli II say Cetvelde öngörülen ve ilgili mevzuat uyar nca belirlenerek da irketine bildirilmi olan destek fiyat yla çarp larak yap lacak aksam destek bedeli belirlenir, Bir tüketim tesisi için yenilenebilir enerji kaynaklar na dayal birden fazla üretim tesisi kurulmas halinde yerli ürün kullan m deste i, her bir üretim tesisinden sisteme verilen günlük ihtiyaç fazlas enerji için müstakil i lem yap r. Cetvel I ve Cetvel II nin toplam ndan yap lacak toplam ödeme elde edilir. elde edilen de erden, ilgili fatura dönemi için Her bir üretici için bulunana bedeller kaynak baz nda toplanarak kaynak baz nda yap lacak ödeme belirlenir, Kaynak baz nda belirlenmi ödeme miktarlar toplanarak ilgili fatura dönemi için PMUM a bildirilecek lisanss z üreticilere ödenecek toplam bedel (LÜYTOB) belirlenir, 27
htiyaç Fazlas Enerjinin De erlendirilmesi LÜYTOB miktar PMUM a piyasa yönetim sistemi üzerinden her ay n ilk alt günü içerisinde bildirilir, Da irketi, PMUM a bildirdi i bedelin kendisine eksik ödenmesi halinde, yapaca ödemeleri her bir ki i için ayn oranda eksik yapar. (LÜYTOB %80 oran nda ödendiyse tüm üreticilere bedeller %80 oran nda ödenecek demektir) PMUM un önceki fatura dönemlerinden kalan eksik ödemesini ilgili fatura döneminde fazla ödeme eklinde yapmas halinde fazla k m eksik ödeme yap lan üreticilere paylar oran nda ödenir. Da irketinin ödemede temerrüde dü mesi halinde 21/7/1953 tarihli ve 6183 say Amme Alacaklar n Tahsil Usulü Hakk nda Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zamm oran uygulan r. 28
OSB lerce Yap lacak ve lemler Mevzuatta da irketi için tan mlanan i ve i lemler ilgili OSB taraf ndan kendi bölgesinde kurulu üretim tesisi/tesisleri ve tüketim tesisi/tesisleri için aynen ve zamanl olarakyap r. OSB da ebekesi içinde kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji sadece OSB da ebekesine ba tüketim tesisinde/tesislerinde tüketilebilir. OSB, lisans kapsam ndaki ebekeye ba bir üretim tesisinde üretilerek sisteme verilen ihtiyaç fazlas enerji miktar, t pk da irketi gibi davranarak belirler ve ili kili oldu u da irketine bildirir. Da irketi kendisine bildirilen miktar, ihtiyaç fazlas enerji olarak not eder. OSB da ebekesi d nda kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji OSB da ebekesine ba tüketim tesisinde/tesislerinde de tüketilebilir. Bu durumda OSB da m lisans sahibi OSB her ay n ilgili tarihinde tüketim de erlerini günlük bazda ili ik oldu u da irketine bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülü ün ihlali halinde tüketim de eri s r kabul edilir ve ortaya ç kacak zararlar OSB da m lisans sahibi OSB taraf ndan tazmin edilir. 29
Di er Hükümler Yönetmelik ve bu Tebli kapsam nda kurulacak üretim tesislerinde kullan lacak YEK Kanununa ekli II say Cetvelde ad geçen mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamdan her birinin, ithalat tarihi baz al narak, en fazla önceki be takvim y nda üretilmi olmas zorunludur. 6831 say Orman Kanununa göre orman say lan alanlarda 5346 say YEK Kanunu nun 6/A maddesi uyar nca kurulacak lisanss z elektrik üretim tesislerinin kurulmas nda kamu yarar bulunup bulunmad na Yönetmelik ve bu Tebli kapsam ndaki yer tahsisine ili kin ba vuru üzerine Orman ve Su leri Bakanl nca karar verilebilir. Kurulacak üretim tesislerinin sisteme ba lant için bir defaya mahsus da m ba lant bedeli, ba lant anla mas n yap lmas esnas nda, tahsil edilir ve iade edilmez. Ayn yerde olan veya ayn yerde olmayan tüketim tesisi için da m ba lant bedeli ödenmi olmas, üretim tesisi için bu bedelin al nmas na engel te kil etmez. Mevcut üretim tesisinde kurulu güç tadilat yap lmas için da irketine yap lan ba vuru, da m irketi taraf ndan yeni ba vuru olarak de erlendirilir. Yönetmelik ve bu Tebli kapsam nda da m sistemine AG seviyesinden ba üretim tesislerinden beslenen ve üretim tesisi ile ayn yerde olan tüketim tesisleri için emreamade kapasite bedeli tahakkuk ettirilmez. 30
Te ekkürler Ahmet OCAK