GİRİŞ: TÜRKİYE DE YÖNETİM ALANINDAKİ AKADEMİK DERGİLERE İLİŞKİN GÖRÜNÜM VE YENİ BİR YAYIN MECRASI Mustafa KURT 1* ve Aytuğ SÖZÜER 2 1 İşletme Bölümü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yalova Üniversitesi, Yalova, Türkiye 2 İşletme Fakültesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye ÖZET Bu çalışma Türkiye de yönetim alanındaki akademik dergilerin bir değerlendirmesini sunmakta ve ilk sayısı yayınlanan Turkish Journal of Management (TJM) ın ortaya çıkış koşullarını aktarmaktadır. Bu amaçla, öncelikle akademik dergiler aracılığıyla, bilimsel üretimin Türkiye deki durumuna değinilmiş, ardından yönetim alanına odaklı dergilerin gelişiminden ve çeşitli kriterler itibariyle kapsamlarından bahsedilmiştir. Son olarak alanda yeni bir mecraya olan ihtiyacın vurgusu yapılmış ve TJM nin ilk sayısının içeriği takdim edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yönetim ve örgüt yazını, yönetim dergileri, TJM Preface: Outlook of Academic Journals in Management Field in Turkey and a New Outlet ABSTRACT This study portrays an outlook of academic journals in management field published in Turkey and describes the emerging conditions which led to the start of Turkish Journal of Management (TJM) with this first issue. In regard, the present state of knowledge output through academic journals in Turkey is referred at first and then the progress of publications with management focus and their scopes are addressed. Finally, in response to a call for a new outlet in the field, the contents of TJM s first issue is introduced. Keywords: Management and organization literature, management journals, TJM 1. Giriş * Akademik yayınlar, araştırmacıların inceleme ve bulgularını bilim çevreleriyle paylaşması ve mevcut birikime katkı sağlaması açısından önemli olmakla birlikte, akademik kariyerleri bakımından da belirgin rol oynamaktadır. Bu yayınların yer aldığı ana mecralardan biri olan akademik dergiler de, bilimsel bilgi paylaşımının temel araçlarından biridir. Araştırmacıların, bilimsel çalışmalarını, alanlarındaki en saygın akademik dergilerde yayınlatmak istemeleri doğaldır. Bu durum, bilim dünyasında, dergileri bazı nesnel kıstaslara göre değerlendirme ve karşılaştırma olgusunu da beraberinde getirmiştir. Bir derginin kalitesi, ağırlıklı olarak, çalışmaları yayınlama- * İletişim: editor@turkishjournalofmanagement.com dan önce ne kadar sıkı bir değerlendirme sürecinden geçirdiği ve yayınlarına başka dergilerden ne kadar atıf aldığıyla ilişkilendirilmektedir (Rousseau, 2002). Dünyada yayınlanan 26.000 nin üzerindeki hakemli dergi içinden (Morrison, 2012) çok azı, tarihsel üstünlüklerinin de etkisiyle, en nitelikli kabul edilen çalışmaların çekim merkezi halindedir. Dolayısıyla, herhangi bir akademik derginin, alanında saygın konuma gelmesi oldukça zorlu bir süreçtir. Buna rağmen, dünyadaki bilgi üretiminin hızlı artışı, akademik yayın mecralarının sayısına da yansımaktadır. Örneğin, 1990-2010 yılları arasında, dünyada bilim ve mühendislik alanlarında yayınlanan makale sayısı her yıl ortalama %3 artış göstermektedir (Dünya Bankası, 2016). 1
Kurt ve Sözüer (2016) Benzer biçimde, Scopus dizini de, oluşturulduğu 2004 yılında 14.200 dergi içermekteyken, 2015 yılında bu sayı 21.500 e çıkmıştır (Elsevier, 2014; 2016). Zaman içinde, akademik dergilerin sayısındaki artış, bunlara erişimi kolaylaştırmak ve belirli nitelikte olanları öne çıkarmak adına çeşitli veri tabanlarının (Ebsco, Jstor, vb.) ve atıf dizinlerinin (Scopus, Web of Science, vb.) ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bunlar içinde, Thomson Reuters şirketi tarafından yürütülen Web of Science (WoS) dizinlerinde yayın sahibi olmak, dünyada olduğu gibi, Türkiye de de araştırmacıların akademik yükselme, atama ve teşvik süreçlerine en çok katkı sağlayan ölçütlerden biri durumundadır. Bu dizinlerde dünya çapında yayınlanan 13.800 ün üzerinde dergi bulunmaktadır (Thomson Reuters, 2016). 2005 2010 yılları arasında, WoS dizinleri hızlı bir genişleme politikası izlemiş ve kapsadıkları dergi sayısını 8.883 ten 11.739 a çıkarmıştır (Testa, 2011). Aynı dönemde, dizindeki Türkiye adresli dergilerin sayısı da 8 den 75 e yükselmiş (Binici, 2012) fakat Ekim 2015 tarihi itibariyle bu sayı 69 a düşmüştür (ULAKBİM, 2015). WoS taki genişlemenin sürmesine rağmen, 2015 yılına gelindiğinde Türkiye adresli dergilerin sayısındaki gerileme dikkat çekicidir. Bilimsel yayın dünyasında Türkiye adresli dergilerin yeri, az sayıda da olsa, çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Literatürde özellikle tıp dergileri üzerine değerlendirmeler öne çıkmaktadır (örneğin Akçiçek vd., 1992; Güzelant, 1998; İrgil ve İrgil, 1993; Özsoylu, 1991). Öte yandan, dergileri makro açıdan inceleyen çalışmalar da mevcuttur. Örneğin Tonta ve Al (2007), Türkiye deki bilimsel yayıncılığı değerlendirdikleri çalışmada, Cumhuriyet Dönemi Makaleler Bibliyografyası 1923-1999 u analiz etmiştir. İlgili kaynakta dizinlenen 520.000 makalenin 2.509 ayrı dergide yayınlandığı tespit edilmiştir. Dergilerin %36 sının sosyal bilimler, %33 ünün teknoloji (uygulamalı bilimler) alanlarında olduğu görülmüştür. Toplam dergi sayısının %3,2 sini oluşturan 80 çekirdek derginin, tüm makalelerin üçte birini; dergi sayısının yaklaşık %7 sini oluşturan 182 derginin tüm makalelerin yarısını; dergilerin yaklaşık %15 ini oluşturan 358 derginin de tüm bütün makalelerin üçte ikisini kapsadığı hesaplanmıştır. Çalışmada, yayınların çeşitli bibliyometrik yasalara uyup uymadığı test edilmiş fakat anlamlı destek bulunamamıştır (Tonta ve Al, 2007). Kozak (2003), 1999 ve 2003 de yayınladığı Türkiye Akademik Dergiler Rehberlerini karşılaştırdığında, beş yıllık süre içinde oluşan bazı değişiklikleri tespit etmiştir. Bunlar özetlenecek olursa; a) Türkiye de üniversiteler bünyesinde yayınlanan akademik dergi sayısı artarken, yayınevlerininki düşmektedir, b) dergilerin yayın sıklıkları yılda 2-3 sayı biçiminde yoğunlaşmaktadır, c) yayın dili olarak Türkçe artış göstermektedir, d) makale değerlendirmesi için görüşüne başvurulan hakem sayısı 2-3 üzerinde yoğunlaşmaktadır, e) makale değerlendirme süresi 1-30 gün aralığında ağırlık kazanmaktadır, f) önerilen makalelerin kabul oranlarında farklılaşma olmaktadır, g) Doç. Dr. ve daha alt basamaktaki öğretim elemanları dergilere daha az sayıda makale önermektedir ve h) dergilerin uluslararası dizinlerdeki görünürlüğü artmaktadır (Kozak, 2003). Al ve Soydal (2011), 1998-2008 yılları itibariyle WoS dizinlerindeki Türkiye adresli dergilerin etki faktörleri açısından alanlarındaki konumlarını, yayın dillerini, yayın kurullarındaki kişilerin ve yazar katkısının ne oranda Türkiye deki araştırmacılardan oluştuğunu değerlendirilmiştir. Bulgularda, dergilerdeki yayınların %80 inden fazlasında en az bir yazarın Türkiye de görev yaptığı, her üç yayından birinin dilinin Türkçe olduğu ve dergilerin yarıdan fazlasında Türkiye adresli hakem kurulu üyesinin %70 ten fazla olduğu saptanmıştır. Sonuçta, Türkiye adresli dergilerin nispeten yerel özellik göstermesi ve vasat etki faktörü performansı, belirgin bir politika değişikliği yapılmadığı takdirde, alanlarında önde gelen dergiler arasına girmelerinin zor olduğu yorumu yapılmıştır (Al ve Soydal, 2011). Binici (2012), Türkiye de uygulanan bilimsel politikalar ve uluslararası yayın teşvik programları aracılığıyla, ülke kaynaklı akademik ürünlerin yabancı dergilere yönlendirilmesiyle ortaya çıkan yayın göçü olgusuna değinmiştir. Bunu incelemek için, 1990-2009 yılları arasında WoS dizinlerindeki Türkiye adresli yayınlar ile ULAKBİM Ulusal Veri Tabanlarındaki (UVT) yayın sayılarını karşılaştırmıştır. Söz konusu dönemde, UVT kapsamındaki dergi sayısı sürekli artmasına karşın, yabancı dergilerde yayınlanan Türkiye adresli makalelerin oranının çoğunlukta 2
olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan, yayınların etki değeri nispeten düşük yabancı dergilerde yer bulduğu ve üretilen bilgide nitelikten çok niceliğe önem verildiği görüşüne destek verilmiştir. Türkiye deki akademik yükselme ve teşvik politikalarının bir sonucu olarak görülen bu durumun, ayrıca, Türkiye adresli dergilerin kalitesini, dolaylı da olsa, olumsuz etkilediği ifade edilmiştir (Binici, 2012). Bu değerlendirmeler ışığında, Türkiye deki akademik dergilerin uluslararası bilim camiasında daha fazla saygınlık kazanması için kat etmesi gereken süreçler bulunduğu ve bunun için bilinçli politikaların oluşturulması gerektiği anlaşılmaktadır. Makalenin bundan sonraki kısmında, işletme biliminin alt dallarından biri olan yönetim ve örgüt alanındaki mevcut durum ve alınabilecek önlemler tartışılacaktır. 2. Türkiye Bağlamında Yönetim Dergileri: Geçmişten Günümüze Birikim Türkiye de işletme ve kamu yönetimi eğitimiyle ilgili kuruluşların ortaya çıkması ile birlikte yayın ortamlarının oluşması 1950 lerden sonra belirginleşmektedir. İkinci Dünya Savaşı sonrası gelişmeler ve Türkiye nin Batı ülkeleri ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri yle kurduğu bağlar da bu sürecin şekillenmesinde belirleyici rol oynamıştır (Üsdiken ve Çetin, 2001). Elbette yönetim alanıyla ilgili ilk dergi örnekleri daha eskilere dayanmaktadır. Örneğin 1943-1948 yılları arasında 43 sayısı yayınlanan, ancak daha çok işletme ekonomisine odaklanan, İşletme İşletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuası dergisi bu alanda bir ilk kabul edilebilir (Üsdiken ve Erçek, 2009). Yine de yönetim alanına odaklı akademik dergilerin 3 1960 larla birlikte ortaya çıkmaya başladığı söylenebilir (Berkman, 2009). Literatürde yönetim ve örgüt yazını üzerine değerlendirmeler ise 1970 lerde işletme ve kamu yönetimi hakkındaki çalışmalarla ön 3 Bu dergiler; İstanbul İTİA Dergisi (1963), Eskişehir İTİA Dergisi (1965), Sevk ve İdare Dergisi (1966), Amme İdaresi Dergisi (1968), Ankara İTİA Dergisi (1969), ODTÜ Gelişme Dergisi (1970), Adana İTİA Dergisi (1971), Bursa İTİA Dergisi (1972), İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi (1972), Boğaziçi Üniversitesi Dergisi (1972) dir almış (ör. Heper ve Berkman, 1979a; 1979b); ardından yönetim bilimine de odaklanarak (ör. Berkman, 1987), 1990 lardan itibaren ivme kazanmıştır. Bugüne kadar, alandaki gelişim belli başlı akademik dergilerde yayınlanmış makalelerin içerik analizleri (ör. Üsdiken ve Çetin, 1999; Üsdiken, Selekler ve Çetin, 1998), atıf analizleri (ör. Üsdiken ve Erden, 2002; Üsdiken ve Pasadeos, 1992) ile kongre bildirileri (ör. Erdemir, 2008; Özen, 2001; Yozgat ve Kartaltepe, 2009), doktora tezleri (ör. Semerciöz ve Dikmenli, 2005) veya ders kitapları (ör. Coşkun, 2009) gibi çeşitli kaynaklar ve yöntemlerle izlenmeye çalışılmıştır. Bunlarla birlikte, 1993 yılından itibaren sürekli düzenlenen ve yaklaşık çeyrek asırlık geçmişe sahip olan Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongreleri, alan yazınının çeşitli açılardan değerlendirildiği önemli bir bilgi üretim platformu konumundadır. Yukarıda adı geçen çalışmalarda yer alan değerlendirmelerin vardığı sonuçlardan en belirgini; alan yazınındaki temel yaklaşımın, özellikle 1990 lı yıllara dek, yönetim açısından başarılı olduğu düşünülen ülkelerdeki fikir ve yöntemlerin yabancı kaynaklardan aktarılarak, iş dünyasındaki uygulamacıları bu yönde teşvik etmeye dayalı yol gösterici liğin hâkim olduğu şeklindedir. Ağırlıklı olarak Kuzey Amerika kaynaklı yönetim kavramları ve uygulamalarını sorgulamadan kabul eden, yerel bağlama az önem veren ve işletmeleri değiştirmeye dönük normatif tarzda bilgi üretme eğiliminin yaygın olduğu gözlenmiştir. Bu yaklaşım sebebiyle de teoriye dayalı saha araştırmalarının kısıtlı kaldığının altı çizilmektedir (Üsdiken ve Erden, 2001; Üsdiken ve Wasti, 2009). Örneğin, Üsdiken, Selekler ve Çetin (1998) Sevk ve İdare Dergisi nde 1966 1978 yıllarında yayınlanan ve yönetim makalesi olarak nitelenen 131 çalışmayı içerik analizine tabi tutmuş; Kuzey Amerika merkezli, kaynaktan transfer/çeviriye dayalı, genel öğütler veren ve bir yönetim tekniğini açıklamaya odaklı metinlerin %80 ler civarında olduğunu belirtmişlerdir. Berkman (1987), Amme İdaresi Dergisi nde 1968-1987 yılları arasında yayınlanan 503 makaleyi incelemiş, çalışmaların ağırlıklı olarak derlemeye dayalı olduğu ve çok az eserin birincil veriye dayandırıldığı vurgulamıştır. Aynı çalışmada altı çizilen bir diğer husus, ilgili dönemde yazındaki odaklanmış ve ayrıntılı çalışmaların yetersizliğidir. Üsdiken ve Erden in (2002) 3
Kurt ve Sözüer (2016) 1990 1999 yıllarında Amme İdaresi Dergisi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi ve ODTÜ Gelişme Dergisi nde yayınlanan makalelerin atıf analizine dayalı çalışmasında, ders kitabı niteliğindeki atıfların yoğun olduğu ve örgütsel davranış alanının bu dönemde öne çıktığını belirtmişlerdir. Öte yandan, 1990 lı yıllardan sonra alandaki veri destekli çalışmalar artış gösterse de, bunların nitelik durumunun, alanın bilimselleşme sürecini pek de hızlandırmadığı anlaşılmaktadır (Özen, 2001). Türkiye deki yönetim ve örgüt yazınında gecikmiş bilimselleşmenin nedenlerini irdelemek, tarihsel süreci anlamak adına önem arz etmektedir. Üsdiken ve Wasti (2009) bir yanda ekonomik gelişmişlik düzeyi, araştırma geleneğinin yaygın olmaması, öğretim üyelerinin finansal kaynak yetersizlikleri ve ders yükleri gibi kısıtlayıcı genel geçer sebepleri belirtmiştir. Diğer yandan, Türkiye bağlamında akademik kurumlardaki formların çokluğu (ABD ve Kıta Avrupası menşeli) ve yükseköğretim rejimindeki değişikliğin (Yükseköğretim Kurulunun oluşturulması) muhtemel etkilerini irdelemiştir. Benzer biçimde, Üsdiken ve Erden (2001) meseleyi kurumsal kuram çerçevesinde değerlendirmiş, ancak bilimselleşme sürecinde kurumların benzeşmesinden ziyade tarihsel bağlılıkların etkisi olduğunu ortaya çıkarmıştır. Gerçi bu çalışmalar, Türkiye bağlamında merkez kabul edilebilecek akademik yayın organları üzerinde yapılmış, çevre de üretilen bilgiyi içine alan bir değerlendirmeyi kapsamamıştır. Diğer taraftan, Özen (2002) lisansüstü eğitimde genel anlamda bilimsel formasyon eksikliğini vurgulamış; öğretim elemanı yetiştirme ve hareketlilik mekanizmalarıyla, belirli geleneklerin farklı üniversitelere yayılarak oradaki araştırma şablonlarını etkilemiş olabileceğini öne sürmüştür. Ayrıca, Türkiye deki yönetim ve örgüt çalışmalarında, çeşitli bilimsel paradigmalara ilişkin bilinç, ana kuramları kavrayış, bağlamın özgünlüğüne dair hassasiyet ve araştırma yöntemlerinin niteliği konularında ilerleme gerektiğini belirtmiştir (Özen, 2002). Berkman (2009) ise Türkiye de yönetim ve örgüt alanında, 2000 lerde geçmişten bugüne egemen olan ABD ve anket eğiliminin sürmesine rağmen, son dönemde bu görünümün bir nebze de olsa kuramsal katkı sağlayan, esaslı çalışmaların ve çeşitliliğin arttığını, buradan yola çıkarak geleceğe ilişkin iyimserliği bir ölçüde sürdürmenin mümkün olduğunu vurgulamıştır. 1990 yılı sonrası döneme bakıldığında, yönetim ve örgüt yazını açısından, sadece yönetim temalı dergileri ele almak yeterli olmayacak, 1990 öncesi 29 olan üniversite sayısının yirmi beş yıl içinde 190 a yaklaşmasıyla, bunların bünyesindeki fakülte ve enstitü dergilerini de değerlendirmek gerekecektir. Yükseköğretim Kurulu internet sayfasında yer verilen 109 devlet üniversitesi üzerinden yapılan taramada, sadece İktisadi İdari Bilimler 4 ve İşletme Fakülteleri bünyesinde 41 adet derginin yayınlandığı görülmektedir. Türkiye de yönetim alanında akademik araştırma yürütenlerin bu dergileri, yaygın şekilde, yayın mecrası olarak tercih ettikleri bilinmektedir. Fakülte dergilerinin yanı sıra, yine üniversitelerce yayınlanan Sosyal Bilimler Enstitü Dergilerinin de genellikle işletme ve yönetim alanındaki çalışmalar için bir kanal oluşturduğu, hatta bu dergilerin sayısının fakülte dergilerinden daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Özetle, vakıf üniversitelerince çıkarılan dergiler de hesaba katıldığında, yönetim çalışmaları için mecra kabul edilebilecek 100 civarında akademik derginin varlığından söz edilebilir. Fakülte ve enstitü dergilerinin bu kadar çoğalması alanda yapılan yayınlara ilişkin nicel bir artışa sebep olsa da yönetim alanına odaklanan dergilerde görülen derinleşememe sorununu, en azından, sürdürdükleri söylenebilir. Bu dergilerin, genellikle niteliği değil, yayının devamlılığını öncelediklerinden, alan yazınının genel kalitesini bir nebze aşağı çektiği de iddia edilebilir. Bu durumun, muhtemelen daha iyi bir yayın performansı gösterebilecek yönetim camiasının da nitelik kaygısından uzaklaşmasına, nispeten kolay üretim yapabildiği bir yol izlemesine yol açtığı çıkarımı yapılabilir. Bir yandan da, alandaki nitelikli yayınların, yabancı menşeli dergilerde yer bulmasının bu olguyu pekiştirdiği düşünülmektedir. Elbette, bahsedilen kısır döngüyü kırmış görünen ve belirli bir derinleşme ile birlikte kaliteyi gözetip saygınlık kazanmış dergi örnekleri de vardır fakat bu sınıfta sayılabilecek bazı 4 Hemen hemen tüm İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinde işletme bölümün var olduğu varsayılabilir. 4
dergiler, çeşitli sebeplerle, sürdürülebilirlik problemi ile karşı karşıya görünmektedir. 3. Yeni Bilgi Üretme Platformlarına Duyulan İhtiyaç Üzerine Yukarıda özetlendiği şekilde, yönetim ve örgüt yazınında, dönemler itibariyle mecraların çeşitlenerek arttığı görülmekle birlikte, bu mecralarda yer alan çalışmaların bilimsel katkıları üzerine ciddi bir tartışma devam etmektedir. Berkman (2009) ın da vurguladığı şekilde; Üsdiken ve Erden in (2001) görünürde bilimselleşme ve Özen in (2002) törensel görgülcülük kavramlarıyla yansıtılan, bilgi üretmekten çok veri üretmeye yarayan bir yaklaşımın Türkiye deki yönetim ve örgüt yazınına damgasını vurduğu ve bu durumun Türkiye bağlamında yönetim ve örgüt olgularını anlamak ve açıklamakta çoğu zaman yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu noktada, mevcut yayın mecralarının kalite kaygısı peşine düşmeleri iyileştirici bir önlem olabileceği gibi, belirli bir akademik odaklanma sahibi olmadığı için nitelik standardı sağlayamayan dergilerin yaygınlığı nedeniyle, nitelik yönelimi güçlü olan yeni dergilerin ortaya çıkışının da alana katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu olumlu beklentiyi destekleyecek olan, mesleki yükselme kaygısını geride bırakmış akademisyenlerin kalite kaygısına odaklanacakları varsayımıdır. Öte yandan, Türkiye de son dönemde uluslararası değişim programları ve araştırma ziyaretleri ile artış gösteren akademik hareketliliğin, henüz bilgi üretimine yeterince yansımadığı öne sürülebilir. Bu çerçevede, yabancı araştırma grupları ile etkileşim mekanizmalarının artması da niteliği yüksek çalışmaların ortaya çıkmasını tetiklemesi beklenebilir. Ayrıca, Türkiye de yönetim alanındaki dergilerin uzun dönemler boyunca yurt dışındaki araştırmacıları açıkça hedeflememesinden yola çıkarak, bu gruba odaklanmak da yayın niteliğine katkı sağlayabilir. Böylece, ülke dışından sunulacak yayınların bir etkileşime yol açacağı, bu yolla araştırmacılarda hâkim olan tek bir yaklaşımı takip etme eğiliminin kısmen azalabileceği umulmaktadır. Bu gerekçelerden hareketle yayın hayatına başlayan Turkish Journal of Management, gerek kurama dayalı ve daha az işlenmiş bağlamları dikkate alan özgün çalışmaları özendirme gerekse bahsedilen hassasiyetleri yurt dışından karşılayacak araştırmalara yer verme niyeti ile yereldeki yayın niteliğine mütevazı bir katkı yapabilir. Bu saikler ile ortaya çıkan yeni mecranın başarısı, şüphesiz, alandaki araştırmacıların sözü edilen kaygıları gözeten çalışmalar yoluyla vereceği destekle doğru orantılı olacaktır. 4. İlk Sayının İçeriği Hakkında ve Sonsöz İlk sayısı ile karşınızda olan Turkish Journal of Management, yönetim alanında yeni bir bilgi yayma platformu olma amacıyla ortaya çıkmıştır. Türkiye de yönetim alanına odaklanan az sayıdaki dergiden biri olarak, uzun süreli olacağını umduğumuz yolculuğunun ilk sayısında, yönetimin alt alanlarına dair güncel durumu tanımlamak adına 4 davetli çalışma yer almaktadır. Bu makaleler yönetimin üç temel disipliniyle (stratejik yönetim, örgüt teorisi ve örgütsel davranış) birlikte işletmecilik tarihi alanına ilişkin çerçeveyi ortaya koymakta, bu alanların gündemindeki son gelişmeleri ele almakta, metodolojik tartışmalara değinmekte ve Türkiye bağlamını da dikkate alarak tavsiye niteliğinde bazı değerlendirmeler sunmaktadır. İlk çalışmada Mehmet ERYILMAZ, Bir Araştırmacının Naçizane Gözlemleri: İlgili Dergilerin Editör Ve Hakemleri Stratejik Yönetim Alanı Yazarlarından Ne Beklerler? isimli çalışmasında öncelikle stratejik yönetim alanındaki araştırmacılara, kendi tecrübelerinden de yola çıkarak, oldukça yararlı kuramsal tavsiyelerini titizlikle detaylandırarak sunmakta, ardından disiplinin gündemindeki yöntem tartışmalarına da değinerek bu konuda takip edilmesi gereken yolu/ yolları tarif etmektedir. İkinci olarak Kerim ÖZCAN Bir Bilimsel Disiplin Olarak Örgüt Kuramı adlı makalesinde, öncelikle modern toplum ve örgüt ilişkisini etraflıca ortaya koymuş, ardından örgüt kuramının kapsamına ilişkin bir çerçeve çizmiştir. Devamında örgüt kuramının ortaya çıkışını ve görece geç gelişiminin sebeplerini değerlendirerek bu alanda geçmişten günümüze geçerli paradigmaların üzerinde durmuş, son dönemde post-yapısalcı bir paradigmanın egemen olmaya başladığını vurgulamıştır. Yazar son olarak örgüt kuramı alanında çalışmalar yürütecek olanlara yol gösterecek tavsiyelerini iki temel kategoride sunmuştur. Tuğba DEDEOĞLU, Yasemin KAYA ve Mahmut ÖZDEVECİOĞLU nun ortak eseri, Örgütsel Davranış Disiplini: Gelişimi ve Mevcut Durumuna İlişkin Değerlendirmeler 5
Kurt ve Sözüer (2016) isimli çalışmada ise öncelikle disiplinin gelişimindeki temel adımlar hakkında bilgi sunulmakta, ardından bu alanın çerçevesini net bir şekilde tarif edilmektedir. Yazarlar daha sonra alandaki son gelişmeleri yorumlayıp üç düzeyde (birey-grup-örgüt) öne çıkan konuları sıralayarak alanın çerçeve-sini güncel olarak da ortaya koymuşlardır. Son olarak Bir Disiplin Olarak İşletmecilik Tarihi: Doğuşu, Gelişimi ve Türkiye de Potansiyeli Üzerine isimli çalışmasında Mustafa KURT, öncelikle işletmecilik tarihi disiplininin Harvard Üniversitesi nde başlayan doğuş öyküsünü ve dünyada yayılımını ele almakta, süreç içerisinde ve güncel olarak, disiplinin içsel olarak yaşadığı gerilimleri ortaya koymakta, halen sürdürülen yöntem tartışmalarına değinmekte ve işletmecilik tarihi disiplini için Türkiye deki zemin ve potansiyeli değerlendirmektedir. Özveriyle tamamladıkları çalışmalarını akademik camianın ilgisine sunarak derginin ilk sayısının ortaya çıkmasında eşsiz emekleri bulunan yazarlara gönülden teşekkür ederiz. Uzun soluklu bir yolculuğun ilk ve güçlü adımı olması temennisiyle Kaynakça Akçiçek, E., Kayar, R., Çatal, H. (1992), İzmir de Yayınlanan Tıp Dergilerinin Tarihçesi 3. Dergilerin Bilimsel Standart ve Kalitesi, SSK Tepecik Hastanesi Dergisi, 2(3): 333-340. Al, U. & Soydal, İ. (2011), Atıf Dizinlerindeki Türkiye Adresli Dergiler Üzerine Bir Değerlendirme, Bilgi Dünyası, 12(1): 13-29. Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2003), Nitel araştırmanın dayanılmaz hafifliği, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 415-419. Berkman, A. Ü. (1987), Amme İdaresi Dergisinde Yayınlanan Makaleler ve Türk Yönetim Bilimi, Amme İdaresi Dergisi, 20(4): 19-42. Berkman, A.Ü. (2009), Türk Yönetim Yazını ve Türkiye de Yönetim Örgüt Alanının Gelişimi: 1990 Yılı Sonrası (Nereden Nereye), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1): 13 24. Binici, K. (2012), Türkiye de Yayın Göçü: Web of Science ve ULAKBİM Ulusal Veri Tabanlarında İndekslenen Yayınlar Üzerine bir İnceleme, Bilgi Dünyası, 13(1): 165-181. Coşkun, R. (2009), Yönetim Organizasyon Ders Kitaplarında Biçim ve İdeoloji, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1): 239 258. Dünya Bankası (2016), Scientific and Technical Journal Articles, http://data.worldbank.org/ indicator/ip.jrn.artc.sc, Erişim tarihi: 20. 01.2016. Elsevier. (2014), Scopus Content Coverage Guide, https://www.elsevier.com/ data/assets/p df_file/0007/69451/sc_content-coverageguide_july-2014.pdf, Erişim tarihi: 20.01. 2016. Elsevier. (2016), Scopus Content, https:// www.elsevier.com/solutions/scopus/ content, Erişim tarihi: 20.01.2016. Erdemir, E. (2008), Yönetim ve Örgüt Araştırmalarında Ölçek Kullanımı: Yönetim Organizasyon Kongre Bildirileri Örneği, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 397-403. Güzelant, A.F. (1998), Türk Tıp Dergilerinin ve Bu Dergilerde Yer Alan Araştırmaların Özellikleri, Araştırma Özetlerinin Sunum Niteliği: Türk Tıp Dergilerinin 1996 Yılında Yayınlanan Son Sayılarından Bir Kesit, Uzmanlık Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi. Heper, M. & Berkman, A.Ü. (1979a), Türkiye de Kamu Yönetimi Araştırma ve Eğitimde Kavramsal Kuram ve Yönetim Sorunları, Amme İdaresi Dergisi, 12(2): 3-18. Heper, M. & Berkman, A.Ü. (1979b), Administrative Studies in Turkey: A General Perspective, International Social Science Journal, 31(2): 305 327. İrgil, C. & İrgil, E. (1993), Türkiye deki Tıp Dergilerinin Sorunları ve Öneriler, SSK Tepecik Hastanesi Dergisi, 3(1): 89-94. Kozak, N. (2003), Türkiye de Yayınlanan Akademik Dergilerin Niteliklerindeki Zaman İçerisindeki Değişim Nedenleri: Sağlık, Sosyal ve Teknik Bilim Alanlarında Yayınlanan Dergiler Üzerine Bir İnceleme, Bilgi Dünyası, 4(2): 146-174. Morrison, H. (2012), About 30% of Peer Reviewed Scholarly Journals Are Now Open Access, http://poeticeconomics.blogspot.com.tr/20 12/05/about-30-of-peer-reviewedscholarly.html, Erişim tarihi: 20.01.2016 Özen, Ş. (2001), Türk Yönetim/Organizasyon Yazınında Yöntem Sorunu: Kongre Bildirileri Üzerine Bir İnceleme, Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1): 89-118. Özen, Ş. (2002), Türkiye deki Örgütler/Yönetim Araştırmalarında Törensel Görgülcülük Sorunu, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2): 187-213 Özsoylu, Ş. (1991), Türkiye de Tıp Dergileri. Tıp Alanında Bilimsel Yayınlar Sempozyumu, Ankara: TÜBİTAK. 6
Semerciöz, F. & Dikmenli, O. (2005), Yönetim Alanında Yapılan Doktora Tezleri Üzerine Bir Araştırma: 1995-2004 Arasındaki Durum, 13. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Marmara Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 79-85. Rousseau, R. (2002), Journal Evaluation: Technical and Practical Issues, Library Trends, 50(3): 419-439. Testa, J. (2011), The Globalization of Web of Science: 2005-2010, http://wokinfo.com/ media/pdf/globalwos-essay.pdf, Erişim tarihi: 20.01.2016. Thomson Reuters. (2016), Master Journal List, http://ip-science.thomsonreuters.com/ mjl/#journal_lists, Erişim tarihi: 20.01.2016. Tonta, Y. & Al, U. (2007), Türkiye nin Bilimsel Yayın Haritası: Türkiye de Dergi Yayıncılığı Üzerine Bir Araştırma, Proje Sonuç Raporu, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, http:// www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgibelge/file/1 05K088.pdf, Erişim tarihi: 15.01.2016. ULAKBİM. (2015), WOS Türkiye Adresli Bilimsel Dergiler, Yayın ve Atıf Sayıları, http:// cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/ sites/4/2015/10/wos-ekim2015.pdf, Erişim tarihi: 20.01.2016. Üsdiken, B. & Çetin, D. (1999), Türkiye'de Akademik Dünyanın Yönetme İşine Yaklaşımında 1950'li Yıllarla Birlikte Ne Değişti?, Amme İdaresi Dergisi, 32(4): 47.65. Üsdiken, B. & Çetin, D. (2001), "From Betriebswirtschaftslehre to Human Relations: Turkish Management Literature Before and After the Second World War", Business History, 43(2): 99-124. Üsdiken, B. & Erçek, M. (2009), Türkiye de İş Dünyası için İlk İşletme Degisi: İşletme- İşletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuası, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(1): 53-90. Üsdiken, B. & Erden, Z. (2001), Örnek Alma, Mecbur Tutulma ve Geçmişe Bağımlılık: Türkiye deki Yönetim Yazınında Değişim, Amme İdaresi Dergisi, 34(4): 1-31. Üsdiken, B. & Erden, Z. (2002), 1990 lı Yıllarda Türkiye de Yönetim Alanı: Disiplinin Yapısı ve Yaklaşımlar, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1): 91-112. Üsdiken, B. & Pasadeos, Y. (1992), Türkiye de Yayınlanan Yönetimle İlgili Makalelerdeki Atıflar Üzerine Bir İnceleme, Amme İdaresi Dergisi, 25(2): 107-134. Üsdiken, B. & Pasadeos, Y. (1993), Türkiye de Örgütler ve Yönetim Yazını, Amme İdaresi Dergisi, 26(2): 73-93. Üsdiken, B., Selekler, N. & Çetin D. (1998), Türkiye de Yönetim Yazınına Egemen Anlayışın Oluşumu: Sevk ve İdare Dergisi Üzerine Bir İnceleme, Amme İdaresi Dergisi, 31(1): 57-87. Üsdiken, B. & Wasti, S.A. (2009), Preaching, Teaching and Researching at the Periphery: Academic Management Literature in Turkey, 1970 1999, Organization Studies, 30(10): 1063 1082. Yozgat, U. & Kartaltepe, N. (2009), Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitaplarında Yer Alan Bildirilerin Bibliyometrik Profili: Örgüt Teorisi ve Örgütsel Davranış Bildirileri Üzerine Bir Araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1): 149-165. 7