....2.1 Temperli Cam...4.1.1 Üretim...4.1.2 Yapı Fiziksel Özellikler...6.1.3 Darbe ve Basinç Dayanımı...6.1.4 Bükme - Çekme Dayanımı...6.1.5 Top Çarpma Dayanıklılığı...6.1.6 Isı Etkileri...6.1. Anizotropi....1.8 Optik Kalite....1.9 Temperli Camda Nem Filmi....1.10 Tanımlama....2 Temperli Cam ve Isi Banyolu temperli Cam....3 Kismi Temperli Cam (KTC)...9.3.1 Üretim...9.3.2 Bükme - Çekme Dayanımı...80.3.3 Isi Etkileri...80.4 Cam...80.4.1 Üretim...81.4.2 Yapı Fiziği Özellikleri...82.4.3 Darbe Dayanımı...82.5 Kullanimda ve Geçirimde Güvenlik Cami...82.5.1 Aktif Güvenlik...82 356 ya Göre çarpma direnci (top düsme testi) EN 356 ya Göre Darbelere Direni (Çekiç testi) EN 1063 e Göre Kursuna Karsi Direnç EN 13541 e Göre Patlamaya karsi direnç.5.2 Pasif Güvenlik...85 Yaralanmaya karsi Koruma Insanlarin Düsmesine Karsi Cam Korumasi Basüstü Camlari Kırık Yükü Taşıma Kapasitesi.6 Belli Cam Uygulamalari Için Tavsiyeler...88.6.1 Düsme Korumasız Dik Camlar...88.6.2 Yatay/Basüstü Camları...90.6.3 Düsme Korumali Camlar...91.6.4 Özel Korumalı Binalardaki Camlar...93.6.5 Yapı Içinde Düsme Korumasız Camlar...95.6.6 Özel Güvenlik Camları...96.6. Mimari Cam Yapı...9 International House of Music, Moskova SunGuard HP Light Blue 62/52 Architects Yuriy P. Gnedovski + Vladlen D. Krasilnikov 2 3
Bir yapı parçasının güvenliği, kullanımı için temel koşuldur. Cam alanında bu gerçek 100 yıldan fazladır kabul görmektedir ve ilk olarak otomotiv camlarında uygulamaya konmuştur. Günümüzde talebe göre bina dışında ve içinde tekli veya kombine olarak kullanılabilen geniş bir güvenlik camları yelpazesi mevcuttur. Üç temel güvenlik camı türü temperli cam, kısmi temperli cam ve lamine camdır. Yükleme Isıtma Şoklama Soğutma Boşaltma/İstifleme > 600 C Temperli cam üretim süreci (görsel tanıtım).1 Temperli Cam.1.1 Üretim Temper ünitesine tam ölçümleri, kenar düzenlemeleri ve delme ve kenar kesimi gibi gerekli işlemlere tabi tutulan temel cam parçaları gelmektedir. Kontrol edilen uygun Bu cam türü float veya düz yapılı dekoratif veya buzlu camlar gibi hemen hemen tüm camlardan üretilebilmektedir. Temel cam ön gerilim adı verilen termik bir işleme tabi tutulmaktadır. Böylelikle üç üstün özellik kazanmaktadır: Temel malzeme olarak dört ila beş kat daha fazla bükme - çekme gerilimine sahip olmaktadır ve böylece çekme veya vurmaya daha dayanıklı hale gelmektedir. Bunun dışında sıcaklık değişim direnci artmaktadır ve bir levhadaki hem kısa süreli büyük sıcaklık değişimine hem de daha yüksek sıcaklık farklılıklarına karşı daha dirençli hale gelmektedir. Aşırı yüklenmeye dayanamaması halinde küt kenarlı ve bitişik parçalara ayrılmakta ve kırılma durumunda sivri kenarlı parçalara ayrılan alışılagelmiş camlardan daha az tehlike teşkil etmektedir. Temperli camın kırılması ısıtmayla bu levhalar 600 C sıcaklığa erişip akabinde hızla soğutularak şoklanıp tekrar oda sıcaklığına getirilmektedir. Teknik dilde havalandırma denen bu şoklama cam yüzeyinin cam çekirdeğinden daha hızlı soğumasını ve camda uzun ömürlü gerilim yapısı oluşmasını sağlamaktadır. Basınç gerilimine tabi tutulan cam yüzeyi nedeniyle cam kesitinin ortasına doğru çekme gerilimi artmaktadır. Sıkışma dayanımı Gerilim yapısı Gerilme dayanımı Bu gerilim yapısı sayesinde cam üstün özellikler kazanmaktadır ve ayrıca cam ile ilgili tüm işlemlerin peşin olarak yapılması gerektiğini de açıklamaktadır. Bu gerilim yapısına delme gibi mekanik bir darbeyle müdahale edilirse tüm cam patlar. Gerilim bölgeleri polarize ışıkla görülebilir ve belli bakış açısında renkli optik efekt olarak fark edilebilir. Çekme Zorlamasız Çekme Çekme Basınç Basınç1 Basınç2 Hafif eğme Şiddetli eğme Gerilim dağılımı Basınç Gerilim yapısı görselleştirilmiş hali 4 5
.1.2 Yapı F iziksel Özellikler.1. Anizotropi (Hava İzleri).1.3 Darbe ve Basınç Dayanımı İnsan vücudu gibi yumuşak ve form değiştirebilen yapılara karşı temperli cam EN 12600 e göre (yapı camlarında sarkaçlı darbe deneyi) ekstra dayanıklıdır..1.4 Bükme - Çekme Dayanımı Temperli cam çeşitli temel camlardan yapılabilir ve seramik boyalarla boyanmaktadır. Bu nedenle bükme çekme dayanımı her zaman somut kullanıma uygun olmalıdır: temperli cam s = 120 MPa Buzlu temperli cam s = 90 MPa.1.5 Top Çarpma Dayanıklılığı Almanya ya özgü olarak DIN 18032 ye dair top çarpma dayanıklılığı testi ile 6 mm kalınlıktan itibaren spor salonlarında büyük yüzeyli cam kullanımları için temperli cam kullanımı uygundur..1.6 Isı Etkileri Temperli cam, kısa vadede +300 C, uzun vadede +250 C sıcaklığa dayanıklıdır. Bir cam yüzeyinin bünyesinde, örneğin levhanın Isı iletimi, ışık ve enerji geçirgenliği, termik yayılma, basınca karşı dayanıklılık ve esneklik modülünün yanı sıra yüzey ağırlığı, ses yalıtımı ve kimyasal özellikler temel cama kıyasla aynı kalmaktadır. Ancak diğer parametreler önemli ölçüde değişmektedir. Kullanılan camın kalınlığı ilgili kullanım alanlarına göre belirlenmektedir. Emayelenmiş yüzeyi çekme gerilimine tabi tutulan emayelenmiş düz temperli cam s = 5 MPa ortası ve kenarı arasındaki sıcaklık farkına direnme gücü 200 K (kelvin)dir ve 40 K olan düz cama kıyasla oldukça yüksektir. Burada söz konusu olan camdaki iç gerilim dağılımı nedeniyle temper yapılan camda oluşan ve engellenmesi mümkün olmayan hava izleri görüntüleridir..1.8 Optik Kalite Üretim aşamasında temperli cam yoğun olarak seramik rulolar üzerinde yol aldığı için bazen yüzey farklılıkları ortaya çıkabilmektedir. Roller waves denen bu dalgalanmalar üretim tekniğine bağlı fiziksel sonuçlardır ve önlenmesi mümkün değildir..1.9 Temperli Camda Nem F ilmi Temperli cam yüzeyinin ıslanabilirliği seramik ruloların, vakumlayıcıların, düzleştirici ve kayganlaştırıcıların izlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir..1.10 Tanımlama Her temperli cam, EN 12150 ye göre açık ve sürekli görülecek şekilde işaretlenmiş olmalıdır. Polarize ışıkta görülen bakış açısına bağlı olarak algılanan koyu renkli halkalar veya çizgiler oluşabilmekte ve engellenmesi mümkün olmamaktadır. Yine aynı sebepten ötürü istisnai olarak cam yüzeyinde roller pick up denen ve ters ışıkta görünebilen noktacıklar (batmalar) oluşabilmektedir. Cam yüzeyindeki nem filmleri cam bünyesindeki ıslanma farklarını ortaya koyabilir, ancak bu bir kusur teşkil etmemektedir. Temperli camın işareti.2 Temperli Cam ve Isı Banyolu Temperli Cam Her temel camda hammadeyle taşınan ve önlenmesi mümkün olmayan son derece düşük miktarlarda nikel sülfat kristalleri bulunur. Bunların normal dinlendirilmiş float ve buzlu camlarda hiçbir surette bir etkisi yoktur. 100 mm Mekanik yüklü bir float camda nikel sülfat parçası 6
Temperli camın üretimi esnasında aşırı hızlı soğutma nedeniyle nikel sülfat parçacıkları yüksek sıcaklık kristal modifikasyonunda donmaktadır. Parçacıkların kritik bir boyuta ulaşması durumunda güneş enerjisi absorbsiyonu gibi daha sonraki ısı tatbikinde kristal yapı hacim genişlemesi nedeniyle değişebilir ve cam levhanın aniden kırılmasına neden olabilir. Cephe camları gibi yüksek sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalan güvenlik camları ve camların üretimden sonra heat soak (ısı banyosu) adı verilen bir teste tabi tutulmaktadır. EN 1419 a göre yapılan ve belgelenmesi gereken bu test mevcut nikel sülfat kristallerini kısa süreli reaksiyona zorlamaktadır. Böyle görülebilen kristalleri taşıyan levhalar bu testte bilinçli olarak tahrip edilmektedir. Sıcaklık [ C] 320 300 280 0 U 0 t1 t2 Isı Banyosu Fırını Bu amaçla temperli camlar 290 C lik bir ısıtma odasında ± %10 yatay biçimde en az iki saat ısıtılmaktadır. Almanya da bina kuralları listesine göre düzenlenmiş ürün olan ısı banyolu temperli camı elde etmek için 4 saat ısıtılması gerekmektedir. Isıtma Bekletme Soğutma 280 C ye ulaşan ilk cam 280 C ye ulaşan son cam Cam sıcaklığı Heat Soak test fırını ısı eğrisi t1: İlk camın 280 C ye ulaşması t2: Son camın 280 C ye ulaşması U: Ortam sıcaklığı Zaman [h] Bu işlem iç ve dış gözleme tabidir ve teslim edilen her camın ayrıntılı olarak belgelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu camlar temperli cam standart etiketiyle görünür biçimde etiketlenmelidir..3 Kısmi Temperli Cam (KTC) EN 1863 e göre kısmi temperli cam tek cam olarak güvenlik camlarına dahil değildir, ancak.3.1 Üretim Üretim süreci temperli camınki gibidir fakat soğutma işlemi daha yavaştır. Böylelikle camda ufak gerilim farkları oluşmaktadır. KTC özellikleri itibarıyla flot cam ile temperli cam arasında yer almaktadır. Bu durum kendini sıcaklık değişim direnci ve bükme - çekme dayanımı değerlerinde de ortaya koymaktadır. Kırılma görüntüsü float cam levhanınkine benzemektedir. Kırılma merkezinden levha kenarlarına radyal çatlakların oluştuğunu göstermektedir. Bu kırılmaya bağlı olarak kısmi temperli camın aksine lamine cam biriminde olağanüstü artan taşımaözelliğine sahiptir. camda iki kısmi temperli levhadan Camdan birinin kırılması durumunda temperli camdan yapılmış lamine camda meydana gelen çökmenin aksine çok az bükülme meydana gelmektedir. Bu nedenle KTC artırılmış bükme - çekme ve sıcaklık değişikliği talebinde temperli camı geride bırakmaktadır. H-temperli cam etiketi kombinasyonla günümüzde yapı camları arasında vazgeçilmez öneme sahiptir. 2kat temperli camdan lamine cam üst levha kırığı 2 kat KTC den lamine cam üst levha kırığı 2 kat temperli camdan lamine cam her iki levha kırığı 2 kat KTC den lamine cam her iki levha kırığı 8 9
Üretim esnasında daha yavaş soğutma işlemi sayesinde KTC de.3.2 Bükme - Çekme Dayanımı camdan Kısmi temperli cam s = 0 MPa Buzlu camdan Kısmi temperli cam s = 55 MPa.3.3 Isı Etkileri Bir kismi temperli camın, cam yüzeyindeki sıcaklık farklılıklarına.4 Güvenlik Camı 1909 da icat edilmesinden itibaren bir asırdan beri sürekli geliştirilen lamine cam günümüzde modern mimarinin gerçekleştirilmesine hizmet etmektedir. İki veya daha fazla camın sert elastik ve yırtılmaya oldukça dayanıklı polivinil butiral folyolarla (PVB) uzun süreliğine birleştirilmesi camı, mevcut şeffaflığının yanı sıra yüksek statik yüklere dayanabilir ve yapı bünyesinde görev alabilir kılmaktadır. veya düz yapılı buzlu cam olsun, kaplamalı veya baskılı olsun akla gelen tüm camlar lamine cama dönüştürülebilmektedir. nikel sülfata bağlı ani kırılma riski bulunmamaktadır. Emayelenmiş yüzeyi çekme gerilimine tabi tutulan emayelenmiş düz camdan kısmi temperli cam s = 45 MPa karşı kırılma direnci 100 K de uygulanmalıdır. camın güvenlik etkisi PVB ara kaplamasının yırtılmaya son derece dayanıklı olmasına ve bu kaplamanın bitişiğindeki cam yüzeylerine olağanüstü biçimde yapışmasına dayanmaktadır. Çarpma vurma veya başka güçlerin etkisiyle oluşan mekanik aşırı yüklenmede cam kırılmaktadır, ancak kırılan parçalar PVB kaplamada öyle yapışmışlardır ki camın fiziksel konumunda değişiklik olmamaktadır. Böylece camla kaplanmış boşluk kapalı kalmakta ve parçalar yapışık olduğu için yaralanma riski en aza inmektedir. Artan gerekliliğe uygun olarak lamine camın kullanımına göre iki cam yüzeyinin arasına daha fazla PVB kaplama yerleştirilebilir..4.1 Üretim camın üretimi EN 14449 standardına göre yapılmaktadır. İki veya daha fazla iyi temizlenmiş cam bir veya daha fazla PVB ara katmanla temiz odada birbirine geçirilmektedir. Akabinde bu sandviç 200 C sıcaklıktaki bir turda ön birleştirme işlemine tabi tutulmaktadır. Mekanik bir ön birleşim söz konusudur. Böylelikle oluşan yarı saydam cam folyo paketi diğerleriyle birlikte cam bandında, 10 bar basınç altında ve 130 C sıcaklıkta belli sürede yarı saydam ön birleşimin mutlak şeffaf lamine cama dönüştüğü otoklava iletilmektedir. Yükleme Yıkama Laminasyon (Temiz oda) Yakl. 200 C cam üretim süreci (görsel tanıtım) Opsiyonel ek folyo/cam Float/temperli/KTC PVB-Folyo Float/temperli/KTC camın yapısı Mekanik Ön birleşim Otoklav İstifleme Yakl. 130 C / 10 bar cam üretimi temiz oda 80 81
.4.2 Yapı F iziği Özellikleri.4.3 Darbe Dayanımı İnsan vücudunun çarpmasının simülasyonu için EN 12600 standardı sarkaçlı darbe deneyini şart koşmaktadır. Bu direktifleri yerine getiren, GUARDIAN tarafından test edilmiş yapılar için bkz: Bölüm 10.6..5 Camla ve Cam Sayesinde Güvenlik Geçmişte binaların büyük cam yüzeyleri her türlü saldırıya karşı zayıf noktalar olarak kalsalar da son dönemlerin modern camları bu soruna çare olmuşlardır. Bina Basınç dayanımı, ısı iletimi, termik yayılma, esneklik modülü, yüzey ağırlığı ve kimyasal özellikleri tekli temel camlarınkine uygundur. Işık geçişi de işlenmiş temel camların ve PVB folyoların değerlerinden ileri gelmektedir. Yapının kalınlığına göre ışık geçişi %0 ile %90 arasındadır. Özellikle çok levhalı ve çok folyolu kalın yapılarda- ışık geçişi ve renk yayınım etkisinin optimizasyonu Float ExtraClear veya Float UltraClear kullanarak sağlanabilmektedir. içinde ve dışında cam sayesinde ve çevresinde güvenlik söz konusu olduğunda bu iki alan birbirinden ayrılmaktadır. Ayrıntılar Bölüm.6 da listelenmiştir..5.1.1 EN 356 ya Göre Çarpma Direnci (top düşme testi) Çarpmaya karşı dirençli camlar, dört kilogram ağırlığında ve on santimetre çapındaki çelik bir gülleyle test edilmektedir. Farklı direnç sınıflarının ayrımının yapılabilmesi için bu gülle farklı yüksekliklerden serbest düşüşle ve ek olarak test objesinin aynı noktasına birçok defa bırakılmaktadır. Sonuç olarak şu veriler elde edilmiştir: EN 356 ya göre direnç sınıfı Gülle düşüş yüksekliği (sayısı) P1 A 1.500 mm (3) P2 A 3.000 mm (3) P3 A 6.000 mm (3) P4 A 9.000 mm (3) P5 A 9.000 mm (9) Uygun cam tipleri için bkz. Bölüm 10.6..5.1 Aktif Güvenlik Burada hedef, dinamik saldırılara karşı camı aktif bariyer olarak kullanmaktır. Her şeyden önce belli bir süre camı yarıp geçmeyi ve aynı zamanda kısa süreli noktasal aşırı yüklenmeleri önlemek esastır. Ciddi durumlarda bu yüklenmelere karşı dayanmak için EN normları, cam tipleri tarafından yerine getirilmesi gereken test kriterleri belirlemiştir..5.1.2 EN 356 ya Göre Darbe Direnci (Çekiç Testi) Darbelere karşı direnç konusunda artan talebe bağlı olarak farklı bir test yöntemi uygulanmaktadır. Direnç sınıfına göre test camı iki kilogram ağırlığındaki mekanik bir çekicin aynı noktaya belli sayıda vuruşlarına dayanabilmelidir. Belirlenmiş vuruş sayısı sonrasında en fazla 400x400 mm açıklık oluşmuş olmalıdır. EN 356 ya göre Balta vuruş sayısı direnç sınıfı P6 B 30 P B 51 P8 B 0 82 83
.5.1.3 EN 1063 e Göre Kurşuna Karşı Direnç İnsanları ve eşyaları çeşitli silahlar ve kalibrelerle farklı mesafelerden yapılan atışlara karşı koruma EN 1063 te düzenlenmiştir. Her test levhasına belirlenen bir nişangahla oda sıcaklığında üç el ateş edilmektedir. Bu işlemde cam delinmemelidir. Saldırı durumunda insanların camın hemen arkasında bulunabileceği camlar ek olarak parçalanmaz (NS) ve dışa parçalanır (S) olarak ayrılmaktadır. Bu amaca yönelik tüm lamine camlar çok kaplamalı asimetrik yapılardan oluştuğu için otomatikman olağanüstü bir kırılma engelleme özelliği göstermektedir. Kalibre Mermi Atış sınıfı Atış mesafesi Hız Tür Ağırlık [g] Dışa parçalanır Parçalanmaz [m] [m/s].22 LR L/RN Kurşun yuvarlak başlı mermi 2,6 ± 0,10 BR1-S BR1-NS 10 360 ± 10 9 mm x 19 VMR/Wk başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 8,0 ± 0,10 BR2-S BR2-NS 5 400 ± 10.35 Magn. VMKS/Wk Konik başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 10,25 ± 0,10 BR3-S BR3-NS 5 430 ± 10.44 Magn. VMF/Wk başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 15,55 ± 0,10 BR4-S BR4-NS 5 440 ± 10 5,56 x 45 FJ/PB/SCP 1 Çelik takviyeli sivri başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 4,0 ± 0,10 BR5-S BR5-NS 10 950 ± 10,62 x 51 VMS/Wk Sivri başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 9,45 ± 0,10 BR6-S BR6-NS 10 830 ± 10,62 x 51 VMS/Hk Sivri başlı sert çekirdekli tam metal kaplama mermi 9,5 ± 0,10 BR-S BR-NS 10 820 ± 10 F linte 12/0* Brenneke 31,0 ± 0,50 SG1-S * SG1-NS * 10 420 ± 20 F linte 12/0 Brenneke 31,0 ± 0,50 SG2-S SG2-NS 10 420 ± 20 * Testte tek atış yapılmaktadır.5.1.4 EN 13541 e Göre Patlamaya Karşı Direnç Avrupa daki bu gereklilik, patlama basıncına karşı mukavemetli güvenlik camlarının sınıflandırmasını ve test koşullarını belirlemektedir. Sınıflandırma sadece yaklaşık 1 m 2 boyutundaki test Sınıf kodu basınç dalgasının özellikleri pos. Max.-Gerilme Yansımış basınç dalgasının maks. konum basıncının asgari değeri(pr) [kpa] objeleri için geçerlidir. Bunda da teslim edilen cam tiplerine paralel olarak otomatikman olağanüstü bir kırılma engelleme etkisine erişilmektedir. Konuma özgü darbenin asgari değeri (i+) Konumdaki basınç aşaması süresinin asgari değeri (t+) [kpa x ms] [ms] ER 1 50 Pr < 100 30 i+ < 900 20 ER 2 100 Pr < 150 900 i+ < 1500 20 ER 3 150 Pr < 200 1500 i+ < 1500 20 ER 4 200 Pr < 250 2200 i+ < 3200 20 EN 13541 e göre patlama etkisi engelleme sınıflandırması.5.2 Pasif Güvenlik Aktif güvenliğin aksine pasif güvenlikte cama yönelik günlük, düşük yoğunlukta ve planlanmamış.5.2.1 Yaralanmaya Karşı Koruma Cam kapılar, duşakabinler, mobilyalar veya genele açık büyük yüzeyli cam yapılar gibi cam oluşumların kırılması durumunda ciddi yaralanmalara yol açabilecek keskin ve sivri kenarlı parçaların oluşmaması beklenir. Bu nedenle yapılarda kullanıma göre temperli cam, kısmi temperli cam ve lamine cam gibi cam türleri tercih edilmektedir. saldırılar sonucunda oluşabilecek etkiler ön plandadır. 84 85
.5.2.2 İnsanların Düşmesine Karşı Cam Koruması.5.2.3 Başüstü Camları +/- 10 derece açı ile montaj yapılmış camlara baş üstü camları denmektedir. Bu tip camlara rüzgar ve iklime bağlı yüklerin yanı sıra kar ve kendi yükü de eklenmektedir. Bu nedenle bu camlara dik monte edilen camlardan farklı davranılmalıdır. Bu camlarda belirleyici olan aksilik durumunda hiçbir surette cam parçası veya bölümünün düşmemesini sağlamaktır. Gerekli düzenlemeleri açık bir şekilde sağlamak için Almanya da, Yapıların düşme riski olan alanlarında cam öğelerin kullanılması açık ölçülebilir parametrelere bağlıdır. Kullanım alanı basit korkuluk ve siperlerden bir tarafı bir metreden fazla sabit zemine kurulu tavan yüksekliğindeki camlara kadar uzanmaktadır. Almanya da şu an için yasal düzenleme olarak Düşme Korumalı Camların Kullanımı İçin Teknik enlemeler (TRAV) geçerlidir, fakat yakın zamanda yerini DIN 18008, Bölüm 4 alacaktır. Bu yeni DIN standardı orta vadede tüm AB ülkeleri tarafından yürürlüğe konması gereken Avrupa çapında birleştirici standartları temel almaktadır. Bu yasal düzenleme kullanım alanına bağlı olarak cam türünü ve yapısını ayrıntılı olarak tespit etmektedir. Farklı camların kullanılması mümkündür, ancak ekstra olarak test edilmek ve ilgili resmi kurum tarafından onaylanmak zorundadır (bkz: Bölüm.6). yerini yakın zamanda DIN 18008 Bölüm 2 ye bırakacak olan Doğrusal Yerleştirilmiş Camların Kullanımı İçin Teknik enlemeler (TRLV) geçerlidir. Bu yeni DIN normu orta vadede tüm AB ülkeleri tarafından uyguanması gereken Avrupa standartları temelli normdur. Temel olarak tavan camları sadece lamine camdan olmalı ve alt levha için en az uygulanması gereken PVB 0,6 mm olmalıdır. Statik gerekliliklerde ekstra malzeme ihtiyacı da elbette söz konusu olabilmektedir. Başüstü camlarıyla ilgili olarak Yürünebilir cam kavramı da mevcuttur. Temizlik veya bakım amaçlı kısa süreli olarak üstüne basılabilen cam yapılar böyle adlandırılmaktadır. Almanya da bu camlar için GS-BAU-18 meslek birliği test kriterleri geçerlidir. Cama basarken altındaki alanın daima kontrol altına alınması gerekmektedir (bkz. Bölüm.6)..5.2.4 Kırık Yükü Taşıma Kapasitesi Kalan stabilite, takılmış bir cam elemanının tahrip edilmesi durumunda belli bir süre boyunca yük etkisi altında kalma şartıyla sağlam durmasıdır. Bu sadece dik camlarda geçerlidir. Aksilik durumunda kendi ağırlığını belli bir süre taşıması gerektiği için başüstü camlarında kalan yük taşıma kapasitesi özelliği mevcuttur. Gereksinimler ve montaj koşulları kendi cam türünü belirlediği için aşağıdaki tablolar geniş bir uygulama perspektifi sunmaktadır. 86 8
.6 Belli Cam Uygulamaları İçin Tavsiyeler Cam yapısına ve ölçülerine dair ayrıntılı talepler planlara göre oluşmaktadır ve burada tek tek değinilmemektedir. Söz gelimi yangın koruması veya obje özelindeki gereksinimlere bağlı ek talepler ekstra göz önünde bulundurulmalıdır. Pratikteki tecrübelere dayanarak söyleyebiliriz ki aşağıdaki tavsiyeler yasal sınırların dışına kısmen çıkabilmektedir. Hemzemin Camlama 3 Cam Örn. camlı kapı, ev kapısı (hırsızlığa karşı koruma) Tablolara dair bilgiler Alan işaretlemesi (renk) Kullanılan renkler Anlamı En az tercih edilen cam türü Tavsiye edilen cam türü Alternatif olarak kullanılabilecek cam türü Uygun olmayan cam türü Kısaltma Anlamı EG Yalınkat cam MIG Çok plakalı yalıtım camı abz Yapı Denetim Uzmanının Genel onayı ZiE Duruma Göre Onay ESG Temperli Cam Isı Banyolu Temperli Cam Kısmi Temperli Cam VSG Güvenlik Camı Kullanılan kısaltmalar.6.1 Düşme Korumasız Dik Camlar Gizleme üzerindeki pencere Cam Gürültü duvarı Cam kapı TRLV (Noktasal cmın kullanımı ile ilgili teknik Şartname), ZTV-Lsw 06 Mağaz Kamu Alanlarında Sağlık ve Güvenlik Yönetimi BG Kanununa ı (BRG 202), veya Çalırma Yerlleri Yönergesi (ASR 10/5) e göre Dış duvar giydirmesi DIN 18516-4 camın abz veya ZİE ile kullanımı Bondingli cam cephe 3 Noktasal Tutulu cephe innen außen EG MIG ETAG 002 Strükrürel silikon camlama sistemi (SSGS) abz veya ZİE göre Dikkat: TRPV/DIN 18008 e göre temperli veya kısmi temperli lamine cam Vitrin Eksik düzenleme nedeniyle 10 mm float cam veya 6+6 mm lamine cam asgari kalınlık olarak tavsiye edilir 1 Dikkat: TRLV ye göre sıcak yerleştirilmemiş temperli cam sadece <4 m sirkülasyon alanına kadar monte edilmeli ve camın direkt altında kimse bulunmamalıdır. Aksi takdirde ısı banyolu temperli cam kullanılmalıdır. 2 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır. 3 Yapılarda Özel Amaçlı Kullanılan Cam bölümüne göre camın kullanım önceliği vardır. 88 89
.6.2 Yatay/Başüstü Camları Çatı yüzeyi penceresi Yatay camlma alt üst Cam ESG Sadece ışık yüzeyi <1,6 m² konutlar ve odalar (örn. otel odası ve büro odaları) içindir. Aksi takdirde bkz: Yatay cam TRLV/DIN 18008 Uygun önlemlerle büyük cam parçalarının trafik alanına düşmeni engellenirse başka camlar da olabilir. (örn. 40 mm göz genişliğine sahip ağlar).6.3 Düşme Korumalı Camlar Oda yüksekliğinde cam (TRAV a göre kategori A) Üst Raylı Tüm Cam Korkuluk EG MIG Cam Güvenlik Bariyeri camlaması teknikj kuralına göre TRAV/DIN 18008 Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir. Saldırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafındaki cam temperli olmalıdır. TRAV/DIN 18008 Sadece abz veya ZİE ile float camdan lamine Cam Saçak TRLV/DIN 18008 e göre doğrusal tutulu (TRAV a göre kategori B) Cam Lamel TRPV/DIN 18008 e göre noktasal tutulu: Saece temperli veya kismi temperli camdan lamine cam. Ankaraja kullanılamaz TRLV/DIN 18008 e göre yatay yerleştirilmiş Cam Destekli ve Doğrusal Tutuculu cam Korkuluk TRAV/DIN 18008 Tüm camlar doğrusal tutuculu ise lamine cam kullanılmalıdır. Korkuluk yapısındaki veya bitişik levhalardaki boş kenarlar kazara çarpmalara karşı korumalı olmalıdır. TRPV/DIN 18008 e göre noktasal tutulu: Sadece temperli veya KTC den lamine cam. Ankaraj kullanılamaz (TRAV a göre kategori C1) Cam Destekli ve Noktasal Tutuculu cam Korkuluk TRAV/DIN 18008 Kenar koruması gözardı edilebilir. Üzerinde Yürünür Cam TRLV/DIN 18008 3 levhanın en üstte olanı temperli veya KTC; Yeterli bir kayma engelleme sağlanmalıdır. Yapı farkı: abz veya ZİE (TRAV a göre kategori C1) Üzerine Basılabilir cam Genellikle ZİE gereklidir. Yürünebilir camdan daha az gereksinimleri vardır. Cam Destekli ve Ankarajla Tutuculu cam Korkuluk abz veya ZİE göre Korkuluk yapısındaki veya bitişik levhalardaki boş kenarlar kazara çarpmalara karşı korumalı olmalıdır; abz onaylıyorsa temperli cam kullanılabilir 2 Dikkat: 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları dikkate alınmalıdır. (TRAV a göre düzenli değil) Yatay kayıt alında kalan camlama EG TRAV/DIN 18008 Tüm yanlar çizgisel yerleştirilmeyecekse lamine cam kullanılmalıdır. (TRAV a göre kategori C2) MIG Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir. Saldırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafında temperli olmalıdır. 90 91
Ön Küpeşteki Oda Yüksekliğinde Camlama EG Cam Kiriş yapı yasasına uygun yükseklikte olmalıdır..6.4 Özel Kullanımlı Binalardaki Camlar Büro Duvarlar ve Cam Kapıla Cam Çalışma yerleri yönergesi GUV-I 813 Yönetimi (TRAV a göre kategori C3) Çift cephe iç 3 MIG Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir. Saldırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafında temperli olmalıdır. İç cephede yığılma güvenliğine gerek yoktur. Yapı denetim kurumu ve iş sahibiyle ortak karar alınması tavsiye edilir Giriş holleri, Giriş Bölümleri Mağaz Kamu Alanlarında Sağlık ve Güvenlik Yönetimi BG Kanununa ı (BRG 202), veya Çalırma Yerlleri Yönergesi (ASR 10/5) Asansör Menfezi dış Dış cephe yığılma güvenliğini üstlenmektedir. TRAV/DIN 18008 Kategori A veya C ye göre TRAV/DIN 18008 ve EN 81 Güvenlik Bariyeri Camlaması Teknik Kuralları Okul GUV-V S 1;2,00 m yüksekliğe kadar güvenlik camı veya yeterli bariyer Fransız balkon 3 Camın darbeye maruz kalmayan taraftaki parçası yığılma güvenliğini tamamen üstlenmektedir. Anaokul GUV-SR 2002;1,5 m yüksekliğe kadar güvenlik camı veya yeterli bariyer 1 Dikkat: TRLV ye göre sıcak yerleştirilmemiş temperli cam sadece <4 m sirkülasyon alanına kadar monte edilmeli ve camın direkt altında kimse bulunmamalıdır. Aksi takdirde ısı banyolu temperli cam kullanılmalıdır. 2 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır. 3 Yapılarda Özel Amaçlı Kullanılan Cam bölümüne göre camın kullanım önceliği vardır. Hastane/Huzur Evi KhBauVO- Hastane yapı Projelendirmesine göre belli alanlar için. (örn; merdiven boşlukları) veya özel kullanımda (örn; çocuk bölümleri) BGI/ GUV-I 8681 AVM Pasajı BG Kanunu Dükkan (BRG 202) Parakende Çalışma Yerleri Yönergesi, BG Kanunu Dükkan (BRG 202)) veya yeterli bariyer 92 93
Otopark Cam Çalışma Yerleri Yönergesi ek 1. (4); Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 8/4 ve Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5.6.5 Yapı İçinde Düşme Korumasız Camlar Yürünebilir cam/ cam merdiven Cam ZiE gereklidir TRLV, Teknik yapı talimatları listesi; TRLV ye göre uygun gerilime göre yatay camlar; en azından 1,5mm PVB folyolu lamine cam Otogar Çalışma Yerleri Yönergesi ek 1. (4); Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 8/4 ve Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5 Duşakabin EN 14428/A1 Kapalı havuzu GUV-R 1/111, DIN 18361; 2 metre yüksekliğe kadar güvenlik camı veya yeterli bariyer. Olimpik havuzunda DIN 18032-3 e göre ek olarak top fırlatma güvenliği (su topu) Cam kapı Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5, yerine göre Dükkan BG kanunu (BGR 202) Spor salonu DIN 18032-1; 2 metre yüksekliğe kadar düzlemsel, kapalı ve parçalanmaz; DIN 18032-3 e göre top atma koruması gerekli Kapı kesit Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5, yerine göre Dükkan BR kanunu (BGR 202) Squash salonu Arka duvarın cam parçaları en az 12 mm kalınlıktaki temperli camdan olmalıdır. Ofis Seperatörü Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 8/4 1 Dikkat: TRLV ye göre sıcak yerleştirilmemiş temperli cam sadece <4 m sirkülasyon alanına kadar monte edilmeli ve camın direkt altında kimse bulunmamalıdır. Aksi takdirde ısı banyolu temperli cam kullanılmalıdır. 2 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır. Kapı Sundurması Dükkan BG Kanunu (BGR 202), veya Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5 1 Dikkat: TRLV ye göre sıcak yerleştirilmemiş temperli cam sadece <4 m sirkülasyon alanına kadar monte edilmeli ve camın direkt altında kimse bulunmamalıdır. Aksi takdirde ısı banyolu temperli cam kullanılmalıdır. 2 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır. 94 95
.6.6 Özel Güvenlik Camları.6. Konstrüktif Cam Yapı Cam ESG ESG Cam ESG Hırsızlık Dayanımı EN 162 Cam iskele, taşıyıcı olarak cam ZiE gereklidir Delinme Dayanımı EN 356 VdS yönetmeliği 2163 Tam cam konstrüksiyonları ZiE gereklidir Yarılma Dayanımı EN 356 veya EH VdS yönetmeliği Özel cam konstrüksiyonları ZiE gereklidir MermKurşun Geçirim Dayanımı EN 1063, EN 1522 2 Dikkat: 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır. (VFF e.v. nin broşüründen alıntıdır V.05.2009-09) Patlama etkisi dayanımı EN 13541, EN 13123 Kullanım alanlarına uygun GUAR- DIAN camları ve cam kombinasyonları için bkz: Bölüm 10. 96 9