Gümrük uygulamalarının geleceği www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu
Gümrük uygulamalarının geleceği Nereden geldik? nasıl bir geleceğe gidiyoruz? 2
Gelecek daha yakın. «Avrupa Birliği başta olmak üzere, dış ticaret operasyonlarında yenilikçi temeller benimsemiş ülkeler ile ticaretin belirli bir sistematiğe yerleştirilmesi adına, dış ticaret mevzuatımızı yeni, daha anlaşılır, daha basit ve elektronik bir temele dönüştürüyoruz.» Türkiye olarak yönümüz batıdaki ve doğudaki gelişmiş sistematik yapılar. Birleşik Krallık AB ABD Güney Kore Brezilya 3
Gelecek daha yakın. Olarak Neler Yapıyoruz? Geleceğin gümrük operasyonları; Dijital gümrük (Dünya Gümrük Örgütü nün ortaya koyduğu bir kavram) Yeni nesil eşyalar (3 boyutlu yazıcılar) Customs Monitoring Tool Vergi, transfer fiyatlandırması, yatırım teşvik, finansal analizler konularında yetkin çalışanlar ve danışmanlar. 4
2016 yılı dış ticaret operasyonlarına yönelik çeşitli yaptırımların karşılanması için yoğun çalışmaların yapıldığı bir dönem olarak kapanmak üzere. 2016 da neler yaşandı? 1 Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Dış ticaret uygulamaları güncel yaklaşımlar 2 İhracatta e-fatura 3 Bazı Alacakların Yapılandırılması Kanunu 4 Tek pencere sistemi 5
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü (YYS) 2% Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) sahibi firmaların, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Belgesi sahibi firmalara oranı 6
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü A sınıfı B sınıfı C sınıfı YYS Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü, bir çok yeni özelliği ile birlikte yeni yılın ortalarında zorunlu olarak kullanıma sunulmuş olacak. İlgili sınıflar için Onaylanmış Kişi Statü Belgesi kullanımı, 15.08.2017 itibariyle son bulmuş olacak. (C sınıfı hariç) Hazır mısınız? 7
2016 Dış ticaret operasyonlarında kontrol mekanizmalarının sistematikleşmesi ve dış ticaret faaliyetleri gösteren mükelleflerin işlerinin kolaylaştırılması amacıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsü dışında 2016 da bazı yenilikler de otoriteler tarafından detaylandırılmaya başlanmıştır. 2016 da neler yaşandı? İhracatta e-fatura 01.01.2017 tarihi itibariyle e-fatura uygulamasına kayıtlı mükellefler ihracat ve yolcu beraberi eşya işlemleri için e- Fatura düzenleyecek. Yapılandırma 19.08.2016 tarihinde resmi gazetede yayımlanan bazı alacakların yapılandırmasına yönelik kanun ile bir çok mükellef dış ticaret operasyonlarına ilişkin risklerini minimize etmiştir. Tek pencere 2016 yılında yürürlüğe giren tek pencere sistemi ile gümrük otoritesi ile dış ticaret mevzuatı kapsamındaki diğer otoritelerin elektronik veri değişim yapmasına başlanmıştır.
AB de neler oldu? Gümrük ile ilgili işlemlerin gelişen dünyanın gereksinimlerini karşılaması adına modernleştirilen Yeni Topluluk Gümrük Kanunu 1 Mayıs 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu gelişmelere paralel olarak hazırlanan Yeni Gümrük Kanunu na ilişkin taslak ise geçtiğimiz haftalarda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın web sayfasında yer bulmuştur. 9
Yeni Gümrük Kanunu Taslağı Cezalar Genel hususlar Özel rejimler Yeni Gümrük Kanunu Taslağı Diğer Hususlar Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (Yeni taslak Kanun da belirtildiği üzere, Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör) sahiplerine ilişkin basitleştirmeler Özel rejimlerin sadeleştirilmesi Cezalarda yeni düzenlemeler Basitleştirmeler Hızlı kargo, bağlayıcı bilgi süreleri gibi bazı usullerde düzenlemeler Hali hazırda yürürlükte bulunan Gümrük Kanunu nun bir çok maddesi güncellenmiş ve ifadeler yenilenmiştir. 10
Yeni Gümrük Kanunu Taslağı 1 2 3 4 YEO (YYS) Özel Rejim Cezalar Diğerleri Ödemelerin ertelenmesi Basitleştirilmiş beyan Kayıt yoluyla beyan Öz değerlendirme Vergi tebliği Basitleştirme Geriye dönük izin yetkisi Geçici kabul Başka kişilere devir Genişleyen Dİİ Detaylandırılmış ceza tanımları Miktar ve ağırlığa ilişkin farklara yönelik değiştirilen ifadeler Ceza niteliğini değiştirmeyen eklemeler Hızlı kargo BTB / BMB Teminat çeşitleri Kefil tanımı Vergi mahsubu 11
Gümrük gelişme anketi Gümrük gelişimindeki engeller 62% Avrupa nın 2015 yılında yaptığı ankete göre, gümrük operasyonlarının gelişimi önündeki engellerin başında kaynak eksikliği gelmektedir. Kaynaklar 61.9% Ücret baskıları 52.4% Ekonomi 33.3% Mevzuat düzenlemeleri 23.8% Diğer 19% Bilgi 9.5% Destek birimlerinin bulunmaması 9.5% Pazar baskısı 4.8% Tüm bu etkenler göz önünde bulundurulduğunda, yeni bir gümrük mevzuatı ile gerekli kaynakların elektronik ortama alınması ve bu kaynak sıkıntısının minimize edilmesi hedeflenmektedir. * Avrupa nın 2015 yılındaki tüm sektörleri kapsayan anketi 12
Türkiye nin Gümrük Birliği Serüveni Neden değişiyoruz? 1963 Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında tahsis edilen Ankara Anlaşması 1970 Topluluk ile müzakerelerin başlamasına yönelik Katma Protokol İhracat (TRY) 200,000,000 150,000,000 100,000,000 50,000,000 1987 Türkiye nin AB ye tam üyelik için resmi başvuru tarihi - 1990 1995 2000 2005 2010 2015 İhracat 1999 AB mevzuatı ile uyumlu ilk Gümrük Kanunu nun yürürlüğe girmesi 1996 AB ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Anlaşması nın imzalanması 2015 Avrupa Birliği Gümrük Kanunu nun yürürlüğe girmesi İthalat (TRY) 250,000,000 200,000,000 150,000,000 100,000,000 50,000,000-1990 1995 2000 2005 2010 2015 İthalat 13
Neden değişiyoruz? Türkiye Gümrük Gelişimi 1995 1996 1998 2001 2006 2009 2011 2016 2016 Çarşaf Beyanname Gümrük Birliği - TCGB BİLGE Pilot Uygulama BİLGE Yaygın Kullanım DİR Otomasyon Sonradan Kontrol TAREKS İRİS Tek Pencere Değişimi zorlayan etkenler; TR-AB ilişkileri Türkiye nin artan dış ticareti Teknolojik gelişmeler Şeffaflık/Denetlenebilirlik Bilgiye erişim/güvenilirlik Mevzuat uyumu Risk tabanlı kontroller Operasyon yönetimi 14
e-dönüşüm, YYS, DİİB ve Gümrük Teknolojileri
e-dönüşüm, YYS, DİİB ve Gümrük Teknolojileri Yeni yükümlülükler ve şirketlerin teknolojiye adaptasyonu 16
İhracat İşlemlerinde e-fatura Uygulaması 01.01.2017 tarihi itibariyle e-fatura ya kayıtlı şirketler ihracat ve yolcu beraberi eşya işlemleri için e-fatura düzenleyeceklerdir.! İhracatta Gümrük Sistemine alınan fatura için, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 23 haneli bir referans numarası üretilerek Sistem Yanıtı ile mükellefe iletilecek, ilgili referans numarası ve belge tarihi mükellef tarafından gümrük beyannamesinin 44 no lu kutusunda Belge Referans No ve Belge Tarihi olarak beyan edilecektir. işlemlerinde e-fatura kapsamında bir fatura sadece bir GÇB ye konu edilecektir. Ancak bir GÇB ye birden fazla fatura eklenebilir. 17
edönüşüm Entegre Yaklaşım E-kayıt saklama örnek veriler E-kayıt saklama örnek data Dönem Başı Sonu Envanter Kayıtları Üretim Kayıtları efatura İhracat e-fatura E-kayıt saklama örnek veriler Alış Kayıtları İthalat Kayıtlar Üretim Satış Kayıtları İhracat Kayıtları İhracat Kontrolleri Satıcı Bilgisi İthal miktarı İthal kıymeti Ürün kodu GTIP Gümrük Beyanname numarası ve tarihi Satınalma & İthalat ERP Satış & İhracat Alıcı bilgisi İhraç kıymeti Ürün kodu Miktar GTIP Gümrük beyanname numarası ve tarihi İthal eşyaların menşei Gümrük Rejimi kodu Dahilde işleme kodu Ek Veriler (Menşe Tespit, Dahilde İşleme, TEV v.s.) İhraç eşyasının menşei Gümrük rejimi kodu Dahilde işleme kodu Ek Veriler (Menşe Tespit, Dahilde İşleme, TEV v.s.) KDV İade edefter Ba-Bs 18
YYS - Sorular 14 25 26 4 YYS YYS YYS Kayıtlarınız üzerinden beyanname veya beyanname yerine belgelerle eşya hareketleri birlikte izlenebilmekte midir? Kayıtlarınızı elektronik ortamda tutuyorsanız, gümrük idaresinin inceleme için firmanıza geldiğinde, kayıtlara ulaşabilmesi için şirket içi altyapınız var mı? Eğer kayıtlarınızı hem kağıt hem de elektronik ortamda tutuyorsanız, kağıt ortamında ve elektronik ortamda tutulan kayıtlar arasında bağlantı kurulabilmekte midir? 19
DİİB DİİB Yönetimi Zorluklar DİİB bazında takip Eş değer ürün kullanımı İthal yerine yerli kullanım var mı? Kullanım oranları? Riskler Ekonomi bakanlığı sadece gelen ve giden tarifelere baksa da Gümrük bakanlığı farklı bir metodoloji ile denetim yapmaktadır. Yaklaşım Sürekli denetim Her iki bakış açısı için de çözüm bulmak Sistemli bir şekilde takip
Problem Şeffaflık yok Vergi ve masrafların belirsizliği Yüksek riskli suiistimal cezaları Gümrük mevzuatı ile ilgili organizasyon sayınsın az olması. Teknik bilginin az olması Net olmayan sorumluluklar Nitelikli personel sayısının olmaması Fragmented trade processes Uçtan uca çözümlerin azlığı Süreç sahipliğinin azlığı Şirketler bir çözüme ihtiyaç duyuyor Heterojen IT Sistemleri Global It Stratejisin olmaması Entegrasyonun az olması Eksik veya yanlış data Otomasyon azlığı Gümrük açısından büyük resmin azlığı Yasal düzenlemelerin zorlaması 21
Türkiye Vergi Teknolojileri Gümrük Teknolojileri 15.12.2016 22
Gümrük incelemesi sonucunda başvurulacak yollar
Gümrük İncelemesinin Sonuçları 24
İncelemenin Sonuçları Gümrük İncelemesinin Sonuçları Vergi Aslı Cezalar Eksik ödendiği, ya da hiç ödenemediği iddia edilen vergi aslı kadar ek tahakkuk kararı Vergi kaybı yaratması veya ithal izin/kontrol şartlarına uyulmaması GK 234-238: İdari Para cezası Kaçakçılık Kanunu: Adli Para Cezası Diğer durumlarda GK m.241 kapsamındaki usulsüzlük cezaları 25
İncelemenin Sonuçları Zamanaşımı Ek Tahakkuk Zamanaşımı Ceza Zamanaşımı Kural: 3 Yıl Vergi aslına bağlı ceza ise; 3 Yıl Vergi aslına bağlı değil ise İstisna: Ceza Kanunu ndaki zamanaşımı hükümleri Nispi: 8 Yıl Maktu: Tutar 26
İnceleme Sonrası Süreç 27
İnceleme Sonrası Süreç Başvurulabilecek Hukuki Yollar Uzlaşma İtiraz Yargı İtiraza başvurduktan sonra uzlaşmaya başvurulamaz! 28
1. Uzlaşma Süreci 29
İnceleme Sonrası Süreç Uzlaşma Kapsamı Gümrük vergileri ve cezalarına ilişkin ilgili uzlaşma komisyonu nezdinde uzlaşma müracaatında bulunulabilir. Gümrük Vergileri Gümrük Vergisi İlave Gümrük Vergisi Tek ve Maktu Vergi Dampinge Karşı Vergi Subvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi Katma Değer Vergisi Özel Tüketim Vergisi Ek Mali Yükümlülük Toplu Konut Fonu Tütün Fonu Ek Fon Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Çevre Katkı Payı Telafi Edici Vergi(İhracat) TRT Bandrol Ücreti(Ticari olmayan eşya için) Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nun 3. maddesinde yer alan kaçakçılık suçlarına ilişkin olması halinde uzlaşma talebinde bulunulamaz. 30
İnceleme Sonrası Süreç Uzlaşma Başvurusu Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Yetkili uzlaşma komisyonuna (ek tahakkuk ve cezaların toplamı) 31
İnceleme Sonrası Süreç Uzlaşma Sonucu Uzlaşmanın sağlanması Uzlaşamama 30 gün içinde ödeme Kalan sürede itiraz başvurusu 1.1.2016 8.1.2016 1.6.2016 9.6.2016 32
İnceleme Sonrası Süreç Uzlaşmak,Yapılan Tahakkuku Kabul Anlamına mı Gelir? Uzlaşma müessesesi mükelleflere kanunla tanınan bir haktır. Gümrük/vergi kanunlarında uzlaşmanın kabul anlamına geldiğine ilişkin bir düzenleme yoktur. Uygulamada, Mali ve Gümrük İdaresi nin bu yönde yorumları ile karşılaşılmaktadır. 33
İnceleme Sonrası Süreç Uzlaşma/ Uzlaşma İstatistikleri Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı Uzlaşma İstatistikleri/Toplam Yıllar Toplam Başvuru Görüşmesi Yapılan Uzlaşılan Uzlaşılamaya n 2011-2015 12.970 11.759 11.099 660 İstanbul Gümrük Bölge Müdürlüğü nezdindeki uzlaşmalar Yıllar Uzlaşma Görüşmesi Sayısı Uzlaşılan Talep Sayısı Uzlaşılamayan Talep Sayısı Temin Edilemeyen 2014 557 540 11 6 2015 1.588 1.502 61 25 34
2. İtiraz Süreci 35
İnceleme Sonrası Süreç İtiraz Başvurusu Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde başvuru Üst makam/üst makam yoksa aynı makama Uzlaşmaya Başvurulmuşsa; Tebliğ Tarihi Uzlaşma Başvuru Uzlaşmanın Sağlanamaması İtiraza başvurmak için son tarih 1.1.2016 7 gün geçti 8.1.2016 1.6.2016 9.6.2016 Kalan 8 gün 36
İnceleme Sonrası Süreç İtiraz/Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar İtiraz başvuruları, 30 gün içinde karara bağlanmalıdır. 30 gün içinde idarenin cevap vermemesi zımni red anlamına gelir. Bu yazılara itibar edilerek süresinde dava açılmazsa hak kayıpları yaşanabilir. 37
3. Yargılama Süreci 38
İnceleme Sonrası Süreç Yargılama Süreci/Davanın Açılması İtiraza başvurmadan, doğrudan dava açmak mümkün değildir. İtirazın reddi kararının tebliğinden itibaren 30 gün Tek dava açılabilmesi 39
İnceleme Sonrası Süreç Yargılama Süreci/Dava Süresi Vergi Mahkemesinde 1 yıl İstinaf Mahkemesi + Danıştay 3 yıl Yaklaşık 4 yılda kesinleşiyor 40
İhtirazi Kayıt 41
İnceleme Sonrası Süreç İhtirazi Kayıt Gümrük beyannamesinin 44. nolu hanesi- ihtirazi kayıt şerhi İhtirazi kayıt dilekçesi İhtirazı kayıt dilekçesi, gümrük beyannamesinin tescil edildiği günde verilmelidir İtiraz ve dava süreci Geri verme ve kaldırma 42
Sorularınız? Cenk ULU Ezgi Türkmen Foto Türkiye Ortak Dolaylı Vergileri +90 (212) 326 69 67 cenk.ulu@tr.pwc.com Foto Türkiye Ortak Dolaylı Vergiler +90 (212) 326 69 20 ezgi.turkmen@tr.pwc.com Murat KUTLU Hüseyin Akca Foto Türkiye Direktör Vergi ve Gümrük Uyuşmazlıkları +90 (212) 326 64 38 murat.kutlu@tr.pwc.com Türkiye Müdür Dolaylı Vergiler +90 (212) 326 69 53 huseyin.akca@tr.pwc.com 43