Dr. Armağan EREN 18 Ocak 2013

İlk önemli bilgi Kaza ölümlerinin %10 u ilk 5 dakika içinde, %54 ü ilk yarım saat içinde meydana gelmektedir.

Yani; Kaza yerinde İlk 5 dakika içerisinde uygulanacak Etkili bir İLKYARDIM İLE ÖLÜMLERin yaklaşık yarısı ÖNLENEBİLİR

Önemli kavramlar; -1,2- İlkyardımcı; Bilgisi ne olursa olsun, uzman sağlık personelinin yerini tutamaz. Olay yerindeki mevcut imkanları kullanır. İlkyardımı yapan kişi profesyonel sağlık personeli değilse kesinlikle ilaç kullanılmaz. İlkyardımcı emin olmadığı hiçbir uygulamada bulunmaz.

Önemli kavramlar; İlkyardım; İleride doğabilecek, tedavisi mümkün olmayan rahatsızlıklara engel olmak ve hayat kurtarmaya çalışmaktır. Etkili İlkyardım; İlk önce bilgi toplama değerlendirmesi ile başlar. ve durumun doğru -1,2-

İLKYARDIM Yaşamı tehdit eden acil durumlarda, Hastalanan veya kazaya uğrayan kimseye Tıbbi yardım ulaşıncaya kadar, Anında ve olay yerinde Mevcut imkanlarla yapılan hayat kurtarıcı girişim dir.

AMAÇ 1. Durumu korumak 2. Sakatlıkları önlemek 3. Hayat kurtarmak Yani; herşeyden önce ZARAR VERME!

İLKYARDIMCI Her zaman tedbirli olmalıdır Soğukkanlılığını korumalıdır Cesaret gösterilerinden ve emin olmadığı uygulamalardan kaçınmalıdır.

GÖZLEM-TEDBİR-GÜVENLİK Ortam tetkiki ( nerede-yiz? ) Durum tespiti ( ne, nasıl, ne zaman? ) Tedbir ( ben, hasta/yaralı, yer )

Altı Altın Basamak ( 6 T ) Tedbir ( ilkyardımcının kendi ve kazazede güvenliğini sağlaması ) Teşhis Tedavi Telekomünikasyon ( haberleşme ) Triaj ( öncelikli kazazedenin belirlenmesi ) Taşıma

110 İtfaiye 112 Ambulans 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı) 155 Polis imdat 156 Jandarma imdat

ECZADOLABI 1 - Üçgen sargı bezi 2 - Rulo sargı bezi 3 - Steril gazlı bez 4 - Flaster 5 - Çengelli iğne 6 - Pamuk 7 - Yara bandı 8 - Antiseptik solüsyon (Batikon 50-100 ml ) 9 - Turnike lastiği * 10- İlkyardım rehberi 11- Ağrı kesici

İLKYARDIM ÇANTASI yukarıdaki malzemelere ek olarak; 12- Tebeşir 13- Makas 14- Cep feneri 15- Kağıt, kalem 16- Boyunluk (servikal kolar)

AFET ( DEPREM ) ÇANTASI 17- Fener 18- Radyo 19- Pil 15- Su 16- Gıda hayatı idame 17- Giysi 18- Düdük 19- Çakı 20- Kalem-kağıt 21- İlaç

Kimin İlkyardıma İhtiyacı var? 1. Hayati tehlike 2. Ciddi tehlike 3. Dezavantajlı grup * Ani, ağır ya da önemli * Hastalık ya da kaza

İlkyardım gerektiren özel durumlar 1. Bayılma 2. Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) 3. Epilepsi (sara) 4. Kalp Krizi 5. Felç

HAYATİ TEHLİKE 1. Solunum durması 2. Dolaşım durması 3. Kan kaybı ve Şoklar 4. Ağır travma ve Şoklar 5. Zehirlenmeler

GÖZLEM TEDBİR - GÜVENLİK Ortam tetkiki ( nerede-yiz? ) Durum tespiti ( ne, nasıl, ne zaman? ) Tedbir ( ben, hasta/yaralı, yer )

TEDBİR ve GÜVENLİK Bireysel tedbir Çevre tedbiri Lokal tedbir

GÖZLEM GENEL: 1. Kim? 2. Neresi? 3. Bilinç? 4. Yaklaşım? -1,2,3,4-

GÖZLEM DURUM TESPİTİ: 1. Tehlike? 2. Yer / Zemin? 3. Pozisyon? 4. Hasta / yaralının durumu? -1,2,3,4-

GÖZLEM GÜVENLİ YER: Tehlikeli bölgeden uzaklaş(ın). Taşırken sakin davran. Mümkünse sağlam tarafından taşı. -1,2,3,4-

GÖZLEM BİLİNÇ değerlendirme: Yöntem Soruya cevap? Korku? Sonuç a. Bayılma b. Koma c. Şok -1,2,3,4-

BİLİNÇ / BAYILMA Geçici ve kısa süreli bilinç kaybı Neden: Korku, heyecan, sıkıntı Konversiyon, dikkat çekme, çözülme, cinnet Tansiyon düşüklüğü Şeker düşüklüğü, açlık Hastalık -B-1,2,3,4-

BİLİNÇ / BAYILMA Öncesinde Baş dönmesi Boşluk duygusu Bulantı Kulaklarda uğultu Bulanık görme veya göz kararması -B-1,2,3,4-

BİLİNÇ / BAYILMA Sırasında Solukluk Soğuk terleme Hafif ve hızlı nabız -B-1,2,3,4-

BİLİNÇ / BAYILMA Ayırdetme Kişinin yüzüne hafifçe birkaç kez vurulur (?) Varsa kolonya, alkol koklatılır (?) Sırt üstü yatır, ayakları havaya kaldır. -B-1,2,3,4- Kişi bayılmış ise, kendine gelecektir. * Kendine gelemiyorsa ŞOK tadır!

BİLİNÇ / KOMA Süreklilik taşıyan, Uyanıklık halinden, çevre ile ilişkisinin tam kesilmesine uyarılara refleks cevabı bile verememesine kadar değişken Bilinç kaybı durumu

BİLİNÇ / Anlık değerlendirme KİŞİ Halsiz Heyecanlı, tedirgin Sıkça esniyor (havasızlık) Susuzluk çekiyor Bulantı hissediyor Sendeliyor ŞOK?

BİLİNÇ / ŞOK Büyük bir kanama, travma, allerji veya enfeksiyon sonucu Kan dolaşımı yetmezliği nedeniyle Vücut canlılığının azalması ve hayati fonksiyonların aksaması -Ş-1,2-

BİLİNÇ / ŞOK / Belirtiler Vücut ısısının düşmesi, soğuk terleme Dudaklar-parmak uçlarında morarma Yüzde solukluk/kızarma Kendinden geçme = bilinç kaybı Zayıf, belirsiz (yüzeysel) nabız, hızlı nabız Sık ve hafif solunum, giderek azalmakta... -Ş-1,2-

BİLİNÇ / Bayılma-Şok-Koma Görüntü olarak aynı Her zaman öncelikle; 1. Sert-düz bir yere yatır 2. Ayakları yükseğe kaldır 3. Sıkı giysi/kavşakları gevşet 4. Üzerini ört, ısıyı koru * Kesinlikle birşey yedirip içirme!

İLKYARDIM A-B-C Sİ AIRWAY BREATHE CIRCULATION : Soluk yolunun açılması : Solunumun düzeltilmesi : Dolaşımın etkinliğini sağlama

İLKYARDIM değerlendirmesi BAK DİNLE HİSSET BAK : Göğüs kafesi kalkıp iniyor mu? DİNLE : Soluk sesi duyuluyor mu? HİSSET : Soluk yanağa geliyor mu? (buhar?) Yanıt olumsuzsa SOLUNUM YOK! * Solunum durduğunda dokulara yeterli oksijen ulaşamaz ve en uzak dokularda (dudak-parmak-tırnak) kirli kan/co2 rengi morarmalar başlar.

BAK DİNLE HİSSET

TAŞIMA

KESİ ATAR DAMAR Açık kırmızı kan Fışkıran kanama Hızlı kan kaybı Tehlikeli TOPLAR DAMAR Koyu kırmızı kan Normal akan kan KILCAK DAMAR Normal kırmızı Sızma şeklinde

KIRIK - ÇIKIK