Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır.

Transkript

1 Doç. Dr. Onur POLAT

2 Bu Ünitede; Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır. Ayrıca olağan ve olağan dışı durumlarda hasta ve yaralıların kayıtlarının tutulması, kayıt altına alınması gereken konular ile kayıt formları ve önemi öğretilecektir.

3 Alanda Triaj Triaj; genel olarak hasta ve yaralıların durumlarının ciddiyetine (yaralanma şiddeti, prognoz) ve kaynakların mevcudiyetine göre sınıflandırılarak tedavi önceliklerinin belirlenmesi şeklinde tanımlanır.

4 Alanda Triaj Genellikle ambulans hekimi, acil tıp teknisyeni veya triaj hemşiresi tarafından uygulanır. Triajı yürüten hekimin, triaj bölgesinin yöneticisi olduğunun bilinmesi ve renkli özel bir yelek veya giysi ile net olarak tanımlanması gereklidir. Ayrıca, olay yerinde müdahele ile hasta nakli konularında bilgili, deneyimli olması ve tüm triaj tekniklerini kavramış olması gerekmektedir. Hekim yoksa, afet triajı ile kazazede ve hasta değerlendirilmesi konusunda uygun ve yeterli eğitim almış, acil tıp teknisyeni veya acil hemşiresi görevlendirilebilir.

5 Alanda Triaj Triaj sorumlusu; Hızlı bir gözden geçirme ile yaralanmanın şiddet değerlendirmesini yapar. Ağırlıklı olarak hava yolunun sağlanması, hastanın immobilizasyonu, dışarıdan kanama kontrolü gibi en temel yaşam destek önlemlerini alır. Felaketzedeleri uygun tedavi alanlarına, onların acil ihtiyaçları ve kaynakların mevcudiyetine göre yönlendirir. Felaketzede sayısı, yaralanmanın şiddeti ve ilave kaynak ihtiyaçlarını komuta kontrol merkezine ve hastane afet kontrol merkezine bildirir.

6 Alanda Triaj Olay yerinden, yaralıların nakledileceği hastane ile telsiz, taşınabilir radyolar, cep telefonları ile iletişim kurulması hastaların tedavisindeki başarı oranını artırabilir. Triaj sorumlusunun, hasta yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerin lokalizasyonunu bilmesi gereklidir. Ayrıca, hastaların hangi tedavi kurumlarına gidecekleri, ne düzeyde tedavi göreceklerine karar verilirken, nakil yapılacak olan tedavi kurumlarının donanımlarının bilinmesi de önemlidir.

7 Alanda Triaj Triajda 2 temel esas mevcuttur. 1- Az sayıda yaralının olduğu ve tıbbi olanakların etkilenmediği durumlarda; yaşam fonksiyonlarını tehdit eden ve çoklu organ yaralanması olan hastalar, öncelikle tedavi alanına alınır ve ilk yardım sonrası nakli yapılır. Triaj sırasında CRAMS skorlama sistemi kullanılır. Dolaşım, Solunum, Karın, Motor fonksiyon ve Konuşma değerlendirilir. Değerlendirilen bölümlere 0, 1, 2 şeklinde değerlendirme puanı verilir, 6 puan ve altında olan hastaların durumu ciddi olarak değerlendirilir.

8 Alanda Triaj 2- Çok sayıda yaralının olduğu ve sağlık personelinin yetersiz kaldığı durumlarda, en fazla yaşam şansı olan ve kısa sürede müdahele edilebilecek hastalar önceliklidir. Doğal afetler bu gruptadır. Triaj sırasında START (Sımple Triaj and Rapid Treatment = Basit Triaj ve Hızlı Tedavi) yöntemi kullanılır. Yaralıların Solunum, Dolaşım (kapiller dolum) ve Bilinç durumu hızla değerlendirilir.

9 Alanda Triaj Yürüyebilen yaralılar önce değerlendirilerek YEŞİL (3. derece öncelikli, acil değil) renk kodu verilir ve olay yerinden hızla uzaklaştırılır. Çok daha ciddi yaralanması olan hastalar değerlendirildikten sonra, tekrar değerlendirilirler. Triaj sorumlusu kısa sürede her hastanın solunum hızı, nabız sayısı ve emirlere uyma yeteneğini (bilinç durumu) değerlendirerek, 3 ayrı renk kodu ile sınıflandırılır.

10 Alanda Triaj KIRMIZI: 1. Derecede öncelikli, çok acil. Hayati tehlikesi olup, hızlı bir acil bakım ile stabilize edilerek, hastaneye nakli yapıldığı takdirde yaşama şansı olan hastalar. SARI: 2. Derece öncelikli, acil. Orta derecede riskli, hayati tehlikesi yok, fakat durumları kötüleşince acil müdahele gerektiren hastalar. SİYAH: Solunum, Dolaşım belirtileri olmayan ve hiçbir tepki vermeyen ya da çok şiddetli yaralanmış, hayatta kalma olanağı olmayan hastalar.

11 Alanda Triaj Triajın yapılacağı yer, olay yerine en yakın güvenli bir bölgede organize edilir. Triaj bölgesine yakın yerlerde, tedavi alanı, ölülerin toplanacağı alan, ambulans bekleme alanı oluşturulur. Hasta ve yaralılar durumlarına kodlanarak triaj kartları takılır ve uygun alanlara yönlendirilir.

12 Alanda Triaj Triaj kartlarının ön yüzünde; kart no, il kodu, yaralanma bölgeleri, bilinç-solunum-nabız durumu, triaj kod rengi, ne şekilde nakledileceği ve nakil pozisyonunun belirtileceği bölümler vardır. Arka yüzünde; yapılan işlemler-saati, uygulanan i.v. ilaç ve sıvılar-saati, hekimin adı-soyadı ve notunu belirten bölümler vardır.

13 Kayıt Tutulması ve Önemi Kayıt formları doğal afetlerde; yaralanma nedenleri-sayısı, ölüm nedenleri-sayısı, kurtarma işlemlerinde karşılaşılan güçlükler, ne tür hasar olduğu, ölümlerin; yer, kişi, zaman dağılımı, yapılan kurtarma çalışmaları, harcanan kaynaklar, görülen aksaklıkların tespiti ve bir sonraki olağan dışı duruma yönelik tutarlı hazırlıkların yapılabilmesine katkı sağlar.

14 Kayıt Tutulması ve Önemi Olağan yaşam koşullarında ise; hasta ve yaralıların olay yerindeki hastalık ve yaralanma şeklinin tespit, başlangıç tedavisinin kayıt altına alınması ve hasta bakımının sürdürülmesinde; yeterli raporlar doğru kayıtlar önemli yer tutar. Ayrıca, hasta bakım kalitesinin geliştirilmesinde, nedenlerin analizinde, eğitim programları oluşturulmasında yol göstericidir.

15 Kayıt Tutulması ve Önemi Kayıt formlarındaki gereksinimler çok fazladır, yönetim birimine göre değişkenlik gösterir, ülkeler ve bölgeler arası farklılık gösterir. Uluslar arası kabul edilmiş tek tip formlar olmamakla birlikte birbirine benzer özellikleri vardır.

16 Kayıt Tutulması ve Önemi Olağan dışı durumlarda: Komuta Kontrol Merkezi (KKM) olağan dışı formları, KKM olağan dışı durum raporları, Acil Yardım İstasyonu olağan dışı durum raporları, KKM yaralı/hasta kayıt formları, Olay yeri Triaj alanı kayıt formları, Olay yeri Tedavi alanı kayıt formları, Olay yeri Ambulans sevk kayıt formları, Olay yerindeki ölümler ile ilgili kayıt formları.

17 Kayıt Tutulması ve Önemi Olağan yaşam koşullarında: KKM hasta/yaralı kayıt formları, Ambulans kayıt formları kullanılır

18 Kayıt Tutulması ve Önemi Ambulans kayıt formlarının işlemleri; hastalık veya kaza durumunda, KKM nin ambulans ekibini görevlendirmesi ile başlar. Ambulans olay yerine giderken, KKM olay ve hasta hakkında bilgi verebilir ya da ambulans ekibi gecikme durumunda KKM ni bilgilendirir. Özellikle ambulansları etkileyebilecek yol durumu ve trafik sorunları merkeze bildirilir. Olay yerine ulaşıldığında, olay ve ihtiyaçlar, hasta/yaralı hakkında merkez bilgilendirilir. Gerekli durumlarda destek istenir.

19 Kayıt Tutulması ve Önemi İlk yardım girişimi yapıldıktan ve hasta/yaralı stabilize edildikten sonra, belirlenen hastane acil servisine gidilirken hasta/yaralı ile ilgili bilgiler kaydedilir. Nakil sırasında merkez ile bağlantı kurulamadığı durumlarda, gidilen hastanenin acil servisi bilgilendirilir. Hasta/yaralının durumundaki herhangi bir anlamlı değişiklik forma kaydedilerek, acil servise de bilgi verilir. Hastaneye ulaşıldığında, hasta/yaralının durumu ve uygulanan tedavigirişimler ile ilgili bilgiler acil servis ekibine sözlü olarak verilir. Ambulans formunun eksik kısımları tamamlanır ve acil servisten kabul onayı alındıktan sonra, imzalanarak bir nüshası acil servis ekibine teslim edilir.

20 Kayıt Tutulması ve Önemi Ambulans formlarının dört temel bölümü olmalıdır: Hastanın hikayesi, Fizik muayene bulguları, Ön tanı ve düşünceler, Yapılan tedavi ve girişimler

21 Kayıt Tutulması ve Önemi Hasta ile ilgili bilgileri ve Uygulama bilgilerini içeren iki ayrı bölümde yer almalıdır. Hasta İle İlgili Bilgiler: Hastanın adı-soyadı, cinsiyeti, yaşı. T.C. kimlik no. Adresi ve ambulansın çağrılma şekli. Hastalık veya yaralanma nedeni. İlk görüldüğü yer ve kurtarma-tedavi girişimleri. Vital bulgular (ateş, kan basıncı, nabız-solunum sayısı). İlk belirti ve bulgular. Olay yeri ve nakil sırasında yapılan tedavi ve girişimler. Kullandığı ilaçlar, alerji durumu. Nakil yapılacak olan hastane adı. Adli olay ise, belirtilmesi. Hasta ölmüş ise, yapılan işlemler ve ölüm raporu.

22 Kayıt Tutulması ve Önemi Uygulama Bilgileri: Çağrı tarihi ve saati. Olay yerine varış (hastaya ulaşım). Olay yerinden ayrılış. Hastaneye varış. Hastaneden ayrılış. İstasyona dönüş (görev bölgesi). Görev yapan hekimin adı-soyadı. Görev yapan paramedik veya acil tıp teknisyeninin adı-soyadı

23 İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM