PARAZİTOLOJİ ANABİLİM DALI

2.2.8. PARAZİTOLOJİ ANABİLİM DALI : Türkiye kedilerinde ilk Dexiogonimus ciureanus Witenberg, 1929 (Trematoda) Bulgusu : Recep TINAR*, Volkan AKYOL, Veli Yılgör ÇIRAK Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 25, 69-71, 2001 Bursa şehir merkezinden yakalanan 12 sokak kedisinin otopsi incelemesinde kedilerden birinin (%8.3) ince bağırsağında daha önce Türkiye de varlığı bildirilmeyen bir adet Dexiogonimus ciureanus Witenberg, 1929 (Trematoda: Heterophyidae) bulunmuştur. : Dexiogonimus ciureanus, trematod, kedi, Bursa, Türkiye e-mail : *rtinar@uludag.edu.tr 135

: Bursa Yöresi Köy Tavuklarında Dermanyssus gallinae (De Geer, 1778) ve Knemidokoptes mutans (Robin, 1860) in Yayılışı : Semra OKURSOY* Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 25 (1), 75-77, 2001 Akar yönünden bakısı yapılan 628 adet köy tavuğunun 25 inde (% 4.0), 67 horozun 1 inde (% 1.5) Dermanyssus gallinae tespit edilmiş, bir köyde 13 (% 2.1) tavukta Knemidokoptes mutans türü uyuz etkenine rastlanmıştır. Uyuz ile enfeste olan tavukların bacaklarında kabuklanma, kalınlaşma, tarsus ve parmaklarda sert nodüller ve beyaz süngerimsi bir görüntü, topallık ve bacaklarda deformasyon dikkati çekmiştir. : Dermanyssus gallinae, Knemidokoptes mutans, tavuk, Bursa e-mail : *okursoys@uludag.edu.tr 136

: Bursa Yöresi Köy Tavuklarında Coccidiosisin Yayılışı : Semra OKURSOY*, Ventsizlav KOINARSKI, Fatih YILMAZ Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 25 (3), 273-277, 2001 Bursa yöresi köy tavuklarında coccidiosisin yaygınlığı araştırılmışve Eimeria türlerinin ayrımı yapılmıştır. 25 köyden toplam 673 dışkı örneğinin muayenesi flotasyon ve modifiye McMaster metodları ile gerçekleştirilmiştir. Oocystlerin tür ayrımı morfolojik özelliklerine göre yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda 673 tavuğun 360 (% 53.5) ı enfekte bulunmuştur. Enfekte hayvanların 262 (% 72.8) si bir Eimeria türü, 88 (% 24.4) ü iki Eimeria türü taşıyıcısydı. Tek tür ile enfekte hayvanlarda tespit edilen türler. E. necatrix (% 52.2), E. tenella (% 8.3), E. maxima (% 6.9), E. mitis (% 4.2), E. brunetti (% 1.1) dir. Miks enfeksiyon durumu ise şöyledir. E. necatrix ile E. tenella 17 (% 4.7), E. necatrix ile E. brunetti 3 (% 0.8), E. necatrix ile E. maxima 17 (% 4.7), E. necatrix ile E. mitis 34 (%.9.4), E. tenella ile E. maxima 2 (% 0.6), E. tenella ile E. mitis 11 (% 3.1), E. maxima ile E. mitis 3 (% 0.8), E. mitis ile Isospora spp. 1 (% 0.3), E. mitis, E. maxima ile E. necatrix 6 (% 1.7), E. mitis, E. tenella ile E. necatrix 4 (% 1.1). Yörede enfeksiyonun yaygınlığı yüksek bulunup, hayvanlarda semptom görülmemiştir. :Eimeria, tavuk, Bursa e-mail : *okursoys@uludag.edu.tr 137

: Güney Marmara Bölgesindeki Kıl Keçilerinde Nematod Türlerinin Yayılışı : Bayram ŞENLİK*, Ali İhsan DİKER, Gürsel SÖNMEZ, Volkan AKYOL Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 25 (2), 170-173, 2001 Bu araştırma Ocak-Ağustos 2000 tarihleri arasında Güney Marmara bölgesinin değişik illerinden kesilmek üzere Bursa Et ve Balık Kurumu kombinasına getirilen 25 kıl keçisinde nematod türlerinin yayılışını belirlemek amacıyla yapılmıştır. İncelenen hayvanların tamamı (%100) çeşitli nematodlarla enfekte bulunmuştur. Bakısı yapılan kıl keçilerinin %96 sı değişik 16 tür mide bağırsak nematodu ile enfekte bulunmuş, Ostertagia circumcincta (%88), O.trifurcata (%44), Trichostrongylus capricola (%36) ve Nematodirus abnormalis (%36) dominant türler olarak belirlenmiştir. Baermann Wetzel yöntemiyle yapılan dışkı muayenelerinde Cystocaulus ocreatus, Muellerius capillaris ve Dictyocaulus filaria nın larvaları tespit edilmiş, akciğerlerde ise M.capillaris hariç diğer 2 türün olgunları saptanmıştır. Akciğer nematodlarıyla enfekte hayvanlarda (%36) verminöz pnömoni görülmüştür. : Kıl keçisi, nematod, yaygınlık, Güney Marmara e-mail : *bsenlik@uludag.edu.tr 138

: Bursa Ortak Girişim Tesislerinde (Etba) Kesilen Koyunlarda Distomatozis in Yayılışı : Ç. Volkan AKYOL* Yayınlandığı Yer : U.Ü.Vet. Fak. Derg., 20 (3), 23-27, 2001 Bu çalışmada, Bursa da kesilen toplam 4786 koyun karaciğeri distomatozis yönünden incelenmiş, 1365 (%28.5) inin enfekte olduğu belirlenmiştir. Enfekte 1365 hayvandan 174 (%3.6) tanesinin karaciğeriimha edilmiştir.araştırmada bakısı yapılan 1 yaş altı 4163 koyunun 876 (%21.0) sının ve bir yaş üstü 623 koyunun 489 (%78.5) unun enfekte olduğu belirlenmiştir (p<0.01). İmha edilen 174 karaciğerden 18 (%10.3) inde etken parazitlerin teşhis ve sayımları yapılmıştır. Bu sayımlarda D.dendriticum 11 karaciğerde, D.dendriticum+F.hepatica 3 karaciğerde ve D.dendriticum+F.hepatica+F.gigantica 4 karaciğerde tespit edilmiştir. Bir hayvandaki maksimum ve minimum parazit sayıları sırasıyla D.dendriticum için 350-14446, F.hepatica için 3-28, F.gigantica için 1-7 olarak tespit edilmiştir. : Koyun, distomatozis e-mail : *vakyol@uludag.edu.tr 139

: Bursa Yöresi Bal Arılarında Nosema apis in (Zander, 1909) Yaygınlığı : Levent AYDIN*, Ender GÜLEĞEN, Hüseyin ÇETİNBAŞ Yayınlandığı Yer : Bültendif, 17, 6-8, 2001 Bursa yöresinde 11 arılığa ait 625 koloniyi temsilen rastgele seçilen 72 arı kovanından ergin arı örnekleri alınmış, mide-barsak kısımları ezilerek %1 lik Safranin ve Gimsa yöntemi ile boyanmıştır. İncelenen 72 kovanın 19 u (%26.4) N.apis sporları ile enfekte bulunmuştur. Genel olarak 11 arılığın 6 sında (%54.5) enfeksiyon saptanmıştır. Müspet bulunan 19 kovanın 2 sinde (%10.5) klinik tablo tipik olarak tespit edilmiş, diğerlerinde ise hiçbir klinik belirti görülmemiştir. Nosema apis sporları ile enfekte tüm koloniler Fumagillin (Fumidil B-DİF) ile tedavi edilmiştir. Tedavi sonrası kontrollerde etkene rastlanmamıştır. : Nosema apis, yayılış, Bursa e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 140

: Marmara Bölgesi ndeki Bazı Kertenkele ve Kaplumbağa Türlerinde Kenelerin (Ixodidae) Yaygınlığı : Levent AYDIN*, Hikmet Sami YILDIRIMHAN, İsmail Hakkı UĞURTAŞ Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 26 (1), 84-86, 2002 Bu çalışma Marmara Bölgesi nde 1996-1999 yılları arasında (Mart-Haziran) yürütülmüştür. Bu süre içerisinde 7 ayrı türden 288 kertenkele ve 2 ayrı türden 32 kaplumbağa kene enfestasyonu yönünden muayene edilmiştir. Kertenkelelerden %5.2 sinde, kaplumbağalardan ise %40.6 sında kene bulunmuştur. Kaplumbağalarda olgun Hyalomma aegyptium tek tür olarak saptanmıştır. Kertenkelelerde Haemaphysalis parva nın olgunları ile Haemaphysalis ve Ixodes cinsi kenelerin larva ve nimfleri tespit edilmiştir. Hyalomma cinsi kenelerin sadece nifmleri kertenkele türü olan Laudakia stellio larda görülmüştür. : Kene, kertenkele, kaplumbağa, Marmara Bölgesi e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 141

: Varroa nın Kontrolünde Polen Tuzakları ve Ceviz Yaprağı Dumanı : İbrahim ÇAKMAK, Levent AYDIN*, Camazıne SCOTT, Harrington WELLS Yayınlandığı Yer : American Bee Journal, 142 (5), 367-370, 2002 Bu çalışma Türkiye nin batısında Güney Marmarada bulunan Bursa ilindeki 80 koloniden oluşan bir arılıkta yürütülmüştür. Varroa akarlarının kontrolü: ceviz yaprağı kullanılan ve kullanılmayan, polen tuzakları kullanılan veya kullanılmayan gruplarda akar düşüş oranları belirlenerek ortaya konmuştur. Çalışmada dört grup oluşturulmuştur. I. Tuzak+Duman: polen tuzaklı ve ceviz yaprağı dumanıyla tedavi edilen koloniler, II. Sadece tuzak: polen tuzaklı ve ceviz yaprağı dumanı kullanılmayan koloniler (kontrol 1), III. Sadece duman: polen tuzağı bulunmayan ve ceviz yaprağı dumanıyla tedavi edilen koloniler, IV. Tedavi edilmeyen kontrol: polen tuzağı bulunmayan ve ceviz yaprağı dumanıyla tedavi edilmeyen koloniler (kontrol 2).Düşen Varroa ların oranı tedavi grupları arasında farklılıklar göstermiştir. Ceviz yaprağı dumanı uygulanan grupta akar düşüş oranı %21 artmış olup, polen tuzağı olmadan Varroa kontrolünde etkili bir metot olmadığı ortaya konmuştur. Polen tuzağı ile birlikte uygulandığında tedavi edilmeyen kontrole nazaran akar düşüş oranını %661 arttırmıştır. Ceviz yaprağı dumanı olmadan tek başına polen tuzağı kullanılırsa tedavi edilmeyen kontrole göre akar düşüş oranını %353 artırmıştır. : Polen tuzağı, ceviz yaprağı dumanı, Varroa Görükle Kampüsü 16059, Bursa e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 142

: Rafoksanid+Thiabendazol Kombinasyonunun (Rabenzole) Koyunlarda Karaciğer Trematodlarına Etkisi : Recep TINAR*, Bayram ŞENLİK Yayınlandığı Yer : Türk Vet. Hek. Derg., 14 (2),38-40, 2002 Bu çalışmada doğal enfekte koyunların karaciğer trematodlarına Rabenzole (rafoksanid+thiabendazol) ün etkisi test edilmiştir. Enfekte 30 koyun enfeksiyon şiddeti ve ağırlıkları dikkate alınarak mümkün olduğunca homojen 10 ar hayvanlık üç gruba ayrılmıştır. Birinci gruptakilere 1 tablet/40kg (3.75 mg/kg rafoksanid+50 mg/kg thiabendazol), ikinci gruptakilere 1 tablet/20kg (7.5 mg/kg rafoksanid+100 mg/kg thiabendazol) Rabenzole ağız yoluyla verilmiş, üçüncü gruptaki hayvanlar tedavi edilmeksizin kontrol tutulmuştur. Uygulanan her iki dozda da Rabenzole Fasciola sp. ye %100 etkili bulunurken; 1 tablet/20 kg dozu Dicrocoelium dendriticum a %100 etkili olmuş, 1 tablet/40 g dozda ise bu parazite etkisinin düşük düzeyde kaldığı tespit edilmiştir. : Dicrocoelium dendriticum, Fasciola sp., koyun, rafoksanid, thiabendazol e-mail : *rtinar@uludag.edu.tr 143

: Bursa Yöresinde Tavuklarda Görülen Bit Türleri ve Bunların Dağılımı : Semra OKURSOY*, Fatih YILMAZ Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 26 (1), 71-75, 2002 Araştırmada Bursa il sınırları içerisinde, değişik merkezlere bağlı köylere gidilerek, 628 adet tavuk ve 67 adet horoz bit yönünden incelenmiştir. %70 lik alkol içerisinde toplanan bitler laboratuara getirilip tür teşhisleri morfolojik özelliklerine bakılarak, bu yöntemle tür teşhisi yapılamayanlar ise methyl benzoat içerisinde şeffaflandırıldıktan sonra tür teşhisleri yapılmıştır. Yapılan muayeneler sonucunda 373 (%59.4) tavuk ve 54 (%80.6) horoz değişik bit türleriyle enfeste bulunmuştur. Tavuklarda, Menopon gallinae, (%53.5) Menopon stramineus (%6.3), Menopon cornutus (%4.5), Goniodes dissimilis (%1.4), Goniocotes hologaster (%15.6), Goniocotes gigas (%0.2), Lipeurus heterographus (%1.0), Lipeurus caponis (%0.3) türlerine, Horozlarda M. gallinae, (%79.1), M. stramineus (%6.0), M.cornutus (%7.5), G. hologaster (%11.9), L. caponis (%1.5) türlerine rastlanmıştır. İstatistiki açıdan mevsimler arası enfestasyon farkı önemli olmayıp (p>0.05), tavuk ve horozlar arası enfestasyon farkı önemli bulunmuştur (p<0.001). : Mallophaga, Tavuk, Bursa e-mail : *okursoys@uludag.edu.tr 144

: Eqvalan (ivermectin) ve Equimax (ivermectin+praziquantel) ın Doğal Enfekte Atlarda Strongylidae Türlerine Etkileri : Veli Yılgör ÇIRAK*, Ender GÜLEĞEN, Fikret YILDIRIM, Murat DURMAZ Yayınlandığı Yer : U. Ü. Vet. Fak. Derg., 22 (1-2-3), 45-49, 2003 Bu çalışmada Eqvalan (ivermectin) ve Equimax (ivermectin + praziquantel) ın Strongylidae türleri ile doğal enfekte atlarda etkinliklerinin ve etki sürelerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Bu amaçla, 20 at iki gruba ayrılmış, birinci gruptaki atlar 0.2 mg/kg dozda ivermectin (Eqvalan ), ikinci gruptaki atlar ise 0.2 mg/kg ivermectin + 2.5 mg/kg praziquantel (Equimax ) kombinasyonu ile tedavi edilmişlerdir. Tedavi sonrası 3., 5., 7., 9. ve 11. haftalarda alınan dışkı numunelerinde McMaster yöntemiyle gram dışkıdaki yumurta sayıları (EPG) belirlenmiştir. İlaç etkinliği, dışkıda yumurta sayısı azalım testi (FECRT) ne göre hesaplanmıştır. İki antelmentik de 7 hafta boyunca >%97 etki göstermiş, 9. haftadan itibaren ise EPG değerleri artmaya başlamıştır. Tedavi öncesi ve sonrası yapılan dışkı kültürlerinden elde edilen 3.dönem larvaların Cyathostominae alt familyasına ait olduğu teşhis edilmiştir. İlaç uygulanan hayvanların hiçbirinde yan etki gözlenmemiştir. Sonuç olarak, atları Strongylidae enfeksiyonlarından koruma amaçlı yapılacak Eqvalan veya Equimax tedavileri 7 hafta arayla uygulanmalıdır. : At, Strongylidae, ivermectin, praziquantel, Eqvalan, Equimax. e-mail : *vcirak@uludag.edu.tr 145

: Hazır ve Eski Peteklerin Bakteriyolojik ve Mikolojik Yönden İncelenmesi : Cüneyt ÖZAKIN, Levent AYDIN*, İbrahim ÇAKMAK, Ender GÜLEĞEN Yayınlandığı Yer : Uludağ Arıcılık Derg., 3 (1), 27-30, 2003 Bu çalışmada Bursa ve Yalova yörelerinde yavru çürüklüğü şüpheli 24 farklı arılıktan alınan eski petek ile ticari firmalar tarafından üretilen 11 değişik marka hazır petekte insan ve arı sağlığına zararlı bakteriyel ve fungal mantar etkenlerin araştırılması amaçlanmıştır. Eski peteklerin tamamında şüpheli gözeneklerden alınan örnekler ve ticari temel peteklerin yıkama solüsyonları, Amerikan yavru çürüğü ve Avrupa yavru çürüğü etkenleri ve olası diğer etkenlerin izolasyonu açısından uygun ortamlarda inkübe edilmiştir. İnkübasyon sonrası üreyen farklı morfolojideki mikroorganizmalar gram boyama yöntemi ile incelendikten sonra CRYSTAL Sistemi (Becton Dickinson, Aalst, Belgium) ile teşhis edilmiştir. Eski peteklerin tamamında bir veya birden fazla bakteriyel ve fungal etkene rastlanırken, ticari peteklerin 6 sında (%54,5) etken izolesyonu yapılmış 5 inde (%45,5) herhangi bir etken tespit edilmemiştir. Etken izole edilen ticari temel peteklerin 5 inin (%83,3) bakteriler birinin (%16,7) fungal etkenler ile kontamine olduğu tespit edilmiştir. Eski peteklerde 14 bakteri türü (Bacillus brevis, Bacillus cereus, Bacillus megatarium, Bacillus sphaericus, Bacillus subtilis, Corynebacterium bovis, Corynebacterium jekium, Enterecoccus faecalis, Micrococcus luteus, Proteus mirabilis, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus vitulus, Staphylococcus warneri, Streptococcus vestibularis) ve 4 mantar cins ve türü (Aspergillus fumigatus, Candida spp., Cladosporium corrioni, Penicillum spp.) teşhis edilmiştir. Bu etkenlerden C. jekium 9 örnekte rastlanmıştır. Ticari temel peteklerde 4 bakteri türü (Bacillus pumilus, Bacillus subtilis, Staphylococcus auricularis, Staphylococcus epidermidis) ve bir fungus cinsi (Candida spp.) saptanmış ve B. subtilis 2 örnekte tespit edilmiştir. İncelenen tüm örneklerde Amerikan yavru çürüğü etkeni P.l alvei ve Avrupa yavru çürüğü etkeni M. Pluton saptanmamıştır. Sonuçlar insan ve arı sağlığı yönünden değerlendirilmiştir. : Hazır petek, eski petek, bakteri, mantar e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 146

: Güney Marmara Bölgesi Arı Hastalıkları ve Zararlıları Anket Sonuçları : Levent AYDIN*, İbrahim ÇAKMAK, Ender GÜLEĞEN, Mürşit KORKUT Yayınlandığı Yer : Uludağ Arıcılık Derg., 3 (1), 37-40, 2003 Bu çalışma Güney Marmara Bölgesi nde arıcıların hastalıklarla ilgili sorunları ile genel şikayetlerinin belirlenmesi için Bursa ve Yalova illerinde 50 arıcıya uygulanan anket uygulamasıdır. Anket 2002 Mart ayında uygulanmış olup sonuçlara göre arıcıların %70 inin Arıcılık Derneği ne üye oldukları, ortalama kovan sayısının 67 olduğu, kovanların %72 sinde polen çekmecesi bulunduğu, son dönemde sonbahar ve kışın kovanların %24.3 ünun söndüğü saptanmış, arıcılar kendilerine zarar veren en önemli hastalığın Varroosis (%58) olduğunu belirtmişlerdir. Varroosis in tedavisinde en çok kullanılan etken madde Amitraz (%53) olurken en az kullanılan etken madde %4 ile formik asit olarak tespit edilmiştir. : Balarısı, hastalık, Güney Marmara, anket Görükle kampusü, 16059, Bursa e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 147

: Güney Marmara Bölgesinde Balarısı Zararlı ve Hastalıkları : İbrahim ÇAKMAK, Levent AYDIN*, Ender GÜLEĞEN Yayınlandığı Yer : Uludağ Arıcılık Derg., 3 (2), 33-35, 2003 Bu çalışma Bursa ve yöresinde 2001 yılında balarısı (Apis mellifera) zararlı ve hastalıklarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla 22 farklı bölgede arılıklar seçilmiş ve her arılıktan 10 kovan tesadüfi olarak kontrol edilmiştir. Kontrollerde özellikle varroa (Varroa destructor), kireç (Ascosphaera apis), güve (Galleria mellonella) gibi gözle teşhis edilebilen belirtilere önem verilmiştir. Her kovandan 50 arı alınıp %70 lik etil alkol (ETOH) içine koyulup laboratuarda nosema (Nosema apis) ve trake akarı, şüphe edilen petekler alınıp mikrobiyoloji laboratuarında yavru çürüklüğü için incelenmiştir. Sonuçta 217 kovanda % 35 varroa, %26 kireç, %24 Nosema, %5 Avrupa yavru çürüklüğü (Melissococcus pluton, %3 güve bulunmuştur. Amerikan yavru çürüklüğü (Paenibacillus larvae larvae) ve trake akarına (Acarapis woodi) rastlanmamıştır. : Balarısı zararlı ve hastalıkları, Apis mellifera, Güney Marmara, Türkiye e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 148

: Güney Marmara Bölgesi nde Arıcılık Anket Sonuçları : İbrahim ÇAKMAK, Levent AYDIN*, Selvinar SEVEN, Mürşit KORKUT Yayınlandığı Yer : Uludağ Arıcılık Derg., 3 (1), 31-37, 2003 Bu çalışma Güney Marmara Bölgesi nde arıcılığın genel sorunlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bursa-Yalova illerinde farklı yerlerdeki yaklaşık 100 arıcı ziyaret edilip, arasından 25 arıcı temsilci olarak kovanları kontrol edilmiş ve kendilerine anket soruları yöneltilmiştir. Anket sonuçlarına göre, arıcıların 2001 yılı mayıs-haziran döneminde hiçbir bir örgütlenme içinde olmamasına rağmen 2002 mart ayında yapılan ankette arıcıların yaklaşık %70 inin Arıcılık Derneğine üye oldukları, kovan başına ortalama verimin 15.6 kg olması, ortalama kovan sayısının 72 olduğu, ankete katılanların %40 ının asıl mesleğinin arıcılık olduğu, arıcıların %44 ünün arıcılık konusunda hiçbir yayını takip etmediği, arıcıların %61 inin zirai ilaçlardan zarar gördüğü, koloni ve arı kayıpları yaşadığı, gezginci arıcıların yer bulma ve hatta yer kirası ile %50 sinin yer konusunda sorun yaşadıkları ve %20 sinin sorun bildirmediğini ve sorun olduğunda hiçbir arıcının üniversiteye başvurmadığı ortaya çıkmaktadır. : Marmara Bölgesi, Türkiye, Arıcılık, Anket e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 149

: Türkiye de Varroa (Varroa destructor) ve Trake Akarının (Acarapis woodi) Yaygınlığı : İbrahim ÇAKMAK, Levent AYDIN*, Ender GÜLEĞEN, Harrington WELLS Yayınlandığı Yer : J. Apic. Res, 42 (4), 57-60, 2003 Bu çalışma Türkiye deki bal arılarında (Apis mellifera) Varroa (Varroa destructor) ve trake akarının (Acarapis woodi) yaygınlığı ile ilgili ilk kapsamlı araştırmadır. Örnekler Türkiye nin beş bölgesine dağılmış bulunan 39 arılığa ait 204 koloniden alınmıştır. Her koloniden 50 arı laboratuarda kesilerek A. woodi nin varlığı yönünden incelenmek üzere dört değişik teknik kullanılarak stereo ve ışık mikroskobu altında muayene edilmiştir. Varroa nın varlığı ise örneklenen her kolonideki 200 işçi arı incelenerek ortaya konmuştur. Muayene edilen 10.200 arının hiçbirinde A. woodi ye ve Acarapis spp.ye rastlanmamıştır.buna karşın Varroa 204 koloniden 84 ünde tespit edilmiştir.arılıklardaki Her beş koloniden 2.17 si Varroa ile enfeste bulunmuştur. Elde edilen veriler doğrultusunda bilinmeyen nedenlerden dolayı trake akarlarının Türkiye de bulunmadığı, buna karşın Varroa nın bölgelerde yaygın olarak bulunduğu tespit edilmiştir. : Trake akarı, Acarapis woodi, Varroa destructor, bal arısı, Apis mellifera, coğrafik dağılım, Türkiye e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 150

: Batı Anadolu da Bulunan At Çiftliklerinde Cyathostomin Populasyonlarında Benzimidazol Direnci : Veli Yılgör ÇIRAK*, Ender GÜLEĞEN, Cristian BAUER Yayınlandığı Yer : Parasitol. Res., 93 (5), 392-395, 2004 Bu çalışma Türkiye de at Strongylidae lerinde antelmentik direnci problemine yönelik ilk bilgileri elde etmek amacıyla, Batı Anadolu da yer alan 10 safkan at çiftliğinde yürütülmüştür. Tedavi edilen hayvanların tedavi öncesi ve sonrası parazit yumurta sayılarının karşılaştırılması neticesinde 7 çiftlikte benzimidazol dirençli cyathostomin populasyonu teşhis edilmiştir. Dışkı yumurta sayısındaki ortalama azalma ( FECR) <%95 ve alt %95 konfidans limitinin de <%90 olduğu durumlar direnç var şeklinde değerlendirilmiştir. Eşik değeri ED 50 = 0.1 µg/ml thiabendazol olan yumurta açılım testi 4 çiftlikte benzimidazol direncini teyit etmiştir. Benzimidazol direnci görülmesinin muhtemel sebepleri tartışılmıştır. 5 çiftlikte uygulanan pyrantel embonata ve 6 çiftlikte uygulanan makrosiklik laktonlara karşı FECR testi değerlendirmesiyle direnç tesbit edilmemiştir. : At, Cyathostomine, benzimidazol direnci e-mail : *vcirak@uludag.edu.tr 151

: Gemlik Askeri Hara Atlarında Dışkı Muayenesi ile Saptanan Parazitler : Serkan BAKIRCI*, Veli Yılgör ÇIRAK, Ender GÜLEĞEN, Ali KARABACAK Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 28 (1), 35-37, 2004 Bu çalışma, Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı nda bulunan farklı yaş, cinsiyet ve ırktan toplam 85 attaki solunum ve sindirim sistemi parazitlerini saptamak için yapılmıştır. Bu amaçla her attan taze dışkı örnekleri alınmış ve bu örnekler flotasyon, sedimentasyon ve Baermann-Wetzel yöntemleriyle muayene edilmiştir. Muayeneler sonunda toplam 64 at (%75.29) en az bir (%62.35) veya iki (%12.94) parazitle enfekte bulunmuştur. Bulunan helmintlerin atlar arasındaki yayılış oranı Strongylidae (%71.76), Parascaris equorum (%8.23), Dictyocaulus arnfieldi (%1.17), Oxyuris equi (%1.17), Anoplocephalidae (%1.17) şeklinde olurken, 5 (%5.88) atta da Eimeria leuckarti teşhis edilmiştir. Strongylidae yumurtaları saptanan örneklerden dışkı kültürü hazırlanarak 3.dönem larvalar (L3) elde edilmiştir. Teşhisi yapılan larvaların %98 i Cyathostominae, %2 si ise Triodontophorus spp. olarak belirlenmiş, Strongylus cinsinden larvaya ise rastlanmamıştır. : At, helmint, Eimeria, askeri hara e-mail : *serkan2077@yahoo.com 152

: İki Atta Anoplocephala magna (Abildgaard, 1789) Olgusu : Veli Yılgör ÇIRAK*, Ender GÜLEĞEN, Oya GİRİŞGİN, Serkan BAKIRCI, Figen KÜTÜKOĞLU Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 28 (2), 94-95, 2004 Antelmentik tedavi uygulanan altı Safkan Arap atının, tedavi sonrası üç gün boyunca dışkıları toplanmıştır. Dışkı bakıları neticesinde altı attan ikisinde Anoplocephala magna bulunmuştur. : Anoplocephala magna, At e-mail : *vcirak@uludag.edu.tr 153

: Köpek ve Kedilerde Giardia ve Cryptosporidium Enfeksiyonlarının Tanısında Konvensiyonel Koproskopik Metotlarla Ticari Koproantijen ELISA Kitlerinin Karşılaştırılması. İşbirliği Yapan Kuruluş (lar) : Justus-Liebig Üniversitesi, Parazitoloji Ens., Giessen/Almanya : Veli Yılgör CIRAK*, Cristian BAUER Yayınlandığı Yer : Berl. Munch. Tierarztl. Wochenschr., 117(9-10), 410-413, 2004 Almanya nın 3 hayvan barınağından 270 köpek ve 100 kediye ait dışkı numuneleri konvansiyonel dışkı bakı metodu ve ticari koproantijen ELISA kitleri ile Giardia ve Cryptosporidium yönünden karşılaştırmalı olarak muayene edilmişlerdir. ZnCl 2 -NaCl flotasyon yöntemiyle bir defa bakılan köpek ve kedi dışkılarında sırasıyla %9,5 ve 0 % oranında Giardia kistleri saptanmıştır. Ancak Giardia koproantijen ELISA (ProSpecT Giardia Microplate Assay) testi, köpeklerin %29,5 ve kedilerin %22,4 ünde pozitif sonuç vermiştir. Karbolfuksin ile boyanmış sürme preparatlarda bir köpekte (%0,4) ve bir kedide (%1) Cryptosporidium ookistleri saptanmıştır. Buna karşılık Cryptosporidium koproantijen ELISA (ProSpecT Cryptosporidium Microplate Assay) testi, köpek dışkılarının %23 ve kedi dışkılarının %30 unda pozitiflik göstermiştir. Konvansiyonel yöntemle Giardia negatif ve Isospora burrowsi/ohioensis pozitif çıkan dışkı numunelerinde her iki koproantijen ELISA kiti, hiçbir parazitin teşhis edilmediği dışkı numunelerine göre daha sık pozitif sonuç vermiştir. Bu bulguların muhtemel sebepleri tartışılmıştır. : Giardia, Cryptosporidium, köpek, kedi, ELISA, konvensiyonel koproskopik metot e-mail : *vcirak@uludag.edu.tr 154

: Türkiye de Bir Köpekte Klinik Neosporosis : Hasan BATMAZ, Sezgin ŞENTÜRK, Levent AYDIN* Yayınlandığı Yer : Aust Vet Practit, 34(3), 108-110, 2004 Bu çalışmada parapleji ve progresif pelvik hiper-extensiyon belirtileri olan dokuz haftalık dişi Doberman Pinscher bir köpek sunulmuştur. Köpekte Neospora caninum a karşı indirekt floresan antikor testi ile 1:1800 titrede cevap elde edilmiştir. Klinik belirtilere ve serolojik muayeneye göre tanı konulmuştur. Köpek sulphadiazine-trimethoprim (15mg/kg po), clindamycin (10mg/kg po) ve pyrimethamine (1mg/kg po) ile tedaviden 18 gün sonra ölmüştür.. : Neosporosis, Köpek, Turkiye e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 155

: Kayseri Yöresinde Sığır ve Koyunlarda Kene Türlerinin Araştırılması : Mehmet YAY, Süleyman YAZAR, Levent AYDIN*, İzzet ŞAHİN Yayınlandığı Yer : Erciyes Üniver. Sağ. Bil. Derg., 13(2), 25-29, 2004 Keneler her türlü iklim şartlarında, özellikle de tropikal bölgelerde daha fazla yayılış gösteren ve kan emen ektoparazit canlılardır. Kayseri yöresindeki sığır ve koyunlarda kene türlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülen bu çalışma, Ocak-Kasım 2002 tarihleri arasında Kayseri Merkeze bağlı 5 köy, 5 ilçe merkezi ve 5 ilçeye bağlı 6 köy olmak üzere toplam 16 farklı yerleşim bölgesinde yapılmıştır. Çalışma süresince 1245 koyun ve 512 sıgır, kene enfestasyonu bakımından incelenmiştir. Kontrolü yapılan koyunların 263 (%21) ünde, sığırların ise 87 (%17) sinde kene enfestasyonu belirlenmiştir. Enfeste hayvanlardan toplam 2064 adet erişkin kene toplanmıştır. Toplanan erişkin kenelerin, stereo mikroskop kullanılarak yapılan tür ayrım çalışmasında; Rhipicephalus turanicus, R.sanguineus, R.bursa, Hyalomma anatolicum anatolicium, H.a.excavatum, H.detritum, Haemaphysalis sulcata, Hae.parva, Boophilus annulatus, Dermacentor marginatus, Ornithodoros lahorensis türlerinin oldugu belirlenmiştir. : Kayseri, kene, koyun, sığır, sistematik e-mail : *laydin@uludag.edu.tr 156

: Türkiye Atlarında Strongylidae Enfeksiyonlarının Yayılışı ve Pyrantel Embonate, İvermectin ve Moxidectinin Etki Süreleri : Veli Yılgör ÇIRAK*, Ender GÜLEĞEN, Cristian BAUER Yayınlandığı Yer : Turk. J. Anim. Vet. Sci., 29, 175-181, 2005 Türkiye nin batısında yer alan dokuz at çiftliğindeki 320 atın % 68 inde Strongylidae enfeksiyonu saptanmıştır. Atların yarısında, gram dıßkıdaki yumurta sayısının (EPG) 950 den yüksek olduğu belirlenmiştir. Çiftliklerden birinde üç farklı antelmentiğin Cyathostominae EPG lerine etki süreleri karşılaştırılmıştır. Bir grup at 0. gün moxidectin ile, diğer iki grupta bulunan atlar ise 0. ve 70. günlerde pyrantel embonate ve ivermectin ile tedavi edilmişlerdir. Pyrantel embonate 2 hafta boyunca EPG değerini >% 90 oranında azaltmış, yumurta sayıları daha sonra artmaya başlamıştır. İvermectin ise EPG miktarını 6 hafta süresince >% 98 oranında azaltmıştır. Buna karşılık moxidectin ile yapılan tek tedavinin etki süresi en az 16 hafta boyunca >% 98 olmuştur. : Strongylidae, at, ivermectin, moxidectin, pyrantel embonate e-mail : *vcirak@uludag.edu.tr 157

: Türkiyede Bursa Yöresinde Trichomonas gallinae nin Yaygınlığı : Ender GÜLEĞEN*, Bayram ŞENLİK, Volkan AKYOL Yayınlandığı Yer : Indian Vet. J., 82 (4), 369-371, 2005 Bursa yöresinde toplam 80 güvercin T.gallinae yönünden muayene edilmiştir. Her güvercinin kursağından örnek alınmış ve taze preparatlar alınmıştır. Taze preparatların mikroskobik muayenesinden sonra, Giemsa solusyonu ile boyanmıştır. Enfeksiyonun yaygınlığı %75.78 olarak saptanmıştır. Enfeksiyon genç güvercinlerde (%83.3) erişkinlere göre (%76.0) daha yüksek bulunmasına rağmen yaş grupları arasında enfeksiyon oranları açısından istatistiki bir fark bulunmamıştır T. gallinae yaygınlığı açısından erkek (%77.7) ve dişi (%79.5) güvercinler arasında bir fark bulunmamıştır. Tüm çalışma boyunca genç güvercinlerde 2 klinik vaka saptanmıştır. : Trichomonas gallinae, yaygınlık, güvercin, Bursa, Türkiye e-mail : *parasite@uludag.edu.tr 158

: Bursa Yöresindeki Evcil Güvercinlerin (Columba livia domestica) Ektoparazitleri : Bayram ŞENLİK*, Ender GÜLEĞEN, Volkan AKYOL Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 29 (2), 100-102, 2005 Bursa nın 10 değişik semtinden toplam 100 evcil güvercin ektoparazitler yönünden muayene edilmiş, bunlardan % 72 si enfeste bulunmuş ve üç tür tespit edilmiştir. Muayene edilen güvercinlerin % 47 sinde Goniocotes bidentatus, % 44 ünde Columbicola columbae ve % 1 inde de Menopon gallinae saptanmıştır. Enfestasyon oranı gençlere (% 64.5) göre erişkinlerde (% 75.3) daha yüksek bulunmasına rağmen yaş grupları arasında önemli bir fark saptanmamıştır. Erkek (%73.3) ve dişilerin (%70.9) enfestasyon oranları arasında da istatistiki olarak bir fark bulunamamıştır. En yüksek enfestasyon oranı yaz aylarında (% 84) gözlenirken en düşük oran ise ilkbahar aylarında (% 48) gözlenmiştir. : Bursa, ektoparazit, evcil güvercin e-mail : *bsenlik@uludag.edu.tr 159

: Bir At Çiftliğinde Bovicola (Damalinia) equi (Linnaeus,1758) Enfestasyonu ve Tedavisi : Ender GÜLEĞEN*, Veli Yılgör ÇIRAK Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 29 (3), 183-184, 2005 Atlarda bit enfestasyonları, genellikle kış aylarında oluşan, şiddetli kaşıntı ve kılların karışıklığı ile karakterizedir. Atlarda iki bit türü; Bovicola equi ve Haemotopinus asini tanımlanmaktadır. Türkiye de bu iki türün bulunuşu ve yayılışı ile ilgili veriler yeterli değildir. Bu makalede bir safkan at çiftliğinde B. equi ile enfeste bulunan iki at bildirilmektedir. Atlar propoxur ile tedavi edilmiş, ilaçlamadan on gün sonra yapılan kontrolde bit veya nimf tespit edilmemiştir. : At, Bovicola (Damalinia) equi, propoxur e-mail : *parasite@uludag.edu.tr 160

: Bursa Evlerinde Bulunan Ev Tozu Akar Türleri : Ender GÜLEĞEN*, Oya GİRİŞGİN, Figen KÜTÜKOĞLU, Onur GİRİŞGİN, Şevki COŞKUN Yayınlandığı Yer : T. Parazitol. Derg., 29 (3), 185-187, 2005 Bursa evlerinde akar yaygınlığını belirlemek amacıyla; 64 evden toplanan toz (32 sobalı, 32 kaloriferli) örnekleri incelenmiş, 22 (%34.38) evin bir veya birkaç tür akar ile enfeste olduğu tespit edilmiştir. İncelenen sobalı evlerin %50.00 si ile kaloriferli evlerin %18.75 inde akarların bulunduğu belirlenmiştir. Akarlardan Dermatophagoides pteronyssinus (%58.34) en yüksek oranda tespit edilirken, Glycyphagus domesticus (%16.67), Dermatophagoides spp. (%12.50), D. farinae (%4.16), Tyrophagus sp. (%4.16) ile Acaridae (%4.16) oranlarında teşhis edilmiştir. : Ev tozu, akar, yayılış, Bursa e-mail : *parasite@uludag.edu.tr 161

: Evcil Güvercinlerde (Columba livia domestica) Haemoproteus columbae nın Yaygınlık ve Yoğunluğu : Bayram ŞENLİK*, Ender GÜLEĞEN, Volkan AKYOL Yayınlandığı Yer : Indian Vet. J., 82 (9), 998-999, 2005 Güvercinlerden hazırlanan frotilerde % 21 yaygınlık oranı ile sadece Haemoproteus columbae bulunmuştur. Parazitin yagınlığı genç güvercinlerde (%25.8) erişkinlere göre (%18.8) daha yüksek olmasına rağmen yaş grupları arasında enfeksiyonun yaygınlığı ile ilgili önemli bir fark bulunmamıştır. H. Columbae nın yaygınlığı açısından erkek (%20) ve dişi (%21.8) güvercinler arasında da bir fark bulunmamıştır.. En yüksek enfeksiyon oranı (%44) sonbahar aylarında gözlenirken (p<0.05, n:27), en düşük oran (%12) bahar (n:25) ve yaz aylarında (n:25) gözlenmiş; kış aylarında ise yaygınlık %13 (n:23) olarak belirlenmiştir. Enfekte güvercinlerde paraziteminin yoğunluğu her 200 alanda 1-732 enfekte eritrosit olarak belirlenmiştir. Pozitif preparatların %52.4 ünde 1-50 enfekte eritrosit,, %4.8 inde 51-100 enfekte eritrosit, %19 unda 101-200 eritrosit, %19 unda da 201-300 enfekte eritrosit saptanmıştır. Pozitif preparatların sadece %4.8 inde 500 den fazla enfekte eritrosit saptanmıştır. : Haemoproteus columbae, evcil güvercin yaygınlık, yoğunluk e-mail : *bsenlik@uludag.edu.tr 162

: Bursa Yöresindeki Evcil Güvercinlerde (columba lıvıa) Helmint Enfeksiyonarının Yaygınlığı ve Yoğunluğu Üzerine Yaş, Cinsiyet ve Mevsimin Etkisi : Bayram ŞENLİK*, Ender GÜLEĞEN, Volkan AKYOL Yayınlandığı Yer : Acta Veterinaria Hungarica, 53 (4), 449-456, 2005 Bu çalışma Nisan 2002-Mart 2003 tarihleri arasında Bursa yöresindeki evcil güvercinlerde bulunan helmint türlerini belirlemek ve enfeksiyonların yaygınlık ve yoğunluğu üzerine yaş, cinsiyet ve mevsimin etkisini saptamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Toplam 100 (31 genç, 69 erişkin) evcil güvercine nekropsi yapılmıştır. Nekropsi sonuçlarına göre 74 güvercin helmintlerle enfekte bulunmuştur. Baruscapillaria obsignata (%63), Ascaridia columbae (%42) ve Raillietina echinobothrida (%1) olmak üzere 3 helmint türü saptanmıştır. Konak yaş ve cinsiyetinin B. obsignata ve A. columbae nın yaygınlığı üzerine önemli bir etkisi bulunmamıştır. A. columbae enfeksiyonları sonbahar aylarında daha yüksek oranda bulunurken, B.obsignata nın prevalansı ile ilgili mevsimler arasında bir fark saptanmamıştır. B. obsignata ve A. columbae erişkinlerde genç güvercinlere göre daha yoğun bulunurken cinsiyetler arasında önemli bir fark bulunmamıştır. B. obsignata en yoğun olarak sonbahar aylarında saptanırken, A. columbae nın yoğunluğu ile ilgili mevsimler arasında bir fark bulunmamıştır. Elde edilen bulgular bu çalışma alanı ile benzer klimatik şartlara sahip bölgelerde güvercin yetiştiricelerinin sonbaharda erişkin güvercinlerde B. obsignata ve A. columbae enfeksiyonlarına dikkat etmeleri gerektiğini ortaya koymuştur. : Helmint, güvercin, yaş, cinsiyet, mevsim e-mail : *bsenlik@uludag.edu.tr 163