Dış Kapak T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü TASARIM PROJESİ YAZIM KILAVUZU Öğrenci numarası Adı Soyadı Veya grup üyelerinin numaraları, ad ve soyadları Danışman Ocak, 2012 TRABZON
Dış kapağın arkası boş
İç Kapak T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü TASARIM PROJESİ YAZIM KILAVUZU Öğrenci numarası Adı Soyadı Veya grup üyelerinin numaraları, ad ve soyadları Danışman Unvanı, Adı ve Soyadı Ocak, 2012 TRABZON
İç kapağın arkası boş
TASARIM PROJESİ ONAY FORMU. tarafından yönetiminde hazırlanan. başlıklı lisans tasarım projesi tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiştir.... Yönetici...... Jüri Üyesi Jüri Üyesi Prof. Dr. İsmail H. ALTAŞ Bölüm Başkanı
Onay formu sayfasının arkası boş
ÖNSÖZ Bu kılavuzun ilk taslaklarının hazırlanmasında emeği geçenlere, kılavuzun son halini almasında yol gösterici olan kıymetli hocam Sayın a şükranlarımı sunmak istiyorum. Ayrıca bu çalışmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ne Mühendislik Fakültesi Dekanlığına ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanlığına içten teşekkürlerimi sunarım. Her şeyden öte, eğitimim süresince bana her konuda tam destek veren aileme ve bana hayatlarıyla örnek olan tüm hocalarıma saygı ve sevgilerimi sunarım. Aralık, 2011 Adı Soyadı NOT: Bu önsöz örnektir. Kişiler kendi hazırlayacakları önsözde değişiklik yapabilirler. Eğer projenin yapılmasında Bölüm üzerinden maddi destek sağlanmışsa KTÜ Rektörlüğü, Fakülte Dekanlığı ve Bölüm Başkanlığına mutlaka teşekkür edilmelidir. v
Önsöz sayfasının arkası boş vi
İÇİNDEKİLER Tasarım Projesi Onay Formu Önsöz İçindekiler Özet iii v vii ix 1. Giriş 1 1. 1. Mühendislik Eğitiminde Hedeflenen Bölüm Program Çıktıları 1 1. 2. Tasarım Projesi Uygulama Yönergesi 2 2. Tasarim Projesi Öneri Raporu 4 2.1. Kapak Sayfası 2.2. Önsöz, İçindekiler ve özet 2.3. Giriş 2.4. Problemin Tanımı ve Varılmak İstenen Hedef 2.5. Katkılar 2.6. Yöntem 2.7. Çalışmalar 2.8. Çalışma Takvimi 2.9. Başarı Ölçütleri, Standartlar ve Kısıtlar 2.10. Araştırma olanakları 2.11. Kaynakça 2.12. Malzeme/Techizat olanakları 2.13. Son sayfa 3. Proje Öneri Formu 4. Ekler vii
viii
ÖZET Bu kılavuz, KTÜ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünde Tasarım Projesi dersi raporlarının nasıl hazırlanacağını açıklamaktadır. Tasarım Projesi raporu hazırlanırken özet, giriş ve sonuç bölümlerinin en çok okunan bölümler olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Bu üç bölüm okuyucuya konu hakkında genel bilgi verir. Bu sebeple proje konusu ve önemli sonuçlar bu bölümlerde açıkça yazılmalıdır. Özet yazılırken amacın okuyucuya proje hakkında genel fikir vermek olduğu unutulmamalıdır. Özetin ilk paragrafı proje konusunu tanımlamalıdır. Diğer paragraflarda projenin içeriği ve amaçları anlatılarak kullanılan yöntemler ve sonuçlardan bahsedilmelidir. Özet, bitmiş bir projeyi anlattığı için anlatımda yapılmıştır, tamamlanmıştır, uygulanmıştır gibi edilgen yapı kullanılmalıdır. ix
x
1. GİRİŞ Karadeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümlerinden mezun olurken mühendis adayları tarafından gerçekleştirilecek Tasarımm Projesi raporu bu kılavuzda açıklanan kurallara göre yazılır. Belirtilen kurallara uygun yazılmamış raporlar ilgili sınav değerlendirme komisyonlarınca kabul edilmez. Öğrenciler Elektrik-Elektronik Mühendisliği alanında Mühendislik Eğitiminde Hedeflenen aşağıdaki Program Çıktılarını da dikkate alarak bir konuya açıklık getiren, bir problemi çözen veya bir uygulamayı ele alan bir proje teklifini bu derse kayıt oldukları dönemin ikinci ders haftasının son gününe kadar proje danışmanına sunarlar. 1.1. Mühendislik Eğitiminde Hedeflenen Bölüm Program Çıktıları: KTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünü başarıyla tamamlayan biri; 1. Matematik, fen ve mühendislik bilgi ve deneyimlerini uygulayabilir. 2. Deney tasarlama, yapma ve sonuçlarını analiz edebilir. 3. Gerekli performans ölçütlerini karşılayacak biçimde bir sistem ya da süreci tasarlayabilir. 4. Çok disiplinli takımlarda çalışma ve bilgi paylaşımı yapabilir. 5. Mühendislik problemlerini tanımlayıp özgün çözümler bulabilir. 6. Mesleki ve etik sorumluluk edinip, mesleğini doğru amaçlar için kullanarak insanlık yarına çalışma yapabilir. 7. İletişim kurma, kendisini özgürce ifade edbilme ve yeni fikirler geliştirme becerisine sahip olabilir. 8. Mühendislik çözümlerinin evrensel ve toplumsal boyutlarda etkilerini anlamak için gerekli genişlikte eğitime sahip olabilir. 9. Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci ve bunu gerçekleştirebilme becerisine sahip olabilir. 10. Çağın sorunları hakkında bilgili olmak ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği alanındaki mesleğini kendi ve toplum menfaatleri için severek ve inanarak yapma isteğine sahip olabilir. 11. Elektrik-Elektronik Mühendisliği uygulamaları için gerekli olan teknikleri ve modern araçları kullanma becerisine sahip olabilir. 12. Zaman yönetimi yapabilme ve meslek gelişimini planlayabilme becerisine sahip olabilir. 13. Elektrik-Elektronik Mühendisliği ile ilgili proje planlaması yapma ve detay belirleyebilme becerisine sahip olabilir. 14. Literatür takibi, teknik sunu yapma, anlama ve makale yazma seviyesinde İngilizce bilgisine sahip olabilir. 15. Yenilikçi ve sorgulayıcı düşünüp, kalıp dışı yollar bulabilme becerisine sahip olabilir. Tasarım Projesi dersi kapsamında yapılacak işlemler Tasarım projesi Uygulama Yönergesi nde belirtilen esaslara göre yürütülür. Bu esaslar aşağıda sıralanmıştır. 1
1.2. Tasarım Projesi Uygulama Yönergesi. 1. Öğrencilerin derse yazılım işlemi bitince, Elektrik ve Kontrol alanını veya Elektronik ve Haberleşme alanını seçmiş öğrenci sayıları ve öğretim üyelerinin çalışma alanları dikkate alınarak öğrenciler mümkün olduğunca eşit sayıda öğretim elemanlarına dağıtılır. 2. Öğretim elemanları proje danışmanlığı yapacakları öğrencileri 2-3 veya 4 kişilik gruplara ayırarak her gruba bir proje verir. Veya öğrenciler kendi aralarında grup oluşturarak proje önerisi hazırlayıp proje danışmanına sunarlar. 3. Tasarım Projesi dersi kapsamında yaptırılacak projeler Mühendislik eğitiminde hedeflenen program çıktılarını da dikkate alarak bir konuya açıklık getiren, bir problemi çözen veya bir uygulamayı ele alan pratik ve uygulama gerektiren türden olmak zorundadır. Bu projeler tek başına bir sistem tasarlama ve kurma şeklinde olabileceği gibi uygulamadaki büyük bir projenin parçası şeklinde de olabilirler. Hazırlanacak tasarım projeleri, mühendislik standartlarını ve gerçekçi kısıtları (ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi) içerecek şekilde hazırlanmalıdır. Yapılan çalışmanın konusuna göre uygulanacak standartlar, ekonomik kısıtlamalar, çevre etkisi değerlendirmesi, projenin sürdürülebilir ve üretilebilirliği, etik kurallara uygunluğu, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlara yol açıp açmayacağı açıkça belirtilmelidir. 4. Tasarım Projesi dersinde verilen projeler bir sonraki dönemde aynı öğrenciler tarafından alınacak olan Bitirme Projesi dersi de göz önünde bulundurularak en geç 2. Haftanın sonuna kadar belirlenir ve proje danışmanları tarafından 3. Ders haftasında Bölüm kuruluna bilgi verilir. 5. Proje konusu belirlenen grup projenin teknik detaylarını kâğıt üzerinde veya bilgisayar ortamında tasarlar ve projelendirerek en geç 4. Haftanın sonuna kadar kendine bir yol haritası çıkarır. Proje danışmanı 3. Maddenin 2. Paragrafında belirtilen standart ve kısıtları sorgular ve öğrencilerin projelerini bu kısıtlar çerçevesinde hazırlamalarını sağlar. Yapılacak projenin konusuna göre uygulanacak standartlar ve kısıtlarda farklılıklar olacağından hangi standartların ve kısıtların uygulanacağı proje danışmanı tarafından açıkça belirlenir ve öğrencilere yazılı olarak iletilir. 6. Beşinci haftadan başlayarak grup üyeleri her hafta en az bir defa Danışmanları gözetiminde toplanarak proje üzerinde birlikte çalışıp haftalık ilerleme raporu hazırlarlar. Bu toplantıların süresi 3 saatten az olamaz. Danışman bu toplantılarda yoklama alarak öğrencilerin devamını kontrol eder. 7. Ara sınav haftasında Danışman öğrenci veya grupların 5. Maddede belirtilen tasarımlarını ve bu tasarımdan sonra gösterdikleri performanslarını içeren ara raporlarını dikkate alarak bir değerlendirme yapar. Bu değerlendirme Ara sınav notu olarak kaydedilir. Grupların devam eden haftalık toplantılarında sunacakları ilerleme raporlarına göre Danışman gruplara Yarıyıl Çalışma Notu verir. 8. Gruplar Tasarım Projesi dersi kapsamında yaptıkları projelerini ve bu projeleri anlatan sonuç raporlarını derslerin son gününe kadar danışmanlarına teslim ederler. Çalışma kapsamında uygulanan standartlar ve Madde 3 de belirtilen kısıtlar 2
hazırlanan raporda açıkça belirtilir. Raporların hazırlanmasında Tasarım Projesi Yazım Klavuzuna uyulur. 9. Her grup ya da öğrenci, kendi Sonuç Raporunu 20 Dakikalık bir sunum ile tüm bölüm öğrenci ve öğretim elemanlarına açık olarak 3 kişilik değerlendirme kuruluna sunar. Sunumu grup üyeleri paylaşarak yaparlar. Sunum sonunda çalışma ile ilgili sorular sorulabilir. Sonuç Raporu, Sunum Performansı ve Sorulara verilen yanıtlar dikkate alınarak Final Sınavı yerine geçmek üzere bir değerlendirme notu verilir. Bu değerlendirme Tasarım Projesi Değerlendirme Formu üzerinden yapılarak sınav jürisi tarafından imzalanır ve kayıt altına alınır. 3
2. TASARIM PROJESİ ÖNERİ RAPORU Tasarım Projesi Uygulama Yönergesine gore öğrenciler en geç 2. Ders haftasının sonuna kadar proje danışmanlarına bir proje önerisi sunmak ya da proje danışmanlarının verdiği konuda bir proje önerisi hazırlamak sorundadırlar. Sunulacak projeler arasında bir standart oluşturmak için önerilecek projeler bu taslağa göre hazırlanacaktır. Bu taslağa göre proje önerisi hazırlayıp zamanında vermeyen veya proje önerisi bölüm kurulundan kabul onayı almayan öğrenciler başarısız sayılırlar. Bu klavuz aslında Proje Önerisi Raporu hazırlamak için bir örnektir. Rapor, burada olduğu gibi kapak sayfası, önsöz, içindekiler, özet gibi giriş sayfalarını içermeli, daha sonra da giriş ve detay bölümlerini içerip sonuçlar, değerlendirmeler, öneriler ve kaynaklarla son bulmalıdır. Bu içerik aşağıda açıklanmaktadır. 2.14. Kapak Sayfası Proje konu başlığı ve ait olduğu dönem. Öğrencilerin isimleri (tek veya gruptakiler), Projeye onay veren proje danışmanının; ismi, imzası ve tarih. Bu klavuzun kapak sayfası bir örnektir. 2.15. Önsöz, İçindekiler ve özet Bu klavuzda verilen örnekler gibi. 2.16. Giriş Konu ve problemle ilgili genel bilgi verilir. i. Çalışmanın konusu açıklanır. ii. Literatür araştırması yapılır ve projenin temel alacağı kaynaklar referanslarıyla verilir. iii. Yapılmak istenen yazılır. 2.17. Problemin Tanımı ve Varılmak İstenen Hedef Önerilen çalışmanın kapsamı ve gerçekleştirilmek istenen teknik hedefler detaylı olarak anlatılır ve amaç ile ilişkisi açıklanır. (Örneğin 0-180 derece arasında düzlemde hareket eden araçları tespit edip, onlara %1 hata ile kilitlenen ve onların hareketlerini %2 lik sapma ile takip edebilen bir hareketli nesneleri izleyen radar sistemi gerçeklenmesi gibi). 4
2.18. Katkılar Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda akademik (eğitim ve bilim açısından) ve teknoloji uygulamalarına sağlanabilecek yararlar tartışılır. 2.19. Yöntem Tasarlanacak devre, system, süreç veya yazılacak programlar çok kısaca açıklanır ve blok şemaları çizilir. Çalışmada nelerin piyasadan satın alınacağı, nelerin tasarım ürünü olacağı belirtilir. 2.20. Çalışmalar Her öğrencinin projedeki işlevi, sorumluluğu ve çalışma hedefleri belirtilir ve bir Görev-Kişi çizelgesi oluşturulur. Bu çizelge çalışma takvimine uygun olmalıdır. 2.21. Çalışma Takvimi Projede yer alacak başlıca iş türleri ve bunlar için önerilen zamanlama düzeni uygun bir biçimde verilir. Projenin belli başlı aşamaları ve bunların her birinin ne zaman gerçekleşeceği açıkça belirtilir. 2.22. Başarı Ölçütleri, Standartlar ve Kısıtlar Hangi işlemlerin hangi ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği belirtilir. Bu ölçüler açık olarak sıralanır, her birinin önem derecesi açıklanıp başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek yüzdeler verilir.(tasarım Projesi değerlendirme Formu dikkate alınır). Tasarlanan sistemde kullanılan veya uyulan standartlar ve kısıtlar açıkça belirtilir ve Standart ve Ksıtlar Formu doldurularak proje dosyasına EK-1 olarak konur. 2.23. Araştırma olanakları Proje çerçevesi içinde kullanılması planlanan her türlü araştırma olanağı ve teçhizat belirtilir. 5
2.24. Kaynakça Varsa projede atıfta bulunulan kaynaklar metin içerisinde kullanılma sırasına göre sıralanır. Kaynakların metin içerisinde kullanımı ve burada listelenmesinde Bitirme Projesi yazım Klavuzunda da açıklanan IEEE yazım kuralları uygulanır. 2.25. Malzeme/Techizat olanakları Projenin yaklaşık toplam maliyeti çıkarılır ve bir Malzeme/Techizat Maliyet çizelgesi oluşturulur. 2.26. Son sayfa Son sayfaya öğrenciler Numara ve isimlerini yazıp, imzalarlar. 3. Proje Öneri Formu Öğrenciler bu raporda detaylandırdıkları proje öneri bilgilerini kullanarak KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi web sayfasında yer alan Proje Öneri Formunu doldurup bu rapora EK-2 olarak eklerler. 4. Ekler Varsa ekler bu kısma konur. Ek olarak kullanılacak dökümanlar genellikle kullanılan malzemelere ait veri çizelgeleri, yazılım detayları, formül ispatları gibi çalışmanın ana temasını oluşturmaktan çok bilgi vermek amacıyla kullanılan dökumanlardır. 6
EK1 : Standartlar ve Kısıtlar Tasarım Projesinin hazırlanmasında Standart ve Kısıtlarla ilgili olarak, aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız.... 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü?...... 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız?... 4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir?... 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi...... b) Çevre sorunları:...... c) Sürdürülebilirlik:...... d) Üretilebilirlik:...... e) Etik:...... f) Sağlık:...... g) Güvenlik:...... h) Sosyal ve politik sorunlar:...... Not: Gerek görülmesi halinde bu sayfa istenilen maddeler için genişletilebilir. Projenin Adı Projedeki Öğrencilerin adları Tarih ve İmzalar 7
EK 2: KTÜ BAP Proje Öneri Formu KTÜ Bilimsel Araştırmalar Proje öneri formu bölüm web sayfasından veya KTÜ BAP Birimi web sayfasından indirilip doldurularak bu rapora eklenmelidir. 8