Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni / 21 Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta yurt içi piyasalarda, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye ekonomisine ilişkin yaptığı değerlendirmeler ve Merkez Bankası nın aldığı faiz indirim kararı etkili oldu. Küresel piyasalarda ise, Avrupa Merkez Bankası nın ekonomiyi destekleyici yönde karar alacağı beklentisi ve Fed in Nisan toplantısına ilişkin tutanaklarının olumlu algılanması risk iştahının artmasına katkıda bulundu. Hafta başında uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye ve Rusya başta olmak üzere bazı ülkelerde enflasyonun merkez bankalarının hedeflerinin oldukça üzerine yükseldiğini ve bu durumun kamu kesimi ile şirket borçlanmalarında kredi notu açısından olumsuz etki yaratacağını açıkladı. Türkiye nin kredi notunu Baa3 ile yatırım yapılabilir seviyede tutan Moody s, kredi notu görünümünü Nisan ayında negatife çevirmişti. Bir diğer kredi derecelendirme kuruluşu S&P ise gözden geçirme raporunda Türkiye'nin kredi notunu BB+ olarak teyit ederken, kredi notu görünümünü negatifte tuttu. Söz konusu kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin bir kademe altında bulunuyor. S&P tarafından yapılan değerlendirmede ihracat büyümesindeki iyileşmeyle ekonominin kademeli olarak dengelendiği belirtilirken, negatif görünümün Türkiye'ye ilişkin ekonomik beklentilerle ilgili risklerin devam ettiği görüşünü yansıttığı vurgulandı. Değerlendirmede ayrıca, Türkiye'de siyasi ortamın daha az öngörülebilir hale geldiği belirtilerek, bu durumun ekonomi üzerinde baskı oluşturabileceğine dikkat çekildi. TCMB Perşembe günü gerçekleştirdiği PPK toplantısında manşet ve çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükseliş eğilimine rağmen politika faizi olan 1 hafta vadeli repo faiz oranını 50 baz puan indirerek %9,5 düzeyine çekerken, faiz koridorunun alt ve üst bandında herhangi bir değişikliğe gitmedi. Toplantı sonrasında yayımlanan açıklamada, son dönemde azalan belirsizlikler ve risk primi göstergelerindeki iyileşme paralelinde piyasa faizlerinde düşüş gözlendiği ve bu gelişmenin politika faizinde indirime olanak sağladığı ifade edildi. Bununla birlikte TCMB, enflasyon beklentilerinin, fiyatlama davranışlarının ve enflasyonu etkileyen diğer unsurların yakından izleneceğini ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini vurguladı. TCMB nin faiz koridorunun üst bandında indirime gitmemesi, gerektiğinde alınacak likidite önlemleri ile istenilen ölçüde sıkılaşma sağlanabileceği anlamına geliyor. Fitch TCMB nin kararının ardından yaptığı açıklamada, TCMB nin gerçekleştirdiği faiz indiriminin karmaşık mesajlar içerdiğini ve bankanın kredibilitesini olumsuz yönde etkileyebileceğini ifade etti. Fitch, cari açıkta önemli ve kalıcı düşüş, dış finansmanda iyileşme ve daha düşük bir enflasyon oranını kredi notunu olumlu yönde etkileyecek unsurlar olarak sıraladı. Avru pa Merkez Ban kası nın Haz iran ayın da gerçekleştireceği toplantısında ekonomiyi destekleyici yönde adım atacağı beklentisi piyasaları olumlu yönde etkilemeye devam ediyor. Bu beklenti çerçevesinde EUR/USD paritesinde gerileme gözlenirken, küresel çapta borsa endeksleri genel olarak artış eğilimi sergiledi. ABD de Fed in 29-30 Nisan da gerçekleştirdiği Açık Piyasa Komitesi toplantısının tutanakları geçtiğimiz hafta küresel piyasalar tarafından yakından takip edilen bir diğer gelişme oldu. Tutanaklara göre toplantıda parasal genişleme politikalarından çıkış süreci ele alındı ve piyasayı önceden bilgilendirmenin önemli olduğu belirtildi. Ancak, çıkış stratejisinde kullanılacak politika enstrümanlarına ve zamanlamaya dair kesin bir karara varılmadı. Ayrıca, tutanaklarda ekonomik aktivitedeki iyileşmenin devam ettiği ifade edilirken, izlenmiş olan gevşek para politikasının enflasyon riski yaratmasının öngörülmediği belirtildi. Tutanaklar, Fed in ekonomiyi destekleyici yöndeki duruşunu devam ettirdiği şeklinde yorumlanarak piyasalarca olumlu karşılandı. Japonya Merkez Bankası (BoJ) toplantısında mevcut gevşek para politikasını sürdürme kararı alırken, toplantı sonrası yaptığı açıklamada ekonominin tedrici şekilde toparlanmakta olduğunu, şirket kârlarının iyileşmesine bağlı olarak sermaye harcamalarının ılımlı şekilde arttığını belirtti. Son aylarda sergilediği nispeten zayıf ekonomik görünüm nedeniyle küresel iktisadi faaliyet için bir risk unsuru olarak değerlendirilen Çin de imalat PMI verisi Mayıs ayında 49,7 seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu verinin art arda beşinci HAFTALIK VERİLER (23 Mayıs) 16.May 23.May Değişim (%) 16.May 23.May Değişim (%) BIST-100 75.009 78.061 4,07 EUR/USD 1,3692 1,3633-0,43 Gösterge Tahvil Faizi %9,20 %8,76-0,44 (1) USD/TL 2,0991 2,0806-0,88 ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi %2,52 %2,53 0,02 (1) EUR/TL 2,8745 2,8358-1,35 EMBI+ (baz puan) 311 304-7 (1) ALTIN (USD/ons) 1.293 1.293-0,04 EMBI+ Türkiye (baz puan) 229 221-8 (1) PETROL (USD/varil) 110,7 110,3-0,36 (1) Haftalık fark alınmıştır.
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni ayında da 50 seviyesinin altında kalmasına rağmen beklentilerin üzerinde açıklanarak son beş ayın en yüksek seviyesine çıkması, Çin de ekonomik aktivitenin söz konusu dönemde sınırlı bir toparlanma eğilimi sergilediğine işaret etti. Euro Alanı nda Mayıs ayında tüketici güveni öncü verisi son altı buçuk yılın en yüksek seviyesinde açıklanırken, kredi derecelendirme kuruluşlarının haftanın son işlem gününde gerçekleştirdiği not artışları dikkat çekti. S&P İspanya nın kredi notunu BBB- den BBB ye yükseltirken, kredi notu görünümünü durağan olarak belirledi. S&P karara gerekçe olarak istihdam piyasasındaki iyileşmeyi ve diğer yapısal reformları gösterdi. Bir diğer kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ise Yunanistan ın kredi notunu B- den B ye yükseltti. Euro Alanı ekonomisine ilişkin olumlu gelişmelere rağmen ekonomik aktivitedeki toparlanmanın henüz istenilen düzeyde gerçekleşmediği ifade ediliyor. Nitekim ECB Başkanı Mario Draghi Mayıs ayındaki para politikası toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada ekonomik toparlanmanın halen zayıf olduğunu ve enflasyonun düşük seviyesinden endişe duyulduğunu ifade etmişti. Bu çerçevede, İtalya ve İspanya da önümüzdeki hafta açıklanacak enflasyon verileri Haziran ayındaki ECB toplantısı öncesinde önem arz ediyor. Haftalık Veri Gündemi Dönemi Piyasa Beklentisi 26 Mayıs 15.07.2015 İtfa Tarihli Kuponsuz Devlet Tahvilini Yeniden İhracı 27 Mayıs 20.03.2024 İtfa Tarihli Sabit KuponluDevlet Tahvilinin Yeniden İhracı 19.05.2021 İtfa Tarihli Değişken Faizli Devlet Tahvili İhracı TCMB-TÜİK Tüketici Eğilim Anketi ve Tüketici Güven Endeksi Mayıs ABD The Conference Board Tüketici Güven Endeksi Mayıs 83,0 ABD Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri Nisan %0,4 28 Mayıs Euro Alanı EC Ekonomik Güven Endeksi Mayıs 102,2 29 Mayıs TCMB Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti TCMB Finansal İstikrar Raporu ABD GSYH Büyüme Verisi (Revizyon) 2014 1. Çeyrek -%0,2 30 Mayıs TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri Nisan Almanya Perakende Satışlar Verisi Nisan İspanya Tüketici Fiyat Enflasyon Mayıs yıllık %0,2 İtalya Tüketici Fiyat Enflasyonu Mayıs yıllık %0,5 ABD Reuters/University of Michigan Tüketici Güven Endeksi Mayıs 82,5 ABD Kişisel Tüketim Harcamaları Verisi Nisan %0,2 ABD Kişisel Gelir Verisi Nisan %0,4 2
May.13 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Hisse Senedi Piyasaları Tahvil-Bono Piyasaları BIST ENDEKSLERİ 16.May 23.May Değişim (%) BIST- 100 75.009 78.061 4,07 BIST- 30 92.002 96.046 4,39 BIST- Sınai 68.020 69.549 2,25 BIST- Hizmetler 53.875 54.669 1,47 BIST- Mali 102.181 107.791 5,49 Resmi tatil nedeniyle Pazartesi kapalı olan Borsa İstanbul, Salı günü bankacılık hisselerine gelen alımların desteğiyle gelişmekte olan ülkelere paralel olarak yükseldi. TCMB nin faiz indirimine gideceği beklentilerine bağlı olarak piyasada PPK toplantısı öncesinde alıcılı bir seyir izlendi. Perşembe günü, TCMB nin PPK toplantısında politika faizini 50 baz puan indirmesinin ardından hızla yükselen BIST-100 endeksi günü %2,1 artışla kapattı ve son 7 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Cuma günü nispeten yatay hareket eden BİST-100 endeksi haftalık bazda %4,1 oranında yükseldi ve haftayı 78.061 puandan kapattı. 9,5 9,3 9,1 8,9 8,7 8,5 TL Getiri Eğrisi (%) 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 10 Yıl 16 Mayıs 23 Mayıs Hazine nin Salı günü gerçekleştirdiği ihalelere talep yüksek olurken, borçlanma maliyetleri bir miktar geriledi. İhaleler sonrasında getiri eğrisinin uzun vadeli tarafında faizler aşağı yönlü hareket etti. Politika faizinde indirim beklentisinin de etkisiyle TCMB PPK toplantısı öncesinde gerileyen faizlerde, toplantı sonrasında faiz indirim kararıyla beraber düşüş devam etti. 24 Şubat 2016 itfa tarihli gösterge tahvilin faizi bir önceki haftaya göre 44 baz puan gerileyerek Cuma gününü %8,76 dan kapattı. 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 Borsa İstanbul - BIST 79.000 78.000 77.000 76.000 75.000 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0 Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz (%) 8,76 1,45 0 74.000 16.May 20.May 21.May 22.May 23.May İşlem Hacmi (milyon TL) BIST-100 Endeksi (sağ eksen) Gösterge Tahvil Faizi Beklenen Reel Faiz * Kaynak: Borsa İstanbul, İktisadi Araştırmalar Bölümü * Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir. 3
May.13 May.13 May.13 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Döviz Piyasaları Eurotahvil Piyasaları DÖVİZ KURLARI 16.May 23.May Değişim (%) Dolar 2,0991 2,0806-0,88 Euro 2,8745 2,8358-1,35 Sepet (¹) 2,4868 2,4582-1,15 EUR/USD Paritesi 1,3692 1,3633-0,43 USD/JPY Paritesi 101,49 101,96 0,46 (¹) 0,5 USD + 0,5 EUR Geçtiğimiz haftanın ilk işlem günü döviz piyasalarında nispeten sakin geçerken, ECB nin parasal genişlemeye gideceği beklentisi Euro üzerinde baskı kurmaya devam etti. ECB Başkanı Mario Draghi, 8 Mayıs taki açıklamasında büyümeyi desteklemek adına önümüzdeki ay harekete geçilebileceğini ifade etmişti. Çin PMI verisinin beklentileri aşması da risk iştahının artmasına neden olurken EUR/ USD paritesi haftalık bazda %0,5 oranında gerileyerek haftayı 1,3633 seviyesinden kapattı. Yurtiçinde ise TL, haftanın ilk yarısında kurumsal döviz talebinin de etkisiyle Euro ve Dolar karşısında geriledi. TCMB nin faiz indirim kararının ardından başta bir miktar değer kaybı yaşayan TL, gelişmekte olan piyasalarda artan risk iştahı paralelinde gün içinde yönünü yukarıya çevirdi ve kayıplarını geri aldı. Haftalık bazda Euro karşısında %1,4 değer kazanan TL nin Dolar karşısındaki değer artışı ise %0,9 olarak kaydedildi. 450 400 350 300 250 200 150 EMBI+ ve Türkiye Spread (baz puan) EMBI+ Türkiye Bir önceki haftanın son günlerinde gelişmiş ülkelerin piyasalarında yaşanan yükselişlerin ardından geçtiğimiz hafta eurotahvil piyasası açısından nispeten sakin başladı. Veri akışının durgun olduğu haftanın ilk günlerinde risk iştahının zayıf olduğu gözlendi. Çin de PMI verisinin, eşik değer olan 50 puan seviyesinin altında kalmakla birlikte beklentilerin üzerinde açıklanması ilerleyen günlerde risk iştahını bir miktar artırırken, ECB nin parasal genişlemeye gideceği beklentisi ile faizler bir miktar geriledi. Fed toplantı tutanaklarının ise piyasa üzerinde kayda değer bir etkisi olmadı. Bu gelişmelere bağlı olarak gelişmekte olan eurotahvillerine ait risk primi 7 baz puan düşüşle 304 düzeyine gerilerken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primi 8 baz puan geriledi ve 221 e indi. 1,40 Pariteler 110 3,5 EMBI+ Endeks ve ABD Tahvil Getirisi 740 1,38 1,36 1,34 1,32 1,30 1,28 105 100 95 3,0 2,5 2,0 1,5 720 700 680 660 640 620 1,26 90 1,0 600 EUR/USD USD/JPY (Sağ Eksen) ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi (%) EMBI+ (Sağ Eksen) Kaynak: Reuters, JP Morgan 4
May.13 May.13 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Emtia Piyasaları 1.500 Altın Fiyatı (USD/ons) 120 Brent Türü Petrol Fiyatı (USD/varil) 1.400 115 110,7 1.300 1.200 1.293 110 105 100 1.100 95 Önceki haftaların aksine altın fiyatları geçtiğimiz hafta dar bir bantta seyretti. Ukrayna da devam eden gerginliğe rağmen gerek fiziki altın talebinin, gerekse altın fonlarından kaynaklanan talebin zayıf seyri, ayrıca Fed toplantı tutanaklarının yakın zamanda bir faiz artırımının gündemde olmadığı yönünde yorumlanması altın fiyatlarını baskıladı. Haftalık bazda %0,04 düşen altın fiyatları Cuma gününü USD/ons 1.293 seviyesinden kapattı. Libya da yaşanan çatışmaların OPEC üyesi bu ülkeden petrol ihracatı konusunda endişeleri artırması nedeniyle petrol fiyatları haftanın ilk günlerinde yükseliş eğilimindeydi. ABD ham petrol stoklarında meydana gelen beklenmedik gerileme ve Çin de imalat sanayiinin ivme kazandığını gösteren veriler de fiyatları yukarı yönde etkiledi. Öte yandan, petrol fiyatlarının son iki buçuk ayın en yüksek düzeyine ulaşmasına bağlı olarak tetiklenen kâr satışları, fiyatların haftanın son iki gününde gerilemesine neden oldu. Önceki haftaya göre %0,36 gerileyen brent türü petrolün spot fiyatı Cuma gününü USD/varil 110,31 düzeyinden kapattı. Haftalık bazda gerilemesine rağmen gerek Ukrayna ve Libya daki gerginliklerin yarattığı jeopolitik risklerin gerekse ABD ve Çin ekonomisinden gelen son verilerin olumlu yönde olmasının petrol fiyatlarını yukarı yönde etkileyeceği tahmin ediliyor. Kaynak: Reuters 5
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Müdür Yrd. ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzman ilker.sahin@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Uzman Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6