Temmuz 2012 Yeni TTK ile ticaret hayatında yeni bir dönem başladı Yükümlülüklerinizi biliyor musunuz?
İçindekiler Yeni Türk Ticaret Kanunu nda yapılan değişiklikler 4 Yeni TTK da defter tutma düzeni ve bağımsız denetim 11 Yeni TTK - Son tarihler haritası 14
Önsöz Ali Çiçekli TTK İş Geliştirme Ortağı, SMMM,CPA Sizlerin de yakından takip ettiği gibi ticaret hayatının kurallarını yeniden düzenleyen Yeni Türk Ticaret Kanunu ( Yeni TTK ) 1 Temmuz 2012 tarihi itibarıyle yürürlüğe girdi. Özellikle geçtiğimiz altı ay boyunca kamuoyunda Yeni TTK nın çeşitli maddeleri tartışıldı, eleştirildi. Bağımsız denetimin kapsamı, sermaye şirketlerine getirilen internet sitesinin içeriği, ortakların şirkete borçlanma yasağı, kanunda öngörülen adli para ve hapis cezaları, yönetim kurulu üyelerinin en az 1/4 ünün yüksek öğrenim görmüş olma şartı gibi bazı maddeler kamuoyunda eleştirilen maddelerin başında geliyordu. Bu eleştiriler sonucunda Yeni TTK nın, 50 maddeden oluşan 6335 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun şirketlerin Yeni TTK ya uyum çalışmalarını etkileyecek birçok önemli maddesini değiştirdi. Çeşitli maddelerin uygulanmasına yönelik tarihler 6335 sayılı Kanun ile ileri bir tarihe alındı. Yeni TTK nın ticaret hayatına getirdiği zorunlulukları fırsat olarak gören ve Yeni TTK ya uyum hazırlıklarına başlayan fi rmalar, şirketlerin muhasebe altyapısını ve kayıt düzenini UFRS ile uyumlu hale getirmek için çalışmalarını ve kurumsal yönetimin temel unsurları olan iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin kurulması projelerini sürdürürken, Yeni TTK da yapılan değişikliklerin Yeni TTK ya uyum çalışmalarını nasıl etkileyeceğini değerlendiriyor. Yeni TTK ile uyum çalışmalarına başlamak için kanunun yürürlüğe girmesini bekleyen fi rmalar ise Yeni TTK da değişikliklerin neler olduğunu anlamak ve uyum çalışmalarını planlamak istiyor. Bizler de Deloitte Yeni TTK iş geliştirme ekibi olarak Yeni TTK da 6335 sayılı Kanun ile yapılan önemli değişiklikler hakkında sizleri bilgilendirmek amacıyla bir TTK bülteni özel sayısı hazırladık. Ayrıca sizlerle önceki sayılarımızda paylaştığımız e-posta adresine (TRTTKSSS@deloitte. com) yollayacağınız Yeni TTK ile ilgili sorularınızı yanıtlamaktan mutluluk duyacağız. Bültenimizin Yeni TTK ya uyum ve hazırlık sürecinize faydalı olması dileğiyle bir sonraki sayımızda görüşmek dileğiyle. Ali Çiçekli TTK İş Geliştirme Ortağı, SMMM,CPA 3
Yeni Türk Ticaret Kanunu nda yapılan değişiklikler Lerzan Nalbantoğlu / Vergi ve Mali Hukuk İşleri Danışmanı Erhan Tarhan / Süpervizör - Vergi 13.01.2011 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi nde 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ( Yeni TTK ) ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun yürürlüğe girmeden bir gün önce değiştirilmiştir. 6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu İle Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ( 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ) 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Yürürlük tarihleri, tacirler tarafından düzenlenen belgelerde yer alacak bilgiler, ticari defterlere, anonim ve limited şirketlerde yapılan değişiklikler, işlem denetçilerinin kaldırılmasına ve cezalara ilişkin değişiklikler ile münfesih olan veya münfesih sayılan anonim ve limited şirketlerin tasfi yesine ilişkin düzenlemeler aşağıda özetlenmiştir: Yürürlük tarihleri Yeni TTK 01.07 2012 tarihinde değişiklikler ile birlikte yürürlüğe girmiştir. Söz konusu yürürlük tarihinin iki istisnası söz konusudur: - Bağımsız denetime ilişkin hükümleri ile fi nansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartlarına göre tutulmasına ilişkin hükümleri 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. - Denetime tabi şirketlerin internet sitesi kurma yükümlülüğüne ilişkin hükümleri 01.07.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. Söz konusu şirketlerin 01.07.2013 tarihinden itibaren üç ay içinde internet sitelerini oluşturmaları gerekmektedir. Ana sözleşme tadillerine ilişkin süre uzatılmıştır. Anonim şirket ve limited şirketler ana sözleşmelerini 01.07.2013 tarihine kadar Yeni TTK ile uyumlu hale getirmeleri gerekmektedir. İkincil mevzuat 31.12.2012 tarihine kadar uygulamaya girecektir. Denetçilerin seçileceği tarih 31.03.2013 olarak değiştirilmiştir. Bilgilerin belgelerde gösterilmesine ilişkin yükümlülük 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. Tacirler tarafından düzenlenen belgelerde yer alacak bilgiler 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu uyarınca tescil edilen ticaret unvanının, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılması ve tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarasının, ticaret unvanının, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresinin de gösterilmesi gerekmektedir. Tüm bu bilgilerin şirketin internet sitesinde de yayımlanacağı öngörülmüştür. İnternet sitesinde ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı yayımlanacaktır. 4
Anonim ve limited şirketlerin ticari mektuplarında ve ticari defterlerinde yapılan kayıtların dayandığı belgelerde bulunması gerekenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 1. Ticaret unvanı 2. İşletmenin merkezi 3. Ticaret sicili numarası 4. İnternet sitesi adresi Yeni TTK uyarınca denetime tabi şirketler internet sitesi oluşturmakla yükümlüdür. Bu itibarla eğer şirket denetime tabi bir şirket ise internet sitesi adresinin ticari mektuplarında ve ticari defterlerinde yapılan kayıtların dayandığı belgelerde bulunması gerekmektedir. Ticari defterler Ticari defterlerin Türkiye Muhasebe Standartları na göre tutulacağına ilişkin yükümlülük kaldırılmıştır. Tacirler defterlerini Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tutmaya devam edeceklerdir. Ancak 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu uyarınca şirketler 01.01.2013 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için münferit ve konsolide fi nansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymak ve bunları uygulamak zorundadır. Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. 6102 sayılı Yeni TTK uyarınca kapanış onayının tüm defterlere uygulanması söz konusuydu. Ancak yapılan değişiklik ile sadece yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri ile sınırlandırılmıştır. Söz konusu defterlerin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır. Yukarıda belirtildiği üzere, Yeni TTK ile şirket pay ve karar defteri ticari defterler arasında sayılmıştır. Ancak, Yeni TTK uyarınca pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Yeni TTK ile defterlerin elektronik ortamda tutulması mümkün olabilecektir. 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacaktır. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Ayrıca, internet sitesinde yer alacak bilgiler metin hâline getirilip şirket yönetimi tarafından tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir defterde tutulmasına ilişkin yükümlülük kaldırılmıştır. Bu itibarla, internet sitesi defteri tutulmayacaktır. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılacak tebliğle belirlenecektir. 5
Pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağı esnetildi 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu nun 15 inci maddesi ile 6102 sayılı Kanunun Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı başlıklı 358 inci maddesinde yapılan değişikle, borçlanma yasağı yumuşatılmış ancak kaldırılmamıştır. Maddede yapılan değişiklikle, pay sahiplerinin vadesi gelmiş sermaye taahhüdü borcu bulunmaması ve şirketin kârlılık durumuna göre (sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça), acil kaynak ihtiyaçlarını, şirket varlıklarından karşılayabilmesi mümkün hale getirilmiştir. Diğer taraftan, anılan madde hükmüne aykırı olarak pay sahiplerine borç verenler, üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılacaktır. Bunun yanı sıra ortaklara ve yönetim kurulu üyelerine 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda düzenlenen güveni kötüye kullanma veya bu şekilde gerçekleşen borçlanma sonucunda şirketin ifl ası halinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda düzenlenen hileli ifl as suçu nedeniyle dava açılabilecektir Yönetim Kurulu üyelerinin seçilme koşulları 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile Yeni TTK nın 359. maddesi uyarınca anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin (i) en az ¼ ünün yükseköğrenim görmüş olması ve (ii) en az birinin T.C. vatandaşı olması ve Türkiye de ikamet etme zorunluluğu kaldırılmıştır. Yönetim kurulu üyelerinin ve yöneticilerin sorumluluğu 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile Yeni TTK nın 553. maddesinin birinci fıkrası Kurucular, yönetim kurulu üyeleri, yöneticiler ve tasfi ye memurları, kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri taktirde, hem şirkete hem pay sahiplerine hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludurlar. şeklinde değiştirilmiştir: Yukarıda belirtilen madde hükmü uyarınca kurucular, yönetim kurulu üyeleri, yöneticiler ve tasfi ye memurlarının kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini ihlal etmeleri halinde söz konusu ihlalin varlığı iddiasında bulunanlar kusurları ispatla yükümlü olacaktır. İlk madde metni: MADDE 358-(1) İştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamaz. Meğerki, borç, şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş olsun ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulsun. Değişiklik sonrası madde metni: MADDE 358 (1) Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. Yönetim kurulu üyelerinin yakınlarının şirkete borçlanmaları 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu nun 17 nci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Şirketle işlem yapma, şirkete borçlanma yasağı başlıklı 395 inci maddesinin ikinci fıkrası, pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan yakınlarının şirkete nakit olarak borçlanmalarını yasaklayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. 6
Söz konusu düzenleme aşağıdaki şekildedir. (2) Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir. İnternet siteleri ve ilan edilecek bilgilerin düzenlemesi 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu nun 34 üncü maddesi ile 6102 sayılı TTK nın İnternet Siteleri başlıklı 1524 üncü maddesinde yapılan değişikle, internet sitesi oluşturmakla yükümlü olan sermaye şirketleri, sitenin kurulma zamanı, siteye konulacak içeriklerin hangi sürede bu siteye konulacağı, sitede ilan edilecek hususlar yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, her sermaye şirketi için getirilen internet sitesi kurma zorunluluğu sadece bağımsız denetime tabi sermaye şirketlerini kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca anılan internet sitelerinde yayınlanacak bilgiler daraltılmış olup, şirketlerin her türlü fi nansal tablo ve raporlarının internet sitesinde yayımlanması gerekliliği ortadan kaldırılmıştır. Yapılan değişiklikle birlikte, yalnızca kanunen yapılması gereken ilanların internet sitesinde yayımlanması zorunlu kılınmıştır. İnternet sitesi açma yükümlülüğü ise 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren 3 ay içerisinde gerçekleştirilmelidir. İmtiyaz Yüzde elliden fazla kamu payı olan şirketler ile ilgili olarak kamu aleyhine imtiyaz tesis edilmesini önlemek amacıyla Yeni TTK nın 478. Maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir: Sermayesinin yarısından fazlası tek başına veya birlikte; Devlet, il özel idaresi, belediye ve diğer kamu tüzel kişileri, sendikalar, dernekler, vakıfl ar, kooperatifl er ve bunların üst kuruluşlarına ait anonim şirketlerde ve bu şirketlerin aynı oranda sermaye payına sahip oldukları iştiraklerinde; bunların sahip oldukları paylara tesis edilebilecek imtiyazlar hariç olmak üzere, diğer paylara, belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine, belirli pay gruplarına ve azlığa bu Kanunda düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemez. Bu hüküm, payları borsada işlem gören anonim şirketlere, 5411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kredi kuruluşlarına ve fi nansal kuruluşlara uygulanmaz. Limited şirketlerde sermaye koyma borcu 6335 Sayılı Yeni TTK Kanunu uyarınca limited şirketlerde kuruluşta ve sermayenin artırılmasında, sermaye payı bedellerinin ödenmesinde sermayenin dörtte birinin kuruluş anında, kalan kısmının ise yirmidört ayda ödenmesi imkânı tanınmıştır. Kar payı avansı 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile değişik Yeni TTK 644. Maddesi uyarınca limited şirket ortaklarına da anonim şirket ortaklarında olduğu gibi kâr payı avansı alma hakkı tanınmıştır. Müdürlerin seçilme koşulları 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile limited şirketlerde müdürlerin en az birisinin yerleşim yerinin Türkiye de olması zorunluluğu kaldırılmıştır., 7
İşlem denetçileri 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile özellikli işlemlerde (şirket kuruluşu, sermaye arttırımı, azaltımı, birleşme, bölünme v.b) işlem denetimi kaldırılmıştır. Tasfiyeye ilişkin düzenleme 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanun un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde aşağıdaki hâlleri tespit edilen ya da bildirilen anonim ve limited şirketler ile kooperatifl erin tasfi yeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmesi, ilgili kanunlardaki tasfi ye usulüne uyulmaksızın aşağıdaki belirtildiği şekilde yapılacaktır. i) Sermayelerini anılan yürürlükteki mevzuat ile öngörülen tutarlara çıkarmamış anonim şirketler ile limited şirketler. ii) Yeni TTK nın yürürlük tarihinden önce veya yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde münfesih olan anonim ve limited şirketler. iii) Kooperatifl er Kanunu hükümlerine göre herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatifl er. iv) Sebebi ne olursa olsun aralıksız son beş yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifl er. v) Yeni TTK nın yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfi ye işlemlerine başlanılmış ancak genel kurulun toplanamaması nedeniyle ara bilançoları veya son ve kati bilançosu genel kurula tevdi edilemediği için ticaret sicilinden terkin işlemi yapılamayan şirket ve kooperatifl er. Yukarıda belirtilen kapsamındaki şirket ve kooperatifl er; ilgili ticaret sicili müdürlüğünce re'sen veya herhangi bir kişi, kurum veya kuruluş tarafından kanıtlarıyla birlikte yapılacak bildirimleri de kapsayacak şekilde, ticaret sicili kayıtları üzerinden yapılacak incelemeyle tespit edilecektir. Madde hükmü kapsamdaki şirketler ile ilgili olarak tasfi yenin altı ay içinde sonuçlandırılacağı öngörülmüştür. 8
Cezalarda yapılan değişiklikler Yeni TTK ile getirilen şirket kurucu pay sahiplerine ve yöneticilere hapis cezaları öngören bazı hükümler, 6335 sayılı Yeni TTK Değişiklik Kanunu ile aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, idari ve adli para cezalarına dönüştürülmüştür: İşlem denetçisinin kanuna aykırı rapor düzenlemesi, sermaye şirketlerinin fi nansal tablolarını Türkiye ticaret sicili gazetesinde ve internet sitelerinde ilan ettirmemeleri suçları ise 6335 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. Ceza Gerektiren Fiil Eski Ceza Yeni Ceza Tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar, Ticaret unvanının; kullanılmasına, tesciline, şekline ve şubelerce kullanılmasına ilişkin hükümleri ihlal edenler, Ticaret unvanına yapılacak eklere ve ticaret unvanının devrine ilişkin hükümlere aykırı davrananlar, Defter tutma yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere, Belgelerin kopyasını sağlamayanlar, Defterlerin açılış ve kapanış onaylarının yaptırmayanlar, Defterleri 6102 Sayılı Kanun a uygun tutmayanlar, Usule aykırı envanter çıkaranlar, Görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgeleri ibraz etmeyenler, Gerçek ve tüzel kişiler münferit ve konsolide fi nansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymamaları durumunda, Bağlı şirket yönetim kurulunun, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, şirketin hakim ve bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında rapor düzenleme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda Hakim şirket tarafından talep edilmesine karşın bağlı şirketin rapor hazırlama yükümlülüğünü ihlal eden ve şirket hakkında bilgi vermekten kaçınan kişiler Defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, fi illeri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı taktirde Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. Yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılırlar. İki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılırlar. Üç aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla İkibin Türk Lirası idari para cezasıyla İkibin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla Dörtbin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar. İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla İkiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla 9
Aykırı beyanda bulunan kurucular, Pay sahiplerine, Kanun hükümlerine aykırı borç verenler, Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan yakınlarının şirkete nakit borçlanamayacağı veya bu kişiler için şirketin kefalet, garanti ve teminat vermemesi, sorumluluk yüklenememesi, bunların borçlarını devralmaması hükmüne aykırı hareket edenlere Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması hâllerinde, sorumlular Belgeleri sahte olarak düzenleyenler ile ticari defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapanlar Sır saklama yükümüne aykırı hareket edenler Sermaye hakkında yanlış beyanlar verilmesi Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde emsaline oranla yüksek fi yat biçenler, işletme ve aynın niteliğini veya durumunu farklı gösterenler ya da başka bir şekilde yolsuzluk yapanlar, Halktan izinsiz para toplamak İnternet sitesini oluşturmayan şirketlerin yönetim organı üyeleri, İnternet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan failler Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla - Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar. Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar. Üç aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar. Altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar. Altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla Üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar. Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre Üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla Doksan günden az olmamak üzere adli para cezasıyla Altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla Yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla Yüz güne kadar adli para cezasıyla 10
Yeni TTK da defter tutma düzeni ve bağımsız denetim Ali Çiçekli / TTK İş Geliştirme Ortağı, SMMM,CPA Şirketlerin Yeni Türk Ticaret Kanunu na ( Yeni TTK ) uyum sürecinde en önemli iki konu kuşkusuz Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına ( UFRS ) göre fi nansal raporlama yapma yükümlülüğü ve UFRS ile uyumlu olarak hazırlanan fi nansal tabloların bağımsız denetimidir. Söz konusu iki yükümlülük 6335 Sayılı Yeni TTK nın çeşitli maddelerini değiştiren Kanun ile kolaylaştırılmıştır ve şirketlerin büyüklüklerine göre muhasebe prensipleri ve bağımsız denetimin esaslarını belirleme yetkisi sırasıyla Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ( KGK ) ve Bakanlar Kurulu na verilmiştir. Yazımızda Yeni TTK nın ticaret hayatına getirdiği UFRS raporlama ve bağımsız denetim yükümlülüklerinin neler olduğunu inceleyeceğiz. Yeni TTK da defter tutma düzeni nasıl olacaktır? Yeni TTK Madde 64 ve Madde 88 yasal defterlerin UFRS ile uyumlu olarak tutulmasını zorunlu kılıyordu. 6335 sayılı kanun ile UFRS ye göre defter tutma yükümlülüğü kaldırılmış ve madde 88 de ifade edildiği şekliyle, 64 ilâ 88.madde hükümlerine tabi gerçek ve tüzel kişilerin münferit ve konsolide fi nansal tablolarını KGK tarafından yayımlanacak olan Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak düzenlenmesini zorunlu kılınmıştır. UFRS ye göre fi nansal tablo düzenlemenin sadece bilanço ve kar zarar tablosu düzenlenmesinden ibaret olmadığı bu tablolara ek olarak özkaynak değişim, nakit akış ve bunlardan da önemlisi fi nansal tabloların ayrılmaz bir parçası olan UFRS ile uyumlu dipnotların hazırlanması gerektiğinin altını çizmemiz gerekiyor. Bu anlamda şirketler ana defterlerini VUK ile uyumlu tutmaya devam ederken, UFRS raporlamalarını fi rma içerisinde kendilerinin yapabilmesi için sistemden UFRS ile uyumlu fi nansal tablo üretebilecek şekilde teknoloji dönüşümünü tamamlaması önem kazanmaktadır. Kanımızca doğru UFRS raporlama yapmanın temel iki unsuru yeterli sistem altyapısı ve insan kaynağıdır. Yeni TTK nin 397. maddesinde, bağımsız denetime tabi olduğu halde bağımsız denetimden geçmemiş fi nansal tabloların düzenlenmemiş hükmünde kabul edileceği ve madde 562 ye göre de 4000 TL idari para cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır. Bağımsız denetime tabi olmayan fi rmalar ise yine madde 562 uyarınca yılsonu fi nansal tablolarını UFRS ile uyumlu olarak düzenlemediği takdirde 4000 TL idari para cezası ile cezalandırılacaktır. Söz konusu değişiklik uyarınca fi rmalar fi nansal tablolarını TMS ile uyumlu olarak hazırlayacaktır ve 6335 sayılı Kanun ile madde 64 e eklenen 5 numaralı fıkra uyarınca yasal defterlerini eski TTK ya benzer olarak VUK hükümlerine uygun olarak tutmaya devam edecektir. 11
Yeni TTK da hangi şirketler bağımsız denetimin kapsamındadır? 6335 sayılı Kanun a eklenen 4 numaralı fıkra ile Bu Kanunun 398 inci maddesi kapsamında denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir denilmektedir. Söz konusu madde hükmü doğrultusunda Bakanlar Kurulu nun hangi şirketlerin bağımsız denetimin kapsamında olacağı konusunda bir düzenleme yapması gerekmektedir. Şirketlerin büyüklüklerine göre kademeli olarak bağımsız denetim yükümlülüğünün uygulanıp uygulanmayacağı ya da ne şekilde uygulanacağının belirlenmesi Bakanlar Kurulu tarafından yapılacak düzenleme ile netleşecektir. Yeni TTK da bağımsız denetçi kimler olabilir, bağımsız denetçiler hangi hizmetleri verebilirler? 6335 sayılı Kanun un 19 uncu maddesi denetçileri bağımsız denetçiler Yeminli Mali Müşavirler ( YMM ) veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ( SMMM ) unvanını taşıyan ve KGK tarafından yetkilendirilen kişiler ve/veya ortakları bu kişilerden oluşan sermaye şirketleri şeklinde tanımlanmaktadır. KGK nın nasıl bir süreç sonunda (sınav, eğitim vs) yetkilendirme yapacağını ise önümüzdeki günlerde KGK nın düzenlemeleri ile netleşeceğini umuyoruz. Yeni TTK da bağımsız denetçi rotasyonu Yeni TTK nın 400. maddesinde belirtildiği üzere on yıl içinde aynı şirket için toplam yedi yıl denetçi olarak seçilen denetçi üç yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemeyecektir. 6335 sayılı kanun ile geçici madde 6 değiştirilerek kanunun yürürlük tarihinden önce ilgili mevzuatları uyarınca seçilmiş bağımsız denetim kuruluşlarının denetimde geçen süreleri 400 üncü maddede belirtilen sürelerin hesaplanmasında dikkate alınır hükmü yeralmaktadır. Kanımızca geçici madde 6 da belirtilen SPK, BDDK gibi düzenleyici kurumların mevzuatına tabii şirketler için bağımsız denetiçi rotasyonu ile ilgili maddeler geriye dönük olarak işletilecektir. Herhangi bir mevzuata tabii olmayan fi rmalar açısından bakıldığında ilgili süreler Yeni TTK nın yürürlüğe girmesi ile ileriye dönük olarak başlayacağı düşüncesindeyiz. 12
Firmaların UFRS ye göre finansal raporlama ve bağımsız denetim açısından yapması gerekenler nelerdir? Yeni TTK ya uyum için fi rmaların büyüklüklerine göre UFRS ile uyumlu fi nansal raporlamayı sistem üzerinde mi yoksa sistem dışarısından mı hazırlamasının fi rma için en etkin yol olacağının değerlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle büyük ölçekli üretim fi rmalarında UFRS raporlamasını sistem dışında yapmak hata riskini ve bu raporlamayı yapmak için harcanacak zamanı arttırmakta, istendiğinde UFRS ile uyumlu fi nansal tablolara ulaşılmasına olanak vermemektedir. Firmaların bu noktada ana defter vergi usul kanunu hükümlerine göre tutulurken, UFRS fi nansal tablo üretebilecek şekilde paralel defter uygulamaları ile SPK şirketlerine benzer olarak sistemden UFRS fi nansal raporlarını alabilecek şekilde sistem altyapısını düzenlemeleri Yeni TTK ya uyum açısından önemlidir. 6335 sayılı kanunda yasal defterlerin denetimi yapacak denetçi seçimi için son tarih 31 Mart 2013 tarihine kadar uzatılmıştır. Bağımsız denetim kapsamında olan fi rmaların yasal denetçilerini atarken son tarihleri beklemek yerine 1.1.2013 tarihli UFRS fi nansal tablolarını denetçileri ile mutabık kalarak hazırlamaları ve denetim çalışmalarına 2012 yılının son aylarında başlamaları, denetçilerin 31 Aralık 2012 tarihli stok sayımlarına katılmalarını sağlamalarını öneriyoruz. SPK, BDDK gibi bir mevzuata tabii şirketlerin ise Yeni TTK uyarınca yasal denetçisini atarken madde 400 ve geçici madde 6 da belirtilen son 10 yıl içerisinde aynı şirket için toplam 7 yıl denetçi olarak seçilen denetçi 3 yıl geçmedikçe yeniden denetçi olarak atanamaz şartı dikkate alınarak denetçi seçimi yapılabileceği kuralını dikkate alması gerekmektedir. Türk Ticaret Kanunu 13
Yeni TTK - Son tarihler haritası 2012 2013 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 01.07.2012 Yasal Yasal Yapı Yapı ve ve Pay Pay Sahipliği Sahipliği Hakları Hakları 01.07.2013 14.02.2014 Asgari sermayeye uyum 14.02.2014 mtiyazlar n uyumu Ana Sözle menin De i imi Şirketler Şirketler Topluluğu İçkontrol İçkontrol sistemi Sistemi 01.07.2012 01.07.2014 Hakim irket denkle tirme 01.07.2012 Bağımsız Denetim 01.01.2013 Ba ms z Denetim Mali Mali Durum, Durum, Finansal Finansal Raporlama Bilgi Bilgi Toplumu Hizmetleri 01.01.2013 01.07.2013 * * İnternet sitesi açma yükümlülüğü 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren 3 ay içerisinde gerçekleştirilmelidir. 14
Yeni TTK hizmetleri ekibi Ali Çiçekli Ortak, TTK Hizmetleri Lideri acicekli@deloitte. com Danışmanlık Hizmetleri Cem Sezgin Ortak csezgin@deloitte. com Kurumsal Risk Hizmetleri Evren Sezer Ortak esezer@deloitte. com Lerzan Nalbantoğlu Vergi ve Mali Hukuk İşleri Danışmanı lnalbantoglu@deloitte. com 15
Deloitte Türkiye Sun Plaza Maslak Mah. Bilim Sok. No:5 34398 Şişli, İstanbul Tel: 90 (212) 366 60 00 Fax: 90 (212) 366 60 30 Armada İş Merkezi A Blok Kat:7 No:8 06520, Söğütözü, Ankara Tel: 90 (312) 295 47 00 Fax: 90 (312) 295 47 47 Punta Plaza 1456 Sok. No:10/1 Kat: 12 Daire: 14 15 Alsancak, İzmir Tel: 90 (232) 464 70 64 Fax: 90 (232) 464 71 94 Zeno Center İş Merkezi Odunluk Mah. Kale Cad. No: 10 b Nilüfer, Bursa Tel: 90 (224) 324 25 00 www.deloitte.com.tr www.verginet.net www.denetimnet.net Deloitte, faaliyet alanı birçok endüstriyi kapsayan özel ve kamu sektörü müşterilerine denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal fi nansman hizmetleri sunmaktadır. Küresel bağlantılı 150 den fazla ülkedeki üye fi rması ile Deloitte, nerede faaliyet gösterirse göstersin, başarılarına katkıda bulunmak için müşterilerine birinci sınıf kapasitesini ve derin yerel deneyimini sunar. Deloitte un yaklaşık 182.000 uzmanı, mükemmelliğin standardı olmaya kendini adamıştır. Deloitte; bir veya birden fazla, ayrı ve bağımsız birer yasal varlık olan, İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited ve üye fi rma ağına atfedilmektedir. Deloitte Touche Tohmatsu Limited ve üye fi rmalarının yasal yapısının detaylı açıklaması için lütfen www.deloitte.com/about adresine bakınız. 2012 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited 16