Code of Business Conduct Etik Davranış Kuralları ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 1 14.10.2008 13:51:50 Uhr
2 Code of Business Conduct Önsöz Değerli Çalışanlarımız: Robert Bosch tarafından 1886 yılında Hassas Mekanik ve Elektroteknik Atölyesi olarak kurulan Bosch Grubu, günümüzde uluslararası alanda lider bir teknoloji ve hizmet sağlayıcısı haline gelmiştir. Tarihi boyunca şirkete, kurucusunun değerleri ve ahlaki esasları kılavuzluk etmiştir. Bu esaslardan biri de faaliyette bulunduğumuz ülkelerin kanunlarına uymayı zorunlu kılan kanunîlik ilkesidir. Robert Bosch 1921 yılında şunları yazmıştır: Ticari işlerin dürüst yürütülmesi uzun vadede en kârlı tutumdur ve iş dünyası böyle bir tutuma tahmin edildiğinden çok daha büyük bir değer vermektedir. Bu sözler bugün de bağlı olduğumuz bir fikri ifade etmektedir. Biz güvenilirliğin, inandırıcılığın ve kanunîliğin ticari başarımızın en önemli yapı taşları olduğuna inanmaktayız. Bu sağlam ilke tüm Bosch çalışanlarını, ülke sınırlarını ve kültürleri aşan bir boyutta birbirlerine bağlamaktadır. Kanunlara uygun tutum, şirketimizin esas değerlerinden biridir ve şirket yöneticileri olarak bizim için olağanüstü bir önem taşımaktadır. Bizler, tüm çalışanlarımızdan her zaman ve kesin bir şekilde tüm yasal gerekliliklere uymalarını beklemekteyiz. Yürürlükteki kanunlara karşı gelinmesine şirketimizde kesinlikle tolerans gösterilmez. Bu kural, hiç bir istisna olmaksızın uygulanır. Bu temel prensibin altını çizmek için kanuni talep ve ahlaki konulardaki tutumumuzu bir araya getirmiş bulunuyoruz. Bu davranış kılavuzunu Code of Business Conduct - Etik Davranış Kuralları halinde tüm çalışanlarımıza sunuyoruz. Etik Davranış Kuralları ile, işlerimizi yaparken uymak istediğimiz temel standartlara bir çerçeve ve Bosch gibi iş yapmak için bir kılavuzun oluşturulması amaçlanıyor. Doğru kararın ne olması gerektiği konusunda veya bir kararın doğruluğu hakkında şüphe duyduğunuz her durumda amirlerinize, ülkeniz için atanmış iç denetim yetkilisine veya hukuk departmanınıza danışmanızı öneririz. Bosch un itibarının sorumluluğunu hep birlikte taşımaktayız. Code of Business Conduct - Etik Davranış Kuralları ve Bosch değerlerimiz, ticari başarımız için son derece gerekli olan güveni yaratmak için olağanüstü uygun bir temel oluşturmaktadır. Volkmar Denner Christoph Kübel Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu Üyesi Robert Bosch GmbH Robert Bosch GmbH ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 2 14.10.2008 13:51:58 Uhr
Code of Business Conduct 3 Code of Business Conduct Giriş Yürürlükteki yasal düzenlemelere mutlak şekilde uyulması şirketimizin kuruluşundan beri en vazgeçilmez prensibi olmuştur ve aynı zamanda Bosch değerlerinin de bir parçasını teşkil etmiştir. Çok sayıda yönetmelik ve direktif bu alandaki yükümlülüklere nasıl uyulacağını göstermek için yürürlüğe konmuştur. Çalışanlarımıza söz konusu yükümlülüklere uyumu kolaylaştırmak için, bu yükümlülüklerin özü Code of Business Conduct Etik Davranış Kuralları olarak özetlenmiştir. Etik Davranış Kuralları, Bosch Grubu nun birimleri ile çalışanları arasındaki ilişkiyi düzenlemektedir. Bu vesileyle üçüncü kişiler için akdi hakların yaratılması amaçlanmamaktadır. 1. Temel Esaslar vergi ödemeleri, gerekli resmi izinlerin alınması (gümrük ve dış ticaret denetim rejimi gibi tipik alanlarda olduğu gibi) ve üçüncü kişilerin hakları da dahildir. Biz bu temel prensibi sadece yasal ihlallerde cezai kovuşturma, para cezaları veya tazminat talepleri nedeniyle oluşabilecek önemli ticari kayıpları göz önünde bulundurarak desteklemiyoruz; biz kanunlara tam uyum prensibini, Bosch Grubu için bundan ötürü muhtemel bir fayda veya maliyet oluşup oluşmamasından bağımsız olarak desteklemekteyiz. Her bir çalışanımız, çalışma alanına ait kanunlara uyulmasından kişisel olarak sorumludur. Kesinlikle, üçüncü kişileri yasal olmayan davranışlarda bulunmaya teşvik edemezler, bilerek bu tür davranışlara katılamazlar ve yasa dışı uygulamaların üstünü örtemezler. Bu kurala aykırı davranışlar, yasalarca öngörülen yaptırımlardan bağımsız olarak, ayrıca disiplin cezası ile sonuçlanır. Kanunlara Uygun Davranış Biz, Bosch Grubu na ait tüm eylem ve kararlarda, sözleşmelerde ve diğer süreçlerde kesin bir kanunilik prensibini benimsemekteyiz. Bunlara ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 3 14.10.2008 13:51:58 Uhr
4 Code of Business Conduct Kanunlara uygun tutum şirketimizin esas değerlerinden biridir ve şirket yöneticileri olarak bizim için olağanüstü bir önem taşımaktadır. Volkmar Denner Yöneticiler, sorumlu oldukları alanlarda, yeterli denetimle önlenebilecek türdeki yasa ve burada sunulan Etik Davranış Kuralları ihlallerini engellemekle yükümlüdür. Yöneticiler, kanunlara aykırı davranışlara müsaade edilmediğini ve şirket içindeki hiyerarşik konumlarına bakılmaksızın çalışanların, disiplin tedbirlerine maruz kalacağını açık bir şekilde ifade etmelidirler. Bu bağlamda yöneticiler, açık bir şekilde çalışanların dikkatini bu Code of Business Conduct - Etik Davranış Kuralları içeriğindeki hükümlere çekeceklerdir. Bosch Grubu'nun İtibarına İlişkin Sorumluluk Tüm çalışanlar görevlerini yerine getirirken Bosch Grubu nun itibarını dikkate almalıdırlar. Çalışanlara Karşı Davranışlar Biz, her ferdin kişisel onuruna saygı duymaktayız ve onu korumaktayız. Biz, hiç bir şekilde çalışanlarımız arasında yasalara aykırı ayırımcılık yapılmasına veya onların taciz edilmesine müsaade etmeyiz. Biz, çocuk emeği kullanmayız ve iş ortaklarımızın kullanmasını da onaylamayız. 2. Çıkar Çatışmasından Kaçınma Ortaklık/Hissedarlık ve Yan Faaliyetler Yan faaliyetlere sadece önceden işveren onayı varsa müsaade edilir. Bunun dışında çalışanlarımız, önceden ilgili yönetim organından onay almadıkça Bosch un rakibi, tedarikçisi veya müşterisi olan şirketlere ortak olmamalı veya bu şirketler için yan faaliyetlerde bulunmamalıdırlar. Bu kural, ortaklık hissesinin yüzde 10 dan az olması durumunda uygulanmaz. Bir çalışanın kendisinin, eşinin, partnerinin veya yakın bir akrabasının ortak olduğu bir şirkette hissesinin bulunması veya bu şirketin yönetim kadrosunda yer alarak ticari ilişkileri etkileyebilecek konumda olması, muhtemel bir çıkar çatışması yaratabileceği için, bu şirket ile yapılacak her türlü faaliyet ancak ilgili yönetim organının önceden yazılı onayı alınarak yapılabilir. Bu tür durumlarda sorumlu yönetim organından önceden yazılı izin almadan bu şirketlerle iş yapılmamalıdır. ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 4 14.10.2008 13:52:00 Uhr
Code of Business Conduct 5 İş Ortaklarının Özel İşlerle Görevlendirilmesi Bir çalışanın görevi, onun siparişlerin verilmesi veya yerine getirilmesi sürecine doğrudan dahil olmasını gerektiriyorsa ve sonuç olarak ortada muhtemel bir çıkar çatışması varsa, özel işlerinde bir Bosch iş ortağının hizmetlerinden yararlanmadan önce ilgili yönetim organından yazılı olarak izin almalıdır. Bu kural, piyasadan genel olarak temin edilebilen mal ve hizmetlere uygulanmaz. 3. Bilgilerin Korunması Yazılı Belgeler İster dahili, ister harici olsun, her türlü kayıt ve rapor mutlaka doğru ve gerçeğe uygun olmalıdır. Muhasebe kayıtlarında ve bilançolarda Finansal Raporlama Standartlarına uyum esastır. Buna göre veriler ve diğer kayıtlar tamamen doğru, güncel ve ilgili sistemlerle uyumlu olmak zorundadır. Şirketin gizli bilgileri ancak o an için Bosch un çıkarlarına hizmet ediyorsa kayıt, dosya ve benzerlerinin yaratılmasında kullanılabilir. Gizlilik Şirketin gizli bilgileri üçüncü şahıslara aktarılamaz. Gizliliğin sağlanması yükümlülüğü çalışanın iş akdinin sona ermesinden sonra dahi yürürlükte kalacaktır. Verilerin Korunması ve Bilgi Güvenliği Bütün iş süreçlerinde ve yürürlükteki mevzuatın gerekliliklerine uyum bakımından, kişisel bilgilerin kullanılması halinde gizlilik sağlanmalı ve her türlü iş verisinin güvenliği garanti altında olmalıdır. Yetkisiz erişimi önleyecek teknik tedbirlerin çağdaş standartlara uygun olması gerekir. İçeriden Edinilen Bilgiler Yatırım kararını alırken yatırımcı için önemli olan ve kamuya açık olmayan her türlü bilgi içeriden edinilen bilgi kapsamındadır. İçeriden edinilen bilgilere dayanılarak menkul değer alıp satmak veya bunların alınıp satılmasına dair tavsiyelerde bulunmak yasaktır. ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 5 14.10.2008 13:52:04 Uhr
6 Code of Business Conduct İçeriden edinilen bilgiler mutlak bir gizlilik içinde tutulmalıdır ve üçüncü şahıslara kesin olarak aktarılmamalıdır. Bu aynı zamanda içeriden edinilen bilgilere erişimi sağlayan şifrelerin kullanımı için de geçerlidir. İçeriden edinilen bilgilerin diğer çalışanlara veya harici danışmanlara iletilmesine ancak alıcının görevini yerine getirmesi için bu bilgilere ihtiyacı varsa ve bunlara çok gizli muamelesi yapacağını yazılı bir şekilde taahhüt etmişse müsaade edilir. 4. İş Ortaklarına ve Üçüncü Kişilere Karşı Tutum Rekabetin Korunması ve Anti Tröst Hukuku Her bir çalışan yürürlükteki hukuk tarafından öngörülen adil rekabet ortamına dikkat etmekle yükümlüdür. Özellikle rakipler aralarında bölge ve müşterilerin paylaşılması, fiyatlar, satış ve garanti şartları gibi fiyat bileşenleri, tedarik ilişkileri veya bunları belirleyen koşulları, üretim kapasiteleri veya fiyat teklifi koşulları konularında anlaşma yapamaz veya bunlarla ilgili bilgi paylaşamazlar. Bu yasak, pazar veya yatırım stratejilerine ilişkin bilgilerin paylaşması bakımından da geçerlidir. Bu anlamdaki sözlü veya yazılı anlaşmalar yasaktır. Bunun dışında, uyumlu eylem veya eylem biçimleri de yasadışı anlaşma olarak değerlendirilir. Araştırma ve geliştirme projeleriyle ilgili mutabakatlara veya bilgi alışverişlerine de sadece çok istisnai durumlarda müsaade edilir. Şirketin pazardaki konumu, fiyat ayrımcılığı yapmak, sipariş verilmemiş malları sevk etmek veya iş yapmayı reddetmek suretiyle yasaların ihlalinde kullanılmamalıdır. Tedarikçi ve Müşteri İlişkileri Müşterilerle ve tedarikçilerle sözleşmeler eksiksiz ve yanlış anlamalara meydan vermeyecek şekilde akdedilmelidir ve sonradan gerçekleştirilen değişiklikler ve ilavelerle birlikte eksiksiz ve yazılı şekilde belgelendirilmelidir. Bu kural, prim ödemeleri ile reklam veya satış teşvikleri gibi düzenlemeler için de geçerlidir. Çift kontrolün ( Dört Göz Prensibi ) uygulanmasına ve yürütme ile denetleme fonksiyonlarının ayrı tutulmasına ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 6 14.10.2008 13:52:05 Uhr
Code of Business Conduct 7 Bu davranış kılavuzunu Code of Business Conduct - Etik Davranış Kuralları halinde tüm çalışanlarımıza sunuyoruz. Christoph Kübel yönelik dahili kurallara tüm çalışanlar kesinlikle uymalıdır. Tedarikçiler, fiyat, kalite, performans ve sunulan ürünlerin veya hizmetlerin uygunluğu değerlendirildikten sonra, yalnızca rekabetçi bir temelde seçilmelidir. Rüşvet, Yolsuzluk, Hediyeler Aracılık, sipariş verme, mal teslimi, siparişlerin kabulü veya rüşvetin kabulü veya bazı kişilerin ayrıcalıklı muameleye ilişkin siparişlere aracılık edilmesiyle ilgili veya siparişlerin verilmesi, işlenmesi, teslim edilmesi ve ödenmesiyle ilgili olarak rüşvetin kabulü veya ayrıcalıklı muameleye dair anlaşma veya sözleşmeler yasaktır. Dürüst olmayan yöntemlerle müşteri veya tedarikçileri etkilemeye çalışanlarla, müşteri veya tedarikçilerin kendilerini kural dışı yöntemlerle etkilemelerine müsaade eden çalışanlar ceza hukuku bağlamındaki sonuçlarından bağımsız olarak disiplin yaptırımlarına maruz kalacaklardır. Tedarikçilerin veya müşterilerin, Bosch çalışanlarını kararlarında aldatıcı, baskıcı veya dürüst olmayan yöntemlerle etkilemeye çalışmaları derhal ilgili yönetim organına ihbar edilmelidir. Her bir olayın özelliğine göre, sipariş kısıtlaması veya sözleşme feshi gibi yöntemlerle uygun tedbirler alınacaktır. Yetkili satıcılara, temsilcilere veya danışmanlara ödenen ücret ve komisyonlar, gerçekleştirilen faaliyete uygun oranda ve makul olmalıdır. Kısmen veya tamamen rüşvet niyetiyle ödendikleri akla gelebilecek faydalar için anlaşma yapılamaz. Sipariş almak veya ruhsat almak amacıyla Bosch tarafından tutulan temsilci veya diğer aracılar rüşvet vermeyeceklerine ve almayacaklarına dair akdi taahhütte bulunmalıdırlar. İlgili sözleşmeler rüşvet veya yolsuzluk halinde önelsiz fesih hakkını mümkün kılan bir hüküm içerecektir. Müşteri veya tedarikçilerden gelen veya bunlara yapılan davetler de dahil, hediye veya diğer faydalar (doğrudan işle ilgili olmayan davet ve organizasyonlara katılmak gibi) alınıp verilirken en üst düzeyde dikkat gösterilecektir. Bunların ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 7 14.10.2008 13:52:08 Uhr
8 Code of Business Conduct Bosch un itibarının sorumluluğunu hep birlikte taşımaktayız. Volkmar Denner mali içerikleri kabul eden kişiyi borçlu hissettirmeyecek veya kabul durumunu gizlemeyi gerektirmeyecek türden olmalıdır. Şüphe halinde, ilgili yönetim organından önceden yazılı onay alınacaktır. Hassas Alanlarda Personel Rotasyonu Genel bir kural olarak, satınalma veya satış gibi belirli kritik alanlarda düzenli aralıklarla personel değişimi (rotasyon) uygulanacaktır. Bu tedbir bir çok durumda çalışanların mesleki gelişimlerine de hizmet etmektedir ve bu nedenle hem önleyici hem geliştirici bir etkiye sahiptir. Bağışlar Robert Bosch Vakfı uluslararası ilişkiler, sağlık, eğitim, bilim ve kültür alanlarında faaliyetlerini yürütmekte olup, hedeflerini kendi kendine yürüttüğü programlarla takip eden operasyonel bir vakıf olduğu gibi, üçüncü şahısların kendi projelerini geliştirme ve gerçekleştirmelerinde de destekleyici bir niteliği de bulunmaktadır. Bosch Grubu nun operasyonel birimleri eğitim, bilim, kültür ve sosyal faaliyetlere vatandaşlık bilinciyle, sosyal sorumluluk çerçevesinde nakdî ve aynî bağışlar gerçekleştirmektedirler. Bu türdeki bağışların gerçekleştirilmesiyle ilgili kurallar istisnasız bir şekilde Robert Bosch GmbH Yönetim Kurulu Üyeleri veya operasyonel birimlerin yönetimleri tarafından belirlenir. Bu tür bağışların dağıtımında menfaatsiz tutum ve davranış kuralı dikkate alınmalıdır ve bu bağışlar açık ve kesin bir şekilde sponsorluklardan ayrı tutulmalıdır. 5. Ürün Kalitesi ve Ürün Güvenliği Şirketimiz için Robert Bosch un En değerli varlığımız kalitedir sözü bugün de şirket politikamızın ana felsefesi olmaya devam etmektedir. Ürün ve sistemlerin giderek daha da karmaşıklaşan bir hal almasına rağmen ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 8 14.10.2008 13:52:10 Uhr
Code of Business Conduct 9 müşterilerimizin kalite ve güvenlik taleplerini karşılama iddiamızı sürdürmekteyiz. Yaptığımız bütün iyileştirmelerin bütünsel ve kalıcı olması amaçlanmaktadır. Meydana gelmemesi için her türlü çabayı sarf etmekle birlikte, bir arızanın ortaya çıkması halinde yasal hükümlere ve akdi yükümlülüklerimize uygun olarak onu bertaraf etmek için harekete geçeriz. 6. İşçi Sağlığı ve Güvenliği ile Çevrenin Korunması 7. Bilgilendirme ve Eğitim Çalışanlar bu Etik Davranış Kuralları çerçevesinde güncel konular hakkında düzenli olarak bilgilendirilecektir. Belirli alanlarda (örneğin ürün sorumluluğu, anti-tröst, çalışma ve çevre hukuku) ve seçilen kritik bölümlerdeki (örneğin satış ve satınalma) çalışanlara düzenli şekilde özel eğitimler sunulacaktır. Bütün çalışanlarımız ürünlerimizi ve iş yerlerimizi güvenli tutmak, faaliyetlerimizin çevreye zararlı etkilerini minimize etmek ve kaynakları israf etmemek için ellerinden gelen her çabayı göstereceklerdir. Süreçler, işletme mekanları ve araçları, iş yeri güvenliğinin ve bunlarla birlikte sağlığın ve çevrenin korunmasına, yangınların önlenmesine yönelik yürürlükteki yasalara ve dahili kurallara uygun olmalıdır. ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 9 14.10.2008 13:52:12 Uhr
10 Code of Business Conduct 8. Usulsüzlüklerin Yönetimle Paylaşılması Her bir çalışanın Etik Davranış Kuralları ihlaline dair bir belirti olarak görünen koşullara, amirinin dikkatini çekme hakkı vardır. Bu bildirim imzasiz olarak da yapılabilir. Ayrıca tüm bölgelerde, bu tür bilgilerin ulastirilabilecegi iç denetim görevlileri atanmisitr ve muhtemel davranış kuralları ihlali teşkil eden durumların ihbarı için diğer olanaklar (denetim ihbar hattı) da devreye alınmıştır. İhbarlar incelendikten sonra, yerine göre düzenleyici faaliyetler gerçekleştirilecek veya kovuşturma yoluna gidilecektir. 9. Denetim Her bir operasyonel birim, kendi sorumluluk alanıyla ilgili diğer dahili düzenlemelere uymak zorunda olduğu gibi, bu Code of Business Conduct Etik Davranış Kuralları hükümlerine de uymak zorundadır. Merkezi İç Denetim Bölümü (C/AU) ve onun alt birimleri, yasalarla veya iş akitleriyle aksi öngörülmediği müddetçe, bilgi almak ve denetimlerde bulunmak konusunda sınırsız bir yetkiye sahiptir. ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 10 14.10.2008 13:52:14 Uhr
Code of Business Conduct 11 Ticari işlerin dürüst yürütülmesi uzun vadede en karlı tutumdur ve iş dünyası böyle bir tutuma tahmin edildiğinden çok daha büyük bir değer vermektedir. Robert Bosch, 1921 Bilgi edinme ve iletişim partnerleri Daha ayrıntılı bilgileri burada bulabilirsiniz: www.bosch.com/compliance https://bgn.bosch.com/alias/compliance E-Posta: compliance.officer@tr.bosch.com ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 11 14.10.2008 13:52:14 Uhr
Robert Bosch GmbH Compliance Committee Office Postfach 10 60 50 70049 Stuttgart Germany Telephone +49 711 811-48643 Fax +49 711 811-48644 compliance-committee.office@de.bosch.com Printed in Germany 100 % chlorine-free paper ROSEN 8607 CoC BR_RZ.indd 12 14.10.2008 13:51:45 Uhr