KOMİTE ÇALIŞMALARI MİMARLIK ARAŞTIRMALARI (MİM.AR) ÇALIŞMA GRUBU

KOMİTE ÇALIŞMALARI MİMARLIK ARAŞTIRMALARI (MİM.AR) ÇALIŞMA GRUBU 293

SUNUŞ 42. Dönemde Mesleki ve Örgütsel Çalışma Grubu nun hazırlamış olduğu Mimarlık Araştırmaları Merkezi (Mim.Ar) ın kurulmasına yönelik yönerge taslağı, Merkez Yönetim Kurulu nun 28 Aralık 2011 tarihindeki 31 no.lu toplantısında kabul edilerek 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş ve bütün birimlere gereği için dağıtımı yapılmıştır. Mim.Ar ın çalışmalarını yönerge ışığında yürütmek ve kurumsallaşmasına katkı koymak için oluşturulan Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu 44. Dönem Çalışma Programı nda yer alan Mesleki ve Örgütsel Araştırmalar ve Üye Sicil Bilgi Sistemi Çalışmaları başlıklarını yol gösterici olarak kabul ederek bir çalışma programı oluşturmuştur. Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu 44. Dönem Çalışma Programı nı aşağıdaki başlıklar ve alt başlıklardan oluşturmuştur: Amaçlar Kurumsal Yapılanma Çalışmaları o Yönetmelik, Yönerge ve Bütçe Çalışmaları o Mim.Ar ın Çalışma Yöntemlerinin Belirlenmesi o Örgütsel Çalışmalar Bilginin Üretilmesi, Derlenmesi ve Paylaşılması o Üniversitelerle Birlikte Yapılacak Çalışmalar o Diğer Bilimsel Kuruluşlarla Ortak Çalışma Olanaklarının Geliştirilmesi Çalışma Alanları o Mesleki Profil Araştırması ve Sicil Bilgi Sistemi o Mimarlık Eğitimi o Uluslararası Mevzuatta Mimarlık Meslek Hukuku o Yapı Sektörü Araştırmaları o Mimarlık ve Uygulama Çalışma Yöntemi Bu dönemde çalışma programının yanı sıra kurumsallaşma çalışmalarına da ağırlık verilmiştir. Mimarlık Araştırmaları Merkezi (Mim.Ar) logosu tasarlanmış, yönergede de bahsedilen Bilim- Danışma Kurulu çalışma grubunun önerisi doğrultusunda 22 Temmuz 2014 tarihindeki Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu kararı ile oluşturulmuştur. Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu: Ali Ekinci, Bülend Tuna, Kubilay Önal, Ali Ulusoy, Fadime Yılmaz, Gökçe Aras Engin (Yürütücü Sekreter) Mim.Ar Bilim - Danışma Kurulu: Aziz Konukman, Özen Eyüce, Gülşah Karadağ, Hatice Kurtuluş, Maya Arıkanlı Özdemir, F. Serkan Öngel, Bülent Batuman Bu dönemin en önemli çalışması TMMOB Mimarlar Odası Araştırma Merkezi (Mim.Ar) Mimarlar Odası Üye Bilgi Sisteminin Güncellenmesi için Mimarların Mesleki Profilinin Değişimi Araştırması (1995-2015) dir. Çalışma grubu ve bilim - danışma kurulu çalışmalarının çoğunu bu araştırma projesine yoğunlaştırmıştır. TOPLANTILAR Dönem boyunca 4 tanesi Bilim-Danışma Kurulu ile beraber olmak üzere toplam 8 toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantılarda ağırlıklı olarak üzerinde durulan konular; Çalışma Programı oluşturulması, kurumsallaşma çalışmaları (bilim-danışma kurulu oluşturulması, logo tasarımı vb.), Üye Profili Çalışması nın detayları (çalışmanın çerçevesinin belirlenmesi, takvimlendirilmesi, bütçelendirilmesi, aşamalandırılması, kurumlarla yazışmaları, çalışma yönetiminin 294

belirlenmesi vb.), çalışma programında belirtilen ana başlıklar ışığında etkinlikler planlanması konuları, TMMOB Mimarlar Odası Araştırma Merkezi (Mim.Ar) Mimarlar Odası Üye Bilgi Sisteminin Güncellenmesi İçin Mimarların Mesleki Profilinin Değişimi Araştırması (1995-2015) adıyla kurgulanan Üye Profili Çalışması nın süreçlerinin çalışma grubu ve bilim-danışma kurulu tarafından izlenmesi olarak özetlenebilir. MİM.AR ARAŞTIRMA PROJESİ TMMOB Mimarlar Odası Araştırma Merkezi (Mim.Ar) Mimarlar Odası Üye Bilgi Sisteminin Güncellenmesi için Mimarların Mesleki Profilinin Değişimi Araştırması (1995-2015) Mimarlar Odası 44. Dönem Çalışma Raporu nda da adı geçen Üye Sicil Bilgi Sistemi Çalışmaları ışığında hazırlanan TMMOB Mimarlar Odası Araştırma Merkezi (Mim.Ar) Mimarlar Odası Üye Bilgi Sisteminin Güncellenmesi için Mimarların Mesleki Profilinin Değişimi Araştırması (1995-2015) Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu ve Mim.Ar Bilim-Danışma Kurulu çalışmaları sonucunda tamamlanmıştır. Araştırma sonuçlarının 44. Dönem sonunda üyelerimizle ve mimarlık ortamıyla paylaşılması hedeflenmektedir. Üye Profili Çalışması nın kurgusu ilk olarak dönemin ikinci çalışma grubu toplantısı olan 4 Temmuz 2014 tarihinde Kubilay Önal tarafından paylaşılmıştır. Sonrasında bilim-danışma kurulu ve çalışma grubunun önerileri doğrultusunda araştırma ekibi oluşturulmuştur. Araştırma Künyesi Yürütücü : Serkan Öngel (Yrd. Doç. Dr. Gaziantep Ünv. / DİSKAR) Yönetici : Kubilay Önal (Mim.Ar Çalışma Grubu) Veri Girişi : Gökçe Aras Engin (Mim.Ar Sekreteri), Alev Denlier (Mimarlar Odası) Anket Süreci : Mimarlar Odası Şubeleri / Survey Monkey Araştırma ile ilgili yöntem ve bilgilendirmeler hazırlanmadan önce ortamda bulunan araştırmalar ve mevcut veriler taranmıştır. Bu bağlamda TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ve SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) ile yazışmalar gerçekleştirilmiştir. Araştırma Yürütücüsü ve Yöneticisi araştırmanın amacını şöyle özetlemektedir: Mimarlar Odası Üye Bilgi Sistemi ndeki verilerin sürekli değerlendirme kapasitesini geliştirmek üzere üye bilgi föylerinin (kartlarının) yenilenmesi ve güncelleştirilmesi hedefine yönelik olarak; 1995-2015 yılları arasındaki sürede, mimarlık mesleğindeki dönüşümün hangi biçimlerde ve hangi mekanizmalar üzerinden gerçekleştiğinin; mimarlık mesleğindeki çalışma biçimlerinin ve bu kapsamda meslekteki yeni eğilimlerin; bu bağlamda Mimarlar Odası na üye olsun/olmasın mimarların mesleki konumları ve örgütlülük düzeylerine ilişkin eğilimlerin saptanmasıdır. Araştırma, Mimarlar Odası ortamına ilk olarak 30 Ocak 2015 tarihinde Ankara da şubelerin de katılımıyla gerçekleştirilen Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu toplantısında sunulmuştur. Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu ve Mim.Ar Bilim-Danışma Kurulu toplantılarında oluşturulan takvim doğrultusunda çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Oluşturulan takvim doğrultusunda araştırmanın 5 gelişme aşaması ile tamamlanması hedeflenmektedir. Halihazırda araştırma 4. Gelişme aşamasındadır. Çalışmanın şeffaflığı ve sürecin takip edilebilmesi adına tüm gelişme aşamaları araştırma ekibi tarafından raporlanmaktadır. 1. Gelişme Aşaması Raporu: 30 Ocak 2015 2. Gelişme Aşaması Raporu: 25 Şubat 2015 3. Gelişme Aşaması Raporu: 10 Nisan 2015 4. Gelişme Aşaması Raporu: 12 13 Kasım 2015 tarihinde düzenlenen Mimarlık ve Eğitim Kurultayı VIII de ön bilgilendirme sunulmuştur. Tamamlanma aşamasındadır. 5. Gelişme Aşaması Raporu: Hazırlık aşamasındadır. 295

1. Gelişme Aşaması Raporu nun 30 Ocak 2015 tarihinde Ankara da gerçekleşen Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu toplantısında sunulmasının ardından araştırmanın, uygulama aşamasındaki baş aktörlerinden olan Mimarlar Odası şubelerine anlatılmak üzere aşağıda tarihleri belirtilmiş olan Bölge Toplantıları gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. 4 Şubat 2015, saat 16.00 da Ankara da (Ankara, Eskişehir, Kayseri, Konya, Samsun, Giresun, Ordu, Trabzon şubelerinin katılımıyla) 5 Şubat 2015, saat 14.00 de İstanbul da (İstanbul BK, Kocaeli, Bursa şubelerinin katılımıyla) 11 Şubat 2015, saat 14.00 de İzmir de (İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Muğla, Antalya şubelerinin katılımıyla) 16 Şubat 2015, saat 14.00 de Adana da (Adana, Hatay, Gaziantep, K. Maraş, Mersin şubelerinin katılımıyla) 17 Şubat 2015, saat 16.00 da Diyarbakır da (Diyarbakır, Elazığ, Malatya, Van şubelerinin katılımıyla) Bölge toplantılarındaki öneriler doğrultusunda araştırmanın uygulama aşamalarının, araştırma formlarının, kimlere uygulanacağının ve çalışma yönteminin tarif edildiği bir 2. Gelişme Aşaması Raporu hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında saha çalışmasının uygulaması için ilke, yöntem ve sorumlulukların tanımlandığı bir Uygulama Yönergesi (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 1) hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında 3 adet hedef kitleye 3 ayrı form hazırlanmıştır. Üye Bilgi Güncelleme Formu (A Formu): Tüm üyelere sorulacak ve sonrasında üye bilgi sistemine işlenecek soruları içeren kağıttır. (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 2) Üye Örneklem Soru Formu (B Formu): Örneklem listesindeki isimlere sorulacak soruları içeren kağıttır. (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 3) Üye Olmayan Soru Formu (C Formu): Üye olmayan mimarlara sorulacak soruları içeren kağıttır. (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 4) Örneklem sürecinde, öncelikli olarak tam yapılandırılmış soru kağıtlarının uygulanması için örneklemin seçimi, ölçeği ve coğrafi dağılımı üzerine çalışma yapılmıştır. Mevcut üye bilgi sistemi üzerinden sistematik tesadüfi örnekleme (%95 Güven aralığında ±%3 örneklem hatası ile) yöntemi ile 1067 kişiye uygulanacak olan tam yapılandırılmış soru kağıdı ile bilimsel geçerliliği olacak bir çalışmanın yapılmasının mümkün olduğu belirtilmiştir. İstanbul ve metropol kentlerin ağırlığı ve şubeler-bölgelerarası eşitsizlikler de dikkate alınarak analizlerde anket sayısının fireler de düşünülerek 2338 (±%2,8 örneklem hatası ile) olarak belirlenmesi kararlaştırılmış; ancak yapılan bölge toplantıları sonucunda örneklem, uygulama güçlükleri gözetilerek yarı yarıya küçültülmüştür (1169 kişi) (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 5). Üye olmayan mimarlara nasıl ulaşılacağının tespit edilmesi, isim havuzunun oluşturulması konusunda kartopu modeli benimsenmiştir. Bunun için yapılacak örneklem çalışması ile geniş bir isim havuzunun oluşturulması amaçlanmıştır. Kartopu modelinde öncelikle evrene ait birimlerden birisi ile temas kurulmaktadır. Temas kurulan birimin yardımıyla ikinci birime, ikinci birimin yardımıyla üçüncü birime gidilmektedir. Bu şekilde, sanki bir kartopunun büyümesi gibi örneklem büyüklüğü genişlemektedir. Bu nedenle üyelerimizden, bu ankete yanıt verirken, oda üyesi olmayan, mesleğini yapan ya da yapmayan en az üç mimarın ad, soyad ve telefon numarasını da vermesi talep edilmiştir. Bütün bu hazırlık aşamalarının ardından hazırlanmış olan 3 adet form, Uygulama Yönergesi ve Örneklem Listesi şubelerimize 11 Mart 2015 tarihinde gönderilmiştir. 16 Mart 2015 tarihinde ise Üye Bilgi Güncelleme Formu (A formu), e-posta adresi olan üyelere doğrudan ulaştırılması amacıyla online olarak oluşturulmuş (Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 6) 296

üyelerimize e-maille gönderilmiş, şubelerimiz de konuyla ilgili bilgilendirilmiştir. Sonrasında online form üyelerimize hatırlatma amaçlı olarak birkaç defa daha iletilmiştir. Bu online forma 9 Nisan 2015 tarihi gün sonu itibariyle yaklaşık 4034 geri dönüş sağlanmıştır. Veriler ışığında 3. Gelişme Aşaması Raporu hazırlanmış, ilk değerlendirmeler 11 12 Nisan 2015 tarihlerinde Antalya da düzenlenen Mimarlar Odası Seçimsiz Genel Kurulu nda sunulmuştur. Üye Örneklem Soru Formlarının doldurtulmasında belirlenen takvime uyulmaması nedeniyle 18 Mayıs 2015 ve 18 Haziran 2015 tarihlerinde şubelerimize hatırlatma yazıları yazılmıştır. Hatırlatmalara rağmen istenilen sayılara ulaşılamaması nedeniyle Mim.Ar Bilim-Danışma Kurulu 30.07.2015 tarihli 44/4. Toplantısında çalışma yöntemi ile ilgili değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu değerlendirmeler doğrultusunda şubelerimize 3 Ağustos 2015 tarihinde yazılan yazıyla, gelinen aşamada çalışmaların hızlanabilmesi için Örneklem Listesi nde yer alan üyelerin e-mail adreslerinin doğrulanarak araştırma ekibine ulaştırılması talep edilmiştir. Üye Örneklem Soru Formu, Survey anket programı aracılığıyla dijital ortama aktarılmış ve doğrulanmış e-mailleri ulaşmış olan üyelerimize e-maille gönderilmiştir. Bütün bu çalışmaların ardından Örneklem Listesi nde ulaşılamayan üyeler yerine 335 kişilik Yedek Örneklem Listesi belirlenmiştir. Bu üyelerimizden e-maili bulunanlara da Dijital Üye Örneklem Soru Formu e-maille gönderilmiştir. Araştırma Projesi raporunun tamamlanabilmesi için Kasım 2015 sonunda anket çalışması bitirilmiştir. 12 13 Kasım 2015 tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirilen Mimarlık ve Eğitim Kurultayı VIII kapsamında o zamana kadar gerçekleştirilen çalışmalar doğrultusunda hazırlanan bir ara kesit kurultay katılımcılarıyla paylaşılmıştır. Araştırma Projesi ile ilgili rapor çalışmaları devam etmektedir. Araştırma sonuçlarının dönem sonunda mimarlık ortamıyla paylaşılması hedeflenmektedir. Araştırma ile ilgili güncel sayısal bilgilere Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu Geniş Rapor Ek 7 den ulaşabilirsiniz. SONUÇ Önümüzdeki dönemde de Mimarlık Araştırmaları Merkezi (Mim.Ar) ın çalışmalarını daha geniş kitlelere ulaştırması ve yaygınlaştırarak tüm paydaşlarla birlikte gerçekleştirmesi hedeflenmektedir. Mimarlık ortamında gerçekleştirilen nitelikli araştırmaları bünyesine katmayı ve kurumsallaşmasını tamamlamayı isteyen Mimarlık Araştırmaları Merkezi aynı zamanda Mimarlar Odası bünyesinde bağımsız bir araştırma merkezi olarak mimar meslektaşlarımıza hizmet etmeyi hedeflemektedir. 297

Ek 1. 298

Ek 2. 302

Ek 3. 305

Ek 4. 316

Ek 5. 326

Ek 6. 327

Ek 7. 336