Türkbilig T Ü R K O L O J İ A R A Ş T I R M A L A R I 2 0 0 9 / 1 7 A n k a r a < B a h a r > 2 0 0 9
T ü r k b i l i g TÜRKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ISSN : 1302-6011 Kurucusu / Founder Prof. Dr. Dursun YILDIRIM Sahibi / Owner /ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Dr. Bülent GÜL YAYIN DANIŞMA KURULU / PUBLICATION BOARD OF OVERSEERS Prof. Dr. Sema BARUTCU ÖZÖNDER [TÜRKİYE] Prof. Dr. Chetin CUMAGULOV [KIRGIZİSTAN] Prof. Dr. Nikolay İvanoviç EGOROV [ÇUVAŞISTAN-RUSYA] Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN [TÜRKİYE] Prof. Dr. Shimin GENG [ÇİN] Dr. Bülent GÜL [TÜRKİYE] Prof. Dr. Şakir İBRAYEV [KAZAKİSTAN] Prof. Dr. G. JORİGT [İÇ MOĞOLİSTAN-ÇİN] Prof. Dr. Karl REICHL [ALMANYA] Prof. Dr. Marek STACHOWSKI [POLONYA] Prof. Dr. Dursun YILDIRIM [TÜRKİYE] YAYIN HAKEM KURULU / BOARD OF REFEREES Yrd. Doç. Dr. Ferruh AĞCA Prof. Dr. Şerif AKTAŞ Yard. Doç. Dr. Eyüp BACANLI Prof. Dr. F. Sema BARUTCU- ÖZÖNDER Prof. Dr. Süleyman Hayri BOLAY Prof. Dr. Nalan BÜYÜKKANTARCIOĞLU Prof. Dr. İsmet ÇETİN Doç. Dr. Ayşe YÜCEL-ÇETİN Prof. Dr. Özkul ÇOBANOĞLU Prof. Dr. Çetin CUMAGULOV Prof. Dr. Cem DİLÇİN Prof. Dr. Abide DOĞAN Doç. Dr. Süer EKER Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN Prof. Dr. Bilge ERCİLASUN Prof. Dr. Shimin GENG Yrd. Doç. Dr. Faruk GÖKÇE Prof. Dr. İsmail GÖRKEM Dr. Bülent GÜL Prof. Dr. Şakir İBRAYEV Prof. Dr. Ayşe KIRAN Doç. Dr. Fatma Sabiha KUTLAR Prof. Dr. Hasan ÖZDEMİR Prof. Dr. İsa ÖZKAN Prof. Dr. Karl REICHL Prof. Dr. Musa Yaşar SAĞLAM Prof. Dr. Bilge SEYİDOĞLU Yard. Doç. Dr. Mete TAŞLIOVA Prof. Dr. İsenbike TOGAN Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN Yard. Doç. Dr. Hatice Şirin USER Prof. Dr. Alemdar YALÇIN Prof. Dr. Dursun YILDIRIM Prof. Dr. Emine YILMAZ YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD Editör / Editor Dursun YILDIRIM Yayın Kurulu Başkanı / Chairman of Editorial Board Bülent GÜL Yayın Kurulu Üyeleri / Members of Editorial Board Ferruh AĞCA G. Gonca GÖKALP-ALPASLAN Faruk GÖKÇE Sibel HATİPOĞLU Zehra KADERLİ Serdar ODACI Haydar YALÇIN İngilizce Editörü / Editor of the English Texts Prof. Dr. Nalan BÜYÜKKANTARCIOĞLU Kapak Tasarımı: Mehmet Fidancı İç Tasarım: Bülent Gül * Türkbilig, hakemli yerel süreli yayındır. ** Türkbilig, MLA (Modern Language Association) International Bibliography, EBSCO PUBLISHING, European Reference Index for the Humanites (ERIH) ve TÜBİTAK/ULAKBİM tarafından taranmaktadır. *** Türkbilig de yayımlanan makaleler yayımcının yazılı izni olmadan tamamı veya bir kısmı herhangi bir yolla çoğaltılamaz. Yazıların fikrî sorumluluğu ve imlâ tercihi yazarlarına aittir. Başka kaynaklardan alınmış tablo, resim ve benzeri şeylerin yazılarda kullanım sorumluluğu yazara aittir. İLETİŞİM ADRESİ / INFORMATION ADRESS T ü r k b i l i g Türkoloji Araştırmaları H.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü 06800 Beytepe/Ankara TÜRKİYE web sayfası: http://www.turkbilig.hacettepe.edu.tr e-posta: turkbilig@hacettepe.edu.tr Türkbilig, 2009/17 Öncü Basımevi nde (Kazımkarabekir Cad. 85/2 İskitler/ANKARA, Tel: 3843120) basılmıştır. Ankara <Bahar>2009
Türkbilig den Merhaba, Değerli okuyucular, bu yıl Türkbilig, onuncu yılına girmiştir. Elinizdeki sayıyı takip edecek ikinci sayı ile bu yıl tamamlanmış olacaktır.bilimsel bir dergi açısından bakıldığında bu zaman dilimi belki kimi okuyuculara kısa görünebilir.ancak, çok özel çabalar ve fedakarlıklar eşliğinde çıkarılan bir bilimsel dergi olduğu göz önüne tutulursa, bunca yıl karşılıksız bu yükü yüksünmeden omuzlayıp götüren arkadaşlarıma şahsım ve sizler adına gönül dolusu teşekkür etmek istiyorum. Onların bu fedakarlığı olmasaydı bu sayıya erişmemiz imkânsız olurdu. Tabii, derginin basımında Sn. Rektör Prof. Dr.Uğur ERDENER in ve dağıtımında Sn. Dekan Prof. Dr. Musa SAĞLAM ın sağladıkları maddi ve manevi desteklere de teşekkür etmeliyiz. Çünki bu destekler ile bütün fedakârlıklar ete kemiğe bürünüp sizlere ulaşabilmektedir. Türkbilig destek gördüğü sürece yoluna devam edecektir. Dünya üzerinde Türkoloji araştırmaları bakımından önemli bir konuma yerleşen Türkbilig, bu çizgiyi gösterdiği bilimsel özene ve dikkate borçlu olduğunun bilincinde ileriye doğru yürümektedir. Bu yürüyüş, arkadaşlarımın dayanma gücü sürdüğü sürece devam edecektir. Gelecek sayıda yine buluşmak üzere, en iyi dileklerle hoşça kalınız! Dursun YILDIRIM
Türkbilig Yayın İlkeleri Türkbilig, yılda iki kez yayınlanır. Türkbilig, hakemli bir yayındır. Türkbilig de yayınlanmak üzere gönderilen özgün makaleler, YAZI KURULU tarafından incelendikten sonra konunun uzmanı üç hakem tarafından değerlendirilir ve üç hakemin en az ikisinden olumlu rapor gelmesi halinde yayınlanır. Türkbilig 2009/18 için yazıların son gönderilme tarihi 15 Eylül 2009 dur. Türkbilig e gönderilen yazılar daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış olmalıdır. Derginin yayın dili Türkçe dir. Yayın ilkelerine uygun olmak koşuluyla yabancı bilim adamlarının yazıları, İngilizce, Almanca, Fransızca veya Rusça yazılmış olabilir. Ancak Türkçe-İngilizce başlık, özet ve anahtar sözcükler yazıya eklenmelidir. Yabancı dilde yazılmış yazılara derginin hacmine göre % 30 civarında yer verilir. Yazılar, basılı üç kopya halinde ve disketiyle birlikte gönderilmelidir. Özel çeviri yazım işaretlerinin kullanıldığı yazılarda fontlar da (PC uyumlu) diskete yüklenmelidir. Makalenin yazarı, adını, soyadını, görev yaptığı kurumu ve akademik unvanını tam ve açık olarak belirtmeli, kendisiyle doğrudan iletişim kurulabilecek açık adres, telefon numarası ve elektronik posta adresini vermelidir. Yazıların başında kısa birer Türkçe ve İngilizce özet (en çok 100 sözcük) ile Türkçe ve İngilizce anahtar sözcükler (en çok 10 sözcük) bulunmalıdır (İtalik olarak ve Times 9 punto ile yazılmalıdır). Yazılar, Apple Mac Word 5.1 veya MS Word Windows 95 ve üstü programla, Times 10 puntoyla ve 1,5 satır aralığıyla yazılmalıdır. Paragraf başlarında tab tuşu, paragraf aralarında enter tuşu kullanılmamalıdır. Metin içinde göndermeler ad ve tarih ve/veya sayfa olarak parantez içinde belirtilmelidir. Örnek: (Tanpınar 1985) veya (Tanpınar 1985: 316). Üç satırdan az alıntılar satır arasında ve tırnak içinde, üç satırdan uzun alıntılar ise satırın sağından ve solundan birer santimetre içeride, blok halinde, 9 puntoyla, tek satır aralığıyla verilmelidir. Dipnotlar sayfa altında, numaralandırılarak verilmeli ve sadece açıklamalar için kullanılmalıdır. Makalenin sonunda yer alacak kaynakçada kitaplar (koyu ve italik) ve makaleler (dergi adı koyu, cilt Romen rakamıyla, sayı, üst üste iki nokta, sayfa numaraları) alfabetik sırayla ve şu düzenle verilmelidir: ELÇİN, Şükrü, (1998), Yeşil Abdal ın Bir Şiiri, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, (Ed. M. Özarslan-Ö.Çobanoğlu), Ankara: Feryal Matbaacılık, 216-231. STOELTJE, J. Beverly, (1983), Festival in America, Handbook of American Folklore, (ed R. M. Dorson.), Bloomington: Indiana University Press, 239-246. TANPINAR, Ahmet Hamdi, (1985), XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Basımevi. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (1952), Milli Destan ve Folklor, Türk Folklor Araştırmaları, II, 33: 513-514. WELLEK, R. ve A. WARREN, (1982), Yazın Kuramı, (Çeviren: Y. Salman ve S. Karantay), İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. WOOLF, Virginia, (1986), Kitap Nasıl Okunmalı?, (Çeviren: Kemal Atakay), Adam Sanat, 4: 5-14. Bir yazarın birden fazla yayını kaynak gösterildiği takdirde yayınlar tarih sırasıyla, aynı yazarın aynı yıldaki yayınları ise (1985a), (1985b) şeklinde harf sırasıyla verilmelidir. Tezlerin hangi üniversitede yapıldığı ve hangi akademik dereceye (yüksek lisans/doktora...) yönelik olduğu belirtilmelidir. Yukarıda belirlenen yazım koşullarına uygun olmayan yazılar değerlendirmeye kesinlikle alınmayacaktır.
Submission Guidelines for Türkbilig Türkbilig is published twice a year. Türkbilig is a refereed publication. After original manuscripts are examined by Executive Board, they are peer-reviewed by three referees. They are published if two of three referees send affirmative report. The authors bear the full responsibility for their articles. Send your manuscripts untill 15 September 2009 for Türkbilig 2009/18. Manuscripts must be originally sent to the board, and no other places for publication or evaluation. The publication language of the issue is Turkish. In condition suited to submission guidelines of Türkbilig, foreign authors manuscripts, which can be in English, German, French or Russian, are published in proportion 30% of issue. The manuscripts must have title, abstract and also keywords both Turkish-English. Manuscripts must be sent as three printed copies along with the disk. If any special fonts (suitable for PC) are used in manuscripts, they must be in the disk. The authors names, last names and academic positions should be written. In addition, the full postal address, fax, telephone numbers and e-mail addresses of the author(s) who will check proofs and receive correspondence and offprint should also be included. Summaries must be in Turkish and English, should not exceed 100 words and key words may not exceed 5 (5 words for Turkish; 5 words for English) words at the beginning of the manuscripts. Latin words must be in Times 9 point and italic. Manuscripts must be written in Mac Word 5,1 or Ms Word Windows 95 or further versions (Pc compatible) with Times 10 point with 1,5 line spaced. Tab and enter key must not be used for paragraphs. Texts must follow in-text footnote system. In paranthesis in the text, author s name, date of publication, and page number is given. If a source is cited many times, parantheses are given in stead of ibid, idem, op. cit. etc. For example, (Tanpınar 1985) ve ya (Tanpınar 1985: 316). Quoted passages under three lines must given by qoutation mark. If quoted passage is over three lines, they must be given 1 cm margines from left and right side of line as block with 9 point and odd line spaced. Additional information must be given on the same page as footnotes enumerated 1, 2, 3. Citations in them must follow the above guidelines. References must include only the cited sources and be given in alphabetical order. Books names must be written bold and italic. Articles must be written (name of journal is bold, volume in Romen number, issue number, colon and page numbers) as below: ELÇİN, Şükrü, (1998), Yeşil Abdal ın Bir Şiiri, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, (Ed. M. Özarslan-Ö.Çobanoğlu), Ankara: Feryal Matbaacılık, 216-231. STOELTJE, J. Beverly, (1983), Festival in America, Handbook of American Folklore, (ed R. M. Dorson.), Bloomington: Indiana University Press, 239-246. TANPINAR, Ahmet Hamdi, (1985), XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Basımevi. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (1952), Milli Destan ve Folklor, Türk Folklor Araştırmaları, II, 33: 513-514. WELLEK, R. ve A. WARREN, (1982), Yazın Kuramı, (Çeviren: Y. Salman ve S. Karantay), İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. WOOLF, Virginia, (1986), Kitap Nasıl Okunmalı?, (Çeviren: Kemal Atakay), Adam Sanat, 4: 5-14. If more than one source of the same author is cited, they must be put in an chronological order from the oldest to the newest. Sources of the same years must be given letters 1985a, 1985b The university and the academic degree (MA. or PH.) of academic thesis must be given. Manuscripts not prepared based on the directions above will not be taken into consideration for publication in Türkbilig.
İÇİNDEKİLER / CONTENTS Türkbilig den Merhaba / iii Yazılar / Articles Ziyat AKKOYUNLU Dîvânu Luġâti t-türk te Evirik (İbrik) / 1-4 Ibrik in Diwan Lugat at Turk Ufuk Deniz AŞÇI Kırgız Dili ve Edebiyatının Kuruluş Yıllarına Ait Arap Harfli Kırgız Metinlerinde Alfabe ve Yazım Kuralları / 5-32 Alphabet and Spelling Rules in the Early Era Kyrgyz Texts Written in Arabic Script Eyüp BACANLI Altay Türkçesindeki -p al- Artfiiline Dair Notlar / 33-46 Notes on -p al- postverb in Altay Turkic Ülkü ÇETİNKAYA Divan Şiirinde Sosyal Hayattan Yansımalar: Necatî ve Hayretî nin Arpa Kıtlığını Anlatan İki Manzumesi / 47-55 Reflections from Social Life in Divan Poem: Necatî and Hayretî s Two Poems Narrating Famine of Barley Zeynep DOYURAN Önlem Alma Yapılarının Gazete Köşe Yazılarındaki İletişimsel İşlevleri / 56-68 Communicative Functions of Hedging Devices in Turkish Newspaper Articles Manfred GÖTZ Türkçede Ağırlıklandırma İlkesi Üzerine / 69-84 G. JORIGT On the Three Pairs of Relative Words in Mongolic and Turkic Groups / 85-91 Moğolca ve Türk Dillerinde Birbirleriyle İlişkili Üçlü Sözcük Grupları Üzerine Fatma Sabiha KUTLAR Klasik Türk Edebiyatında Çâr-Ender-Çâr ve Kara Fazlî nin Kasidesi / 92-115 Çar-Ender-Çar in the classical turkish Literature and the Kaside of Kara Fazlı Marek STACHOWSKI Once Again on the Etymology of Turkish Çocuk Child / 116-123 Yeniden Türkçe çocuk Sözcüğünün Kökeni Üzerine
Marek STACHOWSKI (Çev. Faruk GÖKÇE) Yeniden Türkçe Çocuk Sözcüğünün Kökeni Üzerine / 124-132 Once Again on the Etymology of Turkish Çocuk Child Nezir TEMUR Bir Sovyet Ürünü: Manas ın Kurama Varyantı / 133-145 A Soviet production: Kurama Variant of Manas Seyfullah TÜRKMEN Arap Harfli Yazının Yanlış Yorumlanmasıyla Standartlaşmış Kelimeler / 146-157 The Words Standardized Through İncorrect Commeting Of The Writing With Arabic Letters Hatice Şirin USER Hakasya Bulgusu Eski Bir Türk Mezar Taşı: Açurı (Oçurı, Ye 26) Yazıtı / 158-174 An Old Turkic Tombstone Found in Khakasia: The Ochury (Ye 26) Inscriptions Eleştiri ve Tanıtmalar/ Reviews Mikail CENGİZ STACHOWSKI, Kamil, (2008), Names of Cereals in the Turkic Languages, Kraków: Studia Turcologica Cracoviensia 11, 118 Sayfa. ISBN (978-83-7188-098-8) / 175-177 Tevfik Orçun ÖZGÜN Ottoman Cyprus, a collection of studies on history and culture near and middle east monographs new series edited by Michalis N. MICHAEL, Matthias KAPPLER and Eftihios GAVRIEL, volume 4, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2009,ss. 366. / 178-182 Yeni Yayınlar / 183-184