Teknik Doküman Teknik Doküman Numarası: 10772 Ürün: Autodesk Revit 8-9 Konu: Revitte duvar çizimi ve ölçülendirilmesi, Türkiye de Avan Uygulama projeleri açısından irdelenmesi Yayım Tarihi: 17.05.2006 Tür: Öğretici Revizyon No: 0 Revizyon Tarihi: Revit te duvar çizimi ve ölçülendirilmesi, Türkiye de Avan-Uygulama projeleri açısından irdelenmesi Mimari projelerin hazırlanmasında önce avan projeler hazırlanır sonra uygulama aşamasında avanda yapılan çizimler detaylandırılır. Bu daha zengin ve karmaşık grafik gösterimler yapılacağı anlamına gelir. Revit ile hazırlanan projelendirmelerde bu açılardan bazı noktalara dikkat etmek yararlı olacaktır. Bilindiği üzere mimari avan projelerde detaylar belirli olamadığı için plan gösterimlerinde duvarlar ölçeğe göre ya içi dolu ya da iki çizgi halinde mekan net ölçüleri dikkate alınarak ifade edilir. Proje uygulama ölçeği olan 1/50 gösterimlerde sıva vb. katmanları da göstermek gerekir. Tipik bir AutoCAD kullanıcısı bu durumda duvar çizgilerini offset komutu kullanarak tüm katmanları gösterir. Bu durumda avan projedeki mekanların net ölçülerinin değişmesi istenmez. Bilindiği gibi Autodesk Revit Building ile yapılan tasarımlarda plan, kesit ve görünüşler 3B modelden otomatik olarak üretilmektedir. Avan proje aşamasında duvarları oluşturulurken dikkat edilmesi gereken birkaç noktayı göz önünde bulundurduğumuz taktirde detayların belirlendiği uygulama aşamasında duvar ölçüleri ve mekan net ölçüleri doğru olarak ifade edebilirsiniz. DUVAR ÇİZİMLERİ Öncelikle Autodesk Revit Building te planda bir duvarı çizerken özellikler satırında karşımıza çıkan ve aslında uygulama aşamasında önem kazanacak olan Loc Line özelliğidir. (Bkz. Şekil 01) Şekil 01 Avan projelerde plan dokümantasyonunda bu özellik kullanılarak tasarım yapılırsa, uygulamaya geçildiğinde çok kolay ve doğru biçimde grafik gösterim yapılabilir. Loc Line Location Line kısaltmasıdır ve duvar çizildiğinde katmanlarına göre belirlenen ve planda görünmeyen bir çizgidir. Duvarın plandaki çizim aksı gibi de düşünülebilir. (Bkz. Şekil 02) Şekil 02 1
Duvar kalınlığı artırıldığında katmanları ve kalınlığı ne olursa olsun bu aks merkez olacak şekilde sağına ve soluna genişletme yapılır. Şekil 02 de görülen kırmızı kesik çizgiler duvar çiziminde aslında görünmeyen Loc Line sembolik olarak göstermektedir. Mavi noktalar duvarı çizerken tıklanan noktalardır. Loc Line içindeki seçeneklerin ne anlama geldiğini daha iyi anlamak için duvar katmanları ve nasıl oluşturulduğuna göz atalım. (Bkz. Şekil 03) Şekil 03 Şekil 03 te tipik bir duvarın katmanlarının belirlendiği pencere görülmektedir. Sağ tarafta Layers başlığı altında duvar katmanları dıştan içe alt alta sıralanmıştır. (Exterior-interior) Sol bölümde ise grafik olarak duvarın bir parçası plan gösterimiyle görüntülenir. Sağda katmanların yer aldığı listede Core Boundary duvarın ana taşıyıcı katmanının (ör: tuğla, gazbeton, taş, betonarme, alçı profilleri vs.) yüzeylerini temsil eder ve sol taraftaki grafik gösterimde yeşil renk kalın iki çizgi ile görülür. Örneğin tuğla bir duvar için bu iki Core Boundary sınırı arasındaki katmanın fonksiyonu Function genellikle Structure [1] olup malzeme olarak tuğla seçilir ve kalınlığı belirtilir. Bu açıdan düşünüldüğünde oluşturulacak her katmanın bir fonksiyonu, malzemesi ve kalınlığı belirlenerek tüm duvarların tanımlaması yapılır. İlk Core Boundary ile EXTERIOR SIDE arasındaki katmanlar duvarın dış yüzeyinin katmanlarıdır. Altındaki ikinci Core Boundary ile INTERIOR SIDE arasındaki katmanlar ise iç yüzeydeki katmanlardır. Katman fonksiyonu Function yanında [x] sembolü ile belirtilen sayısal değerler priority öncelik sıralarıdır ve duvarduvar, duvar-döşeme, duvar-çatı katmanlı mimari elemanların birleşimlerinde katmanlar bu sıralamaya göre birleştirilir. Ör: değeri 1 olan duvar katmanı döşemenin değeri 1 olan katmanına kadar uzatılır vb. Autodesk Revit te duvar,döşemeve çatı gibi katmanlı elemanların Function fonksiyonları ve öncelik priority sıraları şu şekilde belirtilir; Function Görevi Örnek Structure [1] Asıl taşıyıcı malzeme Tuğla, gazbeton vb. Substrate [2] Ara taşıyıcı malzeme Mekanik ankrajlar, tesviye harçları vb. Thermal/Air Layer [3] Isı yalıtımı veya boşluklar Isı yalıtım panelleri vb. Finish 1 [4] Kaplama malzemesi vb. Alçı panel,boya,sıva vb. Finish 2 [5] Kaplama malzemesi vb. Alçı panel,boya,sıva vb. Finish 1 [4] Kaplama malzemesi vb. Alçı panel,boya,sıva vb. Membrane Layer Su yalıtımı, astar vb. Su yalıtım membranları,şilteler vb. 2
Bu bilgiler doğrultusunda duvar çizimi sırasında özellikler satırında gördüğümüz Loc Line (Bkz. Şekil 01) duvarı çizerken tıkladığımız noktaların ekseninin neresi olduğunu tanımlamamız anlamına gelir. Şekil 02 deki mavi noktalar duvarı çizerken tıkladığımız başlangıç ve bitiş kontrol noktaları olduğunu belirtmiştik. Loc Line değeri; Wall Centerline ise Duvar toplam kalınlığı (tüm katmanlar toplamı) ne olursa olsun tam orta aksı, Core Centerline ise Duvar toplam kalınlığı önemsenmeden sadece iki Core boundary sınırın arasındaki katmanın orta aksını, Finish Face: Exterior ise Duvarın dış yüzeyinden geçen aksı, Finish Face: Interior ise Duvarın iç yüzeyinden geçen aksı, Core Face: Exterior ise Duvarın iki Core boundary sınırı arasındaki katmanın dış yüzeyinden geçen aksı, Core Face: Interior ise Duvarın iki Core boundary sınırı arasındaki katmanın iç yüzeyinden geçen aksı,ifade eder. Mimari avan proje plan gösterimlerinde Şekil 02 de görülen grafik gösterim yeterlidir. Uygulama aşamasında aynı duvarlar katmanlarına göre detaylandığında her biri için seçilen lokasyon aksının iki tarafına doğru genişletilmiş olur. (Bkz. Şekil 04) Şekil 04 Görüldüğü gibi duvarlar kalınlaştığında veya yeni katmanlar tanımlandığında başlangıçta çizilirken özellikler satırından seçilen Loc Line seçeneğine göre belirlenen aksın soluna yada sağına genişletilmiştir. Türkiye de yapı tasarımlarında avan proje aşamasında duvarların ve dolayısı ile mekanların ölçüleri ince malzemeler (sıva vb.) göz önüne alınmadan yapılır. Yani sıvalı bir tuğla duvarın ölçüleri tuğladan diğer duvarın tuğla kısmına kadar verilir. Uygulama planlarında tuğla duvarın iç ve dış yüzey kaplamaları ne olursa olsun yerlerinin değişmesi istenmez. Dolayısı ile mekan ölçüleri avan projede belirtilenle aynı kalması sağlanmış olur. Bu açıdan Türkiye de projeleri tasarlar ve duvarları çizerken özellikler satırındaki Loc Line seçeneğinin Core Centerline Core Face:Exterior ve Core Face:Interior seçilmesi daha doğru olacaktır. Bunlara dikkat etmeden yapılmış bir çalışmada herbir duvarın properties özellikler penceresinde duvarın Location Line seçeneği değiştirilebilir. (Bkz. Şekil 05) 3
DUVAR ÖLÇÜLENDİRİLMESİ Oluşan kat planında duvar ölçülendirmelerini yaparken kullanacağımız Dimension aracı seçildiğinde özellikler satırında yine Loc Line seçenekleri karşımıza çıkar. (Bkz. Şekil 06) Şekil 06 Burada ölçülendirmenin duvar orta aksından, duvar yüzeylerinden, core merkezi yada core yüzeylerinden yapılacağına dair seçimlerle karşılaşırız. Avan proje planlarında ölçülendirmeleri yaparken mekan net ölçülerinin uygulama projesi açamasında değişmesini istemiyorsak Face of core seçeneğini kullanarak ölçülendirmeleri yapmalıyız. Bir örnek üzerinde bu bilgileri nasıl kullandığımızı görelim. Şekil 07 de avan projede 10cm kalınlıkta bir tuğla duvarın çizimini görmekteyiz. Bu iç ölçüsü 100cm olarak tasarlanmış bir WC mekanı olacak. Duvarlar çizilirken özellikler satırından Core Face: Interior seçilerek çizilmiştir. Elbette tasarıma ve çevredeki diğer mekanlara göre Core Face: Exterior yada Core Centerline da kullanabilirdik. Ölçülendirmeler yapılırken seçenekler satırından 4 ayrı seçenek ile iç ölçüler atılmıştır. (Bkz. Şekil 07) Şekil 07 Şimdi uygulama aşamasına geçildiğini varsayalım ve mekan net ölçüsü olan 100cm nin değişmesini istemiyoruz. Duvarlar seçilip katmanları tanımlandığında (dışta sıva 2cm, içte 2cm harç ve 8mm seramik kaplama) önceden tanımladığımız ölçülerden kendi seçeneklerine göre bazılarının değiştiğini görmekteyiz. (Bkz. Şekil 08) 4
Şekil 08 Belirtilen ölçülerin tümü doğrudur. Bunlar yerine göre kullanılabilir. Fakat bizim Türkiye de hazırlayacağımız uygulama projelerinde Face of core seçeneği ile yapılan ölçülendirmenin mutlaka olması gekeklidir. Sonuçta avan proje aşamasında hiçbir detay belli değilken (duvarlar iki çizgi halinde) ölçülendirmelerimizi Face of core seçeneği ile yaparsak uygulama aşamasında ölçülerimiz ve dolayısı ile mekanlarımızın net ölçüleri değişmeyecektir. Yukarıdaki teknik doküman, sizlere çalışmalarınızda yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. SAYISAL GRAFİK ve/veya Autodesk, yukarıdaki teknik dokümanda verilen bilginin, ipucunun, yüklemenin, yazılım yenilemesinin (service pack) ve öğretici makalenin, doğru bir şekilde yüklenebileceğini ve uygulanabileceğini garanti etmez. SAYISAL GRAFİK ve/veya Autodesk, teknik dokümanlarda anlatılanların sizin tarafınızdan uygulanması sonucu doğabilecek direkt ve dolaylı zararlardan sorumlu değildir. Teknik doküman içerikleri, haber verilmeksizin değişikliğe uğrayabilir. Yukarıda adı geçen Autodesk ürünleri, Autodesk Inc.'in tescilli markalarıdır ve tüm hakları Autodesk Inc.'e aittir. Yukarıda adı geçen Microsoft ürünleri, Microsoft Inc.'in tescilli markalarıdır ve tüm hakları Microsoft Inc.'e aittir. Yukarıda adı geçen diğer ürünler, üretici şirketlerinin tescilli markalarıdır ve tüm hakları üretici şirketelerine aittir. SAYISAL GRAFİK, SAYISAL GRAFİK Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin tescilli markasıdır. SAYISAL GRAFİK, Autodesk Inc. ürünlerinin Türkiye dağıtıcısıdır. 5