Yrd.Doç.Dr. Ömer Faruk Usluoğulları İnşaat Mühendisliği Bölümü
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği AMAÇ ve KAPSAM AMAÇ:, Kazaların en sık görüldüğü iş kollarından biri olan İNŞAAT SEKTÖRÜNDE, meydana gelen iş kazası sayılarını ve kaza sonucunda meydana gelen maddi ve manevi zararları azaltmak, çalışanların meslek hastalıklarından korunmalarını sağlamak dolayısıyla sektördeki mevcut iş sağlığı ve güvenliği durumunu iyileştirmek.
Kapsam Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğini sağlama adına alınacak tedbirler. Dünyada Yapı İşlerinde İş Güvenliği Örnekleri Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen A B C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı sınavlarına hazırlık Sunum yapma, araştırma yapma kabiliyetlerini arttırmaya yönelik Sunum Ödevleri (Tedbirlerin Çalışılan yerde veya çalışılması planlanan yerde uygulanması)
Konular Yapı işlerinin tanımı ve ilgili mevzuatlar Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Kazı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Yapı İskelelerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Beton İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Tesis, Makina ve Ekipmanlarda Alınacak Güvenlik Tedbirl Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Çeşitli İşlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
HER GÜN İş kazası172 NİÇİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ? 2010 yılında ülkemizde 62 bin 903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası meydana geldi. 1.454 çalışanımız iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti. İş kazaları nedeniyle hayatını 4 kaybeden çalışan Sürekli iş göremez hale gelen çalışan 6
GÖRÜNÜR MALİYETLER Sürekli iş göremezlik ve ölüm nedeniyle, Üretimin durması veya azalması, Sürekli iş göremezlik ve ölüm geliri ödemeleri İş kazası ve meslek hastalığı için yapılan tedavi hizmetleri Geçici iş göremezlik gibi nedenlerle oluşan üretim ve katma değer kaybının yaklaşık bedeli 3.847.880.159 TL
GÖRÜNMEYEN MALİYETLER Kaza esnasında işçilerin işi bırakması, doktor, araç ve gereç getirilmesi ve/veya kazazedenini taşınması, kaza mahallinin tekrar çalışır konuma getirilmesi v.b. nedenlerle oluşan maliyetlerdir. Görünür Maliyetler ile Görünmeyen Maliyetlerin eşit olduğu varsayılmıştır. İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Toplam Maliyeti 7.695.760.318 TL
Önlemek, ödemekten daha ucuz ve insanidir.
KANUNLAR İş Kanunu: 3008 sayılı, 1936 931 sayılı, 1967 1475 sayılı, 1971 4857 sayılı, 2003 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Haziran 2012
Yapı İşleri Tüzük ve Yönetmelik Tüzük : Yasaların uygulanmasını göstermek ya da yasanın emrettiği işleri belirtmek üzere Danıştay'ın incelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulu'nca çıkarılan hukuk kurallarıdır. Tüzükler cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak Resmi Gazete'de yayımlanır. Yasaya aykırı hüküm içeremezler, böyle bir hüküm bulunduğunda Danıştay'a iptal davası açılabilir Yönetmelik : Bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere çıkardıkları hukuk kurallarıdır. Resmi Gazete'de yayımlanırlar. Yasa ve tüzüklere aykırı hüküm içeremezler, böyle bir hüküm bulunduğunda Danıştay'a iptal davası açılabilir.
YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Bu Yönetmeliğin amacı, yapı işlerinde alınacak asgari iş sağlığı ve güvenliği şartlarınıbelirlemektir. Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm yapı işlerinin yapıldığı işyerlerinde uygulanır. 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak, (2) Avrupa Birliğinin 24/6/1992 tarihli ve 92/57/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır. Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:29.12.2012/28512 İşlenen son değişiklik: 11.10.2013/28792
İşverenlerin ve Diğer Kişilerin Yükümlülükleri ve Sorumlulukları İşverenlerin yükümlülükleri Proje sorumlusu ve işverenlerin sorumlulukları Diğer kişilerin yükümlülükleri
Genel Hükümler Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin görevlendirilmesi, sağlık ve güvenlik planı ve bildirim Proje hazırlık aşamasında genel prensipler Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık aşamasındaki görevleri Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aşamasındaki görevleri Çalışanların bilgilendirilmesi Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
Çeşitli ve Son Hükümler Kullanılan makine, araç, ekipman, malzeme ve çalışma yöntemleri Yürürlükten kaldırılan yönetmelik (23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği) Sağlık ve güvenlik planlarının geçerliliği Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer (05.10.2013/28786 ) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
EKLER EK 1: YAPI İŞLERİ LİSTESİ EK 2: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN ÇALIŞMALARIN LİSTESİ EK 3: YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM EK 4: YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI
EK 1: YAPI İŞLERİ LİSTESİ 1 Kazı, yarma ve doldurma işleri 2 Hafriyat 3 İnşa a) Bina b) Set, baraj c) Yol, demiryolu, havai hat ç) Tünel d) Metro e) Köprü f) Çelik yapı g) İskele, liman, dalga kıran, gemi ğ) Kanalizasyon, lağım h) Kuyu ı) Kanal i) Duvar j) Sıva, badana, boya işleri k) Elektrik tesisatı l) Sıhhi tesisat m) Kalorifer tesisatı n) Dülgerlik o) Marangozluk 4 Prefabrike elemanların inşası ve sökümü 5 Montaj işleri 6 Değiştirme ve donatma 7 Tadilatlar 8 Yenileme 9 Tamir 10 Söküm 11 Yıkım 12 Restorasyon 13 Bakım, boyama ve temizleme 14 Drenaj 15 Bu ekte belirtilen işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma.
EK 4 YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI A) Yapı alanındaki çalışma yerleri için genel asgari şartlar Yüksekte çalışma; Geçitlerde güvenlik; Düşen cisimler Enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma Düzen, temizlik, istif ve depolama; Sağlamlık ve dayanıklılık Acil çıkış yolları ve kapıları; Yangın algılama ve yangınla mücadele Havalandırma; Özel riskler; Sıcaklık Çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların aydınlatılması Kapılar ve geçitler; Trafik yolları ve tehlikeli alanlar Yükleme yerleri ve rampaları; Çalışma yerinde hareket serbestliği İlk yardım; Soyunma yeri ve elbise dolabı; Duşlar ve lavabolar Tuvaletler ve lavabolar; Dinlenme ve barınma yerleri Gebe ve emziren kadınlar; Engelli çalışanlar
EK 4 YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI B) Yapı Alanlarındaki Özel Asgari Şartlar BÖLÜM I Kapalı Mekanlardaki Çalışma Yerleri (A)- Genel Şartlara Benzer)
BÖLÜM II Açık Mekanlardaki Çalışma Yerleri - İSKELELER - MERDİVENLER - TESİS, MAKİNE, EKİPMAN - KAZI İŞLERİ, KUYULAR, YERALTI İŞLERİ, TÜNEL VE KANAL İŞLERİ - YIMIN İŞLERİ - ASBESTLE ÇALIŞMA - BATARDOLAR (KOFERDAMLAR) VE KESONLAR - ÇATI İŞLERİ - BETON İŞLERİ - METAL VE BETON KARKAS VE PREFABRİK ELEMANLAR, ÇELİK YAPI İŞLERİ
Yapı İşleri Bu tip yönetmeliklerin temel yaklaşımı, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİNİN öne çıkarılması ile uyulması gereken temel hükümlerin açıklanması, ayrıntıların ve tedbirlerin alınmasında seçilecek yolların işverenlere bırakılması yönündedir.
Bütün işverenlerin ve çalışanların dikkate alması gereken en önemli husus: Her işyerinin kendine özgü tehlikeleri mevcuttur, bu tehlikeleri en iyi işyerini yönetenler ve işyerinde çalışanlar bilir.
İnşaat Sektörü; kendine özgü sorunları olan, karmaşık yapılı bir sektördür.
Her şantiye, kendi özel şartlarını belirler.
O işi bizim çalışan değil, müteahhit yapıyor. Kaç senedir böyle yapıyoruz bir şey olmaz Bizim adamlar şerbetlidir, bir şey olmaz Güvenli görünüyordu! Kaç keredir ikaz ediyorum! Bizde sadece kesik ve çürük olur, Böyle olacağını hiç düşünmemiştim Bu sözler ne kadar bildik, ne kadar tanıdık geliyor 35