7. Uluslararası Un, İrmik, Pirinç, Mısır, Bulgur, Yem Değirmen Makineleri ve Bakliyat, Makarna, Bisküvi Teknolojileri Fuarı Yem Fabrikalarında Yeni Teknolojiler ve Sistemler Can TUNCER Tasarım Glş. Uzmanı, YEMTAR A.Ş.
Yemtar Hakkında Türkiye deki 364. Lisanslı Ar-Ge Merkezi Sektördeki ilk ve tek Ar-Ge Merkezi Balıkesir deki 2. Ar-Ge Merkezi 1 Profesör, 2 Doktora, 2 Yüksek Lisans olmak üzere toplam 22 Ar-Ge personeli 1980 yılında kuruldu Bugün; 138 personel 34Bin m² toplam alan 12Bin m² kapalı alanda 47 ülkeye ihracat 536 makine ve ekipman tasarımı 450 Tesis Teklif ve Kurulum Projesi 21 Patent / Faydalı model lisansı
Yeni teknolojilerin kaynakları Yeni teknolojilerin kaynakları İhtiyaçlar, Yaşanan problemler, Müşterilerin özel talepleri, Teknolojik gelişmeler, Maliyetlerin yükselmesi, Ar-Ge faaliyetleri Maliyet Açısından; Hammadde, Enerji tüketimi, İşçilik, bakım, onarım, modernizasyonlar Endüstriyel devrimler 1.0 Su ve buhar makinelerinin kullanılması (18.yy) 2.0 Elektriğin üretimde kullanılması (19.yy) 3.0 Otomasyon teknolojilerinin kullanılması (1970 ler) 4.0 Nesnelerin interneti IoT (2020 ler) Birbiriyle konuşan makineler, Işıksız fabrikalar, İnsansız fabrikalar Sektörel Açıdan; Mamul ve yarımamullerde geliştirmeler (Pelpeak, extrüzyon, peletleme vb), Ölçme ve algılama teknolojilerinde gelişmeler (Loadcell, sensör, vb), Maliyetlere bağlı olarak teknoloji ikamesi (mıknatıs yerine metal dedektörü vb),
Sektörel Gelişim Stratejileri Rakiplerden teknolojik olarak önde olmak Ve Ar-Ge süreçlerinde sürdürülebilirlik Rekabetin teknoloji temelli yapılması Tüm tasarım ve projelendirme süreçlerinde Ar-Ge yaklaşımı Büyük hedefler belirleyerek adım adım ulaşmaya çalışmak Firma için, Türkiye için, Dünya için, İnsanlık için değerler yaratmak Bilimin ışığında faaliyet göstermek, Akademik entegrasyon Sistem içi geribeslemelerle mevcut durumu ve planları sürekli değerlendirme anlayışı Ürün ve süreçleri dinamik bir şekilde ele almak Güncellemek, geliştirmek, iyileştirmek, farklı bir Açıdan bakmak Personel ve müşteri memnuniyetini esas kabul etmek Global teknoloji trendlerinde kopyalayan, Kullanan değil, üreten olmak Kurumsal, teknolojik, ticari, bilimsel tabanlı İşbirliklerini güçlü tutmak
Yem Tesisi Üniteleri
Hammadde Alım, Eleme, Ayrıştırma, Taşıma Yem tesisinin nihai ürünü olan yemin bileşiminde çeşitli oranlarda bulunabilen işlenmiş veya işlenmemiş organik maddelere hammadde denir. Bu hammaddelerin tesis içerisine alınması, elenmesi, yabancı metal unsurlardan arındırılması, taşınması süreçlerini kapsar, hammadde silolarına dağıtılması ve depolanmasıyla son bulur. Hammaddenin kubur içerisine boşaltılması esnasında oluşan tozumanın önlenmesi amacıyla tasarlanan yenilikçi ızgara sistemleri. Standımızda küçültülmüş bir modeli görülebilir. Kovalı elevatörlere alternatif olarak pnömatik taşıma sistemleri kullanılabilir.
Hammadde Alım, Eleme, Ayrıştırma, Taşıma Metaller Açısından Füze mıknatıs Tambur mıknatıs Z mıknatıs Metal dedektörü Taşıma Ekipmanları Kovalı elevatörler Zincirli konveyörler Helezon götürücüler Bantlı taşıyıcılar Pnömatik taşıyıcılar Boru tipi zincirli konveyörler Esnek helezonlu konveyörler Dağıtma Ekipmanları Distribütörler Zincirli konveyör ağı Boru tipi zincirli konveyörler Taş, Çöp, Yabancı Madde Tava elekler Tambur elekler Çöp sasörler Taş ayırıcılar Vibro elekler
Hammadde Alım, Eleme, Ayrıştırma, Taşıma
Dozajlama Üretimi gerçekleşecek olan yem türüne özel olarak belirlenen bileşim (rasyon, formül) oranlarının uygulamasının yapıldığı bölümdür. Yem işleme süreçlerinin başladığı, ilk adımı oluşturan aşamadır. Klasik sistemde hammadde siloları altında yer alan helezon götürücülerin otomasyon kumanda ofisinden komut alarak sürücü kontrollü olarak belirli turlarda dönmeleriyle hacimsel olarak dozajlama işlemi yapılmakta, dozaj kantarında toplanan hammadde ürünlerinin loadcelller aracılığıyla tartılması ve bir sonraki proses için gerekli ürün miktarının hazırlanması işlemi gerçekleşir.
Dozajlama Hidrolik silindir kontrollü ve raylı dozajlama sistemleri yeni teknolojiler arasında gösterilebilir.
Partikül Boyutu Küçültme Sektörde partikül boyutu küçültme işlemleri çok farklı tipte makinelerle gerçeklebilmektedir. Yem tesisleri özelinde bu ekipmanların başında çekiçli değirmenler gelmekte olup alternatif ve parelel olarak valsli değirmenler kullanılabilmektedir. Çeneli kırıcılar, pimli değirmenler, diskli değirmenler, dik değirmenler gibi ekipmanların farklı alanlarda partikül boyutu küçültme amaçlı kullanımı mümkündür.
Partikül Boyutu Küçültme Yem tesislerinde bu ünitedeki yenilikçi unsurlar çekiçli değirmen komponentlerinin geliştirilmesi temelinde ortaya çıkmaktadır. Örneğin çekiç aşınması nedeniyle yapılan çekiç değişimi işlemi uzun sürebilmekte, bu işlemi hızlandırmak üzere tasarlanan kolay çekiç değiştirme aparatları ve sistemleri yenilikçi aksamlardır. Çekiç formunun incelenmesi, farklı geometrilere, farklı malzeme yapılarına, değirmen rotoru üzerinde farklı çekiç dizilimi ve dağılımlarının performansa ve enerji tüketimine olan etkileri YEMTAR arge merkezinin proje konularından biridir. Elek delik tiplerinin ve delik dağılımlarının performansa olan etkileri incelenerek yeni tasarımların ortaya çıkması yakın zamanda gerçekleşecek olup bu alandaki teknolojik trendleri oluşturmak hedefindeyiz. Klasik tip helezonlu değirmen besleyiciler yanında hava kilidi, bantlı konveyör, direkt akışlı sistemler alternatif yenilikçi ve pratik tercihler olarak görülse de, klasik sistemin üstünlükleri bizi bu konuda mevcut yapının korunması üzerinde tutmaktadır. Bu nedenle helzonlu ve mıknatıslı değirmen besleyiciler üzerinde bir takım geliştirmeler yapılmış ve yapılmaktadır. Aynı zamanda bu ekipmanlarda hava miktarının optimize edilmesiyle kırma kalitesi ve nem kaybı konularında fayda sağlanmaktadır. Hava ihtiyacının optimizasyonu, helezon yaprak yapısı, dönüş yönleri, akış açıları gibi alanlarda yenilikçi iyileştirmeler yapılmıştır.
Partikül Boyutu Küçültme Alternatif çekiç ve elek tasarımları
Karıştırma Yem fabrikalarının en temel fonksiyonlarından biri olan karıştırma prosesi, diğer proseslerde olduğu gibi çok farklı tipte makinelerle gerçekleşebilmektedir. Ribon karıştırıcılar ve padıllı karıştırıcılar en yaygın olarak görülen iki farklı tipteki karıştırıcı olup bu sistemin daha gelişmiş versiyonu çift şaftlı padıllı karıştırıcılardır. Karıştırma prosesinin temel başarı ölçütleri homojen karışım sağlama oranı, karıştırma süresi, enerji tüketimi olup çift şaftlı padıllı karıştırıcılar bu konuda tatminkar sonuçlar ortaya çıkarmıştır.
Karıştırma Bu alandaki yenilikçi yaklaşım, hacimsel geometrinin iyileştirilmesi, padıl açılarının optimizasyonu, tahrik aktarma sisteminin daha kompakt hale getirilmesiyle verimin artırılması odaklı çalışmaları içermektedir. Statik karıştırıcılar gelecekte yem tesisinin ana karıştırıcı ekipmanı olarak kullanılabilir mi? Sıvılarda başarılı uygulama alanları olan bu tip karıştırıcıların toz ve granül halindeki maddelerdeki uygulamasıyla ilgili YEMTAR ArGe merkezi, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini yürütmektedir.
Premiks Yem tesislerine yem bileşimine düşük oranlarda katılan özel bileşenlerin depolanarak dozajlandığı ünitedir. Bu ünitenin olmazsa olmaz özelliği yüksek hassasiyete sahip olması gereğidir. Görece daha pahalı ve formül içeisndeki oranının yüksek güveniliklikle belirlenmesi ihtiyacı, bu ünitede daha hassas bir konstrüksiyon ve tasarım ihtiyacını ön plana çıkarmaktadır. Bunun yanında otomasyon büyük önem taşımaktadır. Farklı tartım yöntemleriyle çalışabilen premiks ünitesi ve dozajlama ünitesi, genel olarak küçük hatveli ve sürücü-tur sayacı kontrollü helezon konveyörlerle tahrik edilmektedir. Premiks ünitesinin handikaplarından biri ve en önemlisi premiks maddelerinin silolara dolumu ilk etapta manuel olarak gerçekleşmektedir. Bu noktada farklı premiks maddelerinin aynı siloya depolanması, ortamda tozuma meydana gelmesi, bu noktadaki olası personel hataları, silo içine çuval gibi yabancı nesnelerin düşmesi riski, istenen ürünün istenen siloya boşaltılamaması ve boşaltma işlemlerinin uzun sürmesi gibi olumsuzluklar bu noktada bir mükemmeliyet ihtiyacı doğurmuştur.
Premiks Bu ihtiyaca binaen bir ARGE projesi olarak üzerinde çalıştığımız otomatik premiks dolum sistemi sektörde yenilikçi bir ürün olup yukarıda bahsi geçen problemlerin yaşanmaması için tercih edilen güvenilir bir çözümdür. Bununla ilgili patent başvurusu yapılmıştır.
Melas İlavesi Büyükbaş hayvan yemi üretiminde, peletleme prosesinden önce, toz halindeki ürünün MELAS, ŞİLEMPE, gibi akışkan katkı maddeleriyle karıştırılmasını sağlayan makine MELASİYER veya MELAS MİKSERİ olarak adlandırılmaktadır. Double melasiyer adı, makinenin çift rotorlu olmasından doğmuştur. Birbirine ters yönde dönen çift rotor sayesinde homojen karıştırma sağlanır Ürün tamamen harmanlanır, melasla temas etmemiş bölgesi kalmaz Ürünün ileri hareketi ve karıştırma işlemi hızlı ve etkin olarak gerçekleşir % 9 ~ 10 oranında melas katımı mümkündür, bu oran klasik sistemlerin iki katıdır Yüksek üretim kapasiteli yem tesislerinde klasik sistemlere nazaran tercih edilir İşletme maliyeti ekonomiktir Temizlik, bakım, onarım faaliyetleri daha kolay gerçekleştirilir Double Melasiyer, TPE de 2012/05687 numarasıyla faydalı model koruması altındadır Ürünle temas eden bölgeler aşınmaya ve yapışmaya dirençli özel plastik levhalarla kaplanmıştır. Makine, CE kriterlerini karşılamaktadır.
Melas İlavesi Melasiyer, büyükbaş hayvan yemi üreten tesislerde geleneksel uygulama olarak karıştırıcı altına klape bağlantılı olarak (bypass edebilmek için) yerleştirilmektedir. Farklı proseslerde paketleme öncesinde uygulanmaktadır. Genelde bu uygulama yüksek melas oranı verilen yörelerde uygulanmaktadır. Melasiyer çıkışı elevatöre bağlanarak melas katkılı ürün mamul ve pelet silolarına taşınır ve burada depolanır. Melas yapışkan bir madde olduğu için elevatörde bir miktar melas kalabilmektedir. Taşıma yapan elevatör kovalarının plastik olması bu açıdan faydalıdır. Melaslı ürün ve bypass hattından geçen tamamen melassız olması istenen ürün tercihen ayrı elevatörlerle mamul silo grubuna taşınabilmektedir. Bu yöntem farklı üretim olanaklarına sahip olan tesislerde tercih edilmektedir.
Kondüsyoner Yem karışımının peletlenebilirliğinin sağlanması için kondüsyonerde pişirilmesi gerekmektedir. Kondüsyoner içinde buharla pişirilen karışım içerisindeki nişastanın jelatinize olması, yemin pelet presindeki sıkışması esnasında gerekli bağlayıcılık özelliğini oluşturur. Kondüsonerler klasik sistemlerde tek rotorlu, tek katlı veya tek rotorlu çift katlı olmaktaydı. Günümüzün bu alandaki en modern teknolojisi double kondüsyoner olarak adlandırılan çift şaftlı kondisyonerlerdir.
Pelpeak Pelet presi kapasitesinin artırılmasını sağlayan ön sıkıştırıcı makinedir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan yemi üretiminde peletleme öncesi ürün hazırlayıcı olarak kullanılır. Peletleme prosesi haricinde sadece sıkıştırılmış yem üretimi amacıyla da kullanılabilir. Pelpeak in klasik sistemlere olan üstünlükleri, Çok sayıda kondüsyoner kullanımı yerine bir adet pelpeak kullanılır, böylece kapladığı alanda tasarruf sağlanmış olur Yeme katılacak sıvı ilavesi % 3 oranında artar Yem karışımına yüksek basınç uygulanmasıyla; Nişastanın daha fazla açığa çıkması ve daha iyi jelatinizasyon sağlanır Yem daha fazla sıkıştırılır Peletlenebilirlik artar Pelet üretim kapasitesi artar Pelet presi ve Pelpeak in ayrı katlarda olması daha net proses kontrolü ve bakım kolaylığı sağlar Prosese ait total enerji tüketimi ~ üretim kapasitesi grafiğinde avantaj sağlanır. Peletleme ünitesinde %20-40 civarında kapasite artışıyla enerji tüketim farkı tolare edilir. Büyük kütleli cisimler konik çanaklardan geçip pelet presine ulaşamadığı için disk kırılmasının önüne geçilir.
Pelpeak
Pelpeak
Peletleme Yem tesisinin en önemli ve en temel fonksiyonlarından biri pelet presi olup pelet yem üretimi bu makinede gerçekleşmektedir. Kondüsyonerde peletlemeye hazır hale getirilen yem karışımı, pelet presine gelerek bir disk ve en az iki adet rulenin arayüz bölgesinde sıkıştırılmasıyla pelet formuna getirilir. Pelet presleri, endüstriyel yem makineleri arasındaki en fazla profesyonellik gerektiren makineler olup, bu alandaki rekabet teknolojik boyutta gerçekleşmektedir.
Peletleme Güçlü bir teknik geçmişe sahip ve ArGe kültürü içerisinde yüksek teknolojik bakış açısını yakalamış olan firmlalar bu makine özelinde iyileştirme ve geliştirme faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bu alandaki teknolojik yenilikler arasında avrupalı birkaç firmanın ürettiği direkt akuple servo motor kontrollü bir pelet presi ile tek ruleli pelet presi örnek olarak verilebilir.
Peletleme Yemtar olarak fikri mülkiyet haklarını elimizde tuttuğumuz, pelet presine ait bir çok teknolojik aksam pelet preslerinde önemli birer yenilik olarak ortaya konabilir. Örneğin hidrolik rule ayar tertibatı, otomatik yağlama tertibatı gibi aksamlar, bir ArGe projesi olan, rakiplerden çeşitli açılardan daha üstün olduğunu ileri sürebileceğimiz Dişli aktarma sistemine sahip pelet presimiz örnek olarak gösterilebilir. Gerçek zamanlı ölçümlerle alınan verilerin işlenmesi ve anlık rule boşluğu optimizasyonu konusunda yeni çalışmalarımız devam etmektedir.
Soğutma Prosesi İşlem uygulanmış sıcak yemleri hava hareketi yardımıyla, kurutma ve sıcaklığını düşürme işlemine SOĞUTMA, soğutma işleminin gerçekleştiği ekipmanlara SOĞUTUCU denir. Çift katlı soğutucu iki kademede soğutma işlemi yaptığı için günümüzdeki en modern teknolojilerden biridir, ayrıca yem geçişlerinde ürün bekletme fonksiyonundan da faydalanılır. Kurutucu soğutucu, daha çok flake gibi ürünlerde nem oranının düşürülmesi ve soğutma amaçlı kullanılmaktadır.
Soğutma Prosesi
Torbalama Torbalama kantarları bir çok farklı prensipte tasarlanabilmektedirler. Örneğin eksiltme usulü çalışan kantarlar, brüt kantarlar, serbest akışlı kantarlar bunlar arasında sayılabilir. Torbalama ünitesinin sahip olması gerken en önemli fonksiyon ve özellikler, hız, hassasiyet, düşük arıza sıklığı, kolay kullanım olarak listelenebilir. Bu bağlamda bu üniteleri daha başarılı yapan unsurun, mekanik tasarımdan ziyade elektronik tasarım, yani kullanılan otomasyon sistemi olduğu görülebilmektedir. Örneğin Yemtar torbalama kantarları 12 çuval/dakika hızda torbalama yapabilmekte, bunu yaparken +- 0,01 kg hassasiyet düzeylerini kullanıcıya sunabilmektedir. Elektronik torbalama kantarı çiftli Ventil kantar Bigbag dolum kantarı Günümüzde bu ünitenin bir tamamlayıcısı olduğunu belirtebileceğimiz bir ekipman, otomatik istifleme makineleri olup kantardan çıkan yem dolu çuvalları robot kol vasıtasıyla hızlı bir şekilde algılayarak yakalaması, palet üzerine istiflemesi şeklinde çalışan robotlardır. Elektronik torbalama Kantarı tekli Tumba kantar Brüt un kantarı
Çuval İstifleme Sistemleri
www.yemtar.co m 7. Uluslararası Un, İrmik, Pirinç, Mısır, Bulgur, Yem Değirmen Makineleri ve Bakliyat, Makarna, Bisküvi Teknolojileri Fuarı Katılımınız için teşekkür ederiz Can TUNCER, YEMTAR A.Ş. 06.05.2017