6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bursa Tabip Odası Dr. Nurhan SÖZDİNLEYEN
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, MADDE 1 Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.
BİRİNCİ BÖLÜM Kapsam ve istisnalar MADDE 2 Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. (kamu kurumları ve 50 den az işçi çalıştırılan yerler kapsama alınmakla beraber, kamu kurumları için 2 yıl sonraya küçük işyerleri için tehlike sınıflarına göre 1 veya 2 yıl sonraya ertelenmesi son derece olumsuzdur. Çünkü iş kazalarının % 56 sı küçük işyerlerinde meydana gelmektedir.)
BİRİNCİ BÖLÜM MADDE 3 Eski yasadan farklı olarak genç çalışan ve OSGB tanımı gündeme gelmiştir. e) Genç çalışan: On beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış çalışanı, tanımlar eski yasada bulunan çocuk çalışan kavramı terk edilmiştir. Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi ifade eder.
BİRİNCİ BÖLÜM MADDE 3 10 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerine işgüvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir (kendi işyerinde bu niteliklere sahip personel varsa içeriden de görevlendirebilecektir. Böyle bir personel yok ise dışarıdan hizmet satın alınabilecektir.) Yine bu yasada tehlike sınıfları tanımı hafifletilmiş ve çalışanlar aleyhine düzenlenmiştir.
İKİNCİ BÖLÜM İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri İkinci bölüm geniş bir bölüm olup madde madde buraya almak yerine eski kanuna göre yapılan değişiklikler ve getirilen yenilikler ön plana alınmıştır. - Kamu kurumları ve 50 den az işçi çalıştıran yerler kapsama alındı - Kamu kurumları için 2 yıl sonra yürürlüğe girecek - Küçük işyerleri için 1-2 yıl sonra yürürlüğe girecek.
İKİNCİ BÖLÜM 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işveren; işyeri hekimi ve iş sağlığı güvenliği uzmanı görevlendirecek. 1. Çalışanları arasından iş sağlığı güvenliği uzmanı işyeri hekimi ya da diğer sağlık personeli görevlendirebilir. 2. OSGB den hizmet alabilir. 3. Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip ise, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak kendisi üstlenebilir. İşverenin yükümlülükleri :11 madde halinde sıralanıyor. bu maddeler şimdiye kadar olan yasa yönetmelik ve yönergelerden farklı değil.
İKİNCİ BÖLÜM İşverenin genel yükümlülükleri ve risk analizi 1- Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır (risk analizinin yasaya girmesi önemli) 2- İşverenin sorumluluklarının sınırları: İşyeri dışından uzman kuruluştan hizmet alınması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İşveren sağlık ve güvenlik hizmetini ister kendi yürütsün ister dışardan hizmet alsın bu konudaki yükümlülükleri devam eder. Çalışanların yükümlülüğü işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İşveren iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışana yansıtamaz.
İKİNCİ BÖLÜM İşyeri hekimlerinin hizmeti yürütmesindeki ihmallerinden dolayı sorumluluğu İşverene karşı sorumluluk İhmali tespit halinde yetki belgesi askıya alınır. (ihmali kim tespit edecek?) Sektöre göre düzenleme Bakanlık iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir.
İKİNCİ BÖLÜM 8. Maddenin 1. fıkrası (işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz) Bu kişiler görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içinde yürütür. - Oysa kanunda bağımsızlığın kapsamı, sınırları, işyeri hekiminin bu çerçevede sahip olduğu hak ve yetkiler ile mesleki bağımsızlığın ihlali halinde uygulanacak yaptırımlara ilişkin düzenlemeye yer verilmemiştir. * İşverene yazılı bildirim! * Bakanlığa yazılı bildirim!
İKİNCİ BÖLÜM İşverenin her halükarda işyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturma yükümlülüğü sınırlandı ve küçültüldü. (İşverenin isg birimi kurma zorunluluğu tam gün istihdam edilme durumuna indirgendi.) Kamuda çalışanlara ek iş yükü getirildi. Tehlike sınıflarının belirlenmesi yasaya konulmayarak tebliğ yolu ile çözümlendi.
İKİNCİ BÖLÜM Diğer sağlık personeli istihdamı Tam gün çalışan işyeri hekimi var ise sağlık personeli istihdamı zorunlu değildir. Kanunda mesleki bağımsızlıktan söz edilmesine rağmen hiçbir güvence ve yaptırıma bağlanmadığı için işlevsiz ve etkisiz durumdadır
İKİNCİ BÖLÜM Çalışmaktan kaçınma hakkı Yakın tehlikeye maruz kalan çalışan, işverene başvurarak durumun tespit edilmesini talep edebilir. İşveren talep doğrultusunda karar verirse, tedbir alınıncaya kadar çalış maktan kaçınabilir. Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. Sözleşmesinden doğan, ücret ve yasal hakları saklı kalır.
İKİNCİ BÖLÜM İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi. İşveren bütün kayıtları tutmakla yükümlüdür. Ölüm veya yaralanmaya neden olmasa da işyeri ve ekipmana zarar veren yada verme potansiyeli olan olayları inceler ve rapor düzenler. Sadece SGK ya bildirir. Sağlık gözetimi Sağlık gözetimi ile ilgili muayeneler işyeri hekimi veya osgb de görevli hekim tarafından yapılır. Çalışanların yükümlülükleri. Çalışanlar, aldıkları eğitimler ve talimatlara uygun olmayan davranışlardan doğacak mağduriyetlerde sorumlu olabileceklerdir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Madde 21- (1) Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur. (2) Konseyin üyelik yapısı umut kırıcı. (3) Üyelerin 2/3 ü hükümet-bakanlık kontrolünde. (4) İSG alanının asıl aktörleri Sendikalar ve Meslek Örgütleri nin katılımı çok cılız. (5) Bu yapı ile bu konsey toplumun beklentilerini karşılayacak bir etki yaratamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Madde 22 (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. (2) Kurulun yapısı özerk değil. Kurul üyelerinin iş güvencesinden söz etmek olanaksız. (3) Asıl işveren-alt işveren İSG konusunda işbirliği ve koordinasyona teşvik ediliyor.(olumlu) (4) Asıl işveren-alt işveren çalışan toplamı 50 den fazla ise kurul oluşturuluyor.(olumlu)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu Madde 23 (1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında koordineli bir şekilde iş birliği yapar. (2) İş merkezleri, sanayi bölgeleri, sanayi siteleri yönetimlerine İSG yönünden yetki ve sorumluluk verilmiş. Uygulanabilirse.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Teftiş ve İdari Yaptırımlar 1. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur. 2. (2) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün yerine getirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 3- İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. 4- İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır. 5- İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İdari para cezaları ve uygulanması MADDE 26 b) 6 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için beşbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene ikibinbeşyüz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, aynı fıkranın (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, (ç) bendine aykırı hareket eden işverene yerine getirilmeyen her bir tedbir için ayrı ayrı bin Türk Lirası,
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İdari para cezaları ve uygulanması MADDE 26 8. maddesinin 1. fıkrası ( İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri kısıtlanamaz ) ve 6. fıkrasına (Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar. Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır.) aykırı hareket eden işverene herbir ihlal için ayrı ayrı 1,500,00 TL para cezası uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet MADDE 27 Çalışanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı MADDE 28 (1) İşyerine, sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. (2) İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir. (3) Aşağıdaki çalışanlar için alkollü içki kullanma yasağı uygulanmaz: a) Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle görevlendirilenler. b) Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen işyerlerinde işin gereği alkollü içki içmek zorunda olanlar. c) İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar.
İlgi ve katılımınız için; Teşekkür ederim