Türkiye'de Bilimsel Elektronik Dergiler Mehmet Emin Küçük, Umut Al Hacettepe Üniversitesi {mkucuk, umutal}@hacettepe.edu.tr N. Erol Olcay Aksaray Üniversitesi neciperololcay@gmail.com -1
Plan Amaç Yöntem Bulgular E-dergi veri tabanı Sonuç ve öneriler -2
Amaç Türkiye nin bilimsel elektronik dergi profilini ortaya koymak (Türkiye de bilimsel iletişimde elektronik yayıncılığın davranış biçimini saptamak) Var olan e-dergileri saptamak Dergilere ilişkin verileri kullanarak Profili ortaya koymak Öneriler geliştirmek Alt amaç: Tek bir ara yüz aracılığıyla bilimsel elektronik dergilere erişim platformu oluşturmak -3
Yöntem Hangi dergiler bilimsel elektronik dergi kapsamında değerlendirilmeli (ölçütler)? Farklı kaynakların (Örn: BYEGM in Türkiye de Süreli Yayınlar Veri Tabanı, Türkiye Akademik Dergiler Rehberi, ULAKBİM Veri Tabanları gibi) gözden geçirilmesi Farklı kurumlarla (Örn: ISSN Ofisi) bilgi alışverişi Bilgi keşfi çalışması (Eylül 2005-Ekim 2006) Bir veri tabanı oluşturulması Elde edilen verilerin değerlendirilmesi -4
Sorunlar Elektronik dergileri listeleyen, erişime sunan bir platformun olmaması Internet in kaygan zemini Web sayfalarındaki düzensizlik, bilgi eksikliği, sayfalarının güncellenmemesi Yanıt almadaki güçlükler -5
Hangi Bilgiler Toplandı? Derginin adı Web adresi Paralel yayıncılığın olup olmadığı Makalelerin formatı Elektronik ortamdaki ilk ve son yayın yılları Derginin yayımlanma sıklığı Tarama yapılıp yapılmadığı Konusu Yayın dili Yayıncısı Dizinlerde yer alıp almadığı Elektronik posta adresi -6
Genel Bulgular Belirlenen ölçütlere uyan dergi sayısı 253 Dergilerin %10 u sadece elektronik ortam ürünü, ağırlık paralel yayıncılıkta Bilimsel elektronik dergi yayıncılığında üniversiteler etkin (%60) Dergilerin önemli bölümüne erişim ücretsiz (%94) Her beş dergiden birinde dergiye makale göndermek için çevrimiçi ortam kullanılıyor (%19) Bilimsel elektronik dergiler alan dizinlerinde kendilerine yer bulmakta -7
Makalelerin Yayımlandığı Dosya Formatları doc 4% pdf, doc 3% pdf, php 3% diğer 4% pdf, htm 9% htm 10% pdf 67% -8
Dergilerin İlk Kez Elektronik Ortamda Yayımlandığı Yıllar 50 45 46 46 40 35 34 30 27 N 25 20 15 19 16 22 16 10 5 7 2 2 5 5 6 0 1993 ve öncesi 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 yıl -9
Dergilerin Elektronik Ortamda Ne Kadar Süredir Yayımlandığı Yıl N % 1 38 15 2 52 21 3 45 18 4 34 13 5 25 10 6 28 11 7 12 5 >7 19 7 Toplam 253 100-10
Dergilerin Yayımlanma Aralıkları 120 100 96 98 80 N 60 40 33 20 0 14 6 5 1 Yılda 1 Yılda 2 Yılda 3 Yılda 4 Yılda 5 Yılda 6 Yılda 12 yayımlanma aralığı -11
Dergilerin Konulara Göre Dağılımı Konular N % Sağlık bilimleri 94 37,2 Sosyal bilimler 85 33,6 Fen bilimleri 25 9,9 Tarım, ormancılık, hayvancılık 20 7,9 Mühendislik 17 6,7 Genel konular 12 4,7 Toplam 253 100,0-12
Dergilerin Dilleri Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca 7% diğer 3% İngilizce 13% Türkçe ve İngilizce 38% Türkçe 39% -13
Çalışma Sonucunda Oluşturulan Veri Tabanı www.acik-erisim.hacettepe.edu.tr/ejournal -14
-15
-16
-17
-18
Sonuç ve Öneriler Üniversiteler ve meslek dernekleri bilimsel iletişimin önemli oyuncuları Ticari yayıncı? Teknolojinin sunduğu olanakları sınırlı kullanan bir ülke profili Açık erişimi destekleyen bir ülke profili Uluslararası indekslerce taranmayı önemseyen bir ülke profili -19
Temel sorunlar Sonuç ve Öneriler Elektronik dergileri bulan, düzenleyen ve onlara erişim olanağı sunan yapının eksikliği Teknoloji entegrasyonunda vizyon, bilgi ve alt yapı yetersizliği Bilimsel elektronik dergilere verilecek destek (paketleme, dağıtım, arşivleme, erişim, üst veri harmanlama ) ULAKBİM bünyesinde bilimsel elektronik dergileri izleyecek ve hizmete sunacak bir yapının oluşturulması -20
Tartışma Bu araştırma (SOBAG-105K096) TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. -21
Türkiye'de Bilimsel Elektronik Dergiler Mehmet Emin Küçük, Umut Al Hacettepe Üniversitesi {mkucuk, umutal}@hacettepe.edu.tr N. Erol Olcay Aksaray Üniversitesi neciperololcay@gmail.com -22