Sayı : 2017/221 1 Tarih : 07.03.2017 Ö Z E L B Ü L T E N DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİ KAPSAMINDA İHRAÇ EDİLECEK MALLARIN ÜRETİMİNDE KULLANILAN GİRDİLERİN TEMİNİNDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI İLE KDV İADELERİ AÇISINDAN 11 NOLU TEBLİĞDEN SONRAKİ DURUM 1
A. DİİB ve GKİB Kapsamında Tecil-Terkin Uygulaması 1. Kapsam; Bilindiği üzere Katma Değer Vergisi Kanunun 11/1-c ile geçici 17. maddelerinde; dahilde işleme ve geçici kabul rejimleri kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılan girdilerin temininde tecil-terkin uygulamasına yer verilmiştir. Bu kapsamda dahilde işleme izin belgesi(diib) sahibi mükellefe, kanunun geçici 17. maddesince teslim yapan satıcılar iadesini bu maddeye göre almaktadırlar. DİİB sahibi ürettiği malı kendisi ihraç ederse kanunun 11/a maddesine göre, ihraç kaydıyla satması durumunda ise11/c maddesine göre iadeye hak kazanmaktadır. Ayrıca DİİB sahibi mükellefin ürettiği malın diğer DİİB sahibi mükellefin girdisi olması durumunda, DİİB sahibinin diğer DİİB sahibine düzenlediği faturada 3065 sayılı KDV Kanununun geçici 17 inci maddesi hükmü gereğince KDV tahsil edilmemiştir ibaresi yazılarak geçici 17 inci maddeye göre iade talebinde bulunulacaktır. Diğer taraftan dahilde işleme ve geçici kabul rejimi, ihracatı teşvik amacıyla getirilmiş birbirine benzer, ama iki ayrı müessesedir. DİİB veya GKİB(geçici kabul izin belgesi) sahibi mükellefler bu kapsamda ihraç ettikleri malların üretiminde kullanılan maddeleri tecil-terkin sisteminden yararlanarak KDV ödemeden satın alabilmektedirler. Tecil-terkin uygulamasında ihracat süresi olarak, dahilde işleme izin belgesinde öngörülen süreler esas alınır. Ayrıca DİİB sahibi mükellefin iadesini talep edeceği KDV tutarı; ihraç kaydıyla teslim nedeniyle hesaplayıp tahsil edemediği KDV tutarından, bu malların üretimi için yurtiçi ve yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği mallar nedeniyle ödemediği KDV tutarı, düşüldükten sonra kalan tutardan fazla olamaz. Bu kapsamda yapılan işlemlerde, imal edilen mallar ihraç edilmeden herhangi bir iade işlemi yapılamaz. 2 a) Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) İhraç ürününün elde edilmesinde kullanılan girdilerin, ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın gümrük muafiyetli olarak ithal edilmesidir. Dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük muafiyetli ithalatın yanı sıra vergi(kdv), resim ve harç istisnası da uygulanmaktadır. Buradaki amaç; belge süresi içerisinde mal ithal eden firmaların ithal ettikleri malların, işlenmiş olarak ihraç edilmesinin sağlanmasıdır. b) Geçici İthalat Rejimi(GKİB) Geçici ithalat rejimi serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.
2. Uygulamadan Yararlanan Mükellefler Bu kapsamdaki teslimlerde, tecil-terkin yönünden işlem yapılabilmesi için alıcıların; hariç) -KDV mükellefi olmaları(yalnızca sorumlu sıfatıyla KDV mükellefiyeti bulunanlar -Dahilde İşleme Rejimi Kararı ile bu Karara ilişkin Tebliğlere uygun "Dahilde İşleme İzin Belgesi" ne (DİİB) sahip bulunmaları, gerekmektedir. Dahilde işleme rejimi kapsamında belge almış alıcıların, KDV ödemeksizin mal alımı yapmaları için ayrıca imalatçı vasfını haiz olmaları gerekmez. 3. Uygulama Kapsamında Teslimde Bulunabilecek Satıcılar DİİB sahibi mükelleflere belge kapsamındaki hammadde ve yardımcı madde niteliğindeki malların tecil-terkin sistemi çerçevesinde teslimi ihtiyaridir. DİİB sahibi mükelleflere, dahilde işleme rejimi kapsamında ihraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak maddeleri teslim edecek satıcıların KDV mükellefi olmaları yeterli olup, ayrıca imalatçı olmaları şartı aranmaz. 3 4. Uygulama Kapsamında Teslim Edilebilecek Mallar DİİB sahibi mükellefler, bu belgede yer alan maddeleri, tecil-terkin sisteminden yararlanarak teslim alabilirler. Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamındaki teslimler nedeniyle düzenlenecek faturalarda, her bir mal türüne ilişkin KDV hariç bedelin 2.500 TL yi (tekstilkonfeksiyon sektöründe pamuk, yün, iplik ve kumaş dışındaki mallarda 500 TL) aşması zorunludur. Belge kapsamında teslim edilen birden fazla mal türünün aynı faturada gösterilmesi durumunda bu sınırlar her bir mal türü için ayrı ayrı aranır. Fonksiyonel olarak ve ticari açıdan bütünlük arz eden malların faturada ayrı ayrı gösterilmesi halinde yukarıda belirtilen rakamsal tutarların hesaplanmasında bütünlük arz eden söz konusu mallara ait toplam tutar dikkate alınır. Örnek 1: Şişe bedeli ile kapak bedelinin aynı faturada ayrı ayrı gösterilmesi durumunda şişe ve kapak bedelinin KDV hariç toplam tutarı 2.500 TL yi aşıyorsa tecilterkin uygulaması kapsamında işlem yapılır. Aynı malın tekstil-konfeksiyon sektörü ile birlikte diğer sektörlerde de kullanılıyor olması halinde, söz konusu tutarlar ayrı ayrı dikkate alınır.
Örnek 2: Hem sağlık sektöründe hem de tekstil-konfeksiyon sektöründe girdi olarak kullanılan poliol ve izosiyanat gibi poliüretan türevlerinin, sağlık sektöründe faaliyet gösteren DİİB sahibi firmalara tesliminde 2.500 TL, tekstil-konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren DİİB sahibi firmalara tesliminde 500 TL alt limit geçerlidir. Satın alınan malların bozukluk, istenilen nitelikte olmama vb. nedenlerle satıcıya iade edilmesi sonucu teslim bedelinin yukarıda belirtilen limitlerin altına düşmesi halinde, söz konusu satış işlemine ilişkin olarak düzenlenen ilk faturanın yukarıda belirtilen limitlerin üzerinde olması kaydıyla, belge sahiplerine ihraç kaydıyla teslimlerle ilgili olarak tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılmaya devam edilir. Dahilde işleme rejimi kapsamında alınan maddelerin, işlendikten sonra elde edilen mamul mal içerisinde ihraç edilmesi esastır. Önceden satın alınan maddeler kullanılmak suretiyle vücuda getirilen ve söz konusu rejim kapsamında ihraç edilen malların bünyesine giren maddelerin (eş değer eşya) belge kapsamında olsa dahi sonradan belge sahiplerine tesliminde veya ithalinde KDV tahsil edilmeksizin işlem yapılması mümkündür. Ancak bu uygulama kapsamında DİİB sahibi mükellefin veya ihracatçının iade talebi DİİB kapatılmadan yerine getirilmez. DİİB de belirtilen miktardan fazla maddenin KDV uygulama tebliğinde belirlenen tecil-terkin uygulaması kapsamında satın alınması mümkün değildir. Ayrıca, tecil-terkin uygulaması mal teslimleri bakımından geçerli olup, hizmet ifaları bu kapsama girmez. 4 5. Tecil-Terkin Uygulaması DİİB de yer alan malların alımlarında tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılmasını isteyen mükellefler, DİİB i satıcılara ibraz ederek, hesaplanan KDV nin kendilerinden tahsil edilmemesini talep ederler. Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında işlem yapan satıcılar; öncelikle talep edilen malın, belgedeki cins ve miktara uygun olup olmadığını, daha önce ithal edilen ve/veya satın alınan miktarları da göz önüne alarak belirler ve düzenleyeceği faturada toplam bedel üzerinden KDV hesaplar, ancak alıcıdan tahsil etmez. Satıcılar, DİİB e istinaden yaptıkları teslimlerde, söz konusu belgenin "İthal Edilen Maddelerle İlgili Bilgiler" bölümünü bu kapsamdaki teslimlerine uygun şekilde doldurarak imzalar ve kaşelerler. Bu şekilde şerh düşülen belgelerin bir fotokopisi, belge sahibi tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanır ve satıcıya verilir. Tecil-terkin uygulaması kapsamında teslim edilen mallar için düzenlenen faturaya; "3065 sayılı KDV Kanununun Geçici 17 nci maddesi hükmü gereğince KDV tahsil edilmemiştir." ibaresi yazılır.
Kapsama giren ve girmeyen teslimlerin birlikte yapılması halinde, tecil-terkin uygulanabilecek ve uygulanamayacak olan mallar için ayrı ayrı fatura düzenlenir. Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında mal teslim eden satıcıların tecil edilecek vergilerinin hesabı KDV uygulama tebliğinin (II/A-8.5.) bölümünde yer alan açıklamalara göre yapılır. Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında tecil edilen KDV, dahilde işleme rejiminde öngörülen süreler içinde ihraç edildiğinin tevsik edilmesi kaydıyla terkin edilir. Terkin işleminin yapılabilmesi için öncelikle dahilde işleme rejimi kapsamında teslimin yapıldığı döneme ait beyannamenin verilme süresi içinde; alıcılar tarafından onaylanarak verilen DİİB in örneği veya bu belgenin tarih ve sayısı ile satılan malın cins, miktar ve tutarına ilişkin bilgilerle satıcı tarafından onaylanan bilgileri ihtiva eden liste bağlı olunan vergi dairesine bir dilekçe ekinde verilir. Bu belgelerle birlikte satış faturalarının fotokopisi veya fatura bilgilerini içeren firma yetkililerince kaşeli ve imzalı bir liste de dilekçelere eklenir. Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında satın alınan maddelerle imal edilen malların süresi içinde ihraç edildiği yukarıda sayılan belgelere ek olarak yeminli mali müşavirlerce düzenlenecek bir raporla tespit edilir. Bu rapor alıcı tarafından, tecilterkin kapsamındaki alışlarına ilişkin olarak düzenlenebileceği gibi, satıcı tarafından bu kapsamdaki satışlarına ilişkin olarak da düzenlenebilir. Söz konusu raporlarda, imalat kayıtlarındaki bilgiler esas alınarak üretim analizi ve randıman hesapları yapılır. Satıcı nezdinde düzenlenecek raporlarda, alıcılardan alınan bilgilere dayanılarak işlem yapılabilir. 5 Düzenlenecek raporlarda; -DİİB in tarih ve sayısı, -Belgenin geçerlik süresi, -İhracata ilişkin gümrük beyannamelerinin tarih ve sayısı, -Fiili ihracat tarihleri, -İhraç edilen malların cinsi, miktarı ve tutarı, -İhracatın süresi içinde yapılıp yapılmadığı, hususlarına ilişkin bilgilere yer verilir ve rapora ilgili mevzuat uyarınca gümrük beyannamesinin veya beyannamelerdeki bilgileri içeren liste ya da gümrük beyannamesi yerine geçen belgenin örneği eklenir. Alıcı nezdinde düzenlenen raporda; ihraç edilen malların üretiminde kullanılan maddelerin satıcılar itibarıyla ayrı ayrı olmak üzere cins, miktar ve tutarı da yer almalıdır.
Satıcı nezdinde düzenlenen rapor ise DİİB kapsamındaki tüm satışları kapsayabileceği gibi sadece belirli alıcılara yapılan satışlara ilişkin de düzenlenebilir. Bu durumda satıcı nezdinde DİİB kapsamındaki alışlarına yönelik rapor düzenlenmeyen alıcılar nezdinde düzenlenen raporlar dikkate alınır. Bu raporların ihracatın yapıldığı her dönem için ayrı ayrı düzenlenmesine gerek yoktur. Her bir belge bazında tecil-terkin uygulaması kapsamında yapılan tüm alışları kapsayacak şekilde tek bir rapor da düzenlenebilir. Satıcı veya alıcılar nezdinde düzenlenmiş olan söz konusu raporun satıcı tarafından bağlı olduğu vergi dairesine ibrazı suretiyle tecil edilen verginin terkini sağlanır. 6. İhracatın Belgede Öngörülen Süre ve Şartlara Uygun Olarak Yapılmaması DİİB sahibi mükelleflere yapılan teslimlere ilişkin tecil edilen KDV nin terkini için belge sahibi tarafından üretilen malın ihracatçı tarafından belge süresi (uzatılan süreler dahil) içinde ihracatı gerçekleştirilmiş olmalıdır. Tecil-terkin uygulaması kapsamında satın alınan maddelerden üretilen malların izin belgesinde öngörülen süre ve şartlara uygun olarak ihraç edilememesi halinde, zamanında alınmayan vergi, tecil tarihinden itibaren vergi ziyaı cezası da uygulanmak suretiyle gecikme faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilir. Bu çerçevede; belge sahibi alıcının tecil-terkin sistemine göre KDV ödemeden temin ettiği malları kanuni süresinde ihraç edemeyeceğini belirterek bağlı olduğu vergi dairesine başvurması halinde, tahsil edilmeyen KDV tutarı dikkate alınmak suretiyle bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından alıcı adına gerekli tarhiyat yapılır. 6 Bu durumun satıcı tarafından öğrenilmesi halinde ise satıcının yaptığı teslime ve belge sahibi alıcıya ait bilgileri kendi vergi dairesine vermesi, vergi dairesinin de daha önce tahsil edilmemiş KDV nin, Kanunun geçici 17 inci maddesine göre tahsil edilmesini teminen belge sahibi alıcının vergi dairesine bildirmesi üzerine alıcının bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından alıcı adına gerekli tarhiyat yapılır. Belge sahibine tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimi yapan satıcının, bu teslimlerine ilişkin terkin ve iade işlemleri genel hükümler çerçevesinde yerine getirilir. DİİB sahibi mükelleflerin ihraç kaydıyla aldıkları malları ihraç edememeleri ya da süresinden sonra ihraç etmeleri durumunda, belge kapsamında ihraç kaydıyla yapılan söz konusu teslim, ihraç kaydıyla teslim olmaktan çıkar ve mahiyet itibarıyla yurtiçi mal teslimine dönüşür. Bu durumda, daha önce DİİB sahibi mükellef tarafından indirim konusu yapılamayan KDV tutarı, ihraç kaydıyla teslim edilen malların ihracatı için öngörülen sürenin dolduğu tarihi izleyen günü içeren vergilendirme döneminde (ancak her hâlükârda bu vergilendirme dönemini içerisine alan takvim yılı aşılmamak kaydıyla) indirim hesaplarına alınmak suretiyle indirim konusu yapılabilir. Malların ihraç edilmesi
durumunda ise indirim hesaplarına alınan bu tutarlar ihracattan kaynaklanan KDV iade taleplerinde iade hesabına dâhil edilebilir. 7. Satıcıların KDV Beyanı Bu kapsamda yapılan teslimler, Kanunun (11/1-c) maddesi uygulamasına ilişkin yapılan açıklamalara göre işlem yapılır. İhraç Kaydıyla Teslimlere İlişkin Bildirim tablosunda yapılacak beyan, tablonun İşlem Türü listesinden 702 kod numaralı satırı seçilmek suretiyle yapılır. 8. İade DİİB sahibi mükelleflere ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden kaynaklanan iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır: -Standart iade talep dilekçesi -İhraç kaydıyla teslim faturaları veya listesi -Gümrük beyannamesi veya listesi -DİİB onaylı örneği Kanunun geçici 17 nci maddesi uygulamasında aranan, satıcı veya alıcılar nezdinde düzenlenmiş olan özel amaçlı YMM raporu 7 -İhraç kaydıyla teslimin yapıldığı döneme ait indirilecek KDV listesi a) Mahsuben İade DİİB sahibi mükelleflere ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden kaynaklanan mahsuben iade talepleri yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. b) Nakden İade DİİB sahibi mükelleflere ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden kaynaklanan ve 5.000 TL yi aşmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. İade talebinin 5.000 TL yi aşması halinde aşan kısmın iadesi, vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
B. DİİB Nedeniyle KDV Ödemeksizin Alınan Hammadde ile Üretilen Malların İhraç Kayıtlı veya KDV li Olarak Satılmasının KDV İadeleri Açısından 11 No.lu Tebliğden Sonraki Durum 1. DİİB Sayesinde KDV Ödemeyerek Temin Edilen Ham Maddelerle Üretilen Malların İhraç Kayıtlı Olarak(md:11/1-c veya geçici:17) Teslimi Açısından Bu kapsamdaki son durum, başlıklar itibarıyla aşağıya çıkarıldığı gibidir. -Kısıtlama hükmü halen devam etmekle beraber, kısıtlamanın hesap şekli değişmiştir. -İhraç kayıtlı teslim (11/1-c) ortamında ve eşdeğer eşya kullanımı halinde iade alınabilmesi için, DİİB nin kapanmasını bekleme sorunu devam etmektedir. Kısıtlanacak KDV iade tutarının hesabında yeni kural; 2014 yılında KDV Genel Uygulama Tebliği (IV/A-1.5.) ile başlatılan bu kısıtlamaya ilişkin kural, DİİB sayesinde ödenmemiş olan KDV nin ihraç kayıtlı teslimden doğan KDV iade hakkından indirilmesi şeklinde idi. Yeni tanıma göre, ihraç kayıtlı teslim matrahından, DİİB sayesinde KDV ödenmeksizin yapılan alıma ilişkin matrah indirilecek, KDV iade tutarı, aradaki farkın genel KDV oranı (0,18) ile çarpılması suretiyle bulunan tutarla sınırlı olacaktır. Bu kural değişikliği, DİİB sayesinde KDV siz alınan mallar ile ihraç kayıtlı olarak satılan malların genel KDV oranına tabi olduğu durumda kısıtlama tutarını değiştirmemektedir. 8 Yeni tanım, temindeki KDV oranı ve/veya ihraç kayıtlı teslimdeki KDV oranının indirimli (%1, %8) olduğu durumlarda kısıtlama tutarını eski tanıma göre azaltıcı veya arttırıcı etki yapmaktadır. Aşağıdaki örneklerde tanım değişikliğinin etkileri açık şekilde görülmektedir. Örnek 1: Mükellef (A), DİİB sayesinde, 60.000.000 TL matrah üzerinden %18 hesabı ile 10.800.000 TL yi ödemeksizin temin ettiği alüminyum kütükleri kullanarak ürettiği profilleri 100.000.000 TL bedelle ve 18.000.000 TL KDV hesaplayıp, ihracatçıdan tahsil etmemek suretiyle, ihraç kayıtlı teslimde bulunmuştur. Kısıtlamanın eski tanımına göre; kısıtlama tutarının hesap şekli, normalde 18.000.000 TL olması gereken KDV iade hakkından, 10.800.000 TL indirilmek suretiyle iadenin 7.200.000 TL ye çekilmesi şeklindedir. Yeni hesap şekli ise; 100.000.000 TL lik ihraç kayıtlı teslim matrahından DİİB sayesinde KDV si ödenmeyen malın matrahı olan 60.000.000 TL nin indirilmesi, KDV iade tutarının, kalan 40.000.000 TL nin genel KDV oranı (%18) ile çarpılması suretiyle bulunan (40.000.000 x 0,18=) 7.200.000 TL ile sınırlanmasıdır.
Görüldüğü gibi hem ham madde hem ihraç kayıtlı teslime konu ürün, %18 oranda KDV ye tabi olduğu için hesap şeklinin değişikliği sonucu etkilememiştir. Örnek 2 : Mükellef (B) DİİB sayesinde, 60.000.000 TL matrah üzerinden %18 hesabı ile 10.800.000 TL yi ödemeksizin temin ettiği kimyevi maddeleri kullanarak ürettiği, tekstilde (iplik yapımında) kullanılabilir %8 KDV oranına tabi elyafı 100.000.000 TL bedelle ve 8.000.000 TL KDV hesaplayıp, ihracatçıdan tahsil etmemek suretiyle, ihraç kayıtlı teslimde bulunmuştur. Kısıtlamanın eski tanımına göre; kısıtlama tutarının hesap şekli, normalde 8.000.000 TL olması gereken (gerçek yüklenim 8.000.000 TL yi aşıyorsa, aşan kısım da iade edilebilir) KDV iade hakkından, 10.800.000 TL indirilmesi (dolayısıyla bu mükellefe hiç iade yapılmaması) şeklinde idi. Yeni hesap şekli ise; 100.000.000 TL lik ihraç kayıtlı teslim matrahından DİİB sayesinde KDV si ödenmeyen malın matrahı olan 60.000.000 TL nin indirilmesi, KDV iade tutarının, kalan 40.000.000 TL nin genel KDV oranı (%18) ile çarpılması suretiyle bulunan (40.000.000 x 0,18=) 7.200.000 TL ile sınırlanmasıdır. Bu sınır KDV iadesinin ihraç kayıtlı teslim unsuru ile ilgilidir. Şayet mükellefin fiilen yüklendiği KDV indirimli oran üzerinden hesapladığı KDV den fazla ise aradaki fark yurtiçi teslim KDV si faslından (29/2.maddeye göre) ayrıca alınabilmektedir. Bu örneğimizdeki mükellefin ihraç kayıtlı olarak teslim ettiği mal için fiilen yüklendiği KDV nin, yatırım KDV leri (aktifleştirilmiş ATİK KDV yüklenimleri nedeniyle) 18.000.000 TL olduğunu varsayarsak, normal şartlarda bu mükellef 8.000.000 TL sini ihraç kayıtlı teslim kapsamında, kalan 10.000.000 TL si indirimi oranda KDV li teslim faslından olmak üzere toplam 18.000.000 TL iade alabilir. 9 Ancak örneğimize göre bu mükellefin ihraç kayıtlı teslim ile ilgili iade hakkı 7.200.000 TL ile sınırlı olduğundan, böyle bir durumda toplam iade tutarı ( 7.200.000 + 10.000.000 =) 17.200.000 TL olmalıdır. Örnek 3 : Mükellef (C), DİİB sayesinde, 60.000.000 TL matrah üzerinden %1 hesabı ile 600.000 TL yi ödemeksizin ithal ettiği buğdayı kullanarak ürettiği makarnayı 100.000.000 TL bedelle ve 8.000.000 TL KDV hesaplayıp, ihracatçıdan tahsil etmemek suretiyle, ihraç kayıtlı teslimde bulunmuştur. Kısıtlamanın eski tanımına göre; kısıtlama tutarının hesap şekli, normalde 8.000.000 TL olması gereken KDV iade hakkından, 600.000 TL indirilmek suretiyle 7.400.000 TL ye çekilmesi şeklindedir. Yeni hesap şekli ise; 100.000.000 TL lik ihraç kayıtlı teslim matrahından DİİB sayesinde KDV si ödenmeyen malın matrahı olan 60.000.000 TL nin indirilmesi, KDV iade tutarının, kalan 40.000.000 TL nin genel KDV oranı (%18) ile çarpılması suretiyle bulunan (40.000.000 x 0,18=) 7.200.000 TL ile sınırlanmasıdır. Örnek 4 : Mükellef (D), DİİB sayesinde, 60.000.000 TL matrah üzerinden %8 hesabı ile 4.800.000 TL yi ödemeksizin ithal ettiği kumaşı kullanarak ürettiği giyecekleri
100.000.000 TL bedelle ve 8.000.000 TL KDV hesaplayıp, ihracatçıdan tahsil etmemek suretiyle, ihraç kayıtlı teslimde bulunmuştur. Kısıtlamanın eski tanımına göre; kısıtlama tutarının hesap şekli, normalde 8.000.000 TL olması gereken KDV iade hakkından, 4.800.000 TL indirilmek suretiyle 3.200.000 TL ye çekilmesi şeklindedir. Yeni hesap şekli ise; 100.000.000 TL lik ihraç kayıtlı teslim matrahından DİİB sayesinde KDV si ödenmeyen malın matrahı olan 60.000.000 TL nin indirilmesi, KDV iade tutarının, kalan 40.000.000 TL nin genel KDV oranı (%18) ile çarpılması suretiyle bulunan (40.000.000 x 0,18=) 7.200.000 TL ile sınırlanmasıdır. Eşdeğer Eşya Kullanımı Açısından Durum; Mali İdarenin kısıtlamayla birlikte yürürlüğe koyduğu eşdeğer eşya konulu hüküm şöyledir: ( KDV Uygulama Genel Tebliği, IV/A-1.5.) Eşdeğer eşya uygulaması nedeniyle KDV ödeyerek satın aldığı girdileri kullanarak vücuda getirdiği ürünü ihraç eden ve bunun karşılığında da DİİB kapsamında KDV ödemeyerek söz konusu girdi veya eşdeğer eşyasını temin etme hakkı kazanan mükellefin KDV ödeyerek satın aldığı girdilere ilişkin KDV yi, başlangıçta iade olarak talep etmesi mümkün değildir. İade edilecek KDV nin hesabı, eşdeğer eşya uygulaması nedeniyle DİİB kapsamında KDV ödemeksizin girdi temininden sonra yapılır. Bu durumda iade edilecek KDV tutarı, ihracat bedeli ile DİİB kapsamında KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtdışından temin edilen girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz. 10 Örnek: Mükellef (B, 100.000 TL tutarındaki kumaşı DİİB kapsamında KDV ödemeksizin (A) dan satın almış ve imal ettiği gömlekleri 200.000 TL ye (C) ye ihraç kayıtlı teslim etmiş, (C) de söz konusu gömlekleri süresi içinde 210.000 TL bedel mukabili ihraç etmiştir. -Kumaş ve gömlek teslimleri (% 8) oranında KDV ye tabidir. -Mükellef (A) nın indirilecek KDV toplamı fazla olduğundan, 100.000 TL üzerinden hesapladığı 8.000 TL KDV yi tecil edememiştir. Bu durumda Mükellef (A) nın Kanunun (11/1-c)ve geçici 17 maddeleri uyarınca iade alabileceği KDV tutarı 8.000 TL dir. Mükellef (A) nın söz konusu kumaşı üretmek için yüklendiği KDV nin 12.000 TL olması durumunda, 8.000 TL sini ihraç kayıtlı teslim nedeniyle, 4.000 TL sini de indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi işlemlere ilişkin iade usul ve esasları çerçevesinde talep etmesi gerekir. -(B) nin de DİİB kapsamında satın aldığı kumaşlardan ürettiği gömlekleri 200.000 TL bedelle ihraç kayıtlı tesliminde hesapladığı ancak tahsil etmediği 16.000 TL KDV nin tamamının indirilecek KDV tutarının yüksek olması nedeniyle tecil edilemediğini varsayalım.
Bu durumda (B) nin Kanunun (11/1-c) maddesi uyarınca iade alabileceği KDV tutarı (16.000 TL 8.000 TL=) 8.000 TL olacaktır. (B) nin de söz konusu gömlekleri üretmek için yüklendiği KDV tutarının 10.000 TL olduğunu varsayarsak, 8.000 TL KDV yi ihraç kayıtlı teslim nedeniyle, 2.000 TL KDV yi ise indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi işlemlere ilişkin iade usul ve esasları çerçevesinde talep edebilecektir. -(C) ise 210.000 TL ile 200.000 TL arasındaki fark olan 10.000 TL nin (% 18) ini aşmamak üzere, söz konusu ihracat nedeniyle yüklendiği KDV yi iade alabilecektir. Kısıtlama ortamında eşdeğer eşya durumu da varsa, KDV iadesini DİİB nin süresinin bitiminden sonraya erteleyen bu hüküm halen yürürlüğünü korumaktadır. 2. DİİB Sayesinde KDV Ödenmeksizin Temin Edilen Hammaddelerle Üretilen Malların KDV li Satılmak Suretiyle İhraç Ettirilmesi Alternatifine Yönelik Engel Kaldırılmıştır. Bilindiği üzere, KDV Uygulama Genel Tebliği ile getirilmiş olan söz konusu kısıtlama hükmü ihraç kayıtlı teslimleri hedeflemektedir. Bazı imalatçılar bu sınırlamadan kurtulabilmek amacıyla, teslimatlarını KDV Kanunu 11/1-c veya Geçici 17 inci maddesi uygulanmaksızın KDV li fatura ile yapıp, bu şekilde teslim ettikleri malın alıcı tarafından ihracını sağlama yoluna gitmişlerdir. Doğal olarak ihracatçılar bu şekilde KDV yüklenerek, alıp ihraç ettikleri malın KDV si kadar (kısıtlama olmaksızın) KDV iadesi alabilmişlerdir. 7 no.lu KDV tebliği ile DİİB sayesinde KDV ödemeksizin temin edilen hammaddelerle üretilmiş olan malların KDV li satılarak ihraç ettirilemeyeceği, böyle bir satış halinde KDV yüklenerek ihraç malı satın almış olan ihracatçıya KDV iadesi yapılmayacağı şeklinde bir engel getirilmiş, daha sonra çıkarılan 8 no.lu Tebliğ ile KDV li teslimin dış ticaret sermaye şirketlerine veya sektörel dış ticaret şirketlerine yapılması halinde bu şirketlere KDV iadesi yapılacağı hükme bağlanmıştı. 11 Son olarak çıkarılan 11 no.lu Tebliğ de söz konusu engel tamamen kaldırılmıştır. Gelinen son duruma göre; imalatçılar DİİB sayesinde KDV ödemeksizin hammadde temin etmiş olsalar bile, herhangi bir firmaya bu malları ihraç edilmesi şartıyla ve KDV li olarak (11/1-c veya Geçici 17 inci maddeyi uygulamaksızın) teslim edebilecekler, ihracatçı bu şekilde teslim aldığı malları ihraç ettiğinde KDV iadesi açısından engelle karşılaşmayacaktır. Sonuç olarak; DİİB kapsamında KDV yüklenmeksizin hammadde temin edilmesi bir ihracat teşvik türüdür. Bu teşvikten yararlanmış olan ihracatçı imalatçının, malını ihraç kayıtlı teslim yoluyla ihraç ettirmesi de yine kanuna dayanan ikinci bir ihracat teşvikidir. Bu iki teşvikten birlikte yararlanılmasına engel bir durum yoktur. Kaldı ki, her iki teşvikten yararlanmak haksız KDV iadesi almak anlamına gelmediği gibi, alınabilecek iadeler devrolan KDV ile zaten sınırlıdır. Bu teşviklerden birlikte yararlanılması sadece devrolan KDV nin daha süratli erimesi sonucunu doğurmaktadır. Saygılarımızla, Hasan Zeki Süzen (YMM) Ekrem Kayı (YMM)