MEMURLARIN YARGILANMASI 4483 Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu
Vatandaşların Şikayet Hakkı-(ANAYASA) Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı Madde 74 Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir. Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.
MEMUR KİMDİR? Memur kavramı, Anayasa, kurumların teşkilat kanunları veya diğer kanunlarda doğrudan ya da dolaylı olarak tanımlanmıştır. Ancak, memur kavramının kapsamı kesin olarak çizilmemiştir. Memur tanımında iki unsura ağırlık verilmiştir. Bu iki unsur, kamu hizmeti ve sürekli bir biçimde idare kadroları hiyerarşisi içinde bulunmaktır.
MEMUR KAVRAMI Türk hukukunda iki farklı memur tanımı vardır ve bunlar birbirinden çok farklıdır. idare hukuku yönünden ceza hukuku yönünden
İDARE HUKUKU YÖNÜNDEN MEMUR ANAYASA Madde 128- Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. 657 sayılı Kanuna tabi memur tanımı idare hukuku yönünden memur tanımının daha dar kapsamlı özel bir halidir.
657 İstihdam şekilleri Madde 4- Kamu hizmetleri; Memurlar, Sözleşmeli personel, Geçici personel, İşçiler eliyle gördürülür.
657 Sayılı Kanuna göre MEMUR Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır. Yukarıdaki tanımlananlar dışındaki kurumlarda genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevli ve yetkili olanlar da memur sayılır.
657 sayılı Kanuna göre SÖZLEŞMELİ PERSONEL Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere; özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.
Ceza hukuku yönünden memur 5237 sayılı Kanunun Madde 6- (1) (3) Kamu görevlisi; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişidir. Kamusal faaliyet (kamu hizmeti), Anayasa ve Kanunlarda belirlenmiş olan usullere göre verilmiş olan bir siyasal kararla, bir hizmetin kamu adına yürütülmesidir.
Kamu görevlisi sayılmak için; Maaş, ücret veya sair bir maddi karşılık alınması, Bu işin sürekli-süreli veya geçici olarak yapılması, Atama veya seçilme yoluyla görev yapılmasının, bir önemi bulunmamaktadır.
Kamu Görevlilerinin İftira ve İsnatlardan Korunması Kamu hizmetlerinin düzenli, verimli, etkili ve aksatılmadan yürütülmesi, memur ve diğer kamu görevlilerinin kendilerini güvende hissetmelerine bağlıdır. Şikayet hakkının kullanılması sırasında, kamu düzeninin ve kamu görevlilerinin iftira ve isnatlardan korunması da temel ilke olarak benimsenmiştir.
Neden izin müessesesi? Doğrudan adli makamlarca ceza kovuşturması yapılması; Kamu hizmetlerinde aksamalara neden olabilir. Kamu otoritesinin ve saygınlığının zafiyete uğramasına ve zedelenmesine yol açabilir.
Bu müessese ile memurlar; Sürekli şekilde korku, endişe ve zan altında kalmadan Güven ve esenlik içinde Etkili ve verimli bir şekilde kamu hizmetlerini yürütebileceklerdir.
İZİN MÜESSESESİ- TANIM; Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında; Adlî makamlarca soruşturma ve kovuşturma yapılmasından önce, İdarenin bir ön inceleme yapmasını ve bu incelemenin sonucuna göre olayın adlî mercilere intikal ettirilmesini öngören bir sistemdir.
Anayasasal yükümlülük ve güvence Madde 129 Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler. Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında. ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, idari merciin iznine bağlıdır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Kovuşturma ve Yargılama: Madde 24 Devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması ve haklarında dava açılması özel hükümlere tabidir.
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun 4/12/1999 tarihli ve 23896 sayılı Resmi Gazete de yayımlandı.
Ön İncelemenin Tanımı Adli makamlarca soruşturma veya kovuşturma açılması izne bağlanan hallerde, soruşturma izni verilmesi veya soruşturma izni verilmemesi kararlarına esas ve dayanak teşkil etmesi amacıyla yapılan işlemlerdir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Tanımlar Soruşturma : Suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evre. Kovuşturma (Yargılama) : İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen evre. Şüpheli : Soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişi. Sanık : Kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişi.
Soruşturma Şüpheli İddianamenin kabulü Kovuşturma (yargılama) Sanık
4483 sayılı Kanun AMAÇ İzin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir. KAPSAM Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır.
Genel idare? ANAYASA Madde 128 Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.
İdare Devlet P. Bşk. Bakanlıklar Bağlı Kuruluşlar İlgili Kuruluşlar İlişkili Kuruluşlar Yükseköğretim Üst Kuruluşları Yükseköğretim Kurumları Devletin Gözetim Ve Denetimi Altındaki Kuruluşlar Türk Silahlı Kuvvetleri Mahalli İdareler
4483 sayılı Kanunun uygulanabilmesi için; Suç işleyen kişinin memur veya kamu görevlisi olması, Bu kişinin bir suç işlemesi, İşlenen suçun görevden doğması Gerekir.
DANIŞTAY 1. DAİRE E. 2006/191 K. 2006/336 T. 28.3.2006 BELEDİYE BAŞKAN VE FEN MEMURLARININ EYLEMLERİ (Belediyenin Hakim Ortağı Olduğu Şirket Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri Sıfatıyla Gerçekleştirmeleri - Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Görevleri Sebebiyle İşledikleri Suçlar Kapsamında Olmadığı )
İstisna Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri (Bazı üst kurullar, TRT vs., Bakanlar) Suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir. Disiplin hükümleri saklıdır.
Cezai Kovuşturma ile Disiplin Kovuşturmasının Bir Arada Yürütülmesi (657 s.k. Mad.:131) Aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez. Memurun ceza kanununa göre mahkum olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına engel olamaz.
4483 sayılı Yasa Kapsamına Giren Bazı Görevliler Belediye Başkanları, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin genel müdür ve yönetim kurulu üyeleri, Memurlar, Kadro karşılığı çalışan sözleşmeli personel, Özel kanunlarında Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı belirtilen kamu personeli,
4483 sayılı Yasa Kapsamına Giren Bazı Görevliler-2 Belediye üyeleri, Meclisi İdare hukuku açısından memur değildirler, İl Genel Meclisi Üyeleri, Köy ve Mahalle Muhtarları, Kamusal faaliyetin icrasına seçilme yoluyla katılmaları nedeniyle ceza hukuku bakımından memur sayılırlar ve kanun kapsamına girerler.
4483 sayılı Yasa Kapsamına Girmeyen Bazı Görevliler Geçici Personel, İşçiler, Sadece Disiplin Suçu İşleyenler, İdare Hukuku açısından memur oldukları halde Ceza Hukuku açısından memur sayılmayan ve memur suçlarına tabi tutulmayanlar, (Kamu İktisadi Teşebbüsleri personeli) 4483 sayılı Yasa kapsamına girmezler.
4483 sayılı Yasa Kapsamına Giren Bazı Suçlar Resmi belgede sahtecilik, (görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemek, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek, gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemek, sahte resmi belgeyi kullanmak), Denetim görevinin ihmali, Görevi kötüye kullanma, Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi, İmar kirliliğine neden olma,
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU Görevi Kötüye Kullanma Madde 257- (1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 18.10.2005 gün ve E: 2005/4-MD 96, K: 2005/118 sayılı kararında; 5237 sayılı Yasanın 257 nci maddesindeki görevi kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için, norma aykırı davranışın yetmediği, bu davranış nedeniyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olunması ya da kişilere haksız bir kazanç sağlaması gerektiği, Bu sonuçları doğurmayan norma aykırı davranışların, suç kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmektedir. 4483 sayılı Yasa kapsamında yürütülecek ön incelemelerde yukarıda belirtilen karar da göz önünde bulundurulmalıdır.
DANIŞTAY 1. DAİRE E. 2009/323 K. 2009/668 T. 21.4.2009 GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA ( Evlendirme Yönetmeliğine Aykırı Evlenme Akdi Yapan Memur Hakkında Soruşturma İzni Verilmesi Gerektiği )
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU Denetim görevinin ihmali Madde 251-(1) Zimmet veya irtikap (görevin sağladığı nüfuz ve güvenin kötüye kullanılması suretiyle menfaat elde edilmesi-yiyicilik) suçunun işlenmesine kasten göz yuman denetimle yükümlü kamu görevlisi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur. (2) Denetim görevini ihmal ederek, zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2009/5669 K. 2009/7303 T. 15.6.2009 ZİMMETE NEDEN OLMAK ( Sanıkların Denetim Görevlerini Yerine Getirmedikleri - Zimmet Eylemini Gerçekleştiren Sanığın Basit Zimmet Suçundan Mahkumiyetine Karar Verildiği/Görevini İhmal Eden Sanıklar Hakkında da Zimmete Neden Olmak Suçundan Mahkumiyet Kararı Verileceği )
4483 s. Yasa Kapsamına Girmeyen Bazı Suçlar Zimmet, İrtikap, (menfaat sağlanması için ikna veya zorlamada bulunulması) Rüşvet, Resmi ihale alım ve satımlara fesat karıştırma, Haksız mal edinme, mal kaçırma veya gizleme, gerçeğe aykırı bildirimde bulunma Gibi suçlar, 4483 sayılı Yasa kapsamına girmez, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Hakkında Kanun a göre işlem yapılır.
İhaleye fesat karıştırma (TCK) Madde 235- (1) Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Aşağıdaki hallerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır: Hileli davranışlarla; 1. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek, 2. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak, 3. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak,
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU 4. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak. 5. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak. 6. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek. 7. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.
İhaleye fesat karıştırma suçunun; a) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz. b) İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, bu fıkranın (a) bendinde belirtilen hâller hariç olmak üzere, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (4) İhaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.
3628 SAYILI MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE YOLSUZLUKLARLA MÜCADELE KANUNU-Soruşturma Usulü; 4389 sayılı Bankalar Kanununda yazılı suçlar İrtikâp, Rüşvet, Basit ve nitelikli zimmet, Görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, Resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından veya bu suçlara iştirak etmekten sanık olanlar hakkında; 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz. (müsteşarlar, valiler ve kaymakamlar hariç)
3628 SAYILI MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE YOLSUZLUKLARLA MÜCADELE KANUNU- Soruşturma usulü-2 Cumhuriyet Savcısı sanıklar hakkında doğrudan doğruya ve bizzat soruşturmaya başlar, Durumu atamaya yetkili amirine veya İl Genel Meclisi Üyeleri için Valiler, Belediye Meclis üyeleri için Belediye Başkanları, Belediye Başkanları için İçişleri Bakanlığı, Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personel için özlük işleriyle ilgili sicil ve belge raporlarının bulunduğu makam veya mercilere bildirir. Cumhuriyet Savcısı sanıktan mal bildiriminde bulunmasını ister, Haksız edinilen malın kaçırıldığı yolunda delil varsa sanığın ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımları ile gelini ve damadından mal bildiriminde bulunmalarını ister.
Sanık ve diğer ilgililer, yedi gün içinde Cumhuriyet Savcısına mal bildirimi vermek zorundadır Soruşturmayı müfettiş veya muhakkik yapıyorsa, müfettiş veya muhakkik de sanıktan ve yukarıda sayılan ilgililerden mal bildirimi isteminde bulunurlar. Bu istemin sanık ve ilgililere ulaştığı tarihten itibaren yedi gün içinde müfettiş veya muhakkike mal bildiriminin verilmesi keza zorunludur.
4483 sayılı Yasa Kapsamına Girmeyen Diğer Bazı Suçlar-2 Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar, Seçim Suçları, Adli Görev Nedeniyle İşlenen Suçlar Ağır Cezayı gerektiren suçüstü halleri 4483 sayılı Yasa kapsamına girmez, genel hükümlere göre işlem yapılır.
İzin vermeye yetkili merciler-1 (4483) İlçede görevli görevlileri (Belde bel.) memurlar ve diğer kamu İl ve merkez ilçedeki memur, diğer kamu görevlileri Bölge düzeyinde teşkilatlı kurum ve kuruluşlarda Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında Büyükşehir belediye başkanları İl ve ilçe belediye başkanları, Büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri İl genel meclisi üyeleri Kaymakam Vali Görev yapılan ilin valisi O kuruluşun en üst idari amiri İçişleri Bakanı
İzin vermeye yetkili merciler-(2) Bakanlar Kurulu kararı ile veya Başbakanlık ve bakanlıklar ile bağlı kuruluşların merkez teşkilâtında görevli olup, ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan veya Başbakan, TBMM de görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında TBMM Genel Sekreteri, TBMM Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı,
İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin Görüşü Mahalli idare birliklerinin başkan ve organlarının üyeleri hakkında görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlardan dolayı, 4483 sayılı Kanuna göre birlik; Bir ilçe ve sınırları içindeki belde ve köyleri kapsıyorsa soruşturma izninin kaymakam, şayet birlik başkanı kaymakam ise ve soruşturma kaymakam hakkında yapılacaksa soruşturma izninin vali tarafından verilmesi, Bir il sınırları dahilinde birden çok ilçedeki belde ve köyleri kapsıyorsa soruşturma izninin vali tarafından, yine birlik başkanı vali ise ve soruşturma vali hakkında yapılacaksa soruşturma izninin İçişleri Bakanı tarafından verilmesi, Birden çok il dahilindeki mahalli idareleri kapsıyorsa soruşturma izninin İçişleri Bakanı tarafından verilmesi, Gerektiği belirtilmiştir.
İzin vermeye yetkili merciler-4 Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır.
İzin vermeye yetkili merciler-5 Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir. Örn.; Suç, ilçe belediyesi zabıta müdürü ve belediye başkanı tarafından işlenmişse, izin İçişleri Bakanı tarafından verilir.
Olayın Yetkili Mercie İletilmesi Cumhuriyet başsavcıları; Sadece ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespit ederler, başka bir işlem yapmazlar. Şikayet edilen memurun ifadesine başvurmazlar. Evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler. 4483 sayılı Kanun kapsamına giren fiili öğrenen diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler.
İşleme Konulmayacak İhbar ve Şikayetler İhbar ve şikâyetlerin; Soyut ve genel nitelikte olmaması, Kişi veya olay belirtilmesi, İddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanması, Dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması, zorunludur. Bu şartları taşımayan ihbarlar İşleme konulmaz, durum şikayetçi veya ihbarcıya bildirilir.
Şartları Taşımadığı Halde İşleme Konulan İhbar ve Şikayetler İddiaların, sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgâh adresinin doğruluğu şartı aranmaz. İhbarcı veya şikâyetçinin kimlik bilgileri gizli tutulur.
Ön inceleme Suçu öğrenen izin vermeye yetkili merci, ön inceleme başlatır. Aynı konuda sonuçlandırılmış bir ön inceleme varsa müracaat işleme konulmaz. Ancak ihbarcı veya şikâyetçilerin daha önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması halinde müracaat işleme konulabilir.
Kimler ön inceleme yapabilir? İzin vermeye yetkili merci tarafından bizzat Görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı Hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabilir.
Ön inceleme ile görevlendirilenler İzin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılması da istenebilir. Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır. Yargı mensupları ile yargı çalışanları ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez. Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak belirlenir.
Örneklemek gerekirse, A İli nin C İlçesinde Belediyede görevli bir müdür için Kaymakam ya bizzat ön inceleme işlemini yürütecek ya da müdürün üstü konumundaki kişi/kişileri görevlendirerek ön inceleme yaptıracaktır. Ya da valilikten veya onun aracılığı ile yerleşik kurallara uygun olarak İçişleri Bakanlığından ön incelemeci görevlendirilmesini talep edebilecektir. Böyle bir talep sonucu, ön inceleme Bakanlıkça yapılmış olsa bile soruşturma izni verme ya da vermeme yetkisi yine Kaymakamına ait olacaktır.
Ön İnceleme Yapanların Yetkisi ve Rapor Bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerine sahiptir. 4483 sayılı Kanun ve Ceza Muhakemesi Kanununa göre işlem yapabilirler; Memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini alabilirler. Gerekli bilgi ve belgeleri toplayabilirler. Görüşlerini içeren bir rapor düzenlerler, yetkili mercie sunarlar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa, farklı görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir. Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.
Ön İnceleme İle Görevlendirilenlerin CMK ya Göre Bazı Yetkileri Yeminli zabıt katibi görevlendirme, Tanık ifadesi almak, Bilirkişi ve uzman görüşü almak, Keşif yapmak, İstinabe yoluyla ifade almak, Her türlü bilgi ve belgeyi görevlilerden almak, Hakkında ön inceleme yapılanların ifadesini almak, Muhbir ve/veya şikayetçinin ifadesine başvurma, Evrak, belge ve bilgi isteme, Tutanak düzenlemek,
4483 sayılı KANUNA GÖRE İÇİŞLERİ BAKANLIĞINCA YÜRÜTÜLECEK İŞLEMLERE İLİŞKİN YÖNERGE Ön İncelemede Görevlendirilenlerin Yetkileri Madde 16- Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, 4483 sayılı Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler.
Görevden uzaklaştırma (657) Madde 137- Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma tedbiri, soruşturmanın herhangi bir safhasında da alınabilir. Görevden uzaklaştırma Yetkililer Madde 138 Görevden uzaklaştırmaya yetkililer şunlardır. Atamaya yetkili amirler; Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri; İllerde valiler; İlçelerde kaymakamlar (İlçe idare şube başkanları hakkında valinin muvafakati şarttır.) Vali ve kaymakamca alınan görevden uzaklaştırma tedbiri, memurun kurumuna derhal bildirilir.
5393 sayılı Belediye Kanunu Görevden uzaklaştırma Madde 47- Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan belediye organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir. Görevden uzaklaştırma kararı iki ayda bir gözden geçirilir. Devamında kamu yararı bulunmayan görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır. Görevden uzaklaştırılanlar hakkında; kovuşturma açılmaması, kamu davasının düşmesi veya beraat kararı verilmesi, davanın genel af ile ortadan kaldırılması veya görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm olunması durumunda görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır. Görevden uzaklaştırılan belediye başkanına, görevden uzak kaldığı sürece aylık ödeneğinin üçte ikisi ödenir ve bu süre içinde diğer sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam eder.
Süre Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün (30 gün) içinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde on beş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. (30+15=45) Yetkili merci, bu süre içinde soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek zorundadır.
Soruşturma izninin kapsamı Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar. Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur. Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.
Kararın bildirimi Soruşturma izni verilmesi veya verilmemesine dair karar Cumhuriyet başsavcılığına, Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine Varsa şikâyetçiye bildirilir. Soruşturma izni verilmesi veya verilmemesine dair kararlar, muhbir (ihbarcıya) bildirilmez.
İtiraz-I Soruşturma izni verilmesine Soruşturma izni verilmemesine Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi. Cumhuriyet başsavcılığı Şikâyetçi itiraz yoluna gidebilir.
İtiraz mercii ve Süre-I Bakanlar kurulu kararı ile atananlar veya başbakanlık veya bakanlık merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atananlar, TBMM memurları, genel sekreter ve yardımcıları, Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar (C.Bşk. nca verilen izinler hariç) Büyükşehir, il, ilçe belediye başkanları, Büyükşehir, il, ilçe belediye meclisi üyeleri, İl genel meclisi üyeleri Danıştay 2. Dairesi (2575 sayılı Kanun 42. md. ile 1.Daire) İtiraz süresi, tebliğden itibaren 10 (on) gün
İtiraz mercii ve süre-ii İlçede görevli olanlar, İlde ve merkez ilçede görevli olanlar Bakanlar Kurulu kararı veya ortak kararla atanmayan başbakanlık, bakanlık merkez, bağlı ve ilgili kuruluş memurları Belde belediye başkan ve meclis üyeleri, Köy veya mahalle muhtarları Diğer memurlar Yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu BÖLGE İDARE MAHKEMESİ
İtirazları sonuçlandırma süresi İtirazlar; Öncelikle incelenir En geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.
İştirak halinde işlenen suçlar Bu durumda; Memur olmayan, memur olanla; Ast memur, üst memurla Aynı mahkemede yargılanır.
Soruşturma İzninin Gönderileceği Mercii Soruşturma izninin itiraz edilmeden veya itirazın reddi sonunda kesinleşmesi, Soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı yapılan itirazın kabulü halinde dosya, derhal yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. İzin üzerine ilgili Cumhuriyet başsavcılığı, hazırlık soruşturmasını yürütür ve sonuçlandırır.
Hazırlık soruşturmasını yapacak mercii (Genel hükümlere göre belirlenir) Cumhurbaşkanlığı Sekreteri, TBMM Genel Sekreteri, Müsteşarlar Valiler Genel Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcı vekili Kaymakamlar il Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcı vekili
Hazırlık soruşturmasında hakim kararı gerekirse; Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, TBMM Genel Sekreteri, Müsteşarlar Valiler Yargıtay ın ilgili ceza dairesine Kaymakamlar Diğerleri için İl asliye ceza mahkemesine Genel hükümlere göre yetkili ve görevli sulh ceza hâkimine başvurulur.
Hazırlık Soruşturması sonunda; Suç olduğu kanaatine varılması halinde KAMU DAVASI AÇILMASINA, Suç oluşmadığı veya suçun oluştuğuna dair yeterli delil bulunmadığı kanaatine varılması halinde KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA, Karar verilir.
Yetkili ve Görevli Mahkeme Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme, genel hükümlere göre yetkili ve görevli mahkemedir. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, TBMM Genel Sekreteri, Müsteşarlar Valiler için Yargıtay ın ilgili ceza dairesi, Kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.
Vekillerin Durumu Bu Kanunun uygulanmasında vekiller, asillerin tabi olduğu usule tabidir.
Cumhuriyet Başsavcılığınca Re sen Dava Açılacak Haller İhbar ve şikayetlerin; İhbar veya şikayet edileni mağdur etmek amacıyla Uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen soruşturmaya geçilir. Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin belirtilen durumlarda kamu davası açılması için Cumhuriyet başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta bulunanlar hakkında genel hükümlere göre tazminat davası açma hakları saklıdır.
Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkata yapılan atıflar Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı belirtilen hallerde bu Kanun hükümleri uygulanır. Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanmayacağı belirtilen hallerde genel hükümler uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler 4 Şubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat yürürlükten kaldırılmıştır.
TEŞEKKÜRLER. Av. N.Yasemin SEZGİN TBB Hukuk İşleri Müdürlüğü