YABANCILAR VE ULUSLARARASI

Benzer belgeler
YABANCILAR ve ULUSLARARASI KORUMA KANUNU. Yayım tarihi: 11 Nisan 2013 Yürürlük tarihi: 11 Nisan 2014

İSTANBUL İL GÖÇ İDARESİ MÜDÜRLÜĞÜ. İkamet Çalışma Grup Başkanlığı

ULUSLARARASI KORUMA İLE İLGİLİ SORULAR

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ

TÜRKİYE DE YENİ GÖÇ YÖNETİMİ VE ULUSLARARASI KORUMADA TEMEL PRENSİPLER SELÇUK ŞATANA İL GÖÇ UZMANI UYUM VE İLETİŞİM ÇALIŞMA GRUBU BAŞKANI

İSTANBUL İL GÖÇ İDARESİ MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLARARASI KORUMA ÇALIŞMA GRUP BAŞKANLIĞI

İTİRAZ USULLERİ. BMMYK Kasım 2014

Uluslararası Koruma Kanunu benimsendi

KANUN NO: 6458 YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU. Kabul Tarihi: 28 Mart 2013 BİRİNCİ KISIM. Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Kabul Tarihi: 4/4/2013 BİRİNCİ

KANUN YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU. Kanun No Kabul Tarihi: 4/4/2013. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

KANUN YABANCILAR VE ULUS LARARAS I KORUMA KANUNU. Kanun No Kabul Tarihi: 4/4/2013. BİRİNCİ KIS IM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı

6458 SAYILI YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı

Ali Can BAŞAY Yabancılar Dairesi Öğrenci Çalışma Grup Başkanı

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU TASARISI TASLAĞI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Genel İlkeler

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR HEKMATULLAH KAMALOV BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2017/5038)

İL GÖÇ İDARESI MÜDÜRLÜĞÜMÜZ TEŞKILAT ŞEMASI AŞAĞIDAKI ŞEKILDEDIR;

Uluslararası koruma yasası geliyor

1. KISA DÖNEM İKAMET İZNİ 1.1. Bilimsel Araştırma Amacıyla Gelecekler

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK. BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler

YÖNETMELİK YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK. BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler

GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. Resmi Gazete Tarihi: , Sayısı: 28821

6458 SAYILI KANUN KAPSAMINDA DÜZENLENEN GÖÇ VE ILTICA SEMINERI IZMIR BAROSU

Geçici Koruma Uluslararası Standartlar. BMMYK Kasım 2014

İnsan Ticaretiyle Mücadele Aşama 2 (THB/IFS/2)

içindekiler KISALTMALAR... XV GİRİŞ... 1 Birinci Bölüm GENEL OLARAK YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Söz konusu Kanunda yer alan düzenlemeler, özetle aşağıdaki gibidir:

Çalımsa izin türleri. istisnai-

Uluslararası Mülteci Hukuku Kapsamında Uluslararası Koruma. BMMYK Kasim 2014

DENET İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK SİRKÜLERİ

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN

Geçici Koruma Kimlik Kartına Sahip Olanlar

ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/094 Ref: 4/094

ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR GULİSTAN ERNAZAROVA BAŞVURUSU

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN

GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİNE DAİR YÖNETMELİK

İLTİCA HAKKI NEDİR? 13 Ağustos 1993 tarihli Fransız Ana yasa mahkemesinin kararı uyarınca iltica hakkinin anayasal değeri su şekilde açıklanmıştır:

YABANCI İŞÇİ İSTİHDAMINDA SON DEĞİŞİKLİKLER

GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ (SURİYELİLERİN ÇALIŞMA ŞARTLARI)

GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN SURİYE Lİ YABANCILARIN ÇALIŞMA ESASLARI

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STAJ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

Turkuaz Kart Yönetmeliği Yayımlandı

Başvuru kararının tam metni için tıklayınız.

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Resmi Gazete: BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam ve Tanımlar. Amaç

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ

ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR S. R. BAŞVURUSU

ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM

ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM

İÇİNDEKİLER İK İN C İ BÖ LÜ M ÇALIŞMA İZNİ ALMASI GEREKENLER VE GEREKMEYENLER, YABANCILARIN ÇALIŞMALARININ YASAK OLDUĞU MESLEK VE GÖREVLER


İZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Türk Vatandaşlığının Kaybedilmesi

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi. Milletlerarası Özel Hukuk Çift Numaralı ve İkinci Öğretim Öğrencileri Vize Sınavı

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

TÜRKİYE'DE ÖĞRENİM GÖREN YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERE İLİŞKİN YÖNETMELİK

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN

Hamit TİRYAKİ Em. İş Başmüfettişi

Hukuk Ankara, 19/09/2014

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

İLGİ ALANINDAKİ KİŞİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

AYRIMCILIK ve NEFRET SUÇU

BARTIN VALİLİĞİ İL NÜFUS VE VATANDAŞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET STANDARTLARI TABLOSU

MÜLTECİLER İÇİN ÜCRETSİZ HUKUKİ DESTEK

UZATMALARDA İSTENECEK BELGELER

Türkiye'nin İnsan Ticaretiyle Mücadelesi

MARMARA ÜNİVERSİTESİ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Rusya Federasyonu Hükümeti ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti (bundan sonra "Taraflar" olarak anılacaktır);

Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen ve

KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL PROGRAMI YÖNERGESİ

Türkiye de Uluslararası Koruma Sistemi ve Türkiye de BMMYK. BMMYK Kasım 2014

İZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ

SIKÇA SORULAN SORULAR YABANCILAR

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2015/020 Ref: 4/020

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı

ATILIM ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA YATAY GEÇİŞ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak

T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANA DAL VE YAN DAL YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

UYGULAMASI AV. Taner KILIÇ

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM A.D. BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2017/5443)

ATILIM ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA YATAY GEÇİŞ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ UZAKTAN EĞİTİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS UYGULAMA İLKELERİ

(Resmi Gazetenin 10 Nisan 2012 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanmıştır)

KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ İlk Yayın Tarihi MH Onay Tarihi Revizyon Tarih/No -/00. Doküman No YNRG.02 YAN DAL PROGRAMI YÖNERGESİ

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunu, Yasası sayılı, numaralı, nolu kanun, yasa YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Refakatsiz Çocuklar Yönergesi. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR BASHKIM REXHEPI BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2017/5874)

Kanun No Kabul Tarihi: 28/7/2016

YABANCI SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ TÜRKİYE DE ÖZEL SAĞLIK KURULUŞL

ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU MÜRACAAT SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR:

ADLİ YARDIM HUKUK YARGILAMASI VE İDARİ YARGIDA. Türkiye de Adli Yardım Hizmetlerinin Güçlendirilmesi Avrupa Birliği Eşleştirme Projesi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ PROGRAMLAR ARASINDA GEÇİŞ, ÇİFT ANADAL, YANDAL İLE DEĞİŞİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN UYGULAMA ESASLARI YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript:

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNUN GETİRDİKLERİ Stj. Av. Erdal ARAP Stj. Av. Seher ÇERÇİ GİRİŞ Göç kişilerin hayatlarının gelecekteki kısmının tamamını veya bir parçasını geçirmek üzere, tamamen yahut geçici bir süre için bir iskân ünitesinde (şehir, köy gibi) diğerine yerleşmek kaydıyla yaptıkları coğrafi yer değiştirme olayıdır. Göçler daha çok sosyal, iktisadi, politik ve eğitsel nedenlerin sonucunda meydana gelir. Türkiye, dünyanın en önemli petrol rezervlerine sahip olan Orta Doğu ve Hazar Havzası ile önemli deniz ulaştırma yollarının kavşağında bulunan Akdeniz Havzası içinde yer alır. Ayrıca tarihte her zaman önemini sürdürmüş olan Karadeniz Havzası ve Boğazlar, SSCB ve Yugoslavya nın dağılması sonucu yapısal değişikliğe uğrayan Balkanlar, etnik çatışmalar yanında zengin doğal kaynaklara sahip Kafkasya ve Orta Asya nın oluşturduğu coğrafyanın merkezinde bulunmaktadır. Türkiye nin jeopolitik konumunun bu denli önemli olması, göç alan bir ülke konumuna gelmesini de beraberinde getirmiştir. Bu nedenle ülkemize gelen yabancıların hukuki statüsünü belirlemek ve korunmasını sağlamak amacıyla mevzuatımızda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bunlar içinde en yeni düzenleme olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu dur. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, 04.04.2013 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmiş; 11.04.2013 tarihli ve 28615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 6458 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte, 15.07.1950 tarihli ve 5683 sayılı Yabancıların Türkiye de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun 2014/2 Hukuk Gündemi 121

ile 15.07.1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanunun bazı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır. Kanun ile yabancıların ilişkin vize alma zorunluluğu, ikamet izni, vatansızların ve mültecilerin hukuki durumu, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısı gibi konular düzenlenmiş ve yabancılar hukuku mevzuatı tek yasada toplanmıştır. Şimdi 6458 sayılı Kanunun getirdiği düzenlemelerden bir kısmına kısaca göz atalım. YABANCILARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER Yabancının Türkiye ye girişi ve vize Türkiye ye giriş Türkiye ye yasal olarak giriş ve çıkış, sınır kapılarından, geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerle yapılır. Kanun, Türkiye ye girişte kapsamlı kontrole tabi tutulması gerekli görülenlerin en fazla dört saat bekletilebileceğini düzenlemiştir. Vize zorunluluğu, vize başvurusu ve yetkili makamlar Türkiye de doksan güne kadar kalacak yabancılar, vatandaşı oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkedeki konsolosluklardan geliş amaçlarını da belirten vize almak zorundadırlar. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye de sağladığı kalış süresi, her yüz seksen günde doksan günü geçemez. Belirtmek gerekir ki, vize alınmış olması, Türkiye ye giriş için mutlak hak sağlamaz. Yabancının Türkiye de yasal olarak ikamet etmesi İkamet İzni 6458 sayılı Kanunun 3. maddesinin (ü) bendine göre yabancı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişidir. Kanuna göre, Türkiye de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden daha fazla kalacak olan yabancıların kural olarak ikamet izni almaları zorunludur. İkamet izni başvurusu, kural olarak yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluklarına yapılır. Konsolosluk, başvuruyu Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne iletir. Genel Müdürlük gerekli incelemeleri yaptıktan sonra ikamet izninin düzenlenmesi veya başvurunun reddedilmesi için konsolosluğa bilgi verir. Yukarıda belirttiğimiz üzere, kural, ikamet iznine yurtdışından başvurulmasıdır. Ancak Kanun koyucu bazı özel durumları dikkate alarak Türkiye de de ikamet izni başvurusu yapılabileceğini düzenlemiştir. Bunlara örnek olarak, adli veya idari makamların karar ve talebinin bulunması, yabancının Türkiye den ayrılmasının makul ve mümkün olmaması, Türkiye de ikamet izni bulunan anne veya babanın Türkiye de doğan çocukları için ikamet başvurusunda bulunması, Türkiye de yükseköğrenimini tamamlayanların kısa dönem ikamet iznine başvuruda bulunmaları gösterilebilir. Çalışma izninin ikamet izni sayılması 6458 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinde önce, yabancı, ikamet ettiği ülkedeki Türk Konsolosluğuna çalışma izni başvurusu yapmakta, Çalışma Bakanlığı tarafından çalışma izni verilmesinin ardından Türkiye ye giriş yapmakta ve çalışacağı yerdeki valiliğe ikamet izni başvurusunda bulunmaktaydı. 6458 sayılı Kanunun isabetli olarak getirdiği yeniliklerden biri, çalışma izninin ikamet izni olarak sayılmasıdır. Kanunun 27. maddesinde geçerli çalışma izni ile çalışma izni muafiyet teyit belgesi bulunan yabancının ayrıca ikamet izni almasına gerek bulunmamaktadır. İkamet sürelerinin hesaplanması ve ikamette kesinti Yabancı, zorunlu kamu hizmeti, eğitim ve sağlık nedenleri hariç, bir yılda toplam altı aydan, son beş yıl içerisinde toplam bir yıldan fazla Türkiye dışında kalmışsa, bu durum ikametinde kesinti sayılır. İkamet süresinde kesinti olan yabancıların, ikamet izni başvurularında veya başka bir ikamet iznine geçişlerinde, önceki ikamet süreleri hesaba katılmaz. İkamet süresinin hesaplanmasında, öğrenci ikamet izinlerinin yarısı, diğer ikamet izinlerinin ise tamamı sayılır. Söz konusu düzenleme eleştiriye açıktır. Şöyle ki, yabancı kişi öğrenci olsa bile Türkiye de kesintisiz ikamet etmektedir. Bu nedenle öğrenci ikameti izinlerinde geçirdiği sürelerin yarısının dikkate alınması kanaatimizce isabetli değildir. 122 Hukuk Gündemi 2014/2

İkamet izni çeşitleri Kısa dönem ikamet izni Kanun, Türkiye de taşınmazı bulunanların, ticari bağlantı veya iş kuracak olan kişilerin, bilimsel araştırma amacıyla Türkiye ye gelecek olanların, hizmet içi programlara katılacak olanların, Türkçe öğrenme kurslarına katılacak olan kişilerin, turizm amacıyla kalacak olanların, hastalıkları nedeniyle tedavi göreceklerin, adli veya idari makamların talep ve kararına bağlı olarak Türkiye de kalması gerekenlerin, kamu kurumları aracılığıyla Türkiye de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacak olan kişilerin, Türkiye de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içerisinde müracaat eden kişilerin kısa dönem ikamet izni alabileceğini düzenlemiştir. Kısa dönem ikamet izni, kural olarak her defasında en fazla birer yıllık sürelerle verilebilir. Aile ikamet izni Türk vatandaşlarının, 5901 sayılı Kanunun 28 inci maddesi kapsamında çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin veya ikamet izinlerinden birine sahip olan yabancılar ile mültecilerin ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin, yabancı eşine, kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna, kendisinin veya eşinin bağımlı yabancı çocuğuna, her defasında iki yılı aşmayacak şekilde aile ikamet izni verilebilir. Ancak, aile ikamet izninin süresinin üst sınırı destekleyicinin ikamet izni süresi ile sınırlıdır. Kişinin, vatandaşı olduğu ülkenin hukukuna göre birden fazla eş ile evli olması hâlinde, eşlerden yalnızca birine aile ikamet izni verilebileceğini düzenlenmiştir. Ancak, kanun koyucu burada çocukları koruma düşüncesiyle diğer eşlerinden olan çocuklara da aile ikamet izni verilebileceğini hükme bağlamıştır. Kanun, boşanma halinde, Türk vatandaşıyla evli yabancıya, en az üç yıl aile ikamet izniyle kalmış olmak kaydıyla kısa dönem ikamet izni verilebileceğini düzenlemiştir. Ancak yabancı eşin, aile içi şiddet gerekçesiyle mağdur olduğu ilgili mahkeme kararıyla sabit ise, üç yıllık süre şartı aranmaz, ikamet izni verilebilir. Kanun, muvazaalı evliliklerin önüne geçmek için valiliklerce gerekli araştırmanın yapılabileceğini düzenlemiştir. Kanunun 37. maddesine göre, aile ikamet izni verilmeden veya uzatılmadan önce makul şüphe varsa, evliliğin sırf ikamet izni alabilme amacıyla yapılıp yapılmadığı valiliklerce araştırılır. Araştırma sonucunda, evliliğin bu amaçla yapıldığı tespit edilirse aile ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir. Kanun koyucu valilikleri bu konuda denetim yetkisi ile donatmaktadır ancak bu denetimin usulüne yer vermemektedir. Valilik, denetimi yaparken kişilerin aile konutunda mı inceleme yapacaktır? Kanunda ifadesini bulan makul şüphe neyi kapsamaktadır ve evliliğin muvazaalı olduğu neye göre değerlendirilecektir? Bu soruların yasanın uygulanması sırasında sorunlara neden olabileceği açıktır. Öğrenci ikamet izni Kanunda, Türkiye de bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora öğrenimi görecek yabancılara öğrenci ikamet izni verileceği düzenlenmiştir. Kanunun öğrencilere ilişkin ikamet izinleri ile ilgili olarak getirdiği yenilik, öğrencilerin Türkiye de çalışma hakkına ilişkin düzenlemedir. Kanunun 41. maddesine göre, öğrenim gören ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Ancak, ön lisans ve lisans öğrencileri için çalışma hakkı, ilk yıldan sonra başlar ve haftada yirmi dört saatten fazla olamaz. Uzun dönem ikamet izni Türkiye de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle kalmış olan ya da Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılara, Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından süresiz ikamet izni verilir. Uzun dönem ikamet izni talep edebilmesi için, kişinin, kural olarak, kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle Türkiye de kalmış olması, son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olması, kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olması, geçerli sağlık sigortasına sahip olması, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmaması gerekir. Bunun yanında Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara sahip olması nedeniyle uzun dönem ikamet izni verilmesi uygun görülen yabancıların kamu düzeni veya kamu güvenliği 2014/2 Hukuk Gündemi 123

açısından tehdit oluşturmama dışındaki şartları taşımasına gerek yoktur. Uzun dönem ikamet izni bulunan yabancılar, askerlik yapma yükümlülüğü, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme, muaf olarak araç ithal etme ve özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar. İnsani ikamet izni Kanun, bazı durumlarda, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmaksızın, Bakanlığın onayı alınmak ve en fazla birer yıllık sürelerle olmak kaydıyla, valiliklerce insani ikamet izni verilebileceğini ve verilmiş olan izinlerin uzatılabileceğini düzenlemiştir. Örnek verecek olursak, çocuğun yüksek yararının bulunduğu, yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığı durumlarda insani ikamet izni verilebilir. İnsan ticareti mağduru ikamet izni Kanun, insan ticareti mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan yabancılara, yaşadıklarının etkisinden kurtulabilmeleri ve yetkililerle iş birliği yapıp yapmayacaklarına karar verebilmeleri amacıyla valiliklerce otuz gün süreli ikamet izni verileceğini düzenlemiştir. Vatansız kişiler Vatansız kişilerin statüsüne ilişkin sözleşmeye göre, vatansız kişi terimi, kendi yasalarının işleyişi içinde hiçbir devlet tarafından vatandaş olarak sayılmayan bir kişi anlamına gelir. 6458 sayılı Kanun, kişinin vatansız kişi statüsüne girip girmediğine ilişkin değerlendirmenin Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılacağını düzenlemiştir. Başka ülkeler tarafından vatansız kişi olarak kabul edilmiş olan kişiler bu haktan yararlanamaz. Vatansız kişilere, Türkiye de yasal olarak ikamet edebilme hakkı sağlayan Vatansız Kişi Kimlik Belgesi düzenlenir. Vatansız kişinin, söz konusu kimlik belgesine sahip olarak Türkiye de geçirdiği süreler, ikamet sürelerinin toplanmasında hesaba katılır. Vatansız kişi herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanırsa, kimlik belgesi geçerliliğini kaybeder. Sınır dışı etme Sınır dışı etme kararı ve yetkili makam Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir. 124 Hukuk Gündemi 2014/2

Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır. Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez. Sınır dışı etmek üzere idari gözetim ve süresi Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür. Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi kural olarak altı ayı geçemez. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir. İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır. Sınır dışı etme kararının yerine getirilmesi Geri gönderme merkezlerindeki yabancılar, kolluk birimi tarafından sınır kapılarına götürülür. Geri gönderme merkezlerine sevk edilmesine gerek kalmadan sınır dışı edilecek olan yabancılar, Genel Müdürlük taşra teşkilatının koordinesinde kolluk birimlerince sınır kapılarına götürülür. ULUSLARARASI KORUMA Uluslararası korumanın çeşitleri Mülteci Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir. Şartlı mülteci Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye de kalmasına izin verilir. Coğrafi sınırlamaların dışına çıkılarak Avrupa ülkeleri dışındaki mülteciler şarta bağlanarak, geçici çözüm bu maddeyle getirilmektedir. İkincil koruma Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde; a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek, b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak, c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak, olması nedeniyle menşe 2014/2 Hukuk Gündemi 125

ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir. İkincil koruma uluslararası koruma türlerine getirilmiş bir yenilik olup isabetli bir düzenlemedir. Geçici koruma Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara geçici koruma sağlanabilir. Uluslararası koruma talebi, talebin karara bağlanması ve yargı yolu Uluslararası koruma başvuruları valiliklere bizzat yapılır. Başvuruların ülke içinde veya sınır kapılarında kolluk birimlerine yapılması hâlinde, bu başvurular derhâl valiliğe bildirilir. Başvuru, kayıt tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Genel Müdürlükçe sonuçlandırılır. Kararlar bireysel olarak verilir. Başvuran kişinin hariçte tutulması nedenleri diğer aile üyelerini kapsamıyorsa aile adına yapılan başvuru bütün olarak değerlendirilir ve verilen karar tüm aile üyelerini kapsar. Karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Olumsuz kararın tebliğinde, kararın maddi gerekçeleri ve hukuki dayanakları da belirtilir. İlgili kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir. Verilen kararlara karşılık kişi ya da yasal temsilcisi, kararın tebliğinden itibaren on gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonuna itiraz edilebilir. Ancak kişi eksik başvuru yapmış veya değerlendirmeye alınmayan bir başvuruyla tekrar başvurmuşsa bunlara verilen kararlara karşı sadece yargı yoluna başvurabilir. İdari itiraz sonucu alınan karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Kararın olumsuz olması hâlinde, ilgili kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir. 126 Hukuk Gündemi 2014/2

Başvuru sahiplerinin idari gözetimi hariç, kabul edilemez başvuru ve hızlandırılmış değerlendirmeye alınan başvurulara karşı alınan kararlara karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün, alınan diğer idari karar ve işlemlere karşı kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde, ilgili kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı tarafından yetkili idare mahkemesine başvurulabilir. İdare Mahkemesi başvuruyu on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. İtiraz veya yargılama süreci sonuçlanıncaya kadar ilgili kişinin Türkiye de kalmasına izin verilir. Adli yardım Başvuru sahibi ile uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler, bu kısımda yazılı iş ve işlemlerle ilgili olarak, ücretleri kendilerince karşılanması kaydıyla avukat tarafından temsil edilebilir. Avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayan başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişiye, bu kısım kapsamındaki iş ve işlemlerle ilgili olarak yargı önündeki başvurularında Avukatlık Kanunun adli yardım hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır. Başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişi, sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanan danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilir. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6458 sayılı Kanun ile göç alanına ilişkin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, yabancıların Türkiye ye giriş ve Türkiye de kalışları, Türkiye den çıkışları ve sınır dışı edilmeleri, uluslararası koruma, geçici koruma ve insan ticareti mağdurlarının korunmasıyla ilgili iş ve işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün merkez, taşra ve yurtdışı kuruluşuna sahip olması da yabancılara uygulanacak olan uygulamaların bir elden ve standarda sahip olmasını sağlar niteliktedir. SONUÇ Türkiye jeopolitik önemi nedeniyle her zaman göç yolları üzerinde yer almıştır. 6458 sayılı Kanun, yabancıların Türkiye ye giriş ve çıkışları, vatansız kişileri, yabancıların Türkiye den sınır dışı edilmesini, mültecileri, uluslararası koruma müessesesini ayrıntılı olarak düzenlemiştir. Bu açıdan yasa yabancılar hukukundaki birçok konuyu bir araya getirmiş ve yasal düzenlemesine kavuşturmuştur. 2014/2 Hukuk Gündemi 127