ETKĐ LĐĞĐ ADI - Kaydıraktan Kayma (Speedy Slide) Öğretmenler için notlar Kavramlar Đncelenen Fonksiyon: Parabolik Bir oyun bahçesindeki kaydıraktan aşağı doğru kayma hareketi, gerçek dünyadaki sürtünmeden dolayı değişen hız kavramını göstermek için kullanılır. Malzemeler - hesap makinesi (geçerli modeller için 2. sayfaya bakın) - CBR 2 TM hareket detektörü - unit-to-cbr 2 TM ya da I/O-unit-to-unit kablo - EasyData uygulaması ya da RANGER programı - Oyun bahçesi kaydırağı Hatırlatmalar Bu deney için birkaç bölmeli oyun bahçesinin kullanılması tercih edilir. Kaydıraklar düz olmalıdır. Diğer şekilli bölmeler ek (extension) olarak kullanılmalıdır. Güvenlik amacıyla, öğrencilerinize kaydırak basamakları üzerindeyken birbirlerini geçmeye teşebbüs etmemelerini hatırlatın. Arabirimleri, hesap makinelerini ve hareket detektörlerini oyun bahçesi alanına kutular ile taşımak ve cihazlarınızı öğrencilerinize orada dağıtmak isteyebilirsiniz. Öğrencilerinize, 15 cm den daha yakın nesneleri hareket detektörünün düzenli bir şekilde algılamadığını hatırlatın. Varolan bölmelerin tipine bağlı olarak, veri toplama için, kendi yollarını değiştirmesini isteyebilirsiniz. Bazı bölmeler, hareket detektörünü, hesap makinesini ve arabirimi tutan öğrencilerin yerleştirilebileceği kadar geniş platforma sahiptir. Öğrenciler hızlarını arttırmak için, mumlu kağıt, kaygın giysi, kum ve diğer malzemeleri kullanabilirler. Öğrencilerin hazırlanmalarını sağlamak için, onları ilerde Bölüm II için uyarın. Tipik Çizim Tipik Yanıtlar Kaydıraktan Kayma 1- Örnek sonuçlarına bakın.
2- Örnek sonuçlarında, Bölüm II hızı 0.90 m/s (Bölüm I hızından daha büyük), ayrıca sürtünmeyi azaltmak ve hızı artırmak için mumlu kağıt kullanıldı. 3- Yanıtlar değişecektir. Hızlar; birleşme yüzeyi, ağırlık, kolay kayma ve düşük sürtünme malzemelerinin kullanımı gibi farlılıklar nedeniyle, farklı olacaktır. 4- Yanıtlar değişecektir. 5-5) Kaydırağın yüksekliğinin artması, hızı artırmalıdır. 6- Kaydırağın üstünden düşen taş önce yere çarpmalıdır, çünkü sürtünme ve kaydırağın eğimi yuvarlanan taşı daha da yavaşlatır. 7- Kaydırağın altındaki seviye kısmı kayan kişiyi yavaşlatır ve yaralanmaları önler. Ek Etkinlik Oyun bahçesi aletlerinin farklı parçalarındaki hızı ölçmek için bir plan tasarlayın ve gerçekleştirin. Bir sınıf ya da gruptaki kişilerden, kaydıraktan en hızlı kayabilenin kim olduğunu görmek için bir yarışma düzenleyin. Örnek Sonuçlar Hız (m/s) 1. Deneme 2. Deneme 3. Deneme Ortalama Bölüm 1 1.97 2.02 2.00 2.00 Bölüm 2 2.80 3.07 2.82 2.90 Çocukluktan beri oyun parklarına aşinasınızdır. Yerçekimi ivmesi sizi kaydıraktan aşağıya çeker. Sürtünme kuvveti sizi yavaşlatır. Deneyin birinci bölümünde, bir kaydıraktan aşağıya kayarken hızınızı belirlemek için CBR 2 TM hareket detektörü kullanacaksınız. Đkinci bölümde, kaydıraktan kayarken hızınızı artırmak için farklı yollar deneyeceksiniz. Amaçlar Bu deneyde: - Kaydıraktan kayarken hızınızı belirlemek için CBR 2 TM hareket detektörünü kullanacaksınız. - Kaydıraktan kayarken hızınızı artırmanın yollarını deneyeceksiniz. - Sonuçlarınızı açıklayacaksınız. Veri Toplama, Bölüm 1, Kayma Hızı 1) Aşağıda görülen uygun bir kabloyu kullanarak CBR 2 TM hareket detektörünü hesap makinesine bağlayın ve kablo uçlarına sabitçe basın. - TI-83 Plus, TI-89, TI-92 Plus, TI-89 Titanium, Voyage TM 200 için I/O unit-to-unit (birimden birime bağlantı kablosunu) kullanın. - TI-84 Plus için, Standart-B to Mini-A USB (unit-to-cbr 2 TM ) kullanın.
2) Hesap makinesinde EasyData App ı yürütmek için APPS e basın ve EasyData yı seçin veya EasyData ile çalışmayan bir hesap makinesi kullanıyorsanız 2nd[VAR-LINK] e basın ve RANGER ı seçin. ot: CBR 2 TM hareket detektörü, unit-to-cbr 2 TM kablosunu kullanarak TI-84 e bağlanmışsa EasyData otomatik olarak çalışacaktır. 3) Hesap makinesini veri toplamaya ayarlamak için: a) Setup ı seçin (Setup menüsünü açmak için WINDOW a basın. b) Time Graph Setting ekranını açmak için 2:Time Graph seçimini seçin. c) Sample Interval dialog penceresini açmak için Edit i seçin (ZOOM a basın). d) Örnekler arasını saniye olarak ayarlamak için 0.2 girin. e) Number of Samples dialog penceresine ilerlemek için Next i seçin (ZOOM a basın). f) Örnek sayısını ayarlamak için 25 girin. Veri toplama 5 s sürecektir. g) Yeni ayarların bir özetini görüntülemek için Next i seçin (ZOOM a basın). h) Ana ekrana geri dönmek için Ok i seçin (GRAPH a basın). 4) Ön veri toplama pozisyonlarınızı alın. a) Grubun bir üyesi kaydırak basamaklarını ilk önce çıkarak kaydırağın üstüne oturmalıdır. b) Đkinci kişi, CBR 2 TM hareket detektörünü tutarken, detektörü kayan kişinin arkasından tutabilmek için kaydırak basamaklarında yeterince yüksekte durmalıdır. c) Üçüncü kişi, hesap makinesini ve arabirimi tutarak kaydırağın yanında yerde durmalıdır. 5) Son veri toplama pozisyonunuzu alın. a) Kayan kişi, sırtı ile detektör arasındaki mesafe 15 cm olacak şekilde öne hareket etmelidir.
b) CBR 2 TM hareket detektörünü tutan kişi onu sabit tutmalıdır ve onu kayan kişinin sırt tarafına hedeflemelidir. c) Hesap makinesini ve arabirimi tutan kişi CBR 2 TM hareket detektörü kablosunda bir gerilmeye sebep olmayacak şekilde rahat bir pozisyona hareket etmelidir. 6) Veriyi toplayın. a) Veri toplamaya başlamak için Start ı seçin (ZOOM a basın). b) Bir klikleme işitilir işitilmez kayacak olan kişi kaymaya başlamalıdır. c) Bu deneme için veri toplama yapıldığında, CBR 2TM hareket detektörünü tutan kişi yere doğru çevirme yapmalıdır. Önlem: Kaydırak basamağı üzerinde öğrenciler birbirini geçmeye teşebbüs etmemelidir. 7) Kayan kişinin hızını belirleyin. a) Veri toplama durduktan ve zamana bağlı uzaklık grafiği görüntülendikten sonra Plots u seçin (WINDOW a basın). b) Zamana bağlı hızı görüntülemek için 2:Vel vs Time ı seçin. c) Grafik boyunca veri noktalarını incelemek için > işaretini kullanın. Kursörü sağa ve sola hareket ettirirken, grafiğin üzerinde her veri noktasının zaman (X) ve hız (Y) değerleri görüntülenir. Grafik üzerindeki en yüksek nokta, kayan kişinin en yüksek hızını temsil eder. Veri tablosundaki bu en yüksek hızı kaydedin. En yakın 0.01 m/s ye yuvarlayın. Sağdaki örnekte en yüksek hız 2 m/s dir. d) Ana ekrana dönmek için Main i seçin (TRACE e basın). 8) 4-7 basamakları arasını en az iki kez tekrarlayın.
ETKĐ LĐĞĐ ADI: Kaydıraktan Kayma Ad Soyad:.. Veri Toplama, Bölüm 2, Daha Hızlı Kayma 1) Kayan kişinin hızını artırmak için bir plan tasarlayın. a) Kayan kişinin hızını artırmak için bazı fikirler deneyin. Kaydırağı kirleten giysilerden kaçınabilirsiniz. b) Kayan kişinin hızını artıran en iyi plana karar verin. c) Aşağıdaki daha hızlı kayma bölümünde planınızı tanımlayınız. 2) Bölüm 1 basamak 4-8 i kullanarak planınızı test edin. Daha Hızlı Kayma Planı Veri Bölüm 1 Bölüm 2 Hız (m/s) 1. Deneme 2. Deneme 3. Deneme Ortalama Veri Đşleme 1. Bölüm 1 de üç denemeniz için ortalama hızı hesaplayınız. Veri tablosundaki boşluğa ortalamayı yazın. Bölüm 2 için ortalama hızı bulun ve kaydedin. 2. Takımınızın hızını ne kadar iyileştirdiğini belirlemek için Part 1 ortalama hızından Part 2 ortalama hızını çıkarın. 3. Hızlarını iyileştirmek için diğer gruplar hangi metodları kullandılar? 4. Yöntemlerden hangisi en iyi işledi? Nedenini açıklayın. 5. Kaydırağın yüksekliğini arttırabilseydiniz, kayıcının hızı nasıl etkilenirdi? 6. Aynı anda, bir taş kaydırağın en üst noktasından yere bırakılıp, diğer bir taş da kaydıraktan yuvarlanırsa hangi taş yere ilk önce ulaşır? Açıklayın. 7. Bir çok kaydırağın altındaki seviye-bölümünün amacı nedir?