İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN FAKÜLTESİ STAJ ÇALIŞMASI RAPORU Adı Soyadı Fakülte No Bölümü Staj Yeri Başlama ve Bitiş Tarihi Çalışmadığı Gün Sayısı - Geçerli Toplam İş Günü Staj Kabul Onayı Öğrenci Danışman ı/ İmza Bölüm Staj Komisyonu Ek-3
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN FAKÜLTESİ İ.T.Ü Maden Fakültesi Faculty of Mines ÖĞRENCİNİN Fakülte No : Adı, Soyadı : Bölümü / Yarıyılı : Maden Mühendisliği / 8 Staja Başladığı Tarih : Stajı Bitirdiği Tarih : Çalıştığı İş Günü Toplamı : STAJIN YAPILDIĞI İŞYERİNİN ADI VE ADRESİ İŞYERİNİN ONAYI Onaylayan amirin Adı SOYADI Ünvanı Tarih ve İmza
STAJ AJANDASI 1. Hafta: Tarih Gün Yapılan İşler 06/06/16 Pazartesi İşletme sahasının gezilmesi ve genel bakış. 07/06/16 Salı Laboratuvar çalışması 08/06/16 Çarşamba Arazi çalışması 09/06/16 Perşembe Arazi çalışması 10/06/16 Cuma Arazi çalışması 11/06/16 Cumartesi Tatil 12/06/16 Pazar Tatil 2. Hafta Tarih Gün Yapılan İşler 13/06/16 Pazartesi Laboratuvar çalışması 14/06/16 Salı - (Bitirme Çalışması Sunumu) 15/06/16 Çarşamba Arazi çalışması 16/06/16 Perşembe Arazi çalışması 17/06/16 Cuma Arazi çalışması 18/06/16 Cumartesi Tatil 19/06/16 Pazar Tatil ONAY
3. Hafta Tarih Gün Yapılan İşler 20/06/16 Pazartesi Laboratuvar çalışması 21/06/16 Salı Arazi çalışması 22/06/16 Çarşamba Laboratuvar çalışması 23/06/16 Perşembe Arazi çalışması 24/06/16 Cuma Arazi çalışması 25/06/16 Cumartesi Tatil 26/06/16 Pazar Tatil 4. Hafta Tarih Gün Yapılan İşler 27/06/16 Pazartesi Laboratuvar çalışması 28/06/16 Salı Arazi çalışması 29/06/16 Çarşamba Arazi çalışması 30/06/16 Perşembe Arazi çalışması 01/07/16 Cuma Arazi çalışması 02/07/16 Cumartesi Tatil 03/07/16 Pazar Tatil ONAY
5. Hafta Tarih Gün Yapılan İşler 04/07/16 Pazartesi Tatil 05/07/16 Salı Tatil 06/07/16 Çarşamba Tatil 07/07/16 Perşembe Tatil 08/07/16 Cuma Tatil 09/07/16 Cumartesi Tatil 10/07/16 Pazar Tatil 6. Hafta Tarih Gün Yapılan İşler 11/07/16 Pazartesi Laboratuvar çalışması ve defter kontrolü, son gün. 12/07/16 Salı 13/07/16 Çarşamba 14/07/16 Perşembe 15/07/16 Cuma 16/07/16 Cumartesi 17/07/16 Pazar ONAY
i ÖZET Oyak Beton Agrega Tesisinde yapılan 20 iş günü süren staj çalışması boyunca tesis ve tesise bağlı agrega ocağında sürdürülen işler gözlemlenmiştir. Gözlenen işler; kazı, yükleme, nakliyat, delme, patlatma, kırma, eleme gibi cevher hazırlama işlemleri ve laboratuvarlarda yapılan kalite kontrol testleridir. Gözlenen işlerin yanı sıra kullanılan makineler ve ekipmanlar da yakından incelenmiştir.
ii SUMMARY Along the internship takes 20 working days ay Oyak Beton aggregate facilities, ongoing jobs were observed at facility and aggregate quarry which is connected to the facility. Observed jobs are excavation, loading, haulage, drilling, blasting, crushing, sifting and quality control tests performed in laboratory. In addition to observed jobs, using machines and equipments at facilities have been examined.
iii İÇİNDEKİLER Sayfa
iv TABLOLAR DİZİNİ Sayfa Tablo 1.1 : OYAK Beton un yer aldığı bazı projeler... 2 Tablo 2.1 : Elek analizi sonuçları... 9 Tablo 2.2 : Nem analizi sonuçları... 15
v ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa Şekil 1.1 : OYAK Beton Cendere agrega ocağı yerbulduru haritası... 1 Şekil 2.1 : C30 Beton ile hazırlanan numunelerin kül havuzundaki durumu.... 3 Şekil 2.2 : Havuzda bekleme süresini tamamlamış numuneler... 3 Şekil 2.3 : Metilen Mavisi testi düzeneği..... 4 Şekil 2.4 : Metilen Mavisi test kağıdı..... 4 Şekil 2.5 : Kullanılan Komatsu PC350LC ekskavatör... 5 Şekil 2.6 : Kullanılan hafriyat kamyonlarından biri... 5 Şekil 2.7 : Dekapaj kazısı yapan ekskavatör..... 6 Şekil 2.8 : Çeneli kırıcının üstten görünümü... 6 Şekil 2.9 : Kırıcı tesisin genel görünümü.... 7 Şekil 2.10 : Tesis akım şeması.... 8 Şekil 2.11 : Test sırasındaki bir numune..... 9 Şekil 2.12 : Kullanılan Nitromak patlayıcı... 10 Şekil 2.13 : Delici delikleri delerken..... 11 Şekil 2.14 : Ekskavatör kamyona yükleme yaparken... 11 Şekil 2.15 : Düzleme makinesindeki numuneler... 12 Şekil 2.16 : Basınç dayanımı testinin ardından bir numune... 12 Şekil 2.17 : Elek analizi yapılırken eleklerin dizilişi... 13 Şekil 2.18 : Dekapaj kazısı ve yüklenmesi..... 14 Şekil 2.19 : Ocağın 28 Haziran günü genel görünümü... 15 Şekil 2.20 : Beton santralinin genel görünümü.... 16 Şekil 2.21 : Laboratuvarın yanında bulunan stok sahası... 16 Şekil 2.22 : Santralin arka tarafında bulunan silolar... 17 Şekil 2.23 : Ocağın genel görünümü..... 18
1 1. GENEL BİLGİLER OYAK Beton'un ana faaliyet konusu hazır beton üretimi ve satışı olmakla birlikte, diğer bir faaliyeti de Avrupa Birliği uyum sürecinde giderek ağırlaşan çevre mevzuatlarının etkisiyle beton üretim maliyet kalemleri arasında, bazı tesislerde çimentoyu da geçerek birinci sıraya yükselen ve betonun hem kalitesini hem de maliyetini etkileyen agregayı kendisi üretmektir. 2004 yılından günümüze uzanan süreçte kurulan tesisler ve Lafarge Marmara hazır beton tesislerinin de katılmasıyla Marmara Bölgesi ve faaliyet alanı genişlemiştir. Bu gün OYAK Beton hazır beton da oldukça geniş bir coğrafyada Marmara, İç Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra İstanbul, Kocaeli ve Ankara da faaliyet gösteren 3 adet agrega ocağı bulunmaktadır. Şekil 1.1 de staj çalışmasının yapıldığı Cendere agrega ocağına ait yerbulduru haritası, Tablo 1.1 de OYAK Beton firmasının yer aldığı bazı projeler verilmiştir. Şekil 1.1. OYAK Beton Cendere agrega ocağı yerbulduru haritası.
2 Tablo 1.1. OYAK Beton firmasının yer aldığı bazı projeler. Baraj ve Ulaşım Projeleri Kamu Yapım İşleri Hastane İnşaatları Hidroelektrik Santralleri Kadıköy-Kartal TBMM Hizmet Ünye Devlet Rize Çataldere Metrosu Binası Hastanesi HES Marmaray Kartal Adliye Binası Rize Onkoloji Hastanesi Rize İkizdere HES Yedi Tepe Yedi TBMM Başkanlık Ankara Bilkent Giresun İkizdere Tünel Konutu Şehir Hastanesi HES Kuzey Marmara Bilim ve Teknoloji Trabzon Akçaabat Otoyolu Bakanlığı Devlet Hastanesi İncirli HES 2. İŞLETMEDE YAPILAN İŞLER 2.1. 1. HAFTA 06.06.2016 Staj çalışmasının ilk gününde OYAK Beton Cendere Hazır Beton Tesisi ve agrega ocağı gezildi. Tesis, işletme ve işleyiş ile ilgili genel bilgiler alındı. Gerekli eğitimler alındı. 07.06.2016 Laboratuvarda farklı mikserlerden alınan farklı beton numuneleri ile dayanım testi yapmak için numuneler hazırlandı. Numunelerin hazırlanması şu şekilde gerçekleşti; - Kalıplar temizlendi ve yağlandı. - Beton örneğinin sıcaklığı ölçüldü. - Beton iyice karıştırıldı. - Kalıplar yarısına kadar dolduruldu ve titreşim verilerek betonda boşluk kalmaması sağlandı. - Kalıpların kalan yarıları da doldurularak tekrar titreşim verildi. - Kalıplardaki betonlar kurumaya bırakıldı. - Kuruyan numuneler kalıplardan çıkarıldıktan sonra kül havuzlarında test gününe kadar 3, 7 veya 28 gün bekletiliyor.
3 Şekil 2.1. C30 Beton ile hazırlanan numunelerin kül havuzundaki durumu. Şekil 2.2. Havuzda bekleme süresini tamamlamış numuneler. Numune hazırlama işleminin ardından doğal kum ve kırma kum örnekleri üzerinde metilen mavisi testi yapıldı. Metilen mavisi testi 2 milimetre altı 200 gram malzemeyle yapılır. 200 gram alınan 2 milimetre altı malzemeye 500 mililitre saf su eklenir ve 5 dakika boyunca 600 devirde karıştırılır. 5 dakika sonunda karışıma 0,25 mililitre metilen mavisi eklenir ve devir 400 e düşürülür. İstenen renk dağılımı elde edilene kadar her 1 dakikada karışıma 0,25 mililitre metilen mavisi eklenir.
4 Şekil 2.3. Metilen Mavisi testi düzeneği. Şekil 2.4. Metilen Mavisi test kağıdı. 08.06.2016 Kazı, yükleme ve nakliye işlerini görmek ve bu işler hakkında bilgi almak üzere sahaya çıkıldı. Ocakta kazı ve yükleme işlerinde Komatsu PC350LC ekskavatör kullanılmaktadır. Dekapaj nakliyesi için 22 metreküp hacimli hafriyat kamyonları kullanılmaktadır. Çalışılan aynada ekskavatör ile dekapaj kazısı yapılmaktadır. Kazılan dekapaj ekskavatör ile kamyonlara yüklenerek hafriyat döküm alanına taşınmaktadır.
5 Şekil 2.5. Kullanılan Komatsu PC350LC ekskavatör. Şekil 2.6. Kullanılan hafriyat kamyonlarından biri.
6 09.06.2016 Dekapaj kazısına ve nakliyesine devam edildi. Şekil 2.7. Dekapaj kazısı yapan ekskavatör. 10.06.2016 İşletmenin kırıcı tesisine gidildi. Kırıcıların işleyişi, akım şeması hakkında bilgi alındı. Tesiste 1 adet çeneli kırıcı, 2 adet konili kırıcı ve 1 adet dik milli kırıcı bulunmaktadır. Ocağın günlük üretimi takip edildi. Şekil 2.8. Çeneli kırıcının üstten görünümü.
Şekil 2.9. Kırıcı tesisinin genel görünümü. 7
8 Şekil 2.10. Tesis akım şeması. 2.2. 2. HAFTA 13.06.2016 Doğal kum ve kırma kum numunelerine metilen mavisi testi yapıldı. Metilen mavisi testinin ardından basınç dayanımı testine hazır hale gelen C30 ve altındaki dayanımda olan beton numuneleri test edildi. Numunelerin testleri bittikten sonra 1 numara, 2 numara, kırma kum ve doğal kum numunelerine elek analizi yapıldı. 1 Numara: 5-12 milimetre boyutları arasındaki agrega. 2 numara agrega taneleri arasında kalan boşlukları doldurur. 2 Numara: 12-22,4 milimetre boyutları arasındaki agrega. Betona dayanımını verir. Kırma Kum: 0-5 milimetre boyutları arasındadır. 1 numara agrega taneleri arasında kalan boşlukları doldurur. Doğal Kum: 0-3 milimetre boyutları arasındadır. Kırma kum taneleri arasında kalan boşlukları doldurur.
9 Şekil 2.11. Test sırasındaki bir numune. Tablo 2.1. Elek analizi sonuçları. Doğal Kum Yıkanmış Kırma 1 Numara 2 Numara (g) Kum (g) (g) (g) Kuru Kirli 1520,1 1692,5 1861,4 1779,4 Ağırlık Kuru Temiz 1509,2 1659,9 1846,7 1773,6 Ağırlık Dara 459,5 547,8 622 490,7 +22,4 - - - 98,6-22,4 +20 - - - 342,6-20 +16 - - - 842,6-16 +12,5 - - 158,5 1273,3-12,5 +8 - - 762 1278,4-8 +4 15,3 126,3 1198,3 1278,5-4 +2 136,2 497,6 1210,8 1281,6-2 +1 265,4 716,2 1212,1 - -1 +0,5 505,2 863 1224,4 - -0,5 +0,25 915,7 970,7 - - -0,25 +0,125 1016,8 1064,6 - - -0,125 1045,5 1107,2 - - 14.06.2016 Bitirme tezi sunumu dolayısı ile şantiyeye gidilmedi.
10 15.06.2016 Laboratuvarda metilen mavisi testi yapıldı. Testin ardından delme patlatma işleri ile ilgili genel bilgiler alındı. Delik Boyu= Basamak yüksekliklerine göre değişmekle birlikte ortalama 13 metre Delik Çapı= 8-10 santimetre Delik Sayısı= Delik sayısı patlatma yapılacak alanın büyüklüğüne göre değişmektedir. Kullanılan Patlayıcı= Nitromak kapsüle duyarlı Powermite patlayıcı Şekil 2.12. Nitromak Powermite patlayıcı. 16.06.2016 Laboratuvarda metilen mavisi testi yapıldı. Testin ardından delme patlatma işleminin yapılacağı alana gidildi. Delme işleminin ardından patlayıcı şarjı yapıldı ve patlatma yapıldı.
11 Şekil 2.13. Delici delikleri delerken. 17.07.2016 Ocakta delme patlatma işleminden sonra agrega üretimi başladı. Kazı, yükleme ve nakliye işleri gözlemlendi. Patlatma işlemi sonunda gevşeyen malzeme ekskavatör yardımıyla kamyonlara yüklenip çeneli kırıcıya taşınmaktadır. 2.3. 3. HAFTA Şekil 2.14. Ekskavatör kamyona yükleme yaparken. 20.06.2016 Laboratuvarda metilen mavisi testi yapıldı. Metilen mavisi testinin ardından basınç dayanımı test edilecek olan C35 ve üstü dayanımdaki numunelerin alt ve üst kısımları düzleme makinesinde düzleştirildi. Bunun yapılmasının nedeni basınç dayanımı
12 testinde basıncın numune yüzeyine eşit yayılmasını sağlamaktır. Düzleştirme işleminden sonra numuneler teste tabi tutuldu. Şekil 2.15. Düzleme makinesindeki numuneler. Şekil 2.16. Basınç dayanımı testinin ardından bir numune. 21.06.2016 Ocakta üretim yapılan aynada kazı, yükleme ve nakliye işleri gözlemlendi. Ocakta kullanılan makineler ve kamyonlar ile ilgili bilgi alındı. İşletmede; 2 adet Komatsu PC350LC ekskavatör
13 5 adet Mercedes Axor 3340 damperli kamyon (kamyon sayısı üretim miktarına bağlı olarak değişmektedir.) 1 adet Rok Delici 22.06.2016 Stok sahasından doğal kum ve kırma kum numuneleri alındı. Alınan kum numunelerine laboratuvarda metilen mavisi testleri yapıldı. Mecidiyeköy-Mahmutbey metrosu, Mecidiyeköy şantiyesine giden mikserlerden birinden basınç dayanımı testi yapmak için numune alındı. Mikserden alınan betonun sıcaklığı ölçüldükten sonra numune hazırlama işlemine geçildi. 23.06.2016 Ocakta devam eden kazı, yükleme ve nakliye işleri gözlemlendi. Laboratuvarda elek analizi ve piknometre ile yoğunluk ölçümü yapıldı. Şekil 2.17. Elek analizi yapılırken eleklerin dizilişi. 24.06.2016 Ocaktaki kazı yükleme ve nakliye işlerini gözlemlemeye devam edildi. Agrega yüklemesinin bitmesiyle dekapaj kaldırma işlemi başladı.
14 Şekil 2.18. Dekapaj kazısı ve yüklenmesi. 2.4. 4. HAFTA 27.06.2016 Kırma kum ve doğal kum numunelerine metilen mavisi testi yapıldı. Doğal kum, kırma kum, 1 numara ve 2 numaralı agregalardan alınan örnekler üzerinde nem içeriği tespit edildi. Alınan doğal kum, kırma kum, 1 numara ve 2 numaralı agrega örnekleri darası bilinen bir kapta tartılmıştır. Tartım işleminden sonra bütün örnekler fırında kurutulmuştur. Örnekler kuruyup fırından çıkartıldıktan sonra tekrar tartılmıştır. Yapılan tartımların ardından kapların daraları tartımlardan elde edilen miktarlardan çıkartılmıştır ve malzemelerin ağırlığı hesaplanmıştır. Elde edilen bu değerler yardımıyla malzemelerin nem içerikleri % olarak hesaplanmıştır. Tablo 2.2 ile bu içerikler verilmiştir. Tablo 2.2. Nem analizi tablosu. Doğal Kum Kırma Kum 1 Numara 2 Numara Yaş Ağırlık (g) 960 1298,5 1037,7 1196,7 Kuru Ağırlık (g) 922 1204,3 1027,8 1191,8 Dara (g) 315,8 312,6 316,6 313 Malzeme Yaş Ağırlık (g) 644,2 985,9 721,1 883,7 Malzeme Kuru Ağırlık (g) 606,2 891,7 711,2 878,8 Nem (%) 6,3 10,6 1,4 0,6
15 28.06.2016 Ocakta devam etmekte olan dekapaj kazısı, yükleme ve nakliyesi gözlemlendi. Şekil 2.19. Ocağın 28 Haziran günü genel görünümü. 29.06.2016 Cevher hazırlama tesisinde kırıcı kontrol odasına gidildi. Günlük üretim, beton santrali, silolar ve stok sahası takip edildi. Stok sahalarında çalışan 2 adet Komatsu W380 ve 1 adet Komatsu W470 loder bulunmaktadır.
16 Şekil 2.20. Beton santralinin genel görünümü. Şekil 2.21. Laboratuvarın yanında bulunan stok sahası.
17 Şekil 2.22. Santralin arka tarafında bulunan silolar. 30.06.2016 İşletmede devam eden kazı, yükleme ve nakliye işlerini gözlemlemeye devam edildi. 01.07.2016 İşletmede devam eden kazı, yükleme ve nakliye işlerini gözlemlemeye devam edildi. Dekapaj kazısının bitime yaklaşmasıyla birlikte bir yandan da patlatma yapmak üzere delme işlemi başladı. 2.5. 5. HAFTA 11.07.2016 Doğal kum ve kırma kum numunelerine metilen mavisi testi yapıldı. Basınç dayanımı testi yapılacak olan numuneler hazırlandı ve testleri yapıldı. Testlerin ardından son kez ocaktaki kazı işleri gözlemlendi. Staj çalışması başında teslim alınan ekipmanlar geri verildi ve staj çalışma raporu imzalatıldı.
18 Şekil 2.23. Ocağın genel görünümü.
19 KAYNAKLAR http://www.oyakbeton.com.tr/tr/hakkimizda/oyak-beton-hakkinda https://www.google.com.tr/maps/place/oyak+beton+cendere+agrega/@41.1418679,2 8.9545485,16.07z/data=!4m5!3m4!1s0x14cab47753ae52bd:0x8ee09a7ba0cc405!8m2! 3d41.143329!4d28.959753?hl=tr http://www.komatsu.com/ce/products/pdfs/pc350-8_pc350lc-8_cen00222-03.pdf http://www.komatsu.com/ce/products/pdfs/wa380-6_.pdf http://www.komatsu.com/ce/products/pdfs/wa470-6_cen00133-05.pdf