Haritacılık Bilim Tarihi

Haritacılık Bilim Tarihi Tanışma - Giriş, Tanım ve Kavramlar - 1 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF901 Haritacılık Bilim Tarihi Sunu 1 http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/ /marangoz.htm http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/fukal

DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ Aycan Murat MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh. Bölümü aycanmarangoz@hotmail.com geomatik.beun.edu.tr/marangoz facebook.com/aycanmarangoz Öğrenci Görüşme Saatleri: Serbest Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 2

DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ (OFİS) Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh. Bölümü Sınıflar Girişi Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 3

KAYNAKLAR Haritacılık Bilim Tarihi Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Bülent Ecevit Üniversitesi Müh. Fak. Geomatik Müh. Bölümü, Fotogrametri ABD Sunuları, 2015 Türk Haritacılık Tarihi (1895-1995), Prof. Dr. Muzaffer Şerbetçi, HKMO Yayınları, İstanbul 1999 Harita Bilim Tarihinde Biyografiler ve Türk Haritacılığı Tarihi, Muzaffer Şerbetçi, Haritacılık Tarihi Ders Notları, Prof. Dr. Doğan Uçar Haritacılığın 5000 Yıllık Yürüyüşü, Prof. Dr. Erol Köktürk, HKMO Jeodezi- Jeoinformasyon, Arazi Yönetimi Dergisi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Yayın Organı, Ocak 2004, Sayı: 2004/90, ISSN: 1300-3534, s: 32-40.; Temmuz 2004, Sayı: 2004/91, s: 55-64 Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK, KTÜ. Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü, Trabzon Kartoğrafya Haritacılık Bilimine Giriş, Doç. Dr. Fikret Tuna, Pegem Akademi Yayınları, ISBN: 978-605-318-113-2, 1. Baskı: Nisan 2015, Ankara TRT OKUL Harita Güncesi İnternet Kaynakları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 4

DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ Derse Devam: %70 Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80) Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + Ödevler (%20) Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı Notu %60 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 5

HARİTACILIK BİLİM TARİHİ - DERS İÇERİĞİ Tanışma - Giriş, Tanım ve Kavramlar 1 ve 2 Dünya Haritacılık Tarihi Haritacılığın Tarihçesine Giriş Eski Çağlarda Haritacılık Türk Haritacılık Tarihi 800-1895 Yılları Arasındaki Çalışmalar Modern Türk Haritacılığı Ürünler Haritacılık Tarihinde Önemli Bilim İnsanları, Yaptıkları Uygulamalar, Kurumlar, Yayınlar Öğrenci Seminer Sunumları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 6

Yeryuvarının geometrisinin belirlenmesi ve yeryuvarı üzerinde bulunan tüm objelerin birbirleriyle olan geometrik, sosyal ve anlamsal ilişkilerin kurulması ve bu bilgilerin ilgili diğer mühendislik ve sosyal bilimlerin hizmetine sunulması işlevlerini yüklenen bir bilim dalıdır. Daha farklı bir deyişle, yeryuvarı üzerinde konumsal bilgi sisteminin oluşturulmasını (Kent Bilgi Sistemi veya Coğrafi Bilgi Sistemi) sağlayan ve bu bilgi sistemine altlık oluşturacak temel bilgilerin toplanmasını ve bilgiler arasındaki ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir bilim dalıdır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 7

Geomatik (Harita) Mühendisliği, mekanın tasarlanmasına yönelik bilgilerin yeryüzünden veya havadan (uçaktan uydudan) elde edilmesi ve sunulması ile ilgili bir bilim koludur. Yersel Ölçümler (1m-5m) Uçaktan Algılama Yapan Sistemler Alçaktan Uçuş Verileri (300m 3km) Uzaydan Algılama Yapan Sistemler Kutupsal Yörüngeli (600km-1000km) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 8

Jeodezi, yeryuvarının ve diğer gökcisimlerinin şeklini ve gravite alanlarını, bunların zaman içerisindeki değişimlerini ve ortalama yer elipsoidini yer yüzeyinden veya uzaydan gerçekleştirilen ölçümlerle belirlemeyi amaçlayan bir bilimdir (Yersel ölçümler). Total Station Global Konumlandırma Sistemleri (GPS Global Positioning System, GNNS Global Navigation Satellite System) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 9

Fotogrametri tekniği, uzaktaki cisimlerin geometrik parametrelerini belirli koşullar altında çekilmiş fotoğraflar yardımı ile elde etme işlemidir. Harita üretim aşamaları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 10

(1-5m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 11

(1-5m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 12

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m) Microdrones md4-200 Microdrones md4-1000 Video1 Video2 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 13

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 14

Uzaktan Algılama tekniği, arada mekanik bir temas olmaksızın bir cisimden yayılan ve algılanan ışınımın nitelik ve nicelik yönünden değerlendirilmesi ile cismin özelliklerinin ortaya konması ve ölçülmesi olarak tanımlanabilir. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 17

Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları Landsat 7 Aster Kometa (TK-350) Spot 5 Ikonos - VİDEO QuickBird) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 18

Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları Landsat 7 Aster TK-350 Kompsat - 1 IRS 1C Spot 5 Ikonos QuickBird Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 19

Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları (173x183)km (60x60)km (16.5x16.5)km (11x11)km (8x8)km Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 20

Zonguldak iline ait QuickBird görüntüsünün bir bölümü (1x1)km Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 21

Kartoğrafya, coğrafi bilginin görsel, sayısal veya kabartma formda sunulması, iletişimi, organizasyonu ve kullanılması bilimidir [Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS GIS)]. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 22

Laboratuvarlar Ölçme Tekniği Laboratuvarı 1 adet tekne Batimetri cihazları Yersel lazer cihazı GPS alıcı üniteleri RTK GPS alıcı üniteleri TUSAGA-Aktif GPS alıcı ünitesi Total station cihazları Elektronik teodolit cihazları Optik takeometre ve teodolit cihazları Optik nivo cihazları Optik prezisyonlu nivo cihazları Dijital nivo cihazları El GPS cihazları Uygulamalar için gerekli yazılımlar Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 23

Laboratuvarlar Araştırma Laboratuvarı 3 adet dijital fotogrametrik iş istasyonu, 2 adet aynalı stereoskop, 2 adet dijital kamera, 2 adet insansız hava aracı (İHA), 1 adet GPS alıcısı, Uygulamalar için gerekli fotogrametri ve uzaktan algılama yazılımları 1 adet Wild A8 analog değerlendirme aleti 1 adet Zeiss Planicomp analitik değerlendirme aleti Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 24

Başlıca Çalışma Konuları Gereksinim duyulan her ölçekteki haritaların üretimini, araziye ilişkin büyük/küçük tüm projelerin etüd ve uygulamalarının gerçekleştirilmesi, Deprem kuşağında yer alan bölgelerde yer kabuğu hareketlerinin incelenmesi, Deprem, sel, yangın, heyelan sonucu meydana gelen afetlerden sonra uygulanacak Afet Planlarının hazırlanması, Kent planlarının hazırlanması, Köprü, baraj, yol, tünel, metro vb. mühendislik projeleri, Gerek uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı fotoğraflarla, gerekse de uydulardan elde edilen görüntülerden bir çok amaç için değişik ölçekli haritaların üretilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 25

Başlıca Çalışma Konuları Petrol, doğalgaz vb. yer altı doğal kaynaklarının yerlerinin belirlenmesi, Geomatik (Harita) Mühendisliği tarafından üretilen sayısal ve konuma dayalı bilgilerden, pratik hayatta bir çok alanda kullanılan bilgi sistemlerinin oluşturulması, Tarihi eserlerin röleve ve restorasyon çalışmalarının yapılması, Arkeolojik araştırmalar, Sulama ve kurutma projeleri, Her tür altyapı projeleri, Coğrafik - jeolojik projeler Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin deniz haritalarının üretilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 26

HARİTA KAVRAMI Harita, fiziksel gerçekliğin (yeryüzü veya diğer gezegenlerin tamamının veya bir bölgesinin) bir düzleme belirli bir ölçek dahilinde küçültülmüş, objelerin birbirleri ile olan ilişkileri korunarak, genelleştirilmiş, açıklamalarla tamamlanmış, matematiksel kurallarla izdüşüm gösterimi olarak tanımlanan bir bilgi iletişim aracıdır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 27

HARİTA KAVRAMI 1/1000 ölçekli ortofoto harita Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 28

HARİTACILIK BİLİM TARİHİ - DERS İÇERİĞİ Tanışma, Giriş, Tanım ve Kavramlar 1 ve 2 Dünya Haritacılık Tarihi Haritacılığın Tarihçesine Giriş Eski Çağlarda Haritacılık Türk Haritacılık Tarihi 800-1895 Yılları Arasındaki Çalışmalar Modern Türk Haritacılığı Ürünler Haritacılık Tarihinde Önemli Bilim İnsanları, Yaptıkları Uygulamalar, Kurumlar, Yayınlar Öğrenci Seminer Sunumları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 29

GELECEK HAFTA: Tanışma - Giriş, Tanım ve Kavramlar - 2 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 30

KAYNAKLAR Haritacılık Bilim Tarihi Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Bülent Ecevit Üniversitesi Müh. Fak. Geomatik Müh. Bölümü, Fotogrametri ABD Sunuları, 2015 Türk Haritacılık Tarihi (1895-1995), Prof. Dr. Muzaffer Şerbetçi, HKMO Yayınları, İstanbul 1999 Harita Bilim Tarihinde Biyografiler ve Türk Haritacılığı Tarihi, Muzaffer Şerbetçi, Haritacılık Tarihi Ders Notları, Prof. Dr. Doğan Uçar Haritacılığın 5000 Yıllık Yürüyüşü, Prof. Dr. Erol Köktürk, HKMO Jeodezi- Jeoinformasyon, Arazi Yönetimi Dergisi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Yayın Organı, Ocak 2004, Sayı: 2004/90, ISSN: 1300-3534, s: 32-40.; Temmuz 2004, Sayı: 2004/91, s: 55-64 Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK, KTÜ. Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü, Trabzon Kartoğrafya Haritacılık Bilimine Giriş, Doç. Dr. Fikret Tuna, Pegem Akademi Yayınları, ISBN: 978-605-318-113-2, 1. Baskı: Nisan 2015, Ankara TRT OKUL Harita Güncesi İnternet Kaynakları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 31