Kazım Çapacı Gustav MAHLER 7 Temmuz 1860, Bohemya 18 Mayıs 1911, Viyana. Avusturyalı besteci ve orkestra şefi. Geç-romantizm ile modernizm arasındaki dönemin en büyük bestecisi kabul edilen sanatçı - sonuncusunu tamamlayamadığı - on senfonisi ve romantizmin farklı birçok türünü bir araya getiren orkestra eşlikli şarkıları bestelemiştir. Yaşadığı dönemin önde gelen orkestra şeflerinden biridir. Eserlerinde yaşam ve ölüm korkusunu, insanların yalnızlıklarıyla kuşkularını ve doğayı anlamanın zorluğunu sunmaya çalışan sanatçının müziği; ölümünden sonra 50 yıl görmezlikten gelinmiş, ama daha sonra XX. yy bestecilik tekniklerinin öncülerinden biri 1
olduğu Arnold Schoenberg, Dmitri Şostokoviç ve Benjamin Britten gibi bestecileri etkilediği kabul edilmiştir. 1860 yılında o dönemde Avusturya İmparatorluğu nun bir parçası olan Bohemya da, Almanca konuşan çok çocuklu bir Yahudi ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Ailesi, o çocukken Jihlava kentine taşındı. Babası önce faytonculuk, sonra meyhanecilik yaptı. Bulunduğu yöredeki kışlada çalınan askeri marşlar ve halkın söylediği türküler ve o yöredeki daha sonraki yıllarda bestelerine esin kaynağı oldu. Okul hayatında başarılı bir öğrenci olmayan Gustav Mahler i babası Viyana Konservatuarı nın sınavlarına soktu. 1875-1876 döneminde konservatuara kabul edilen Gustav, bu okulda başarılı oldu. 1878 de konservatuardan mezun oldu ve Viyana Üniversitesi ne kaydoldu; edebiyat ve felsefe derslerini takip etti. Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche gibi filozofların düşünceleri müziğini öğrencilik yıllarından sonra da etkilemeye devam etti. Müzik dehası çok erken yaşlarda dikkati çekti. Altı yaşına iken piyano çalmayı öğrendi. 10 yaşında iken ilk konserini verdi. Ailesinin 14 çocuğundan sekizi çocukken hayatını kaybetti. Özellikle 1874 te erkek kardeşi Ernst in uzun bir hastalıktan sonra hayatını kaybetmesi onu çok etkiledi ve duygularını müzikle ifade etmek üzere bir arkadaşının yardımıyla kardeşi anısına bir opera yazamaya girişti. Eserin ne müziği ne de librettosu günümüze gelebildi. 1879 da üniversiteden ayrılıp piyano dersleri vererek hayatını kazanmaya başladı. Bu dönemde ilk önemli yapıtı olan Das Klagande Lied ("Yakınma Şarkısı ) adlı kantatı besteledi. Ertesi sene konservatuvarın açtığı yarışa bu eserle katıldı ama Beethoven Kompozisyon Ödülü nü kazanamayınca kendisine daha güvenli bir geçim sağlama amacıyla orkestra şefliğine yöneldi; beste yapmayı uzun yaz tatillerine bıraktı. Bu nedenle yaz bestecisi olarak bilinir. 2
Bundan sonraki 17 yıl boyunca şeflikte adım adım yükseldi. Şef olarak, basılı notaların uyulması gereken kutsal metinler olmadığı düşüncesiyle hareket ediyordu. Avusturya da yönettiği müzikal farsların ardından Leipzig, Prag, Budapeşte gibi önemli operalarda çalıştı. 1891-1897 de Hamburg operası nda görev yaptı; şef olarak yaygın bir üne kavuştu. Bu başarıları, 37 yaşındayken, Avrupa nın en önemli müzikal pozisyonu olan Viyana Kraliyet Operası nın sanat yönetmenliğine getirilmesini sağladı. 1. Senfoni nin üçüncü bölümü aslında bir cenaze marşıdır, ama ortasından sokak şarkıcıları geçen bir cenaze marşı. Hayat ve ölümün içiçeliğinin en iyi anlatıldığı eserlerden biridir. İkinci bölüm de aydınlık bir havada başlar. Diğer üçüne kıyasla senfoninin en kısa süreli bölümüdür. Mahler, Viyana da şefliğe başladığı 1897 yılına kadar ilk 3 senfonisini besteledi. Titan başlıklı Birinci Senfoni, 1884-1888 arasında bestelendi; ilk defa 20 Kasım 1899 da Budapeşte de seslendirildi. Bazıları tarafından çocuksu bulunan bu senfoni, değişik tepkiler toplamıştır. Bestecinin kendisi çılgınca alkışlayanlarla, hayal kırıklığına uğrayanların sokaklarda tartışmalarından haz duyduğunu da bir arkadaşına yazdığı mektupta anlatmıştır. 2. senfonisine göre daha hayat dolu ve daha az karamsar olan bu senfoni, Lieder eines fahrenden gesellen den birçok halk şarkısına, free jacques ten birçok tanıdık melodiyi barındırmaktadır. Senfoninin 4 bölümü de kendie özgü incelikler içerse de, 3. Bölümün başındaki timpaniyle yaratılan dramatik, kendine özgü üslup, insanı derinden etkileyebilir. Birinci bölümde majör temanın başlangıçta verdiği neşeli hava kalan süreyi de kaplar. Sonlarına doğru timpani ve orkestranın karşılıklı düellosu kulakları doldurur. Dördüncü bölüm, Mahler in asabi ve daha enerjik bir giriş yaptığı final bölümüdür. Yaklaşık 20 dakikalık süresiyle de senfoninin en uzun bölümü ve kulak zorlayıcısıdır. Mahler in timpani ve orkestranın savaşını, fırtınayı, karanlığı resmedebilmesi açısından çok güzel bir bölümdür. Son notasına kadar soylu ve yine Mahler ağırlığında asabiyet dolu bir bölümdür. İkinci senfonisi (1897-1904), Alman yazar Friedrich Klopstock un "Ölümden Sonra Diriliş" od undan solo ve koro için düzenlenmiş bir müzikle biter ve bu yüzden Ölümden sonra Diriliş Senfonisi olarak tanınır. Besteci, soocuların ve koronun seslendirdiği sözlü 3
metinleri aktarmakta Beethoven in Kral Senfonisi nden esinlendi. sahne tasarımcısı olarak çalışan ressam Alfred Roller onun yardımcısı oldu. Altı bölümden oluşan Üçüncü Senfoni (1893-1896), belki de gelmiş geçmiş en uzun senfonidir. Besteci, o dönemdeki geleneksel dört bölümlü senfonilerden daha fazla bölüm içeren senfoniler bestelerken Beethoven'in Pastoral Senfoni si ile Hector Berlioz'un Fantastik Senfoni sini örnek almıştı. 1897 de Viyana Kraliyet Operası nın sanat yönetmenliğine getirildi. Daha önce hiçbir Yahudi bu göreve getirilmemişti. Mahler in de görevi kabul etmek için din değiştirmesi, Katolikliği kabul etmesi gerekti. Ünlü şef, kurumun sanat yönetmenliğini yürüttüğü 10 yıl içinde Viyana Kraliyet Operası nda günümüzde halen geçerli olan bazı sıkı kurallar getirdi. Örneğin geç gelen izleyicilerin sahnenin sonuna kadar salona girmesinin engellenmesi uygulamasını getiren ilk odur. Operaların sahnelenişi sembolizm yoluyla sadeleştirmeye çalıştı; bu konuda Viyana gazetelerinde ona karşı yürütülen antisemitist bir kampanya 1907 de onu ayrılmak zorunda bırakana kadar görevini sürdürdü. Mahler, Viyana da orkestra şefliği yaptığı dönemde yoğun çalışma temposuna rağmen beş senfoni besteledi. Dördüncü Senfoni (1899-1901), bestecinin daha önce bestelediği Das himmlische Leben adlı şarkıdan yola çıkarak yazıldı. Bu eser, onun ilk dönem besteleri arasında sayılır. Beşinci Senfoni nin (1901-1902) ilk seslendirilişi 1904 te Köln de gerçekleşti. Yaşamının en mutlu döneminde yazdığı Altıncı Senfoni (1903-1904) de sanatçı kaderin darbelerini ifade etmek için için sahnede dev bir balyoz bulundurmayı seçti; eser, Trajik Senfoni olarak tanındı. Bu umutsuzluktan kurtulma çabasındaki Yedinci Senfoni (1904-1905) kimilerince Gecenin Şarkısı olarak bilindi. Bu üç senfoni, 4
enstrümantal eserlerdir. Dinsel temalar üzerine görkemli bir senfoni olan Sekizinci Senfoni çok fazla enstrüman ve vokal ses gerektirdiği için Binler Senfonisi adıyla anıldı. ile birlikte yakalandığı bu hastalıktan kurtuldu; yetişkin yaşa erişerek bir heykeltıraş oldu. 1907 de kızını kaybeden, kendisinin kalp hastası olduğunu öğrenen Mahler, aynı yıl Viyana daki görevini bırakmak zorunda kaldı. Bu gelişmeler üzerine şeflik kariyerine ABD de devam etti. Metropolitan Opera ve New York Filarmoni Orkestrası nın konserlerini yöneten sanatçı, her yaz Avusturya kırlarına gidip, orada besteler yapmayı sürdürdü. Gustav Mahler'in son dönem yapıtlarında varoluşun sorgulanması ve ölüm temaları ön plana çıktı. Bu yapıtlardan "Das Lied von der Erde" (Yeryüzü Şarkısı) gerçekte bir senfoni formundadır ve bestecinin senfonileri arasında dokuzuncu sırada yer alır. Mahler, Viyana Orkestrası nda görev yapmaya devam ederken 1902 yılında kendisinden 20 yaş küçük Alma Schindler ile evlendi. Ressam Emil Jakob Schindler in güzelliği ile ünlü kızı olan Alma, küçük yaştan itibaren müzik eğitimi alan ve şarkılar besteyelen bir genç kadındı. Mahler in isteği üzerine evlendiklerinde beste yapmayı bırakan Alma, 1902 Kasımında kızları Maria yı ve 1904 te ikinci kızları Anna yı dünyaya getirdi. Mahler Kindrtotenlieder (Çocuk ölümü üzerine şarkılar) adlı eserini eşinin ilk çocuklarına hamileliği sırasında bestelemeye başladı. Arkadaşı şair Friedrich Rückert'in kaybettiği çocukları üstüne yazdığı şiirlerini besteleyen müzisyen, kendi kızı Maria yı 1907 de difteriden kaybetti; Anna ise kardeşi Ama Mahler batıl inançları nedeniyle, Beethoven ve Anton Bruckner örneklerine bakarak dokuzuncu sıradaki senfoninin ölümünden önceki son senfonisi olacağına inanmış ve Yeryüzü Şarkısı na Dokuzuncu Senfoni adını vermemiştir. Daha sonra Dokuzuncu Senfoni'ye başladığında şaka yollu artık tehlikenin geçtiğini, çünkü bu senfoninin 5
gerçekte onuncu senfoni olduğunu söylemiştir. Viyana da bir senatoryuma transfer oldu; ve 18 Mayıs 1911 de 50 yaşında hayatını kaybetti. Son sözü Mozart, Mozart oldu. Cenazesi Viyana da Grinzinger Mezarlığı na defnedildi. Mahler in eserleri, 1920 li yıllarda Avrupa da giderek daha fazla kabul görmeye başlasa da, 1930 larda en tanınmış olduğu ülkelerde Naziler tarafından yasaklandı: 1933 te Almanya, 1938 de Avusturya ve 1940 tan itibaren Hollanda da. Bu yasaklanmanın nedeni Yahudi olması ve müziğinin huzursuz edici modernitesi idi. Takipçisi olan müzisyenlerin kariyeri mahvedildi; hayatları sürgün ve savaşlar nedeniyle söndü. 1945 ten itibaren Mahler in müziği pek ender seslendirildi. 1960 ların sonuna doğru Mahler in müziği devrin müzisyenleri tarafından yeniden keşfedildi. Oysa Dokuzuncu Senfoni, Mahler in de son senfonisi oldu. New York a taşındığında bestelemeye başladığı Onuncu Senfoni bitmeden taslak olarak kaldı. Son senfonisini yazmaya başladığı sırada sağlık sorunlarına kendisini aldatan eşi Alma ile sorunları eklenmişti; bu ortamda kaleme aldığı eserde dinginlik arayışını ifade etti. Son dönem eserlerinin hiçbiri Mahler hayattayken seslendirilmedi. 1910 sonlarında sağlık durumu bozulmaya başlayan Mahler, son konserini 21 Şubat 1911 de New York ta yönettikten sonra fenalaştı. Streptokoksik bir enfeksiyon yüzünden rahatsızlanan sanatçı, tedavi görmek için Paris e gitti; Mayıs ayında 6
Eserleri Senfoniler Birinci Senfoni (Re major), "Titan" (1884 1888) İkinci Senfoni (Do minör, Mi bemol major ile biter), "Yeniden Diriliş" (1888 1894) Üçüncü Senfoni (Re minor) (1895 1896) Dördüncü Senfoni (Sol major, Mi major ile biter), (1899 1901) Beşinci Senfoni (Do# minor, Re major ile biter), (1901 1902) Altıncı Senfoni (La minor), "Trajik" (1903 1904) Yedinci Senfoni(Mi minor, Do major) ile biter, "Gecenin Şarkısı" (1904 1905) (Alt başlık, Mahler tarafından verilmiş değil) Sekizinci Senfoni(Mib major), Binler Senfonisi (1906) (Alt başlık, Mahler tarafından verilmiş deği) Dokuzuncu Senfoni(re major, Reb major ile biter) (1909 1910) Onuncu Senfoni (Fa# minor/major) (1910, yarım ) Şarkılar ve vokal eserler Das Klagende Lied 1880 Drei Lieder (Tenor ve piyano için üç şarkı, 1880) Lieder und Gesänge aus der Jugendzeit (piyano eşliğinde on dört şarkı, 1880 1890) Lieder eines fahrenden Gesellen (piyano ve orkestra eşliğinde ses için, 1883 1885) Lieder aus 'Des Knaben Wunderhorn' (fses ve orkestra için, 1892 1896, ayrıca 1899 ve 1901 yıllarından iki tane daha) Rückert Lieder (piano veya orkestra eşliğinde ses için, 1901 1902) Kindertotenlieder (ses ve orkestra için, 1901 1904) Das Lied von der Erde, (1907 1909) Mahler'in iç dünyasını daha iyi anlayabilmek için 19 yaşındayken bir arkadaşına yazdığı mektubun şu kısmını iyi okumak lazım; Tuhaf bir yazgı bu. Özlemim fırtınalı dalgalarla kimi zaman oradan oraya savruluyor. Kimi zaman da gülen bir güneşin ışınlarıyla esip gidiyor. Çok sevinçli bir yaşama gücünün ateşi ve her şeyi silip yok eden ölümün özlemi yüreğimde ardarda yer alıyor... Çağdaş ikiyüzlülüğün ve yalanın beni onursuzluğa itmesi ve bunların yaşamımız ve sanatımızla doğrudan doğruya bağlantısı, sanata, aşka ve dine karşı yüreğimi iğrentiyle dolduruyor... Umutsuzluğun bana verdiği güçle tek avuntum olan acıya kenetleniyorum... Her tarafta sessizlik. Uzaklardan yalnız bir kuşun hüzünlü sesi geliyor... Artık yalanı biliyorum. Hiçbir görüntü artık beni aldatmaz... Ne acılar birikmiş bu toprağın altında. Günün birinde o büyük intikamcının karşısına çıkacak olan insan, acaba bu sorumluluğu nasıl yüklenip savunabilecektir. 7
Gustav Mahler 7 Temmuz 1860 Bohemya doğumlu Avusturyalı dahi besteci ve orkestra şefi Gustav Mahler, on senfonisi ve romantizmin farklı birçok türünü bir araya getiren orkestra eşlikli şarkılarıyla ünlüdür. 8 Mayıs 1911'de Viyana'da ölümünden sonra müziği 50 yıl görmezlikten gelinmiş, ancak ardından 20. yüzyıl bestecilik tekniklerinin öncülerinden biri olduğu Arnold Schoenberg, Dmitri Şostakoviç ve Benjamin Britten gibi bestecileri etkilediği kabul edilmiştir. Mahler'in müzik dehası çok erken yaşlarda dikkati çekti. Dört yaşındayken yöredeki kışladaki askeri müziğin ve köylülerin çalışırken söyledikleri Çek halk şarkılarından etkilendi. Hem akordeon hem piyanoyla bu şarkıları çalıyor, bir yandan da kendi bestelerini yapıyordu. Doğadaki seslerin yanı sıra, askeri müzik ve halk müziği onun olgunluk çağının başlıca esin kaynakları oldu. Piyanist olarak ilk kez Jihlava'da izleyicilerin karşısına çıktı. On yaşında müzikte ulaştığı seviye, onun Viyana Devlet Konservatuvarı'na kabul edilmesini sağladı. Çeşitli piyano ve kompozisyon ödülleri kazandıktan ve okulunu bitirdikten sonra, bir yandan kendini besteci olarak kabul ettirmeye, bir yandan da müzik dersleri vererek geçimini sağlamaya çalıştı. İlk önemli yapıtı olan Das Klagende Lied (Yakınma Şarkısı) adlı kantatı ile konservatuvarın koyduğu Beethoven Kompozisyon Ödülü'nü kazanamadı ve beste yapmayı uzun yaz tatillerine bıraktı. Ardından kendisine daha güvenli bir geçim sağlama amacıyla orkestra şefliğine yöneldi. Bundan sonraki 17 yıl boyunca şeflikte adım adım yükseldi. Avusturya da yönettiği müzikal Farsların ardından Budapeşte ve Hamburg gibi önemli operalarda çalıştı ve nihayet 37 yaşındayken, Viyana Sanat Operası'nın sanat yönetmenliğine getirildi. Şef olarak yaygın ününe karşılık, besteciliğinin ilk yıllarında müzik izleyicilerinin anlayışsızlığıyla karşı karşıya kaldı. bu, onun moralini bozsa da Mahler'i yıldırmadı. Mahler, şef olarak daha çok geleneksel operalar ile ilgilenmeyi tercih etti. Bu nedenle olgunluk dönemindeki tüm eserlerinin senfonik olması insana şaşırtıcı gelebilir. Bununla birlikte Mahler'in müzikteki tek amacı kendi yaşam hikâyesini yazmaktı. Biraz da Wagner ile Liszt den etkilenerek, kişisel dünya görüşünü müzikle ifade etmeye çalıştı. Bu iş için ise, içerdiği lirizm sebebiyle şarkı Wagner ve Liszt'in yaklaşımının yardımıyla içerdiği öznel anlatım gücüyle senfoni, hüzünlük bir atmosfer yaratan operadan daha uygun iki araçtı. Mahler, bestecilik hayatını oluşturan üç dönemin her birinde birer senfoni üçlemesi üretti. İlk döneminin üç senfonisi de planlı müzik örnekleriydi. Mahler, o dönemdeki geleneksel dört bölümlü senfonilerden daha fazla bölüm içeren senfoniler bestelemek için Beethoven'in Pastoral Senfonisi ile Berlioz'un Symphonie Fantastique'ini örnek aldı. Yapıtın süresini uzatmakta, müziğindeki orkestral kaynakları geliştirmekte ve engellenmemiş duyguları ifade etmekte Wagner'in müzikli dramlarını, solocuların ve koronun seslendirdiği sözlü metinleri aktarmakta ise Beethoven'in Koral senfonisinden esinlendi. Daha önceki eserlerini (örn. Des Knaben Wunderhorn dan yaptığı şarkı besteleri) kullanarak yeni parçalar üretirken, Schubert'in bazı oda müziği yapıtlarından da esinlendi 8
Mahler, bütün bunları, gerilimli ve işlenmiş üslubuyla, olağanüstü canlı orkestra düzenlemesiyle ve popüler müziği alaycı bir şekilde kullanmasıyla birleştirerek, kendi yaratıcı kişiliğini ve senfonik egemenliğini de yansıtan, daha önce eşi görülmemiş ölçüde zıtlıklar içeren üç senfoni yarattı. Bunlardan salt orkestral Re Majör Senfonisi (Titan) kendi yaşamöyküsünden izler taşır. kurtarıcı tanrı sevgisine kadar uzanan büyük bir varlık zinciri Dionysiosçu bakışla dinleyiciye sunar. Mahler, özellikle nadir bestelerinin yüzde doksanını bakır üflemelilerle yapmıştı. Trombon'a önem veren Mahler kısa bir süre trombon da çalmıştır. Viyana Devlet Operasının (ve bir süre Viyana Filarmoni Orkestrasının) konserlerinin yöneticisi olarak Mahler, o güne dek eşi görülmemiş bir yorum ve çalış düzeyine ulaştı. Orta döneminin yapıtlarının çoğu, Mahler'in daha sonraki olgunluk döneminin ateşli dinamizmini yansıtır. Bu çerçevenin dışında kalan tek yapıtı, daha çok ilk döneminin ürünü sayılabilecek Dördüncü Senfonisidir. Altı bölümlü olarak tasarlanmış bu senfoninin finali soprano ses için bir Wunderhorn şarkısından oluşur. Basit hıristyan köylülerinin kafasındaki cennet kavramını hatırlatan bu bölüm önce üçüncü senfoninin bir bölümü olarak tasarlanmıştır. Sergilediği yaşama sevinci, özünde bir halk müziği parodisi olan Callot tarzında cenaze marşı başlıklı bölümde ölüm saplantısıyla bulutlanır, bu da yerini parlak bir final içinde, huzura bırakır. Beş bölümlü ikinci senfoni (Ölümden Sonra Diriliş) gene ölüm saplantısıyla başlar ve Hristyanların ölümsüzlük inancını hissettirerek zirveye ulaşır. Bu Son Yargıyı canlandıran görkemli finaldir ve Alman yazar Friedrich Klopstock'un "Ölümden Sonra Diriliş" adlı kasidesinden solo ve koro için düzenlenmiş bir müzikle biter. Daha uzun bir yapıt olan Re Majör Üçüncü Senfoni'de (Bir Yaz sabahı Rüyası) altı bölüm içinde, cansız doğadan insan bilincine ve Beşinci senfoni belirlenmiş bir programa ve koroya yer vermemesi, normal orkestral bir senfoniye daha yakın olması bakımından Mahler'in orta dönemdeki üçlemesi Beşinci, Altıncı ve Yedinci senfonileri haber vermektedir. Bunlar salt orkestral senfoniler, programa hiç yer vermeyen yapıtlardır. Böyle olmasına rağmen her biri sonunda çözüme ulaşan tinsel bir çalışmayı dile getirir. İkisi de beş bölümlü olan Beşinci ve Yedinci senfoniler karanlıktan aydınlığa doğru ilerler. ama bu öbür dünyadan yansıyan bir aydınlık değil, olanca canlılığıyla yaşamın yeryüzündeki kendi ışığıdır. Bu iki senfoninin arasında, Mahler'in "Trajik Senfoni" olarak andığı, La Minör altıncı senfoni bulunur. 9
Altıncı Senfoni karanlıktan zorlukla sıyrılsa da, gecenin karanlığına tekrar geri döner. Bu üçlemeden sonra Mahler şarkılarını senfonilerinde kullanmaktan vazgeçti. Bununla beraber senfonilerinde, Kindetotenlieder denen çocuklar için ölüm şarkısı anlamına gelen şarkıları kullandı. Çağdaş müzik eleştirmenleri, Mahler'in, müzikteki değişim dönemini güçlü bir şekilde etkilediğine dikkat çeker. Yapıtları, 20. yüzyılda kullanılan köklü yöntemlerin habercisi niteliğindedir. Sekiz solo ses ve, çift koro ve orkestra için anıtsal Mi Bemol Majör Sekizinci Senfonisini besteledi. Bu yapıt çalınması için çok alet gerektirmesi nedeniyle "Binler Senfonisi"olarak da bilinir. Çalınması için çok alet gerektirmesinin yanı sıra çok sayıda insan sesine gerek duyulduğu için "Binler Senfonisi" adını almıştır. Mahler'in ilk dönemindeki yaygın metafizik eğilimlerine bir dönüş sayıldığı için ayrı bir yeri olan bu senfonide bu eğilimlerin daha da arttığı gözlenir. Binler Senfonisi ayrıca başta sona korolu ve orkestral olan ilk senfonidir. Yapıta insan özlemlerinin görkemli bir bildirisi gözüyle bakılabileceği gibi, hem dinsel, hem hümanist görüş açılarından aydınlığa erişme uğrunda bir haykırış olarak yorumlanabilir. İlk bölümünde kullanılan ezgi, Pentekostes ayinlerinde okunan "Veni Creator Spiritus" ilahisinin bestesidir. Geleneksel senfoninin üç bölümlü türüne karşılık gelen ikinci bölümün sözleri Goethe'nin Faust'unun bitiş sahnesinden alınmıştır. Bu eser Mahler'in olgunluk döneminin zirvesini oluşturur. Bu yöntemler arasında, ilerleyici tonalite, tonalitenin çözülümü, büyük orkestra gruplarında solo çalgı grupları için iç içe melodiler üzerine kurulmuş kontrapuntal bir yapıyı yeğleyerek orkestranın tümünün ürettiği armoniden kopuş, temaları tekrarlamak yerine temayı sürekli değiştirme, popüler üsluplardan ve günlük yaşamdaki seslerden alaycı alıntılar yapma ve Liszt'in çevrimsel biçiminden ustalıkla yararlanan teknikleri senfonide biçim yönünden yeni bir birlik sağlama sayılabilir. Sanatını kişisel içeriğini ise en çok çağının hak ve özgürlüklerden yoksun insanını tinsel çalkantısını başka herhangi bir besteciden çok daha fazla yaşamış olması etkileniş, bu da onun kişiliği ile müziğini özdeşleştirmiştir. 10