AYLIK HAVACILIK DERGİSİ 2146-6394 TEMMUZ 2014 YIL: 23 www.uted.com.tr

272 AYLIK HAVACILIK DERGİSİ 2146-6394 TEMMUZ 2014 YIL: 23 www.uted.com.tr Tarih Palm Springs Müzesi nden Havalanıyor Malta Adası: Bir Tatlı Sürgün Sivil Uçak Üretiminde Küçük Dev Adım: European Technical Standard Order (ETSO) Nedir?

2 haberler 1968 UÇAK TEKNİSYENLERİ DERNEĞİ Değerlİ okurlar, saygıdeğer meslektaşlarım, Geçen sayımızda rahmetli maden işçileri için dergimizi ve başyazımızı onlara hitap etmiştik. Bu ay da genel olarak işçi sağlığı ve güvenliği konusunda sizlere çalışma emniyetinin bizler için önemine dikkat çekmek istiyorum. Bakınız, sektörümüz en son teknoloji ile çalışıyor olsa dahi ve okumuşluk oranı diğer sektörlere göre ileride de olsa, kendi değerimizi bilememek ve önemsememekten dolayı mevhum kazalar yaşanmaktadır. Hiçbir şey iş sağlığımızdan daha önemli değildir diye düşünüyorum. Konuyu fazla dramatize etmek istemesem de, Soma maden kazasında rahmetli olan bir madencinin söyledikleri beni çok etkilemişti. Şunları yakınarak söylüyordu; Benim ocağıma ateş düştü. Ben ne yapayım bana trilyon verseler. Onu geri getirebilecekler mi? Bakınız, kendimizi önce korumayı öğrenmemiz gerekiyor. Kendimizi ve çevredeki arkadaşlarımızı koruma adına ilgili birimleri uyarmalıyız. Bize bir şey olmaz dediğimiz noktada kazanın başlangıcı olduğu andır. Lütfen çalışırken dikkatli olalım. Sizlere kısa da olsa bu konuyu tekrardan hatırlatmak istedim. Bu konuyla ilgili olarak 27 Haziran Günü WOW Hotel de bir seminer yapıldı. Sizlerin ne kadar değerli olduğunuz bir kez daha anlatılmaya çalışıldı. Sizlere Ramazan Bayramı nızı kutlu ve sıhhatli geçirmeniz dileğiyle hayırlı aylar dilerim. Dear readers, colleagues In our last edition, we dedicated our magazine and editorial to the late mine workers. This month, I would like to remind that how important the worker s health and safety is for us in general. Please look, despite the fact that our sector is working with the latest technology plus the literacy rate is higher than any other sector, painful accidents have been occurring since we don t know how important we are and we don t care ourselves. I think that nothing is important that our labor health. Although I don t want to dramatize the issue too much, words of a widow whose husband was killed in Soma mine accident impressed me deeply. I couldn t care less even if they give me billions. Can they bring him back? she said. Please look, we first learn how to protect ourselves. When we say nothing can happen to us, it is the start of an accident. Please let s be careful while working. I would like to remind you again in a nutshell. A seminar on this issue was organized on January 27 in WOW Hotel. The fact that how important you are tried to explain yet again. I wish you a fortunate month, in which you will have happy and healthy Sugar Feast.

İçindekiler Malta adası: Bİr Tatlı Sürgün Yeryüzünün son kabileleri Tarİh Palm Springs Müzesİ nden havalanıyor Dünyaca ünlü eserlere Legoların gözünden bakın FUTBOLUN EN BÜYÜK ŞOVU: DÜNYA KUPASI 14 22 32 42 48 06 30 40 52 56 62 Ajanda 08 Haberler 46 Teknik: Hava trafik kontrol mekanizması nasıl işler? Sanat: Kış Uykusu ndan uyanırken Nurİ Bİlge Ceylan 28 60 66 Kaza Araştırma Havacılık: Dirty Dozen 10 38 Sıra dışı Uçaklar: DREAMLIFTER: GÖKYÜZÜNDE BİR DEV Teknik: European Technical Standard Order (ETSO) nedir? 54 Bilim: Size özel uzay taksiniz hazır Teknik: Uçak Antenleri 58 Sağlık Çocuklar İçin Gurme 64 Sinema 65 Müzik Bulmaca UTED İstanbul Cad. Üstoğlu Apt. No: 24, Kat: 5 Daire: 8 Bakırköy - İstanbul Tel: 0212 542 13 00/543 29 74 Faks: 0212 542 13 71 www.uted.com.tr www.uteddergi.com www.uted.org uted@uted.org İmtiyaz Sahibi Uçak Teknisyenleri Derneği Adına / Ümit Sayıl Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Sefa İnan / sefainan@gmail.com Basın-Yayın Sekreterliği / İsmet Şahin / ismetsahin@uted.org, Elif Aydemir /elifarslan@uted.org Yazı Kurulu / İsmet Şahin, Elif Aydemir, Arif Şankaya, Volkan Kamar, Dr. Handan Diker, Şebnem Bayezit, Hasan Büber, Arif Şankaya, Mustafa Bucan Çolak, Gonca Güler, Mehmet Ertek Katkıda Bulunanlar / Kıvanç Bayezit, Alperen Doğru UTED E ABONE OLABİLİRSİNİZ Dergimize abone olmak için yıllık abone ücretini banka hesabımıza yatırdıktan sonra dekontu bize fakslamanız yeterli. Uted dergisi her ay adresinize gönderilecektir. Lütfen ayrıntılı bilgi için derneğimizle irtibata geçiniz. UTED dergisinin geçmiş sayılarına web sitemizden ulaşabilirsiniz. YAPIM Umar İletişim Hizmetleri Ltd. Şti. Harman Sok. No: 31/1 34153 Florya - İstanbul Tel: 0212 573 15 65 info@umariletisim.com www.umariletisim.com BASKI Elma Basım Yayın ve İletişim Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. Halkalı Cad. No:164 B-4 Blok Sefaköy, Küçükçekmece - İstanbul Tel: 0 212 697 30 30 Yayın Türü: Aylık, süreli, yaygın

JANDA LEAGUE OF LEGENDS TÜRKİYE BÜYÜK FİNALİ İSTANBUL DA Dünyada ve Türkiye de en çok oynanan, oyun dünyasının en büyük fenomenlerinden League of Legends Türkiye Büyük Finali, 12 Temmuz da Ülker Sports Arena da gerçekleşiyor! League of Legends 2014 Türkiye Sezonu nu tepede tamamlayan en iyi takımlar, 2014 Şampiyonu unvanı, muhteşem bir kupa ve 112.500 TL lik nakit ödül havuzu için 12 Temmuz da, Türkiye nin en büyük spor komplekslerinden biri olan Ülker Sports Arena da karşı karşıya gelecek. Şampiyonu bekleyen bir diğer ödül ise, Kore de düzenlenecek 2014 Sezonu League of Legends Dünya Şampiyonası na katılma hakkı için mücadele şansı olacak. On binlerce seyirci önünde yapılacak final, Türkiye de şimdiye kadar yapılmış en büyük e-spor etkinliği olacak. ROCK EFSANESİ YOUNG İLE TEK GÜNLÜK FESTİVAL Rock müzik efsanesi Neil Young, İstanbul daki ilk konserini Vodafone Red sponsorluğunda, 15 Temmuz da KüçükÇiftlik Park ta gerçekleştiriyor. İstanbul Kültür Sanat Vakfı, müzikseverlerin uzun yıllardır merakla beklediği rock müzik efsanesi Neil Young ı Crazy Horse grubuyla birlikte İstanbul da ağırlıyor. Tek günlük bir festival vadeden konserin ön grupları ise Midlake ve Büyük Ev Ablukada... 15 Temmuz gecesinde, canlı performanslarıyla ses getiren Büyük Ev Ablukada izleyicileri karşılayacak. Ardından da daha önce Salon İKSV de art arda iki kapalı-gişe konser gerçekleştiren Teksaslı ünlü grup Midlake sahneye çıkacak. İlk albümünü yayımladığı 1969 dan bu yana sayısız müzisyene ilham kaynağı olan Neil Young, yüksek perdeli tenor sesi ve elektro gitardaki kendine özgü stiliyle güncel müzik tarihinin en büyük isimlerinden biri... BABA, OĞUL SAYLAR IN SAHNE BULUŞMASI Ahmet Say ve Fazıl Say ı sahnede buluşturan politik komedi 7000 Yıllık Uçan Halıya Ters Binen Hırcar oyunu 15 Temmuz da ENKA Sahnesi nde izleyici ile buluşuyor. Baba-oğul Ahmet ve Fazıl Say ın sahne üzerinde kavuşmasına köprülük eden isim büyük usta Yücel Erten. Yücel Erten in, Türkiye nin yetiştirdiği en önemli müzik yazarlarından ve edebiyatçılarından Ahmet Say ın İpek Halıya Ters Binen Kedi öyküsünden tiyatroya uyarladığı, müziklerini dünyaca ünlü besteci ve piyanist Fazıl Say ın yaptığı oyun masal tadında politik bir güldürü olarak öne çıkıyor. Zamansız ama her zaman güncel kalan bir hikaye olarak 7000 Yıllık Uçan Halı ya Ters Binen Hırcar, ticaretin 7 bin yıllık serüvenine kahkahalarla eşlik edeceğimiz ibretlik bir masal. CHAMBERS İLE DEV LİNOL ATÖLYESİ Pera Eğitim, 5 Temmuz da, Stephen Chambers, Büyük Ülke ve Diğer Hikayeler sergisi kapsamında 15 yaş ve üzerindeki katılımcılar için Dev Linol adında bir atölye düzenliyor. Programda katılımcılar sanatçı Gülf idan Özmen ile çağdaş sanatın önemli isimlerinden Stephen Chambers ın son 20 yıla uzanan resim ve graf ik işlerini görme fırsatı bulacak. Ardından katılımcılar, hazırlayacakları linol basklılarla yapacakları kağıt işlerden birkaç baskı alacaklar. Atölye sonunda her katılımcının 1 baskısı diğer tüm katılımcıların işleri ile bir araya gelecek ve bir bütün iş oluşturacak. 21. İSTANBUL CAZ FESTİVALİ BAŞLIYOR 1-16 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek 21. İstanbul Caz Festivali, bu yıl da cazın önde gelen isimlerinden güncel müziğin yıldızlarına birçok ismi İstanbul un farklı mekanlarında ağırlayacak. Festival programından sürpriz isimler de belli olmaya başladı. 56 Platin plak ödüllü eşsiz sesiyle Katie Melua, Güney Afrikalı yaşayan efsane Hugh Masekela ve grubu, perküsyon ustası Manu Katché nin Richard Bona ile oluşturduğu yıldızlar topluluğu, Chick Corea-Stanley Clarke düeti, Danilo Perez, John Patitucci, Brian Blade, Brad Mehldau, Mark Guiliana ve Cécile McLorin Salvant festivalin bu ağırlayacağı isimlerden bazıları. 28 Temmuz Ramazan Bayramı AREFE: 27 Temmuz RAMAZAN BAYRAMI (1.Gün): 28 Temmuz RAMAZAN BAYRAMI (2.Gün): 29 Temmuz RAMAZAN BAYRAMI (3.Gün): 30 Temmuz

8 Haberler Haberler 9 TURKISH TIGER FLEET TAKEPART IN NATO DRILL IN GERMANY THAI AIRWAYS UNVEILED ITS FIRST BOEING 787-8 GÖKYÜZÜ KAPLANLARI NATO TATBİKATINDA BOY GÖSTERECEK Türk Hava Kuvvetleri nin Balıkesir deki 9. Ana Jet Üs Komutanlığı nda 1948 yılında av-bombardıman rolünde kurulan, kaplan simgeli 192. Filo (Tiger Filo), 13-27 Haziran da Almanya da düzenlenecek NATO Tiger Meet tatbikatında 5 uçak ve 16 pilotla Türkiye yi temsil edecek. Birleşik Krallık Hava Kuvvetleri nden 79. ve 74. filoların 1960 yılında sosyal ortam oluşturmak amacıyla bir araya gelmesiyle başlayan Tiger Meet, bu etkinliğe Fransız EC 1/12 filosunun katılımıyla uluslararası kimlik kazandı. Sonrasında NATO dan üsteğmen Mike Dugan ın 1962 yılında proje subayı olması ve NATO Tiger Association u kurmasıyla NATO Tiger Meet (NTM), düzenli olarak organize edilmeye başlandı. Genellikle puma, kaplan, jaguar gibi kedigillerden bir hayvanı simge olarak belirleyen filoların katıldığı bu tatbikat, 2005 yılında da Türkiye de gerçekleştirildi. Bu yıl Almanya Hava Kuvvetleri nin Jaguar Filosu nun ev sahipliği yapacağı Tiger Meet, Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, Macaristan, Polonya, Türkiye ve NATO hava unsurlarının katılımıyla Jagel Hava Üssü nde icra edilecek. Türkiye etkinliğe 1980 den bu yana katılıyor. Turkey s Tiger Fleet, or 192nd Fleet, which was established in 1946 with the role of hunt-bombardment at Balıkesir Ninth Main Jet Base Command, will participate NATO Tiger Meet drills in Germany between June 13-27 with 5 planes and 16 pilots. Tiger Meet, which started as a social gathering for the United Kingdom Air Force s 79th and 74th fleets in 1960, earned international identity with the participation of French EC 1/12 fleet. Later, in 1962 Mike Dugan became the project officer and founded NATO Tiger Association, allowing NATO Tiger Meet (NTM) becoming more organized with the participation of more countries. The exercise, which saw the participation of fleets with symbols of puma, tiger, jaguar, was organized in Turkey in 2005. Hosted by German Air Force s Jaguar Fleet, this year s gathering brought fleets from Germany, Austria, Belgium, Czech Republic, France, the Netherlands, the UK, Italy, Hungary, Poland and Turkey as well as a NATO fleet together in Jagel Air Base. Turkey has been attending the gathering since 1980. THAI HAVAYOLLARI İLK BOEING 787-8 İ GÖRÜCÜYE SUNDU Thai Havayolları, ilk Boeing 787-8 tipi uçağını Boeing in Everett Fabrikası nda tamamlanan boya işlemlerinin ardından görücüye sundu. 24 ü business olmak üzere 264 koltuk kapasitesine sahip olan uçakta, business klas bölümü iki sıra 198 santimetrelik full-flat yataklar bulunduruyor. Ekonomi kısmandaki koltuklar ise üç sıra ve 81.3 santimetre genişliğinde. Star Alliance üyesi havayolu şirketi uçakta Panasonic Avionics ex3 tipi uçak içi eglence sistemi de bulunduruyor. Eğlence sistemleri her iki sınıf için mevcut. Business sınıfındaki ekranlar 16 inch iken ekonomi sınıfındaki ekranlar ise 11 inch uzunluğunda. Thai Havayolları nın HS-TQA (MSN35315) tescili iki Rolls-Royce Trent 1000-A motoru ile destekleniyor. Uçağın bu ay teslim edilmesi bekleniyor. Flightglobal s Ascend Online Filo verilerine göre Thai Havayolları nın bundan ayrı olarak yedi Uluslar arası Leasing Finasmanı (ILFC) tarafından kontratı yapılacak 787-8 ve 9 siparişi bulunuyor. Thai Airways f irst Boeing 787-8 has been unveiled after completing paint works at Boeing s Everett plant. The aircraft will have 264 seats in a two class conf iguration with 24 business and 240 economy class seats. Its business class section will feature 198cm long fullflat beds in a 2-2-2 conf iguration, while the economy class seats will have 81.3cm of pitch and 45.7cm of width in a 3-3-3 configuration, says the carrier. The Star Alliance member has opted to equip the aircraft with Panasonic Avionics ex3 in flight entertainment system, which will be available in both classes. Business class will have a 16 inch personal TV screen, while economy class will see an 11 inch screen. Thai s f irst 787-8 bears the registration HS-TQA (MSN35315), is powered by two Rolls-Royce Trent 1000-A engines, and will be delivered in July 2014, the airline added. Flightglobal s Ascend Online Fleets database shows that Thai has an additional seven 787-8s and -9s on order, all of which are to be leased from International Leasing Finance (ILFC). SOLAR IMPULSE İLK YOLCULUĞUNU YAPTI Dünyanın güneş enerjisiyle çalışan ilk uçağı Solar Impulse ın geliştirilmiş ikinci versiyonu olan uçak modeli test uçuşları sonrasındaki ilk yolculuğunu gerçekleştirdi. İsviçre nin Payerne Hava Üssü nden kalkan uçak iki saat gökyüzünde kaldı. 1,800 metre yüksekliğe çıkan uçağın 72 metrelik geniş kanatlarının üstü tamamen güneş panelleriyle kaplı. Uçağın ağırlığı ise sadece 2 ton. Uçakta bulunan 4 elektrikli motor solar panellerin bataryalarını yeniden doldurmayı sağlıyor. Solar Impulse 2 önümüzdeki yıl dünyanın etrafında tur atacak. SOLAR IMPULSE MAKES ITS MAIDEN TRAVEL The world s first solar-powered Solar Impulse s improved second version made its maiden flight after test flights. Aircraft took off from at Payerne aerodrome in Switzerland and flew for two hours, reaching an altitude of 1,800 meter. With its 72 meter wingspan, the Solar Impulse 2 weighs only about 2 tons. Its four electric motors are powered by solar cells. Solar Impulse is expected to take a tour around the world in two years. CHINA EASTERN SET TO BUY 80 BOEING AIRCRAFT China s leading airliner China Eastern has inked a deal with Boeing to buy 80 aircrafts, a report has said. Most of the planes would be energy suff icient B737s MAX types, according to the agreement. The airliner has said that the cost of 80 planes to the company would be 7, 39 billion dollars. According to the agreement, the delivery of the planes would start in 2016 and in 2020. According to the airliner s estimation, the new aircrafts would boost China Eastern s travel capacity by 13 percent. Boeing, which sold a thousand aircrafts to China in the last 40 years, is expected to buy a thousand more to the country in seven years. Experts say that China will need 6,000 aircrafts in the upcoming 20 years and the cost for China s demand will be 780 billion dollars. CHINA EASTERN 80 ADET B737 MAX ALIYOR Çin in üç büyük havayolu şirketinden biri olan China Eastern, 80 uçak almak üzere Boeing ile anlaşma imzaladı. Yapılan anlaşmaya göre alınacak uçakların çoğunun B737 MAX tipi ve enerji verimli uçaklar olduğu kaydedildi. Şirket yaptığı açıklamada, 80 uçağın kendilerine maliyetinin 7,39 milyar dolar civarında olacağını duyurdu. Anlaşmaya göre uçakların 2016-2020 yılları arasında teslim edileceği bildirildi. Havayolu şirketinin tahminlerine göre yeni uçakların şirketin taşıma kapasitesini yüzde 13 artırması bekleniyor. Boeing in son 40 yılda Çin e binden fazla uçak sattığı, gelecek 6-7 yılda bin uçak daha satması bekleniyor. Uzmanlar Çin in gelecek 20 yılda 6 binden fazla uçağa ihtiyaç duyacağını ve bunun maliyetinin 780 milyar dolar civarında olacağını kaydediyor.

10 Haberler Haberler 11 A350 İLK YOLCULU UÇUŞUNU YAPTI A350 XWB MSN2 tipi uçak, Air France ve Lufthansa kabin ekiplerinin de yer aldığı, art arda iki uçuşu kapsayan ilk yolculu Erken Uzun Uçuşu nu 2 ve 3 Haziran da başarıyla tamamladı. Her iki A350 XWB Erken Uzun Uçuşu da Toulouse kalkışlı ve inişli olarak gerçekleşti. İlk uçuş, 2 Haziran Pazartesi günü gündüz uçuşu olarak gerçekleşti ve yedi saat sürdü. İkincisi ise 3 Haziran Salı günü kalkışlı 4 Haziran günü inişli gece uçuşu olarak gerçekleşti ve on iki saat sürdü. Bu uçuşlarda, Airbus çalışanları da dahil olmak üzere 500 yolcu ve 30 a yakın kabin uzmanı ve malzeme üreticisi ilk kez A350 XWB konforuyla uçma deneyimini yaşadı. Yolcular, havalandırma, aydınlatma, uçak içi eğlence sistemlerini denedi. GAZETECİLER AIRBUS İNOVASYON GÜNÜ NDE BULUŞTU AIRBUS HOSTS INNOVATION DAYS FOR JOURNALISTS A350 MAKES FIRST FLIGHTS WITH PASSENGERS A350 XWB MSN2 type plane has completed its f irst flight with passengers called Early Long Distant Flight that included two flights in a row with Air France Lufthansa crew on June 2 and 3. Both A350 XWB Early Long Distant Flights completed with departures and arrivals from Toulouse. The f irst flight on June 2, Monday was a daylight flight and lasted for seven hours. The second flight on June 3, Tuesday landed a day after and lasted for 12 hours. During these flights, 500 passengers, including Airbus workers, and 30 crew member as well as equipment manufacturer has experienced a flight with A350 XWB comfort. Passengers were tasked with testing A350 XWB cabin systems, including air conditioning, lightening and in flight entertainment system. Airbus Fransa nın Toulouse kentinde gerçekleştirdiği iki günlük İnovasyon Günü nde 50 ülkeden gazeteciyi bir araya getirdi. Organizasyon sırasında bir test uçuşunu da katılan gazeteciler aynı zamanda, Airbus yöneticileriyle bir araya gelme fırsatı buldu. Bu seneki organizasyon her ne kadar Emirates in Airbus tan alacağı 70 A350 tipi uçağın siparişini kısa süre önce iptal etmesiyle gölgelense de, Airbus un ikinci A350 test aracı MSN002 ile yapılan test uçuşu organizasyona damgasını vurdu. Blagnac tan 90 ton yakıtı da kapsayan 192 ton kalkış ağırlığı ile kalkan uçak, Airbus A350 şef test pilotu Peter Chandler ve A350 proje test pilotu Frank Chapman tarafından kontrol edildi. Fransız Pirenesi üzerinde 31,000 fitte gerçekleştirilen uçuş sırasında Fransız Hava Güçleri nden Dassault Rafale tipi bir uçak A350 ye bir süre eşlik etti. Airbus is hosting Innovation Days, an annual two-day event that brought journalists from 50 countries in Toulouse for a series of briefings by senior Airbus management. This year s event opened on a downbeat note as Airbus announced the cancellation of 70 A350 orders. However, a flight on MSN002, Airbus second A350 test aircraft, stole the show. The plane took off from Blagnac with a take-off weight of 192 metric tons, loaded with 90 tons of fuel. Airbus A350 chief test pilot Peter Chandler and A350 project test pilot Frank Chapman were at the controls. Cruising at 31,000ft over the French Pyrenees, the plane was greeted in the air by a French Air Force Dassault Rafale. ATAK HELİKOPTERİ ORDUYA TESLİM EDİLDİ Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kara Havacılık Komutanlığı nda düzenlenen ATAK Helikopteri Teslim Töreni nde, ATAK helikopterlerinin ülke, millet ve Türk Silahlı Kuvvetleri için hayırlara vesile olmasını diledi. Bugün milli savunma adına son derece önemli, tarihi günler birine şahitlik ettiklerini belirten Erdoğan, ATAK Helikopter Projesi kapsamında üretilecek 59 helikopterden 3 ünün bu törenle TSK envanterine kaydedildiğini söyledi. Erdoğan, bu helikopterleri kullanacak pilotlara ve TSK ya başarı dileklerini iletti ve ekledi: Bizim için bir nevi istiklal ve istikbal mücadelesi. ATAK Helikopter Projesi nin, ülkeyi gelmiş olduğu noktadan daha da ileri taşıyacağı yönündeki inancını dile getiren Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: Silahlı kuvvetlerimizin ihtiyaç duyduğu savunma sistemlerinin, yerli imkanlarla karşılanması, göreve geldiğimiz günden bu yana temel önceliklerimizden biri oldu, olmaya devam edecektir. Biliyoruz ki yerli sanayimizin geliştirilmesi, silahlı kuvvetlerimizin ihtiyaçlarının yerli firmalarımız tarafından özgün ürünlerle karşılanması, bunun altını özellikle çiziyorum, bizim için bir nevi istiklal ve istikbal mücadelesidir. 12 yıldır hep bu bilinçle hareket ettik. Yerli firmalarımıza, kendi insanımızın potansiyeline güvendik. Türkiye nin savunma ihtiyaçlarının, yurt içinden karşılanması, ordumuzun modernizasyonu, her alanda çok kritik, çok büyük çaplı projeler başlattık. Kara, hava, deniz platformu, insansız hava araçları, uydu teknolojileri, muhabere elektronik ve bilgi sistemleri gibi birçok alanda önemli projelere imza attı. Başlattığımız bu projeler, artık meyvelerini vermeye başladı. LOCALLY BUILT ATAK HELICOPTER DELIVERED TO ARMY Turkey s first locally built helicopter ATAK would be beneficence for the country, nation, Turkish military, Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan said during a ceremony for the delivery of the helicopters. The Turkish national defense sector has been witnessing historical days, Erdoğan said, adding that three of 59 helicopters to be built as part of ATAK Helicopter Project has been delivered to the Turkish military. Wishing success for pilots, who would use helicopters, and the Turkish military, Erdoğan added: This is a somehow freedom and future struggle for us. ATAK Helicopter Project would carry Turkey forward, Erdoğan said and continued: Since coming to power, we have prioritized meeting our military s demand with the local opportunities. We ll be continued the same stance in the future. We know that developing the local industry and meeting the military s demands with the products of local companies are somehow freedom and future struggle for us. We have been following the same course for 12 years. We have trusted the possibility of our firms and our people. We have initiated very big and critical projects in order to meet the defense demands and modernization of our military locally. Critical projects came to real such as land, air and sea platforms, unmanned drones, satellite technologies, electronic war and IT systems. These projects are now seeing their fruits. RUS BEŞİNCİ JENERASYON PROTOTİP İNİŞTE ALEV ALDI Rus 5. jenerasyon savaş uçağı Sukhoi T-50 (PAK FA - Perspektivny Aviatsionny Kompleks Frontovoy Aviatsii Gelecek Taktik Hava Sistemi) iniş yaptığı sırada alev aldı. Geçen şubat ayından bu yana Zhukovski de test programında olan hava aracı 10 Haziran da başarılı iniş gerçekleştirdi. Test sırasında T-50 tipi uçağı uçuran test pilotu Sergey Bogdan olaydan yara almadan kurtulurken, Sukhoi yetkilileri yangının yerel olduğunu ve hemen söndürüldüğünü iddia etti. Savaş uçağı ise tamire gönderildi. Test sırasında T-50 ye ait iki örnek iniş ve statik testlerine tabi tutuluyordu. Sukhoi firmasının resmi tutumuna göre olay test programında aksaklık yaratmayacak ve prosedür planlandığı gibi devam edecek. RUSSIA S FIFTH GENERATION PROTOTYPE CATCHES FIRE ON LANDING Russia s 5th generation stealth fighter plane Sukhoi T-50 (PAK FA - Future Tactical Air System), which since February has been a subject of state test program in Zhukovski, caught fire on landing on Jan. 10. The landing was successful and Sergey Bogdan, the Russian test pilot who flew the T-50 during the test flight, was unharmed. Sukhoi officials claim that the fire was local, and was quickly extinguished. The fighter is to be repaired. Two remaining examples of T-50 are undergoing ground tests and static tests. Sukhoi said that the incident won t impact the program.

12 Haberler Haberler 13 EMİRATES AIRBUS A350 SİPARİŞLERİNİ İPTAL ETTİ Airbus, Emirates Havayolları nın A350 XWB tipi 70 uçağın alımını iptal ettiğini duyurdu. Dubai merkezli firma 50 adet A350-900 ve 20 adet A350-1000 tipi uçağın siparişini 2007 yılında yapmıştı. Emirates, uçakların alımını 2019 yılında tamamlamayı planlıyordu. İptalin ardından Airbus ın A350 tipi uçaklar için sipariş rezervi, uçakların hizmete girmesinden yaklaşık 1,5 yıl önce 742 ye düşmüş oldu. Airbus konuya ilişkin 11 Haziran da açıklamasıında, Airbus ve Emirates uzun soluklu bir ilişkiden faydalanıyorlar. Havayolu şirketi kısa bir süre önce Airbus un A380 tipi uçaklarına ve bu uçağın hizmetlerine getirdiği faydaya kısa bir süre önce güven tazelemişti dedi. Airbus ve Emirates in A380 tipi uçaklar için yeni bir motor konusunda da halen görüşme yaptıkları biliniyor. Emirates, son Dubai Hava Şovu nda 50 çift katlı nakil aracı sipariş etti. Airbus, A350 uçuş testleri gayet iyi ilerliyor ve tip sertifikasyonu için önümüzdeki aylarda da sürecek. Büyük değişiklikler getiren A350 ye yönelik müşteri ilgisi her zaman yüksek olmuştu. dedi. FARNBOROUGH AIRSHOW SEES RECORD PARTICIPATION Farnborough International Ltd. has confirmed a record number of requests to exhibit aircraft at the Farnborough International Airshow in both the static aircraft park and the flying display, including more large bodied aircraft than in recent years. To date over 70 aircraft are confirmed as part of the static line-up and a further 23 for the flying display. The show will also feature a number of Farnborough firsts this year across the seven days including the F-35 Lightning and Textron Airland Scorpion through to classics such as the ME262 and Spanish Navy s Sea Harrier which will be flying there for the first time. The theme for the public airshow this year is 100 years of aviation and will feature aircraft from every decade of the past century. The public will also commemorate the 100th anniversary of the start of the First World War with a display by the Great War Display team. EMIRATES CANCELS A350 ORDER Emirates Airline has canceled its order of 70 A350 XWBs, Airbus confirmed on July 11. The Dubai-based carrier originally placed the order for 50 A350-900s and 20 A350-1000s in 2007. It had planned to take first delivery in 2019. The cancellation cuts the volume of Airbus s firm order backlog for the A350 to 742, roughly a half a year before scheduled entry into service. Airbus and Emirates Airline benefit from a long-standing relationship and the airline recently reiterated its confidence in Airbus products particularly by praising the A380 and the benefits the aircraft brings to their operations, said Airbus in a statement released on July 11. Airbus and Emirates remain in discussions about the possibility of a new engine choice for the A380. The airline placed an order for 50 more of the double-decker transports at the last Dubai Air Show. The A350 flight-test campaign is progressing well and is on track for type certification in the coming months, added Airbus. Interest in the game-changing A350 has always been very high with customers. Airbus expects the A350 order book to continue growing in 2014. FARNBOROUGH HAVA GÖSTERİSİ NE REKOR KATILIM Farnborough Uluslar arası Ltd. Şirketi Farnborough Uluslar arası Hava Gösterisi ne bu yıl rekor sayıda başvuru yapıldığı duyurdu. Şirketin verilerine göre bugüne değin 70 uçuş aracı sabit park sırası için başvurularını yaparken, 23 uçuş aracı da uçuş gösterilerinde yer almak istediklerini belirtti. Bu yıl birçok ilke de sahne olan Farnborough Hava Gösterisi, 7 gün boyunca katılımcılara F-35 Lightning ile Textron Airland Scorpion tipi uçakları görme şansı verecek. Ayrıca ME262 ve İspanyol Donanması nın Sea Harrier tipi uçuş araçları da gösterilerde yer alarak görücüye çıkacak. Klasikler, Farnborough tan ilk uçuşlarını da yapmış olacak. Yapılacak organizasyonda ise 1. Dünya Savaşı nın 100. yıldönümü Büyük Savaş Sergisi ile anılacak. TÜRK HAVA YOLLARI BOEING SİPARİŞİNİ KESİNLEŞTİRDİ Türk Hava Yolları (THY), dünyanın en büyük uçak üreticilerinden Amerikalı Boeing firmasına verdiği 15 adet 737-8 Max uçak opsiyonunu kesin siparişe çevirme kararı aldı. Buna göre Türk Hava Yolları 15 adet Boeing 737-8 Max uçaklarını 2020 yılında teslim alacak. THY den Kamuyu Aydınlatma Platformu na (KAP) yapılan açıklamada şöyle denildi; Ortaklığımız Yönetim Kurulu nca Boeing firmasından satın alınan 15 adet B737-8 MAX uçak opsiyonunun, 2020 yılında teslim alınmak üzere kesin siparişe çevrilmesine karar verilmiştir. Türk Hava Yolları, 2013 Nisan ayında Boeing firmasına, 2016 yılında 20 adet, 2018 yılında 20 adet, 2019 yılında 15 adet, 2020 yılında 30 adet ve 2021 yılında 10 adet olmak üzere, 70 adedi kesin ve 25 adedi opsiyon olan ve 20 adedi B737-800, 65 adedi B737-8 MAX ve 10 adedi B737-9 MAX olmak üzere toplamda 95 adet sipariş vermişti. 6 **CONF ALL STGR8 A AD Z270 STGR8 REPAIR AREA FR79 @A330 SERVICE BULLETIN SUMMARY Z310 Figure A-GSAAA - Sheet 01 A FR87 FR91 G_SB_533160_6_SAAA_01_00 DATE: Jul 09/07 SERVICE BULLETIN No.: A330-53-3160 REVISION No.: 03 - Jan 06/12 Page: 5 Printed in FRANCE AIRBUS S.A.S. 2007. All rights reserved. A330-200 LERDE DİKEY VE GÖVDE GÜÇLENDİRME MODİFİKASYONU YAPILDI A340-600 uçaklarında yapılan yapısal ömür testleri esnasında Frame 84 ve Frame 86 arasındaki üst gövde yapısında (upper shell structure) dikey satbilize sökülerek kontrolleri yapılmıştır. A340-600 uçaklarında DSG nin (Design Servise Goal) 16.000 F/C ın altında olması dolayısı ile bu uçaklarda dikey ve gövde güçlendirme modifikasyonuna gerek duyulmamıştır. Fakat A330-200 uçaklarında DSG nin 33.000/40.000 F/C olması nedeni ile bu uçakların ilgili bölgelerinde modifikasyonun uygulanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaçla THY Teknik ilk kez TC-JNF uçağına müdahalede bulunmuş ve başarılı dikey ve gövde güçlendirme modifikasyonun ardından uçağı tekrar servise vermiştir. A330-200S SEE VERTICAL AND SHELL EMPOWERMENT MODIFICATION As part of the structural life tests on A340-600 jets, the vertical stabilizers on the upper shell structure between Frame 84 and 86 were dismantled and checked. There has been no need to conduct vertical and shell empowerment modification operation on A340-600s since the Design Service Goal (DSG) was below 16.000 F/C. However, for A330-200s the DSG was between 33.000/40.000 FC, therefore the planes underwent modification operations. For the first time, THY Technical intervened to the TC-JNF plane and after a successful vertical and shell empowerment modification operation, the plan was sent back to the service.

14 Gezi Gezi 15. Handan DİKER Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Yeditepe Üniversity Instructor handandiker@gmail.com Malta adası: Malta Island: A sweet exile Malta bir şövalye adası ama burada artık sürgün yok; hele şövalyeler hiç savaşmıyorlar. Burası bir cennet adası ve şövalyeler de sizleri mükemmel bir şekilde ağırlamak için ellerinden geleni yapıyorlar. Malta is a knight island but there is no exile in here, at last no wars between knights. It is a heaven island and knights are doing their best to host you wonderfully.

16 Gezi Gezi 17 1 Malta adası Güney Avrupa da Orta Akdeniz de yer alan 3 büyük ve 2 küçük adadan oluşan bir adalar devleti. Malta, Gozo ve Comino bu 3 adanın ismi. Malta Island is a state island that consists from 3 big and 2 small islands in Central Mediterranean in South Europe. The three islands are Malta, Gozo and Comino. 2 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi imzalanmış ve mütareke gereği ülke yabancı devletler tarafından işgal edilmeye başlanmış. İşte tam da bu günlerde İstanbul Darülfünunu nda (Üniversitesi nde) hocalık yapan Ziya Gökalp 28 Ocak 1919 da İngilizler tarafından tutuklanmış. Önce Limni, ardından da Malta adasına sürgüne gitmek zorunda kalmıştır. Onun yazıları, hatıraları duygu yüklüdür. Ama tüm acılara özlemlerine ve sürgünde olmasına karşın Malta adasını bize güzellikleri ile tasvir eder durur hatıratlarında. Yıllar önce okuduğum bu hatıratlardan da esinlenerek Malta adasına doğru giderken nelerle karşılaşacağımı inanın çok merak ediyordum. Türk Hava Yolları nın 2 saat 20 dakikalık güzel ve konforlu uçuşundan sonra adanın başkenti olan Valetta kentindeki La Luga Havaalanı na inmiştim bile. Malta adası Güney Avrupa da Orta Akdeniz de yer alan 3 büyük ve 2 küçük adadan oluşan bir adalar devleti. Malta, Gozo ve Comino bu 3 adanın ismi. Malta için Avrupa nın en küçük ülkesi de deniyor. Havaalanından adanın merkezine otobüslerle gidiyorsunuz. Daha uçaktan iner inmez hiç yabancılık çekmeyeceğiniz sımsıcak günlük güneşlik bir yere geldiğinizi anlıyorsunuz. İnanın bende de aynen böyle oldu. Sanki yıllardan beri bildiğim tanıdık bir yerdeydim. İşte Akdenizlilik böyle bir şey eminim. Ben Malta nın önemli bir yeri olan St. Julien de kalmayı tercih ettim. Hem hareketli hem de güzel bir koy olması nedeni ile. Bunun dışında adanın başkenti Valetta, ayrıca Slimena Bugibba 30 October 1918. Montrose Cease-Fire Treaty was just inked and according to the deal, the country was being invaded by foreign countries. During those days, Ziya Gökalp, who was lecturing at Istanbul University, was arrested by the British forces on 28 January 1919. He was forced to go first Limni then Malta as an exile. His writings and memories are full of emotion. But despite all the pain and missing as well as being an exile, he kept presenting with its all beauties in his memories. I was wondering what would greet me in Malta after being inspired by his memories that I read years ago. After 2 hours 20 minutes nice and comfortable flight by Turkish Airlines (THY), I landed La Luga Airport in the capital Valetta. Malta Island is a state island that consists from 3 big and 2 small islands in Central Mediterranean in South Europe. The three islands are Malta, Gozo and Comino. Malta is 1: Malta Gozo daki Xlendi köyünde bir kilise. Church in village Xlendi, Gozo, Malta. 2: Valletta önündeki Gzira s Marsamxett Limanı ndaki Manoel Adası. Manoel Island in Gzira s Marsamxett Harbour in front of Valletta. 3: Gozo kıyıları üzerinde kayadan bir masa gibi duran Azure Penceresi Doğal Kemeri. Azure Window natural arch featuring a table-like rock over the sea in the Maltese island of Gozo. 3

18 Gezi Gezi 19 4 5 Malta hem turistik hem de bir öğrenci adası. O kadar keyifli ve eğlenceli bir gece hayatı var ki inanılamaz. Bar ve diskolar daha çok St. Julians ta bulunuyor. Malta is both touristic and education island. Its unbelievable night life is full of fun. Bars and clubs are mainly in St. Julians. ve Marsaxlokk önemli kentleri. Malta denince akla iki şey geliyor: 1- Sürgünler 2- Şövalyeler. Bu da sizin şöyle bir önyargı ile hareket etmenize neden oluyor. Sanki burası hiç turistik bir yer değil de bir tür açık hapishane ya da tecrit yeri filan gibi düşünülüyor. Oysa burası dünyanın sayılı cennet köşelerinden birisi ve kendine özgü bir tazı ve duruşu olan gizemli bir ada. Uçaktan iner inmez neden bu kadar etkilenmiştim size onu anlatmak isterim. Genelde gezdiğim kentleri hep başka şehirlerle karşılaştırırım. Malta adası için de şunu diyebilirim. Sanki Güneydoğu Anadolu bölgesine gelmişim (ama deniz var) ve Mardin deyim. Dünyanın en Katolik ülkelerinden biri olarak adlandırılan Malta adasında 400 tane kilise bulunuyor. 1960 yılına kadar İngiliz himayesinde olan Malta da bu izler hala devam ediyor. Burası bence bir küçük İngiltere. Adada o kadar çok dil okulu var ki. Özellikle yazın kalabalık olmasının nedeni bu okullara gelen öğrenci nüfusu. Bir de lüks gemilerin yanaştığı önemli bir ada olması. also called Europe s tiniest state. You can reach the island s center by bus from the airport. Just after the landing you understand that you just arrived hot and sunny place, where you wouldn t feel like a stranger. Believe me, those were my feelings. I feel like I was somewhere that I knew for decades. I bet it is what being from Mediterranean is. I preferred to stay Malta s one of important places: St. Julien. It was a lively and beautiful bay. The island s capital is Valetta and Slimena, Bugibba and Marsaxlokk are other important cities. When you think about Malta, two things come in mind: 1- Exile 2-Knights. Therefore, you act with a bias that it was not a touristic place but an open exile or something like an isolation camp. That being said, this is a rare heavenly, mysterious place, which has its own style and stance. I would like to tell you that why am I so impressed by the island just after landing. I generally compare cities that I travelled to with other cities that I visited. I can say for Malta that it feels like I m in Turkey s Southeast Anatolia (but there is sea in here) and I m in Mardin. One of world s most Catholic states, Malta hosts 400 churches. Malta still has the traces of Britain, which was its patronage until 1960s. If you ask me, it is like little England. Hosting plenty of language schools, Malta sees high number of students during summer. It is also a destination, which luxurious yachts stop by. Houses with Maltese stones Along with Maltese, English is also very common in Malta. Furthermore, you can see the effects of Arabs, Italians, British and Spaniards. The left line traffic, just like in England, is a good example for that. Ziya Gökalp portrays this mess as following: Locals speak a murky Arabic. Buildings has bay window and blinds like Arab houses. I took a tour in Malta by bus. Houses are really impressive. Made with stones called Maltese Stone, these houses usually have 4: Malta Gozo daki eski rüzgar gülü. Old windmill on gozo island in malta. 5: Malta adasındaki balıkçı kulubesi. Fisher house it the island of Malta. 6: Yazarımız Handan Diker Malta yı turluyor. Our writer Handan Diker is touring Malta. Malta taşı döşeli Evler Maltaca denilen bir dilin de konuşulduğu Malta da, İngilizce de çok yaygın. Ayrıca, Arap, İtalyan, İngiliz ve İspanyol etkilerini görebiliyorsunuz. Örneğin trafiğin İngiltere de olduğu gibi ters yönde olması buna güzel bir örnek bence. Bu karmaşayı Ziya Gökalp şu satırları ile anlatıyor: Ahalisi kırık bir Arapça konuşuyor. Binaları Arap evleri gibi şehnişinli, cumbalı, panjurludur. Ben Malta yı otobüsle dolaştım. Evler gerçekten de çok etkileyici. Malta taşı da denilen taşlarla döşeli bu evler cumba dediğimiz öne çıkıntılı bir mimari sergiliyorlar. Genellikle sarı renkte olan evler cumbaları, demir ferforje süsleri ile sanki Arap, sanki İtalyan ya da sanki Osmanlı mimarisinin karışımını çağrıştırıyordu. Gelelim adanın kentlerine... Önce başkent Valetta dan başlamak isterim. Burası gerçekten çok önemli ve en bilinen kenti ve limanı. Parlamento Binası olarak da adlandırılan Grandmasters Palace burada bulunuyor. Ayrıca St. John Katedrali adanın en büyük yapısı. Ünlü alışveriş caddesi Republic Caddesi. Burası o kadar renkli bir yer ki anlatamam. İki sıralı dükkanlar bulunuyor. Burada ayrıca 300.000 kitabın olduğu söylenen ünlü Malta Kütüphanesi de bulunuyor. Valetta adını kahraman ve kurtarıcıları olan üstat şövalye Saint Jean Parisot de la Valette den almış. Kentin etrafı surlarla çevrili. Bunların yapımı ise 10 yıl sürmüş. Kale Maltalıların gurur kaynağı. Kale ve onun yemyeşil bahçesi beni çok etkiledi. Hele o manzara yok mu anlatamam. Cennet böyle olmalı dedirten cinsten. Valetta da bir de Ulusal Savaş Müzesi bulunuyor. Bu müzede sergilenen George Haçı oldukça ünlü. 8 köşeli olan bu Malta Haçı, Maltalılara savaşlarda gösterdikleri başarı nedeni ile İngilizler tarafından verilmiş 8 uç, 8 ahreti ve 8 dili oluşturuyor. Provence dili, Fransızca, Auverge Lehçesi, İtalyanca, Aragon Lehçesi, Almanca, İngilizce ve Portekizce. Haçın 4 kolu da 4 meziyeti oluşturur. Güç, adalet, itidal ve sebat. Ziya Gökalp Valetta da bulunan meydan kahvesini Ayasofya ya benzetir. (Gerçekten de çok benziyor.) Sonra da bu şehri şöyle tasvir eder: Valetta nın en güzel caddesi Street-Reale... Bu sokağın bir Avrupa caddesini andırdığını söylerler. Hükümet Konağı, İngiliz Kulübü bu caddededir. bay windows. Generally in yellow with bay windows and wrought iron garnishes, these houses reminds a somewhat mixture of Arab, Italian and Ottoman architecture. Let s take a look at island s cities. I would like to start first with Valetta. This is really an important and well-known city and port of Malta. Parliament Building called Grandmasters Palace is in here. St. John Cathedral is the island s biggest building. Republic Street is a well-known shopping street. It is such a colorful place that I would hardly tell. The street has two lines of shopping stores. It also hosts the Malta Library, which is said to have a collection of 300.000 books. The city was named after national hero and liberator Master Knight Saint Jean Parisot de la Valette. The city is surrounded by walls. It took ten years to build them. The castle is a source of proud for Maltese. The castle and its green garden deeply impressed me. I can t tell the view from the castle. It is something that makes you say, This must be heaven. There is also a National War Museum in Valetta. George Cross that is on display at the museum is the most well-known piece. The octagonal Maltese cross was given to Malta by British after their success in wars. The eight edges symbolize 8 eternities and 8 languages. These are Provenese, French, Auvergnat dialect, Italian, Aragorn dialect, German, English and Portuguese. The four arms of cross symbolizes four skills: Power, justice, calm and patience. Ziya Gökalp likens central coffee shop in Valetta to Hagia Sophia. (It is indeed like Hagia Sophia.) And he portrays the city, Street Reale is the most beautiful street of Valetta. They say the street is like a European street. The Government Office and 6

20 Gezi Gezi 21 7 9 Midina, bir diğer ünlü ve mistik denilen kenti. Burada cam yapım atölyeleri bulunuyor. Genellikle Maltalı zenginlerin yaşadığı bir kent. Midina için söylenen bir söz de sessiz kent. Burası tam bir ortaçağ kenti. Etrafı surlarla çevrili ve içeri arabaların bile girmesine izin verilmiyor. Şövalyeler kenti Şimdi de gelelim adayla özdeşleşmiş şövalyelere. Şövalyelerin köken olarak Maltalı olmadıkları biliniyor. St. Jean Şövalyeleri, sonra isimleri Rodos Şövalyeleri daha sonra da Malta Şövalyeleri olarak anılmakta. 1522 de Osmanlılar Rodos u fethetmişti. Ancak 1530 yılında Kutsal Roma Germen İmparatoru V. Karl, Malta adasını tarikata bağışlayınca şövalyeler en parlak dönemlerini burada yaşadılar. 1798 yılında da Napolyon Bonapart Malta yı ele geçirdi. Malta hem turistik hem de bir öğrenci adası. O kadar keyifli ve eğlenceli bir gece hayatı var ki inanılamaz. Bar ve diskolar daha çok St. Julians ta bulunuyor. Denizi kayalık ama çok temiz. Adada hiç tatlı su yok. Musluktan bile arıtılmış deniz suyu akıyor. Mutfağına gelince tam bir Akdeniz mutfağı. Başta balık olmak üzere pizzalar makarnalar salatalar ve yine de bol bol fast food. Osmanlı tarihinde Malta nın önemli bir yeri var. Osmanlı İmparatorluğu nun donanması 1565 yılında burayı kuşatmış. Maltalılar bu kuşatmaya Great Siege diyorlar. Aylarca süren kuşatma sonucunda Osmanlı Donanması yenilmiş. Marsa kentinde yer alan Türk şehitliğini 1874 yılında Sultan Abdülaziz yaptırmış. 1867 yılında Abdülaziz Malta ya yaptığı ziyarette bu kuşatma sırasında şehit English Club is on this street. Midina is another famous and mystical city. There are glasshouses in here. Maltese riches live in this city. It is also called a silent city. It is definitely a Middle Age city. It is surrounded by walls and no cars are allowed in. The city of knights So, let s talk about the knights who are identified with the island. It is known that the knights were not of Maltese origin. St. Jean Knights became Rhodes Knights, than Malta Knights. In 1522, Ottomans conquered Rhodes. But when the Holy Rome German Emperor Karl, V. donated the island to the knights, the golden age for them started. In 1798, Napoleon Bonaparte invaded the island. Malta is both touristic and education island. Its unbelievable night life is full of fun. Bars and clubs are mainly in St. Julians. The sea is rocky but very clean. There is no fresh water on the island. Even tap water is refined sea water. The cuisines are Mediterranean: Fish, pizzas, pastas and salads as well as a lot of fast food. Malta has an important place in the Ottoman history. Ottoman Navy put a siege on the island in 1565. Maltese called it Great Siege. After months of siege, the Ottomans were defeated. Turkish Martyrdom in Marsa was built after Sultan Abdülaziz s order in 1874. During his visit to Malta in 1867, Abdülaziz ordered to build a martyrdom for the memory of Turgut Reis and his sailors, 8 olan Turgut Reis ve askerleri anısına bir şehitlik yapılmasını istemiş. 1919-1920 yılında bir onarım geçiren şehitlikte bir de abide yaptırılmıştır. Maltalılar bir de Temel Reis filmi ile ya da onların deyimi ile Popeye ile öğünüyorlar. Çünkü film burada bir köyde çekilmiş. Bu nedenle Popeye köyü çok ünlü. 15 Euro karşılığı film setine giriyorsunuz ve gezebiliyorsunuz. Ziya Gökalp adeta bir ressam gibi Malta yı tasvir etmiş ve şöyle övmüş: Önümüzde elektrik kandilleri ile aydınlatılan Valetta şehri, aşağıya aksetmiş yıldızlı bir semayı andırır. Bir aşağıdaki semanın yıldızlarına bir de yukarıdaki göğün kandillerine bakarız. Cemiyetin güzellikleri doğanın güzellikleri ile yarışacakmış sanırız. Ben kendi hesabıma bu göçten memnunum, çünkü güzel yerler görüyorum. Bir gün bakarsın gök açık mavi, deniz koyu kurşuni. Başka bir gün göğün açık kurşuni denizin camgöbeği renginde olduğunu görürsün. Her gün her saat bu renkler değişir. Burada kocaman bir şehir, kiliseleri konaklarıyla penceremin altında! Küçük bir körfez de gemileriyle, sandallarıyla gözümün önünde. Ve son söz ben Malta da yapacak çok şey buldum. Gezdim, dolaştım. Tarihle kucaklaştım. Düşündüm Malta ya sürgüne gönderilen aydınları, askerleri 1919 Mart ından 1920 Ekimi ne kadar kaldıkları bu adada neler yaptıklarını ve onların hatıratlarından okuyarak ve yaşayarak onların yaşadıklarını duyumsamaya çalıştım. Malta güzel ada, bir şövalye adası ama burada artık sürgün yok; hele şövalyeler hiç savaşmıyorlar. Burası bir cennet adası ve şövalyeler de sizleri mükemmel bir şekilde ağırlamak için ellerinden geleni yapıyorlar. who were martyred during the siege. The martyrdom, which was renovated between 1919-1920, also has a memorial. Maltese are also proud of the Popeye movie that was shot in the island. The village, where the movie took place, is very famous. The ticket to visit the film set is 15 Euro. Portraying Malta like a painter, Ziya Gökalp said: Valetta, which is enlightened with electricity candles, reminds a sky with stars that lands on earth. We first take a look at stars on landed sky, later the candles above us. We think that the society s beauties would race with nature s beauties. For my part, I am OK with this immigration, because I am seeing nice places. One day the sky is all blue, on other sea-like dull grey. The other day you see the sky is light dull grey and the sea is duck egg blue. Every day, every hour, these colors are changing. A big city with all its churches and mansions lies behind my window! A little bay is also in front of my eyes with its ships and boats. And the final world, I found plenty of things to do in Malta. I travelled, hanged around. I embraced the history. I thought about the intellectuals, soldiers who were sent to exile to Malta, what they have done between March 1919 till October 1920 and I tried to feel them by reading and living their memories. Malta is a knight island but there is no exile in here, at last no wars between knights. It is a heaven island and knights are doing their best to host you wonderfully. 7: Mgarr Limanı, Gozo Adası, Malta. Mgarr Harbor, Gozo island, Malta. 8: Başkent Valletta da bir sokak. A Street in the city of Valletta. 9: Yazarımız Handan Diker, Valletta sokaklarını geziyor. Our writer Handan Diker on the streets of

22 Kültür Kültür 23 Yeryüzünün son kabileleri Yaşayışları, dilleri, görünüşleri ve kültürleri hakkında çok az şey bildiğimiz, yeryüzünün son kabileleri bize insanlık tarihi ve çok renklilik hakkında harika öyküler anlatıyor.

24 Kültür Kültür 25 Sentinel kabilesi Dünyanın önde gelen iki turistik merkezinin, Hindistan ve Tayland ın arasındaki Kuzey Sentinel adasında yaşayan ve ada ile aynı adı taşıyan 250 kişilik kabilenin üyelerinin çok da turistperver olduğunu söyleyemeyiz. Nitekim, adalarına gelenleri ok yağmuruna tutmak gibi bir gelenekleri var. Yine de kendileriyle 1960 larda birkaç barışçıl temas kurulmuş. Medeni ziyaretçilerin kendilerine armağan ettiği hindistan cevizlerini ekmek yerine yemeyi tercih etmişler, hediye domuzları okla öldürüp toprağa gömmüşler ancak ne amaçla kullandıklarını pek de bilmediğimiz kırmızı kovaları kabul etmişler. İlginçtir, yeşil kovalara hiç itibar etmemişler! Uzak komşuları Endonezya ve Sri Lanka nın aksine adayı vuran dev 2004 tsunamisinden nasıl etkilenmedikleri ise tam bir muamma. Maori (Yeni Zelanda Yerlileri) Maoriler Yeni Zelanda yerlileri. Fiji ve Polinezya kökenliler. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıklarıyla ünlüler. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve aç kaldıklarında insan eti yediklerine dair efsaneler onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar onları zorlamadıkça oldukça barışçılar. Yarı çıplak yaşıyorlar. Tehdit altındaki nüfus gruplarındanlar. Geçmişte iki çeşit Maori olduğu biliniyor. Bunlardan biri daha savaşçı bir toplulukken diğeri uygar bir topluluk olarak tanımlanıyor, Şu an kültürlerini yaşatmakta olan Maoriler, savaşçı topluluktan geliyor. Kendi adlarıyla anılan bir kabile dinine inanıyorlar. Bu dinin kutsal bir kitabı, yazılı bir kaynağı ya da bir kurucusu yok. Yüce tanrılarına Lo diyorlar. Lo nun, her şeyden önce var ve her şeyin kaynağı olduğuna, yerde ve gökte yaşayan her şeyin içinde bulunduğuna inanıyorlar. Lo, bütün tanrıların en büyüğü ve sadece rahipler onun adını anmayı hak ediyor. Günümüzde Avustralya ve Yeni Zelanda da yaşıyorlar. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11 ini oluşturan kabile üyelerinin dünyadaki toplam nüfusu 370.000 kadar.

26 Kültür Röportaj 27 Çukçiler Çukçiler, Sibirya nın kuzeydoğu ucunda, Rusya Federasyonu na bağlı Çukotka Özerk Birimi nde yaşayan halk. 1979 sayımında nüfusları 14.000 olarak tespit edilmiştir.çukçi Yarımadası, Kuzey Buz Denizi ile Bering Boğazı kıyılarında yaşarlar. Woodable kabilesi Nijer in kuzeyinde yaşayan bir kabile. Wodaabe kabilesinin erkekleri, her yıl düzenlenen Gerewol festivalinde kadınlar gibi giyinip süslenip eş arıyor. Çünkü evlenmenin en önemli koşulu bu. Burada hava sıcaklığı 40-50 derece arasında seyrediyor. Sayıları 40-50 bin arasında değişen Wodaabeler için evlilik en önemli tabu. Beşik kertmesi âdeti onlarda da var ancak kadın ve erkek sosyal yaşamlarını çok eşli olarak sürdürüyor. Her yıl yağmurlar sonrasında düzenledikleri Gerewol, yeni eşlerini bulmak için geliştirdikleri ilginç bir tören. Geleneklere göre erkekler, evlenmek için kadın güzelliğini anlamak zorunda. Kadın elbiseleri giymelerinin, makyaj yapmalarının nedeni de bu zaten.

28 Kaza araştırma Kaza araştırma 29 Kokpitteki Çocuk 23 Mart 1994 Sovyetler Birliği henüz dağılmış, demir perdenin arkasındaki yeni Rusya tüm dünyaya güçlü bir oyuncu olduğunu kanıtlama peşinde ve Rusya nın dünyaya açılan yüzü, bayrak taşıyıcı firması Aeroflot eski model uçaklarını sicilini temizlemek ve filo yaşını düşürmek için yeni model Avrupa yapımı uçaklarla değiştiriyor. Filoya dahil edilen 5 adet Airbus A310 tam otomatik bilgisayar sistemi ile uçabilen son model bir uçak. Aeroflot firmasındaki pilotlar için oldukça yeni ve yabancı bir uçak, işte bu yüzden özenle seçilen bir grup pilot Airbus tesislerinde eğitilerek bu uçağı uçurabilecek seviyeye getiriliyor. Kaptan Yaroslav Kudrinsky de bu şanslı kişilerden bir tanesi. doğru çeviriyor. Uzun süre bu hareketin yapıldığını algılayan uçağın otopilot sistemi kendini devreden çıkararak önceden belirlenmiş rotayı takip etmeyi bırakıyor. Uçak, şu anda ne olduğunun farkında olmayan ve onu kontrol etme becerisinden yoksun 15 yaşındaki bir çocuğun ellerinde. Fakat kısa bir süre sonra uçağın sağa doğru yana yattığını fark eden Eldar babasına sesleniyor. Kaptan pilot ayakta duruyor ve göstergelere bakarak durumu anlamaya çalışıyor. Uçak neredeyse 45 derecelik bir açıyla sağa doğru yatmış durumda. Takip ettikleri rota ise artık görünmüyor. Kaptan pilot, yardımcısı ile neler olduğunu anlamaya çalışırken uçak aniden şiddetle sarsılmaya ve daha fazla sağ tarafa doğru yatmaya devam ediyor.. Arif Şankaya ve Hasan Büber Sheremetyevo Havalimanı Moskova, Rusya Aeroflot firmasında kaptan pilot olan Yaroslav Kudrinsky Moskova-Hong Kong uçuşu için filoya yeni katılan Airbus A310 modeli uçağına doğru ilerliyor. Bu uçuşta iki tane misafiri var, bunlar 12 yaşındaki kızı Yana ve 15 yaşındaki oğlu Eldar Yaroslav. Aynı zamanda Hong Kong a tatile giden pilot arkadaşı da bu uçuşta kaptana eşlik edecek. Bu uçuşta çoğunluğu Hong Kong da yaşayan Çinli iş adamları bulunuyor ve tam sayı 63 yolcu, 12 mürettebat. Hava durumu oldukça iyi ve uçuş programında herhangi bir aksama yok, genellikle sakin geçen bir uçuş. Koltuklarında oturan iki çocuk oldukça heyecanlılar, bu onların ilk uçuşu ve yanlarına gelen kabin görevlisi kaptan pilotun onları kokpite davet ettiğini duyunca daha da heyecanlanıyorlar. Kokpitte uçağa kumanda eden iki pilot bulunuyor, bunlar kaptan pilot Yaroslav Kudrinsky ve yardımcı pilot Igor Peskaryov. Uçak Sibirya üzerinde otopilot ile yaklaşık olarak 10.000 m. yükseklikte düz uçuşta ilerliyor. Ve birazdan bu uçuşun kaderini değiştirecek olan iki misafir kaptanın isteğiyle kokpite giriyor. Kaptan Kudrinsky sırasıyla çocuklarına tamamen elektronik cihazlarla donatılmış kokpiti tanıtıyor ve daha sonra önce Yana yı, yani kızını kendi koltuğuna oturtuyor. Ve kumanda kolunu nazikçe tutmasını ve hiçbir butona basmamasını söylüyor. Yana önce biraz çekinse de daha sonra babasının isteğini yapıyor. Kaptan Kudrinsky otopilotun modları arasında geçiş yaparak uçağı kısa bir süreliğine de olsa kızının uçurduğunu düşünmesine izin veriyor. Daha sonra, kaptanın koltuğuna oğlu Eldar geçiyor. Aynı özellikleri oğluna da gösteren kaptan Kudrinsky, daha sonra kızı ve diğer pilot meslektaşı ile sohbet etmeye başlıyor. Yardımcı pilot da onlar ile konuşabilmek için koltuğunu en geri pozisyona alıyor. Bu esnada Eldar hala kumanda kolunu tutmaya devam ediyor ve farkında olmadan kuvvet uygulayarak sağa Yardımcı pilot Igor Peskaryov zor da olsa kumanda kolunu yakalıyor ve uçağı sola doğru döndürmeye çalışıyor. Fakat uçak saniyeler içerisinde 90 dereceden fazla bir açıyla yana yatarak kontrolden çıkıyor. Hızla irtifa ve sürat kaybederek düşmeye başlıyor. Kaptan pilot ise uçaktaki diğer herkes gibi keskin dönüş yüzünden meydana gelen aşırı yerçekimi ivmesiyle yerine çivilenmiş durumda ve koltuğunda oturan oğlunu kaldıramıyor. Birkaç saniye sonra uçak hızla tırmanışa geçiyor ve az önceki yerçekimi ivmesi bu defa neredeyse sıfıra düşüyor. Bu durumu fırsat bilen kaptan pilot, derhal yerine oturuyor ve uçağı bu durumdan çıkarmak için çabalıyor. Fakat artık çok geç! İki pilotun da çabaları yetersiz kalıyor ve uçak dikey bir şekilde hızla yere çarpıyor ve 75 kişi feci bir şekilde Sibirya nın ücra ve soğuk topraklarında can veriyor. Kurallarda açıkça belirtilmesine rağmen kaptan pilot Yaroslav Kudrinsky uçuş esnasında koltuğuna başka birisini oturtarak 74 kişinin hayatına mal olan bir hataya sebebiyet veriyor. Uçağın kara kutuları olaydan iki gün sonra enkazın yakınlarında bulunuyor. Yapılan incelemeler sonucunda, kokpit ekibinin bu krizi çözmekte yanlış bir yol izlediğini ortaya çıkarıyor. Dramatik bir şekilde tek yapmaları gereken, kumanda kolunu serbest bırakmak ve otopilotun tekrar devreye girerek uçağı bu zor durumdan çıkarmasına müsaade etmek. Aeroflot firması resmi olarak kokpitte bir çocuk olduğunu ve kazanın bu sebepten dolayı gerçekleştiğini reddediyor. Sonuç olarak bilgi, tecrübe eksikliği ve verilen yanlış kararlar 75 kişinin canına mal oluyor.

30 Havacılık Havacılık 31. Şebnem Bayezit Ticari ve Yer Hizmetleri Eğitmeni Stress Birinci Bölüm dozen-10 Günümüzde stres hakkında herkesin aşağı yukarı bir fikri, tarifi var. Hatta strese sebep olan yaşanmış olaylar ve stres kaynaklı rahatsızlıklar yaşamış pek çok kişiye rastlamamız mümkün. Pekİ Stres nedir? Bireyin bilinçaltı tarafından yaşadığı olayı tehdit olarak kabul etmesi durumunda savaş ya da kaç komutunu vermesine stres denir. Yani bilinçaltı bireyin tehlike olarak gördüğü olay karşısında kalp atışını arttırır, tansiyonunu yükseltir ve hayatta kalabilmesi için vücudunun ürettiği pek çok hormonu bir süreliğine bloke ederek adrenalin dediğimiz hormonu salgılar. Bu sayede bizi harekete geçiren adrenalin hormonuna sahip olabiliriz. İnsanlığın ilk var olduğu zamanlarda, yırtıcı bir hayvan ile karşılaşan atalarımız ya kaçıp hayatlarını kurtarmalı ya da karşılaştıkları hayvanı öldürmeliydiler yoksa hayatta kalamaz ve bizler bugün var olamazdık. Ya avlanırsınız ya da avcı olursunuz. Bilinçaltımız hala aynı programlama ile çalışıyor. Tıpkı bir saat gibi. Dijital saat de güneş saati de zamanı gösterir. Yani ilkel beynimiz eski zamanlarda nasıl ki bir olayı algılayıp tepki veriyorsa şimdi de aynı tepkiyi veriyor. Zamanın ilerlemiş olması hiçbir şeyi değiştirmiyor. Günümüzde yaşadığımız olaylar karşısında tek bir fark var o da karşımızda avlayabileceğimiz vahşi bir hayvan yok. Bunun yerine ya istemediğimiz bir olay ya da hoşlanmadığımız, bizim için tehlikeli olacağını düşündüğümüz bir ya da birkaç kişi var. Stresli bu olaylar karşısında ne yaparız? Ya direnç gösteririz ya da yenilgiyi kabul ederiz. Yani yüzyıllar önce atalarımızın verdiği tepkinin aynısını veririz. Stresİ İkİ ana başlık altında İnceleyebİlİrİz. Kişisel ya da Örgüt Dışı Stres: Kişilerin duygu, davranış, düşünce gibi kendinden kaynaklı kişisel özelliklerine bağlı olan, olaylara, kişilere bakış açısına göre kişiden kişiye değişen strese denir. Aynı şartları yaşayan farklı iki kişiden biri ortamdaki bazı şeyleri hiç fark etmeyerek bu durumu stres yapmıyorken, bir başkası ise bu durumdan rahatsızlık duyarak stres olabilir. Mesela spor yapmayı seven bir kişi düzenli olarak spor yapamadığı bir durum yaşadığında bunu stres yapabilirken bir başkası ise spor yapmamayı hiç umursamayabilir. Akut strese bağlı olan bedensel değişiklikler; Avuç içlerinde terleme, kalp çarpıntısı, kan basıncının ve nabzın artması, ani üşüme ve titreme olarak sıralanabilir. Örgütsel Stres ya da Kronik Stres: Kişilerin bağlı oldukları örgütlerden kaynaklı stres kaynağıdır. Politik, dini, toplumsal gelenek ve görenek gibi kurallar ya da işyerinde işverenin kuralları, baskı altında çalışılması, gürültülü bir ortamda çalışılması, iş arkadaşları ile ilişkilerinden kaynaklı stres olabilir. Kronik strese bağlı fizyolojik değişiklikler; Depresyon hali, iş yapmama isteği, bağışıklık sisteminde hasar ve buna bağlı hastalıklar, uyku düzensizlikleri diyebiliriz. Devam edecek

32 Müze Müze 33 Tarih Palm Springs Müzesi nden havalanıyor Havacılık tarihi müze konusunda oldukça zengin. Ülkemizdeki pek çok havacılık müzesinin benzerleri dünyada da amatör, profesyonel tüm havacıların ilgisini çekiyor. Bu sayımızdan itibaren dünyanın en güzel havacılık müzelerini ziyaret ediyoruz. Bu haftaki müzemiz Amerika, Kaliforniya daki Palm Springs Havacılık Müzesi.

34 Müze Müze 35 1: Palm Springs Müzesi toplam üç hangardan oluşuyor. Hangar önündeki uçaklar günlük olarak değişiyorlar. 2: Müzedeki bilgilendirme panoları ziyaretinizi kolaylaştırmanıza yardımcı oluyor. 2 1 Palm Springs küçük ama sevimli bir müze. Bir sergiye gidip pilotla konuşabileceğiniz ya da onunla kısa bir tura çıkabileceğiniz sayılı mekanlardan. Geçtiğimiz aylar, havacılık tarihi konusunda önemli yıldönümlerine şahitlik etti. Geçen Aralık ayında, Orville Wright ın dünyanın ilk motorlu uçuşunu yapmasının 111. yıldönümüydü. İlk ticari uçuş St. Petersburg Florida dan Tapma, Florida ya 1914 ün Ocak ayında gerçekleştirilmişti. 23 dakikalık yolculuk için yolcular adam başı 5 dolar gibi bir ücret vermişti ve uçuş odundan bir bot ile gerçekleştirilmişti. Bir başta deyişle modern dönemin ucuz havayollarından pek de bir farkı yoktu. Bu geniş tarihe tanıklık eden ve bize ulaştıran Sivil Havacılık Müzeleri ne, daha pek çok detay için göz atmak istedik. Bu ayki sayımızın konuğu Amerika dan. Kaliforniya daki küçük ama bir o kadar önemli Palm Springs Hava Müzesi ni ziyaret etmediniz belki ama bu yazı size müze ile ilgili pek çok detayı sunacak. Dediğimiz gibi Palm Springs Müzesi küçük ama sevimli bir müze. Bir sergiye gidip pilotla konuşabileceğiniz ya da onunla kısa bir tura çıkabileceğiniz sayılı mekanlar var. Palms Springs de bunlardan biri. Çağdaş sergilere bayılıyoruz. Filomuz sabit değil ve ziyaretçileri uçaklardan uzak tutan halatlar bizde mevcut değil. Böylece daha yakından bakabilirsiniz, diyor müzenin direktörü Fred Bell. Bünyesinde geniş bir kütüphane de bulunduran Palms Spring te, 8,700 parçalık tanıklıklardan oluşan bir koleksiyon mevcut. Ayrıca, 800 kitaplık bir koleksiyon da 2. Dünya Savaşı sırasındaki Çin-Myanmar-Hindistan Operasyonları na ayrılmış. Bell e göre Palms Spring yaşayan bir müze. Ziyaretçilerin, Kore ya

36 Müze Müze 37 4 3: Bir savaş uçağı üzerinde yer alan sticker çalışması. 4: Müzenin en çok ilgi gören parçası: Uçan Kale. 5: Palms Springs Müzesi oldukça geniş bir 2. Dünya Savaşı uçakları kolleksiyonuna sahip. 6: Eski bir uçağın kokpitinden görüntü. 6 3 da Vietnam da uçmuş biri ile karşılaşması hiç de sıra dışı değil. Uçan Kale 1996 yılında Gaziler Günü nde açılan müze dünyanın en geniş uçabilen 2. Dünya Savaşı filosuna ev sahipliği yapıyor. Aile dostu müze 70,000 metrekareye yayılmış üç hangarda filosunu sergiliyor. Sitede günlük 29 hava aracı sergileniyor ve bu araçlar her gün değişiyorlar. Araçların bir kısmı ABD Donanması ndan ödünç alınmış ya da özel koleksiyoncuların bağışları. Müzenin en çok ilgi çeken parçalarından biri ziyaretçilerin içine tırmanabileceği ve daha fazla keşfedebileceği Boeing B-17 Uçan Kalesi parçası. Bu hava aracına 1939 model bir Packard ile daha pek çok hava aracı eşlik ediyor. Müzenin ikinci katında bir uçuş simülatörü mevcut. Bu müzenin çocuklar tarafından en çok ilgi çeken bölümlerinden. Müzedeki Pasifik Hangarı genelde kanatları eğilmiş donanma uçaklarına ev sahipliği yapıyor. Bu hangarda en çok karşılaşacağınız kelime: Kedi. Vahşi Kedi den Cehennem Kedisi ne veya daha gelişmiş modeller olan Kaplan Kedisi veya Ayı Kedisi, müzeyi ziyarete gelenlere görsel bir hikaye anlatıyor. Avrupa hangarında ise genelde Kara Kuvvetleri uçaklarına yer verilmiş. Hava Kuvvetleri, 2. Dünya Savaşı ndan sonra kurulduğu için savaş uçakları bu hangarda yer alıyor. Eğer bu hangardaki birkaç uçak tanıdık gelirse şaşırmayın. Zira Pearl Harbor filminde görmüş olabilirsiniz. B-17 hangarında ise isim babası hangarın tamamını kaplıyor. Bu uçaklar, 2. Dünya Savaşı sırasında 10 kişilik bir ekip ve 13 makineli tüfek ve 500 kilo bomba ile İngiltere üzerinde uçurulmuştu. Küçük bir bağış karşılığında ziyaretçiler uçağın içine girip, o 10 adamın ne hissettiğini anlayabiliyorlar. Eğİtİm programı Serginin yanı sıra müzede her Cumartesi günü bir eğitim programı da gerçekleştiriliyor. Bu programa üyelerin yanı sıra ziyaretçiler de katılabiliyor. Bu programlar genelde uçakların hava gösterisini de kapsıyor. Böylece izleyenler, 2. 5 Dünya Savaşı ndan kalma bir hava aracının nasıl uçtuğunu izleyebiliyor. Müzede sanat çalışmalarına da yer verilmiş. Bunlardan en ünlüsü havacılık sanatçısı Stan Stokes un The Tuskegee Airmen adlı kalıcı çalışması. Eser, Tuskegee havacılarının portrelerinden oluşuyor. Stokes, müzedeki diğer eserlerinin yanı sıra sergideki bazı uçakların burun kısımlarına yaptığı çalışmalarla da tanınıyor. Buddy Rodger Salonu ise ağırlıklı olarak 2. Dünya Savaşı ile ilgili askeri havacılık belgeselleri gösterimlerine ev sahipliği yapıyor. Müzedeki Özgürlük Savaşları Kafesi de hızlı bir atıştırmalık için fena bir alternatif değil. Özellikle kahvaltı ve öğle yemeği menüsü ilginizi çekebilir. Müze ayrıca rehberli tur imkanı da tanıyor. Önceden ayarlanması gereken bu turlar genelde, eski pilotlar tarafından veriliyor. Önceden rezervasyon gerektiren bu turlar haftanın herhangi bir günü saat 10:00 ile 15:00 arasında yapılıyor.

38 Sıra dışı uçaklar haberler 39 DREAMLIFTER: GÖKYÜZÜNDE BİR DEV Boeing 787 Dreamlifter taşıdığı teknolojik yenilikler sayesinde ticari yolcu uçağı sınıfında çığır açan bir uçak. Fakat bu rüya uçağı tasarlayıp üretmek Boeing firması için epey zorlu ve pahalı bir süreç oldu. Esas sorun böylesine farklı tasarıma sahip bir uçağı üretmek için dünyanın farklı yerlerinde bulunan üreticilerden gelen binlerce parçaya ihtiyaç duyulması idi. İşte tüm bu parçaların bir araya gelerek Boeing in Seattle daki devasa fabrikasında Dreamlifter i oluşturması için firma yetkilileri uçağın kendisi gibi sıra dışı bir yönteme başvurdular: Dünya kargo uçağı piyasasının lideri olan ve 787 nin ağabeyi B747 Jumbo jet yani diğer adıyla Dreamlifter. Uçak kelimenin tam anlamıyla bir dev olan B747-400 modelinden geliştirilen Dreamlifter baştan aşağı yeniden tasarlanarak üretildi. İlk uçuşunu 2006 yılında gerçekleştirdiğinde ise dünyanın en uzun gövdeli kargo uçağı ünvanını elde eden bu dev uçaktan Boeing in filosunda tam 4 adet bulunuyor.