GÜBRE FABRİKALARI T.A.Ş. NİN YAYINIDIR YIL: 10 SAYI: 36 YAZ 2014 Gübretaş 10 Bin fidanı toprakla buluşturdu 03 Gübretaş Türkiye nin en büyük şirketleri arasında 13 Gübretaş bursiyeri Bursa da buluştu 16 Bayilerle Yıllık Değerlendirme Toplantısı yapıldı 24 Tarladan sofraya: Çiftçiler neden kazanamıyor?
Bu topraklara değer katıyoruz Değerli Verim okurları, Yeni bir sayıyla daha karşınızda olmanın yanı sıra son birkaç ayda gelişen bir çok güzel haberi sizlerle paylaşmanın heyecanı içerisindeyiz. Bu zaman bizim için bereketli geçti. Birçok başarı, yeni sosyal sorumluluklar projeleri ve güzel gelişmeler hâsıl oldu. Türkiye nin başarılı şirketleri sıralamalarında yine güzel sonuçlar elde ettik. Yükselen başarı ivmemiz, ticari başarılarımızla birlikte bu topraklara değer katmamızla daha da artacak. Bu topraklara değer katmaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Birçok sosyal sorumluluk faaliyetini hayata geçirdik. İkincisini düzenlediğimiz Bu Toprağın Renkleri Basın Fotoğraf Yarışması sonuçlandı. Tarımda kadın temalı yarışmanın ödül töreni yapıldı. Yarışma fotoğraflarından oluşan sergi Sabiha Gökçen Havaalanı nda tüm sanatseverlerle buluştu. Sergi 31 Temmuz a kadar gezilebilecek. Ziraat Fakültelerinde öğrenim gören çiftçi çocuklarına verilen eğitim bursu kapsamında 3. Bursiyer Buluşması nı Bursa da gerçekleştirdik. Öğrencilerimiz kişisel ve mesleki gelişimlerine yönelik eğitimler alırken eğlenceli aktivitelerle güzel vakit geçirme imkânı da buldu. Eğitime verdiğimiz her desteğin katlanarak ülkemizin faydasına olduğu bilincindeyiz. Bizi son zamanlarda en çok heyecanlandıran projelerden biri de 10 bin ağaçlık GÜBRETAŞ Hatıra Ormanı projesiydi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Sn. İdris Güllüce Bey in katılımıyla İstanbul Çekmeköy de fidanlarımızı toprakla buluşturduk. Bir de taşınma heyecanımz vardı bu dönem... 30 yılı aşkın zamandır hizmet verdiğimiz Genel Müdürlük binamızdan Göztepe deki Nida Kule ye taşındık. Daha verimli çalışma şartlarına kavuşacağımız yeni genel müdürlük binamızın da hayırlı olmasını, yeni başarılara vesile olmasını diliyorum. Bahsedemediğim daha birçok haberle 36. sayımızla karşınızdayız. Gelecek sayılarda, yeni başarılarla karşınızda olmak temennisiyle. Bereketli günler dilerim İÇİNDEKİLER 03 Panorama 04 Sosyal Sorumluluk Gübretaş, 10 bin fidanı toprakla buluşturdu. 6 Gündem 10 Gübretaş Bu Toprağın Renkleri Fotoğraf Sergisi açıldı 13 Sosyal Sorumluluk 14 Çerçeve 15 Ödül Kürsüsü Bayilerle Yıllık Değerlendirme Toplantısı yapıldı 18 Sektörel Bakış >Aysen Kara 2014 yılı gübre sektörü perspektifi 22 Başarılı Bayilerimiz/Kooperatiflerimiz 24 Açık Görüş >Prof. Dr. Bülent Gülçubuk Tarladan sofraya: Çiftçiler neden kazanamıyor? 28 Buluşmalar 31 Ödüllü Bulmaca Periyodik Kurumsal Bülten Yıl: 10 Sayı: 36 Yaz 2014 Yayın Türü: Yaygın Süreli Baskı Tarihi: 15 Temmuz 2014 GÜBRETAŞ Tarım Kredi Kooperatifleri İştirakidir. Gübre Fabrikaları T.A.Ş. adına sahibi: Osman Balta Yazı İşleri Müdürü Nihat Vuran Yayına Hazırlık Kurumsal İletişim Müdürlüğü Yayın Kurulu Osman Balta, Ferhat Şenel, Tahir Okutan, İsmail Babacan, Yakup Güler Editör Merve Tekçam İletişim Bilgileri Nida Kule Göztepe İş Merkezi, Merdivenköy Mah. Bora Sok. No: 1 Kat 12-30-31 P.K. 34732 Kadıköy/İstanbul Tel: (0216) 468 50 50 Faks: (0216) 407 10 16 E-posta: verim@gubretas.com.tr İnternet: www.gubretas.com.tr Katkıda Bulunanlar Aysen Kara, Yusuf Karatekin, İsmet Kirkit Tasarım Uygulama / Baskı Sanart Ajans / Oğuzhan Cengiz Merkez Mah. Begonya Sok. No: 12 Gaziosmanpaşa/İSTANBUL Tel: (0212) 417 92 92 pbx Faks: (0212) 417 72 74 Kapak Fotoğrafı: Seda Çakır ("GÜBRETAŞ Bu Toprağın Renkleri Basın Fotoğraf Yarışması"nda jüri özel ödülünü alan fotoğraftan kesit.)
Panorama Gübretaş, Türkiye nin en büyük şirketleri arasında Gübretaş ın yükselen başarısı Türkiye nin en başarılı şirketleri listelerine de yansıyor. 2013 yılı sonuçlarına göre hazırlanan Fortune 500 listesinde net satışlar sıralamasında 2.265.437.409 TL lik net satışla 47. sırada yer aldı. Forbes dergisinin yaptığı en büyük 100 Türk şirketi sıralamasında Gübretaş, 56. sırada yer aldı. İstanbul Sanayi Odası tarafından hazırlanan İSO 500 listesinde ise 45 yıldır sürekli yer alan 13 şirketten biri olan Gübretaş, dönem kârıyla 56. satış hasılatıyla 60. sırada yer aldı. İlk çeyrek sonuçları açıklandı Gübretaş, 2014 yılının ilk çeyrek finansal sonuçlarını 12 Mayıs ta açıkladı. Gübretaş, 2014 yılının ilk üç ayında konsolide olarak 860 milyon 919 bin TL net satış geliri elde ederek, 63 milyon 796 bin TL konsolide kâra ulaştı. Ana ortaklık payına düşen net kâr ise 19 milyon 235 bin TL oldu. Gübretaş, yılın ilk çeyreğinde Türkiye de 128 bin 35 ton çeşitli bileşimdeki kimyevi gübre üretirken; 676 bin 924 ton katı, 902 bin 942 litre sıvı ve 5 milyon 384 bin 607 kg toz gübre satışı gerçekleştirdi ve toplam net satış geliri 579 milyon 719 bin 287 TL oldu. İran daki bağlı ortaklığı Razi de ise 272 bin 725 ton gübre ve gübre hammaddesi satışı yapılarak 281 milyon 199 bin TL net satış geliri elde edildi. Gübretaş Genel Müdürlük binası yeni adresinde... Temettüler dağıtıldı Gübretaş gerçekleştirmiş olduğu 62. Olağan Genel Kurul Toplantısı nda almış olduğu 66.8 milyon TL lik temettü dağıtım kararı doğrultusunda 30 Mayıs 2014 tarihi itibariyle yatırımcılarına temettü dağıttı. Brüt %20, net %17 oranındaki temettü dağıtım işleminde Borsa da işlem gören kaydileşmiş payların temettü alacakları 03.06.2014 tarihinde ilgili üyelerin Takasbank A.Ş. nezdindeki serbest hesaplarına aktarıldı. Otuz yılı aşkın süredir Şişli-Esentepe deki Genel Müdürlük binasında hizmet veren Gübretaş, 7 Temmuz dan itibaren Kadıköy-Göztepe de Nida Kule İş Merkezi ndeki yeni yerine taşındı. 3
SosyalSorumluluk Gübretaş, 10 bin fidanı toprakla buluşturdu Gübretaş, Çeküd işbirliği ile Gübretaş Hatıra Ormanı nda 10 bin fidanı toprakla buluşturdu. İstanbul Çekmeköy de düzenlenen fidan dikim törenine Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, Gübretaş Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kutlu, Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta ve çok sayıda davetli katıldı. Her fidan gelecek nesillere mektup niteliği taşıyor 11 Nisan da Şile-Çekmeköy yolunda düzenlenen törende konuşan Gübretaş Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kutlu, dikilen her fidanın gelecek nesiller için bir mektup niteliği taşıdığını söyledi. Kutlu sözlerini şöyle sürdürdü: Bizim değerlerimizde toprakla ve tarımla uğraşmak ya da bir ağaç dikip yetiştirmek, bir insanın gelişimine katkıda bulunmak kadar önemli görülmüştür. Diktiğimiz her fidanın, gelecek nesillere yazılan bir mektup olduğunu düşünüyorum. Yarım yüzyılı aşan bu sürede Gübretaş, sektörde birçok yeniliğe öncülük ederek büyüdü, gelişti, değişti. Ama Gübretaş için kuruluşundan bu yana değişmeyen şeyler de oldu: Bu topraklar için değer üretmek çabası. Gübretaş ın son yıllarda yatırımlarını sosyal sorumluluk projeleriyle desteklediğinin altını çizen Kutlu, Kurulduğumuz tarihten bu yana her zaman Türkiye nin en büyük şirketleri arasında yerimizi korurken, özellikle son 10 yıldaki atılımlarımızla sektörün uluslararası oyuncularından biri olma yolunda adımlar attık dedi. Bu topraklara değer katıyoruz Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta ise, törende yaptığı konuşmada, Bu fidanlar kök saldıkça büyüyecek, ülkemizle birlikte büyüyecek. Gübretaş olarak biz de daima bu topraklara değer katma çabasını sürdürerek, istikrarlı yükselişimizi gelecek yıllara taşımak için çalışıyoruz dedi. 4 Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce
SosyalSorumluluk Gübretaş ın sosyal sorumluluk projelerinin odağında toplumsal fayda ve eğitim olduğunu ifade eden Balta şöyle devam etti: Bu topraklardan aldığımız gücü yine bu toprakların hizmetine sunmak hedefiyle sosyal sorumluluk alanında da sektörümüze öncülük ettik. Gübretaş ın yıllardır sürdürdüğü bu sosyal sorumluluk çalışmalarının merkezinde toplumsal fayda ve eğitim vardır. İskenderun ve Kocaeli nde bu dönem yaptırdığımız okulların yanı sıra, 2007 den beri ziraat fakültesi öğrencilerine özel eğitim bursu ile destek oluyoruz. Bunun yanı sıra çiftçilere ve sektördeki ziraat mühendislerine yönelik eğitim faaliyetlerini de sürdürüyoruz. Bu anlayışımızın en yeni örneği olan Gübretaş Hatıra Ormanı ile burada, toprağa bu bakış açımızı dikeceğiz. 10 bin ağacı daha toprakla buluştururken, gelecek kuşaklara 10 bin güzel mektup daha yazdığımızı düşüneceğiz. Bu orman, hepimiz için hayırlı uğurlu olsun. Kalkınırken çevreyi korumak imkansızı başarmaktır Çevre ve Şehirci- lik Bakanı İdris Güllü- ce Türkiye nin kalkınırken çevreyi koruduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: Orman miktarını artıran bir ülke olmamız çok önemli. Eğer Türkiye kalkınamayan, sanayileşemeyen bir ülke olsaydı her yer yeşillik olabilirdi ve bu durumu normal karşılardık. Ancak sanayileşen, inşaatta dünya ikincisi olan, kendi tankını üreten, kendi uçağını üretmeye talip olan bir ülkenin tüm bunları yaparken çevreyi koruması ve ormanlık alanlarını artırası muazzam bir olaydır. Biz kendi kaynaklarımızla büyüyen bir ülkeyiz. Tarım Kredi Kooperatiflerini ve Gübretaş ı can-ı gönülden tebrik ediyorum. Ormanlar meselesi öbek öbek gelişmiş bir mesele. Gönül ister ki sadece belli yerlerde değil, her yerde orman olsun. Bunun fiziksel olarak hemen gerçekleşemeyeceğinin farkındayım ancak uzun zaman sonra da olsa bunu başaracağımızı biliyorum. Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta 5
Gündem Yöneticiler Yarımca'da 15 Haziran günü Yarımca da GÜBRETAŞ üst yönetimi ve birim müdürlerinin katılımıyla yoğun gündemli bir gün geçirildi. Yapımı süren NPK/DAP tesisleri ve Amonyak Tankı inşaat alanlarını gezen heyet, son durum hakkında bilgi aldı. Sonrasında Başiskele de yaptırılan GÜBRETAŞ İlkokulu ziyaret edildi. 24 derslik ve 720 öğrenci kapasiteli okul, öğrencilerin daha iyi eğitim alabilmesine için en uygun şartlar düşünülerek inşa edildi. Milli Eğitim Bakanlığı na devri gerçekleştirilen okul, yeni eğitim döneminde öğrencilerle buluşacak. Yatırımların incelenmesi ve okulun gezilmesinin ardından gezinin düzenlendiği 15 Haziran ın Babalar Günü olması nedeniyle Genel Müdür Yardımcısı Yakup Güler GÜBRETAŞ çalışanlarından 12 çocuk babası Mustafa Ergüller e yılın babası hediyesi verdi. İznik Gezisi GÜBRETAŞ Yarımca Tesisleri çalışanlara ve ailelerine yönelik bir gezi organize edildi. 15 Mayıs ve 7 Haziran 2014 tarihlerinde iki farklı gruptan oluşan 300 den fazla kişinin katıldığı İznik Gezisi düzenlendi. Gezi kapsamında; Lefke Kapı, Çandarlı Hayrettin Paşa Türbesi, Sarı Saltuk Türbesi, Çandarlı İbrahim Paşa Türbesi, Çandarlı Halil Paşa Türbesi, Şeyh Kudbettin Camii, Ayasofya Müzesi, Hacı Özbek Camii, Çini Çarşısı, Mahmut Çelebi Camii ve İznik gölü gezildi. Yarımca arşivleri yenilendi Yarımca Tesisleri bünyesinde başlatılan Eski Lojman Binası arşiv düzenleme çalışmaları tamamlandı. Yaklaşık 7 ay süren 100 Bini aşkın dosyanın tasnif edilerek bilgisayar ortamına kayıtları yapıldı ve daha sistematik kullanımı için arşivler modernize edildi. 6
Gündem Gübretaş Yarımca Tesisleri nin misafirleri Körfez Belediye Başkanı İsma-il Baran ve Başkan Yardımcısı Selahattin Kabadayıoğlu 9 Haziran 2014 tarihinde Gübretaş ş Yarımca tesislerini ziyaret etti. Yarımca Tesisleri Müdürü Necdet et Barlas, Başkan Baran a yeni tesisler ve Amonyak tankı hakkında bilgi verdi. Daha sonra fabrika binasını geze-e- rek işleyişle il- gili yetkililerden bilgi alan Başkan Baran, yöneticilere ve çalışanlara başarılar ş diledi. Baran, Güb- retaş ın sosyal so- Gübretaş Soma ya yardım eli uzattı 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa nın Soma ilçesinde meydana gelen maden kazasının yaralarının sarılmasına için bir destek de Gübretaş tan geldi. Ana hissedarımız Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri nin öncülüğünde başlatılan destek kampanyasında Gübretaş Yönetim Kurulu, 22 Mayıs 2014 tarihindeki toplantısında Soma da mağdur olan vatandaşlarımız için 100 bin TL lik nakdi yardım yapma kararı aldı. rumluluk noktasında da ilçeye katkı sunduklarını ve bu katkıların artmasını temenni ettiklerini ifade etti. 16 Mayıs 2014 tarihinde de İzaydaş Genel Müdürü Muammer Saraç, Yarımca Tesisleri ni ziyaret etti. Gübretaş ın yeni yatırımları hakkında bilgi alan Saraç, memnuniyetini dile getirdi. Petrol-İş Sendikası ndan bir heyet 3 Haziran günü Yarımca tesislerindeydi. Petrol-İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, Genel Sekreteri Ali Ufukyaşar, Kocaeli Şube Başka- nı Salih Akduman, Kocaeli Şube Mali Sekreter Tekin Kara dan olu- şan heyete Petrol-İş Gübretaş işyeri Baştemsilcisi Rasim Atilla ile Necmettin Özgül ve Muhammet Koyun refakat etti. Necdet Barlas, fabrikayı gezdirdi ve heyeti bilgilendirdi. Sektörde sosyal sorumluluk faaliyetlerine öncülük eden Gübretaş ın ülkemizi derin acılar içinde bırakan Soma faciasına duyarsız kalamayacağını vurgulayan Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta, Soma daki acıyı paylaşıyoruz. Ülkede bir acı yaşanmışsa hepimizin acısıdır ve şirket olarak yaraların sarılmasına katkı sağ-lamak istedik dedi. Gübretaş Hidden Riches Konferansında yatırımcılar ile buluştu. 10-11 Nisan 2014 tarihlerinde, Londra da İş Investment ve Piraeus Securities tarafından ortaklaşa düzenlenen Hidden Riches 2014 konferansına katılan Gübretaş, yerli ve yabancı yatırım kuruluşları ile görüşerek firmanın son dönem performansını, yatırım stratejilerini ve genel beklentilerini paylaştı. Konferansa Gübretaş ı temsilen Genel Müdür Yardımcısı Ferhat Şenel, Yatırımcı İlişkileri Müdürü Hüseyin Karakuş ve İştirak İlişkileri Uzmanı Gökhan Gümüş katıldı. Aralarında Levant Partners, Matterhorn Investment gibi firmaların bulunduğu 6 ayrı yabancı fon ile görüşüldü ve şirket hakkında bilgilendirme yapıldı. 7
Gündem Gübretaş Olağan Genel Kurulu nda 66,8 milyon TL lik temettü kararı alındı Gübretaş ın 62. Olağan Genel Kurul Toplantısı 16 Nisan 2014 tarihinde gerçekleştirildi. Şirketimizin İstanbul daki Genel Müdürlük binasında yapılan toplantıya Yönetim Kurulu üyeleri ile hissedarlar, yatırımcılar ve şirketin idari personeli katıldı. Toplantıda 2013 net kârından 66,8 milyon TL nin ortaklara temettü olarak dağıtılma kararı da onaylandı. 2013 yılı sonuçlarının değerlendirildiği Genel Kurul Toplantısı nın açılış konuşmasını Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kutlu yaptı. Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri nin en büyük iştiraki olan Gübretaş ın köklü tecrübesiyle her açıdan büyük bir başarı ivmesi yakaladığını söyleyen Kutlu, şirketin son yıllarda oluşan güçlü vizyonu sayesinde Türkiye nin büyük markaları arasında üst basamaklara yükseldiğini kaydetti. 2013 yılında Gübretaş ın iyi bir performans sergilediğini söyleyen Abdullah Kutlu, Gübretaş ın 2000 li yılların başında 600-700 bin ton olan satış miktarı bugün 1,7 milyon ton seviyelerine yükselirken, aynı dönemde 200 milyon TL civarında olan ciromuz ise 2013 sonunda konsolide olarak 2,26 milyar TL ye ulaştı dedi. Genel Kurul da şirketin 2013 faaliyetleriyle ilgili bir sunum yapan Genel Müdür Osman Balta ise Gübretaş ın Türkiye nin en hızlı büyüyen ve yatırımcısına en çok kazandıran şirketlerinden biri haline geldiğini vurguladı. 2013 yılını satış rekoruyla tamamlayarak pazardaki liderliği pekiştirildiğini söyleyen Balta, ayrıca 148,5 milyon TL lik yatırımla şirket tarihinin yurtiçindeki yatırım harcamasını gerçekleştirildiğini söyledi. 2014 yılı bütçe hedeflerine de değinen Osman Balta, bu yıl Gübretaş ın 1,7 milyon ton satış ve 2,5 milyar TL konsolide ciro hedefinin yanı sıra yatırım ve sosyal sorumluluk alanındaki çalışmaların da aynı tempoyla sürdürüleceğini belirtti. Abdullah Kutlu nun Yönetim Kurulu Başkanlığının devam ettiği yeni dönemde Necdet Dirik de Başkan Vekilliği görevini sürdürecek. Gübretaş Yönetim Kurulu nda ayrıca Dr. Erol Demir, Osman Balta, Mustafa Çırak ve İshak Gündüz üye olarak yer alırken, Bağımsız Yönetim Kurulu üyelikleri ise Prof. Dr. Lokman Delibaş, Mustafa Fevzi Yüksel ve Aydın Bedir den oluşuyor. 8
Gündem 82. Uluslararası Gübre Konferansı'ndan İstanbul'a güzel haber Uluslararası Gübre Birliği (IFA) tarafından 26-28 Mayıs 2014 tarihlerinde Avustralya nın Sydney kentinde düzenlenen 82. Uluslararası Gübre Konferansı na Gübretaş ı temsilen Genel Müdür Yardımcısı İsmail Babacan, Satış Müdürü İsmet Kirkit, Dış Ticaret Müdürü Şükrü Kaya ve Dış Ticaret Şefi Aysen Kara dan oluşan heyet katıldı. Üç gün süren yoğun toplantı trafiğinde Gübretaş ile uluslararası üretici ve tedarikçiler arasındaki iyi ilişkiler teyit edilirken, piyasalardaki son durum değerlendirildi ve çeşitli hammadde ve emtiaya ilişkin spesifik görüşmeler gerçekleştirildi. Heyet fiili bağlantılar da gerçekleştirerek Türkiye ye döndü. 84 ülkeden 540 kuruluşun üye olduğu IFA, 1927 den beri faaliyet gösteriyor. 2015 de İstanbul da buluşacak olan üyeler dünya gübre sektörüne yön vermeye devam edecek. Görev değişikliği ve atamalar Şükrü Kaya Salih Yurt Ümmet Dervişoğlu Mustafa Karacan Aysen Kara Osman Erbüşüm Hammadde ve Emtia Ticaret Müdürlüğü görevini vekaleten yürütmekte olan Şükrü Kaya bu göreve asaleten atandı. Hukuk Müşavirliği bünyesinde Avukat olarak görev yapmakta olan Salih Yurt, Hukuk Müşavirliği görevine atandı. Tedarik Zinciri Planlama ve Optimizasyon Uzmanı olarak görev yapmakta olan Ümmet Dervişoğlu, Tedarik Zinciri Planlama Müdürü olarak atandı. İnsan Kaynaklan Müdürlüğü bünyesinde Personel ve İdari Sorumlusu olarak görev yapmakta olan Mustafa Karacan, Destek Hizmetleri Şefliği görevine atandı. Hammadde ve Emtia Ticaret Müdürlüğü bünyesinde İthalat Sorumlusu olarak görev yapmakta olan Aysen Kara, Satınalma ve İhracat Şefliği görevine atandı. Ürün Geliştirme ve Kalite Müdürlüğü ne bağlı olarak İzmir Laboratuvarında Kimya Mühendisi olarak görev yapmakta olan Osman Erbüşüm, Analiz ve Kalite Kontrol Şefi olarak atandı. Bugüne kadar görevlerini başarı ile yürüten arkadaşlarımıza teşekkür eder, yeni görevlerinde başarılar dileriz. Antalya Bölge Müdürlüğü nde Satış Yetkilisi göreviyle işe başlayan İbrahim Akbayır a da Gübretaş ailesine hoşgeldin der, görevinde başarılar dileriz. 9
YakınPlan Gübretaş Bu Toprağın Renkleri Fotoğraf Sergisi Sabiha Gökçen Havalimanı nda açıldı Gübretaş, Tarımda Kadın temasıyla bu yıl ikincisini düzenlediği Bu Toprağın Renkleri Basın Fotoğraf Yarışması nda derece giren eserlerden oluşan ilk sergiyi Sabiha Gökçen Havalimanı nda sanatseverlerin ilgisine sundu. Sabiha Gökçen Havalimanı İç Hatlar Giden Yolcu Salonu Sergi Alanı nda açılan sergi, 31 Temmuz 2014 tarihine kadar gezilebilecek. 7 farklı kategoride toplam 13 bin TL lik para ödülünün verildiği yarışmaya, bu yıl 47 farklı ilden 236 eser katıldı. Açılışta konuşan Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta, bu sergi ile Anadolu da tarımın gerçek emektarı olan kadınların, usta fotoğrafçıların vizörleriyle ölümsüzleştirildiğini ifade etti. Genel Müdür Osman Balta, yaptığı açıklamada, tarım sektöründe kadın 10 emeğinin önemli bir yeri olduğu düşüncesiyle buna dikkat çekmek için yarışma temasını tarımda kadın olarak belirlediklerini söyledi. Bu Toprağın Renkleri Basın Fotoğraf Yarışması nın bu yıl da büyük ilgi gördüğünü belirten Osman Balta, şunları kaydetti: Hem başvuru yapan, hem de ödül kazanan fotoğrafçıların dağılımına bakınca yarışmada Anadolu nun dört bir yanından tarımla ilgili güzel renklerin bir araya geldiğini görmek bizi mutlu ediyor. Yarışmayla tüm medya mensuplarının tarım konusuna ilgisini artırmayı ve tarımla ilgili görsel arşivi zenginleştirmeyi amaçlıyoruz. Bu yılki ilk sergiyi İstanbul un Anadolu ya açılan kapılarından biri olan Sabiha Gökçen Havalimanı nda gerçekleştirmekten büyük bir mutluluk duyduklarını belirten Genel Müdür Balta, bu serginin önümüzdeki aylarda Türkiye nin farklı illerinde tarım ve fotoğraf ilgilileriyle buluşmasını planladıklarını belirtti. Ödüller de sahiplerini buldu 47 farklı ilden 236 eserin katıldığı etkinlikte, bu yıl Tarımda Kadın temalı fotoğraflar yarıştı. Yarışma jürisinin yaptığı değerlendirme sonucunda 1. lik ödülünü Mersin den Anadolu Ajansı muhabiri Anıl Bağrık
YakınPlan kazanırken, 2. lik ödülüne Muğla daki Yakamoz gazetesinden Volkan Yıldız, 3. lük ödülüne ise İhlas Haber Ajansı foto muhabiri Melih Cevdet Tekşen in fotoğrafları layık görüldü. Kadın foto muhabirleri teşvik için verilen Jüri Özel Ödülü nün sahibi İstanbul dan Zeynep Seda Çakır olurken, yarışmadaki Mansiyon ödüllerini Gümüşhane den TRT muhabiri Hüseyin Özgün, İstanbul dan Milliyet Gazetesi foto muhabiri Ozan Güzelce ve Ankara dan Bereket TV muhabiri Hakan Öztürk kazandı. Sergi açılışıyla birlikte Sabiha Gökçen Havalimanı nda düzenlenen törende dereceye giren yarışmacıların ödülleri de verildi. Törene Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta, Genel Müdür Yardımcısı Yakup Güler, İsg Ceo su Gökhan Buğday, Heaş Genel Müdürü Hasan Naiboğlu ve Sabiha Gökçen Havalimanı protokolünün yanı sıra jüri üyeleri de katıldı. Birincilik ödülünü kazanan Mersin den Anadolu Ajansı muhabiri Anıl Bağrık ödülünü Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta dan aldı. İkincilik ödülünü kazanan Muğla Yakamoz Gazetesi nden Volkan Yıldız a ödülünü İsg Ceo su Gökhan Buğday, üçüncülük ödülü alan İhlas Haber Ajansı foto muhabiri Melih Cevdet Tekşen e ise ödülünü Heaş Genel Müdürü Hasan Naiboğlu takdim etti. Trt Gümüşhane muhabiri Hüseyin Özgün ün mansiyon ödülünü yarışmanın jürisi üyesi Coşkun Aral takdim ederken, bu yıl kadın foto muhabirleri teşvik için verilen Jüri Özel Ödülü nü kazanan Zeynep Seda Çakır da ödülünü jürinin kadın üyesi Nihal Gündüz ün ellerinden aldı. Birincilik Ödülü Anıl Bağrık (Anadolu Ajansı/Mersin) 11
YakınPlan İkincilik Ödülü Volkan Yıldız (Yakamoz Gazetesi/Muğla) Üçüncülük Ödülü M. Cevdet Tekşen (İHA/İstanbul) Jüri Özel Ödülü Seda Çakır (Yön Yayıncılık/İstanbul) Mansiyon Hakan Öztürk (Bereket TV/Ankara) Mansiyon Hüseyin Özgün (TRT/Gümüşhane) Mansiyon Ozan Güzelce (Milliyet Gazetesi/İstanbul) 12
SosyalSorumluluk Gübretaş, üniversiteli bursiyer gençleri Bursa da buluştu Sosyal sorumluluk projesi kapsamında ziraat fakültelerinde öğrenim gören çiftçi çocuklarına eğitim bursu veren Gübretaş, bu yıl üçüncüsünü gerçekleştirdiği Bursiyer Buluşması nı 19-22 Haziran 2014 tarihleri arasında Bursa da gerçekleştirdi. Sektöründeki liderliğini sosyal sorumluluk alanındaki çalışmalarıyla da güçlendiren Gübretaş, eğitime desteğini sürdürüyor. Şirket, 2007 yılında başlattığı uygulamayla şimdiye kadar Türkiye genelindeki 27 ziraat fakültesinden 170 den fazla öğrenciye burs desteği sağladı. Ziraat fakültelerinde okuyan belli sayıda çiftçi çocuğuna dört yıl boyunca karşılıksız eğitim bursu veren Gübretaş, böylelikle öğrencilerin mezuniyet sonrası alanlarında başarılı, donanımlı, ülke tarım politikasına katkı veren ve işini en iyi yapan bir ziraat mühendisi olmalarını sağlamayı hedefliyor. Bu hedef doğrultusunda düzenlenen Gübretaş Bursiyerler Buluşması etkinliğiyle yılda bir kez Türkiye nin farklı illerindeki öğrenciler bir araya gelerek hem kişisel gelişimlerine yönelik seminerlere katılıyor, hem de sosyal aktivitelerle eğlenceli vakit geçiriyor. 19-22 Haziran 2014 tarihlerinde düzenlenen 3. Gübretaş Bursiyerler Buluşması bu yıl Bursa da gerçekleşti. Holiday Inn Otel de toplanan öğrenciler 4 gün boyunca kariyer planlarını ve kişisel gelişimlerini destekleyici eğitim alırken eğlenceli aktivitelerle güzel vakit geçirme ve dinlenme fırsatı buldu. Aynı zamanda Bursa nın tarihi ve kültürel mekanlarını tanımaya yönelik gezi programı da düzenlendi. 13
Çerçeve Çiftçilere Sahte Gübre Uyarısı İstanbullines ile araç kuyrukları azaldı Eskihisar-Topçular hattı rahatladı Her sezon farklı bir bölgeyi hedef seçen sahte gübreciler son olarak Bursalı çiftçileri mağdur etti. Bursa Karacabey civarında büyük markaların taklit çuvallarında sahte gübre satanlar, durumun ortaya çıkması üzerine kayıplara karıştı. Konu ile ilgili bir açıklamada bulunan GÜBRETAŞ ın ana hissedarı Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Abdullah Kutlu da Tarım Kredi Kooperatiflerinin Türkiye genelinde 1634 birim kooperatifi ile her zaman çiftçinin yanında ve kaliteden ödün vermeyerek her türlü tarımsal girdi ihtiyaçlarını zamanında temin eden bir kuruluş olduğunun altını çizdi. Abdullah Kutlu; Çiftçilerimiz gübre ihtiyaçlarını endişe duymadan tarım kredi kooperatiflerinden karşılayabilirler. dedi. Tarımsal üretimin önemli girdilerinden kimyevi gübrenin dengeli ve zamanında kullanılması halinde verime yüzde 50 ye yakın katkısı olduğunu ifade eden Kutlu; Çiftçilerin bekledikleri verimi alabilmeleri için kaliteli gübre kullanmaları gerekir. Kimyevi gübrede en önemli kalite kriteri, ambalajın üzerinde belirtilen garanti edilen içeriğe uygun üretim yapılmış olmasıdır. Azot, fosfor, potasyum gibi bitki besin maddeleri garanti edilen içerikte belirtilen oranlarda olmalı. Diğer bir önemli husus ise gramajın ambalajda belirtilen miktarda olması. Gübre fiyatında bu iki unsur son derece önemli. Çiftçilerimiz bu hususları dikkate alarak gübre tercihlerini güvenilir markalardan yana kullanmalı. şeklinde konuştu. Eskihisar Tavşanlı da trafikte kuyruklar azaldı. Temmuz 2013 yılında Eskihisar Tavşanlı hattında seferlerine başlayan İstanbullines ile bu hatta tek firmanın olmasından ötürü oluşan ve özellikle tatil dönemlerinde çileye dönen bölgedeki uzun kuyruklar son buldu. Bir yıl olmadan 400 binin üzerinde araç ile 2 milyonun üstünde yolcu taşıyan İstanbullines in seferlerinden ulaşımda bölgeyi kullanan sürücü ve yolcular da memnun kalıyor. Etis in 2014 hedefi 3,5 milyon ton GÜBRETAŞ ın Negmar çatısı altındaki iştiraklerinden lojistik sektöründe 5. yılını dolduran Etis Lojistik, 2014 yılı taşıma hedefini belirledi. 2014 yılı stratejik iş planlarını güçlü olduğu alanlarda yatay büyüme ile omurga olarak belirleyen Etis bu doğrultuda toplam yük hacmini de 3,5 milyon ton olarak belirledi. Gerek şirket satınalmaları gerek insani yardım lojistiğinde oluşturduğu yeni işler, gerek depo yatırım hedefleri ve gerekse yeni lojistik müşterileri ile Etis 2014 yılında yapacağı yatırımlar ile 2015 hedeflerinin kapasite fırsat ve iş modeli altyapılarını şimdiden kuruyor. Etis in bu hedefi, sektör oyuncuları içinde Etis i organik büyüyen bir aktör olarak marka değerine dikkat çekilen kurumlar arasında ilk sıralara taşıyor. 14
ÖdülKürsüsü Bahar Esintisi ve Süper Ekin kampanyaları ödül kazandırdı 2013 yılında düzenlenen Süper Ekin ve Ekin Gübresi ile sıvı toz grubunda Bahar Esintisi kampanyasından yurtdışı seyahati ödülü kazanan 150 bayi ve kooperatif temsilcisi tercihe göre Umre ve Avrupa seyahatlerinden birine katıldı. Eş ve çocuklarıyla birlikte sayıları 250 kişiye ulaşan katılımcılar, Mayıs ın sonunda gerçekleştirilen seyahatlerden mutlu döndü. Birçok satış noktası Gübretaş Hatıra Altını sahibi oldu. Umre turunu tercih edenler 22 Mayıs ta İstanbul dan Medine ye uçtular. Aynı akşam Ravza selamlaması ile tura başlayan katılımcılar, Medine de ibadetin yanı sıra Uhud Şehitliği, İki Kıbleli Mescid, Hendek harbinin yapıldığı yer, Kuba Mescidi gibi kutsal mekanları gezdiler. 25 Mayıs ta Mekke ye hareket eden misafirlerimiz aynı günün akşamı ilk umre ibadetlerini ifa ettiler. Misafirlerimiz Mekke de bulundukları süre içerisinde Kabe de bol bol ibadet ederken, şehir çevresinde bulunan Sevr Dağı, Arafat, Müzdelife, Mina, Şeytan taşlama mahalleri, Nur (Hira) Dağı, Cenneti Mualla Mezarlığı, Cin Mescidi ve Hz. Muhammed in doğduğu evin bulunduğu mahalle gibi kutsal mekanları da ziyaret ettiler. Avrupa seyahatini seçenler ise Çek Cumhuriyeti ve Almanya ya yolculuk etti. 26 Mayıs sabahı Prag a giden misafirlerimiz, tarihi şehri kale bölgesinden başlayan turla gezdiler. Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Kale Bölgesi, St.Vitus Katedrali, Charles Köprüsü ve Astronomik Saat i gördükten sonra Vltava Nehri nde tekne turuna katıldı. Misafirlerimiz Çek Cumhuriyeti ndeki ikinci günlerinde dünyaca ünlü kaplıca şehri Karlovy Vary de vakit geçirdi. Üçüncü gün Almanya nın Dresden şehrine hareket eden katılımcılar Kuzey in Floransa sı denen görkemli şehri tanıdılar. 29 ve 30 Mayıs ı Berlin de geçiren konuklarımız, burada Brandenburg Kapısı, Bergama Müzesi, Bellevue Sarayı, Tacheles ve diğer tarihi eserleri gördü. Hatıra Altını kazanan katılımcıların altınları ise Gübretaş Bölge Müdürlükleri tarafından dağıtıldı. 15
ÖdülKürsüsü Bayilerle Yıllık Değerlendirme Toplantısı Antalya da Yapıldı Gübretaş ın Türkiye genelindeki başarılı satış paydaşları ile bir araya geldiği 2013 Yılı Değerlendirme Toplantısı; Gübretaş bayileri ve aileleri olmak üzere 500 kişinin katılımıyla Antalya da gerçekleştirildi. Bu Toprağın Renklerinde Biz Varız sloganıyla oluşturulan toplantıda, 2013 sonuçları değerlendirildi ve yeni hedefler paylaşıldı. 8-11 Mayıs tarihleri arasında satışta dereceye giren 200 bayi katılımıyla gerçekleşen Yıllık Değerlendirme Toplantı, 9 Mayıs ta Genel Müdür Osman Balta nın açılış konuşmasıyla başladı. Genel Müdür Yardımcısı Tahir Okutan, gübre sektörü konulu bir sunum yaptı. Sorunlar, öneriler ve beklentilerin değerlendirildiği müzakerelerde daha da iyi hizmetin yolları arandı. 2013 yılı boyunca sıvı- toz grubunda devam etmiş Bahar Esintisi Kampanyası nın başarılı bayilerine altınları teslim edildi. Ödül töreninde yılın en başarılı bayi ve kooperatifleri plaket ve sertifika ile ödüllendirildi. Trakyabirlik ve Marmarabirlik de özel teşekkür plaketi verildi. İkinci gün gündüz jeep safari ve ören yerleri gezisi gerçekleştirildi, akşam ise misafirlerimiz sıra gecesinde eğlendiler. 16 Katı Gübre Satışında En Başarılı 10 Bayi 1. Ak Tarım / Rize İbrahim Akkuş 2. Ayyıldız Gübre / Rize Hasan Ayyıldız 3. Kutluay Tarım / Diyarbakır Alişan Kutluay 4. Özdaş Tarım / Diyarbakır Ali Özdaş 5. Busel Tarım / Mardin Mehmet Veysi Burak 6. Er Laçin Tarım / Sivas Erdal Laçin 7. Arslan Tekstil / Diyarbakır Tahsin Bilici 8. Neziroğlu Tarım / Şanlıurfa Lokman Neziroğlu 9. Ardeşen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi / Rize Sait Balcı 10. Nezir Zencirci / Şanlıurfa Nezir Zencirci Katı Grubu Birincisi: Ak Tarım/İbrahim Akkuş Sıvı-Toz Grubu Birincisi: Köseoğlu Tarım/ Hakkı Köse
ÖdülKürsüsü Katı Grubu İkincisi: Ayyıldız Gübre/Hasan Ayyıldız Katı Grubu Üçüncüsü: Kutluay Tarım/Alişan Kutluay Sıvı-Toz Grubu Satışında En Başarılı 3 Bayi Sıvı-Toz Grubu İkincisi: Ardıç Zirai İlaç Gübre / Esen İşler Sıvı-Toz Grubu Üçüncüsü: Özekizler Gübre/ Suat Ekiz 1. Köseoğlu Tarım / Adana Hakkı Köse 2. Ardıç Zirai İlaç Gübre / Adana Esen İşler 3. Özekizler Gübre / Adana Suat Ekiz 17
SektörelBakış 2014 YILI GÜBRE SEKTÖRÜ PERSPEKTİFİ Aysen Kara Gübretaş Dış Ticaret Şefi İLK YARIYILIN PANORAMASI 2014 yılı ilk yarıyılı itibari ile gübre sektörünün yılın ilk günlerinde başlayan durgunluğu ve düşük bir seviyedeki seyri ilerleyen aylarda da sektöre damgasını vurdu. Geçen yıl da önceki yıllara göre düşük fiyatların hakim olduğu piyasa, aynı geleneğin izinde ilerlerken Mayıs ayının sonunda gerçekleşen IFA toplantılarının ardından fiyatlar yeniden yükselişe geçmeye başladı. 18
SektörelBakış Bu süreçte yeni yıla 330 USD/MT FOB ile başlayan Pril Üre fiyatı 295 USD/ MT FOB FOB ye kadar inerken, ilk altı ay içinde en yüsek seviyeyi Ocak ayının sonlarına doğru 385 USD/MT FOB fiyatı ile gördü. Şu an ise 305 USD/ MT FOB seviyesinden alıcı buluyor. Amonyum Nitrat bu sene 285 USD/ MT FOB den başladığı yolculuğunda en fazla 321 USD/MT FOB seviyesine ulaşırken güncel fiyatı 260 USD/ MT FOB seviyelerinde. Yılbaşında 145 USD/MT FOB değeri üzerinden fiyatlandırılan Amonyum Sülfat ise ilk altı aylık dönem içinde en fazla 156 USD/ MT FOB den işlem gördü. Amonyum Sülfat için Haziran ayının ortasında verilen fiyat ise 112 USD/MT FOB. Ancak Amonyum Nitrat ve Amonyum Sülfat taki düşüş Üre deki kadar sert olmadı. Bitki besin maddesi bazında karşılaştırıldığında her iki ürünün fiyat seviyesi Üre ye kıyasla daha yüksek kaldı. DAP gübresi ise 2014 yılına 410 USD/ MT FOB den başlarken 540 USD/ MT FOB seviyelerine kadar yükselerek daha sonra yeniden düşüşe geçerek Haziran ayında fiyat seviyesi olan 480 USD/MT FOB ye kadar geldi. TSP ise 305 USD/MT FOB den başlayıp sürekli artan fiyatlarda seyrederek Haziran ayında bu yılın en yüksek seviyesi olan 400 USD/MT FOB ye kadar çıktı. Kükürt bu yıla 128 USD/MT FOB den başlayıp Nisan ortasına kadar sürekli yükselmeye devam ederek 170 USD/ MT FOB seviyesini gördü. Daha sonra sert bir şekilde 130 USD/MT FOT fiyat seviyesine sert bir şekilde gerileyen Kükürt son aylarda yeniden yükselişe geçti. 2014 yılı gübre piyasasına damgasını vuran en büyük olay şüphesiz ki Rusya ile Ukrayna arasında meydana gelen politik çatışmalar ve bunun sonucunda sektörün kilometre taşlarından biri DAP UREA AN AS 600 500 400 300 200 100 0 2 Ocak 2014 9 Ocak 2014 16 Ocak 2014 23 Ocak 2014 30 Ocak 2014 6 Şubat 2014 13 Şubat 2014 20 Şubat 2014 27 Şubat 2014 6 Mart 2014 13 Mart 2014 20 Mart 2014 27 Mart 2014 3 Nis. 2014 10 Nis. 2014 17 Nis. 2014 24 Nis. 2014 1 May. 2014 8 May. 2014 15 May. 2014 22 May. 2014 29 May. 2014 5 Haz. 2014 12 Haz. 2014 Grafik 1 : Gübre Fiyatlarının 2014 Yılındaki Seyri (USD/MT FOB) 19
SektörelBakış olan Yuzhny limanının nerdeyse gübre tarihinden silinip silinmeyeceği sorularını akıllara getiren doğalgaz sıkıntısıdır. Neyse ki korkulan olmadı ve bu sıkıntı piyasalara çok fazla yansımadı. Sektörde fiyatların düşüşüne bir neden de alıcıların zaten düşük fiyat seviyelerinde seyreden piyasada sahnenin arkasına çekilerek fiyatların daha ne kadar düşeceğini test etmeleridir. Bu yılın yükselen değeri, elinde çok fazla Üre arzı bulunan ve bu arz dağını da çeşitli ülkelere yaptığı ihracatlarla eriten Çin denebilir. Çin elindeki arz fazlalığından kurtulurken sektörde Üre fiyatlarının düşük seviyede seyretmesine de neden oldu. Arz sıkışıklığı nedeniyle piyasada bu döneme kadar Kükürt sıkıntısı yaşandı. Bu durum da fiyatların yüksek seviyede seyretmesine neden oldu. Yine bu dönemde fosfatlı gübre fiyatları da artış eğilimine girmiştir ve Gübre Fiyatlarının Seyri 2014 piyasalarda zaman zaman küçük çaplı arz sıkışıklığı yaşandığı söylenebilir. 2014 Yılı İkinci Yarıyıl Beklentileri Üre piyasasının geleceği bir bakıma Çin üresine bağlı. Çünkü Çin Temmuz ayı için elindeki malı satmış durumda. Bu durum göz önüne alındığında Çin dışındaki herhangi bir yerden elde edilebilecek Üre fiyatları da dolayısıyla yüksek olacaktır. Fiyatları etkileyecek bir unsur da ihalelerdir. Granül Üre fiyatlarındaki artış gözlerin Pril Üreye çevrilmesine neden olduğu için Pril Üreye artan rağbet yine fiyatların yükselmesine neden olacaktır. Tüm bunlara ek olarak Brezilya ve ABD den gelecek talebin fazlalığı fiyatların yüksek seviyede seyretmesine neden olacaktır. Son zamanlarda istikrarlı bir görüntü veren Amonyak pazarında bu istikrarın devam etmesi bekleniyor. DAP ÜRE AN AS KÜKÜRT TSP 02.01.2014 410 330 285 145 128 305 09.01.2014 420 340 305 146 128 310 16.01.2014 440 360 315 146 155 310 23.01.2014 445 385 316 152 170 310 30.01.2014 445 375 320 155 170 310 06.02.2014 500 372 321 156 170 370 13.02.1014 530 343 321 156 170 370 21.02.2014 530 340 321 150 170 370 28.02.2014 530 340 321 150 170 370 06.03.2014 530 330 320 150 170 380 20.03.2014 530 315 290 146 170 380 27.03.2014 530 310 285 135 170 380 04.04.2014 540 311 267 133 170 380 11.04.2014 540 305 267 133 170 380 17.04.2014 540 300 265 130 130 400 25.04.2014 500 300 260 122 135 400 02.05.2014 500 301 255 122 135 400 09.05.2014 480 305 250 117 135 400 16.05.2014 480 295 250 115 135 400 22.05.2014 480 295 247 112 135 400 29.05.2014 480 295 255 112 148 400 05.06.2014 480 297 255 112 148 400 13.06.2014 480 305 260 112 152 400 Tablo 1 : 2014 yılı Gübre Fiyatlarının Seyri (USD/MT FOB) Süveyş in batısında MAP arz sıkıntısının yaşanması bu ürün için fiyatların önümüzdeki günlerde yükselmesine neden olabilir. Çin geçtiğimiz yılların aksine bu sene DAP konusunda planlarını sırf Hindistan üzerine yapmadı ve bu sayede ABD de DAP ve MAP için Hindistan talebi, Çin arzı ve Ukrayna daki siyasi gelişmeler gelecek aylarda gübre sektörüne damgasını vuracak gibi görünüyor. büyük pazarlardan biri oldu. Çin in DAP konusunda rahat olması sebebiyle fiyatlarda düşüş beklememek gerekirken Fosfat fiyatlarındaki yükselme trendinin önümüzdeki aylarda da devam etmesi olası görünüyor. DAP pazarındaki düzelme ile birlikte Kükürt pazarında arz sıkışıklığı başladı. Bu da önümüzdeki aylarda Kükürt fiyatlarında yükselme olacağının habercisi olabilir. Çin de geçtiğimiz günlerde Sinopec in rafinerisinde meydana gelen patlama yüzünden firmanın Kükürt üretiminin yarı yarıya inmiş olması da gelecek aylarda Kükürt arzında bir sıkışıklık yaşanacağının sinyallerini veriyor. Sülfrürik Asit pazarında yükselen fiyatlar pazarda fazla bir değişikliğin olmaması nedeniyle bu şekilde devam edecek gibi görünüyor. Süveyş in batısındaki güçlü fiyatlara karşı Şili deki düşük fiyatlar pazarda tezat teşkil ederken önümüzdeki aylarda fiyatlar konusunda kesin bir yargıya varmamızı engelliyor. Sonuç olarak, Hindistan talebi, Çin arzı ve Ukrayna daki siyasi gelişmeler gelecek aylarda gübre sektörüne damgasını vuracak gibi görünüyor. 20
BaşarılıKooperatiflerimiz Tekirdağ Bölge Birliği ne bağlı Keşan Tarım Kredi Kooperatifi ni daha yakından tanımak ve başarısını sizlerle de paylaşabilmek için Kooperatif Müdürü Hüseyin Günbattı Bey ile görüştük... 326 Sayılı Keşan Tarım Kredi Kooperatifi 1931 yılında 1.Tekirdağ Bölge Birliği ne bağlı olarak kuruldu. Mevcut durumda kooperatif merkezi başta olmak üzere; 5 hizmet bürosu, 3 yeraltı akaryakıt, 2 yerüstü toplam 5 sabit pompa ve 1 gezici tanker ile akaryakıt satışı yapmakta, ayrıca 2 adet kamyonet ile çiftçilere hizmet veren kooperatif, Müdür Hüseyin Günbattı ile beraber 4 Müdür Yardımcısı, 1 Yetkili Memur, 1 Ziraat Mühendisi, 1 Şoför ve 1 Hizmetli olmak üzere toplam 9 kişilik bir ekipten oluşuyor. Bu ekibin başında Kooperatif Müdürü Hüseyin Günbattı var. Günbattı, 1995 22 326 Sayılı Keşan Tarım Kredi Kooperatifi Müdürü Hüseyin Günbattı; Başarımızın Sırrı, ürün kalitesi ve 7 gün 24 saat hizmet yılında Tarım Kredi Kooperatifleri ne girmiş ve sırasıyla 2819 Sayılı Küplü, 1612 Sayılı Koyunyeri, 841 Sayılı Beyazköy, 1076 Sayılı Barağı ve en son olarak 2012 yılından bu yana da 326 Sayılı Keşan Tarım Kredi Kooperatifi nde görevini sürdürmekte. Keşan TKK, 1100 faal ortak ile Merkez, 2 belde ve 34 köy olmak üzere toplamda 467.859 m² araziyle bölge çiftçisinin büyük çoğunluğuna hizmet veriyor. Kooperatifin faaliyet alanında sırasıyla; buğday, ayçiçek- kanola, çeltik, sebze, yem bitkileri ve meyve üretimi yapılıyor. 2013 yılı sonu itibariyle; 11.118,542 TL ikrazat, 9.712,511 TL satış yapan Keşan TKK, %98 oranındaki tahsilat ile yılı kapattı. Gübrenin satış içerisindeki rakamı ise 4.445,306 TL. 326 Sayılı Keşan Tarım Kredi Kooperatifi, Türkiye genelindeki satış sıralamasında 2012 yılında Türkiye altıncısı, 2013 yılında Tekirdağ Bölge birinciliği ile Türkiye yedinciliğini elde etti. Türkiye genelinde ilk 10 içerisinde olmaya devam ediyor. Hüseyin Bey, Gübretaş ın kalite ve veriminin markalaşmasına neden olduğu düşüncesinde olduğunu ve kendini kanıtladığını söyledi. Bu durumun satışlarına olumlu yansıdığını belirtti. Başarılarının sırrını, Gübretaş markası ve ürününün kalitesinin yanı sıra 7 gün 24 saat iyi hizmet olduğunu belirten Günbattı, hedefimiz, sonuna kadar ikrazat, yüzde yüz tahsilat diye sözlerini tamamladı.
BaşarılıBayilerimiz Ayyıldız Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Ayyıldız; Gübretaş demek kalite demek, müşteri memnuniyeti demek Rize nin Kalkandere ilçesinde hizmet veren Gübretaş bayii Ayyıldız Tarım ı daha yakından tanımak, başarı hikâyelerini dinlemek için Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Ayyıldız Bey ile görüştük. Bir aile şirketi olan Ayyıldız Tarım, 1986 da Rize Kalkandere de gıda sektörüne girerek ticarete ilk adımı attı. 1995 yılında faaliyet alanlarına inşaat malzemeleri ve gübreyi de ekledikten sonra gübre sektöründeki hizmet açığını fark eden Ayyıldız Tarım, çeşitli gübre firmalarından bayilikler aldı. Bir aile şirketi olan Ayyıldız Tarım, Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Ayyıldız ve kardeşleri tarafından yönetiliyor. 3 grup şirketi adı altında 58 çalışanı bulunan şirket; gıda ve marketçilik, inşaat, inşaat malzemeleri, kömür, gübre ve lojistik hizmetleri vermekte. Şu anda 8000 m² kapalı 10000 m² açık almak üzere bölgenin en büyük depolama ve paketleme tesisine sahip. 2013 yılı itibariyle Rize başta olmak üzere Trabzon ve Artvin illerinde 15 ilçe 6 belde 428 köy ve mahalleye; 4800 çiftçi ve 90.000 dönüm araziye hizmet veriliyor. Bölgede çay tarımı başta olmak üzere fındık ve kivi tarımı yapılıyor. Kişisel seralarda bölgesel sebze ve meyve yetiştiriliyor. Ayyıldız ın konsolide cirosu 36 milyon TL. 2013 yılı gübre satışları 10864 ton. Yönetim Kurulu Başkanı Ayyıldız; 1997-1998 yıllarında 800 ile 1100 yıl/ ton olan satışımızı 2014 ilk 5 ayında 11.600 tona çıkarmış bulunmaktayız, Şirketimiz çalışmış olduğumuz birçok firmadan başarı ve plaketlerle ödüller almıştır. Hedefimiz ülke genelinde gübre ticareti olup bölgemizin en büyük ticaret ve lojistik merkezi olacak olan Kuzeyi Güneye bağlayan Ovit Tüneli ile hedeflerimizi daha ileri taşıyabilmektir dedi. Bölgemizde Gübretaş demek kalite demek, müşteri memnuniyeti demek diye sözlerine devam eden Hasan Ayyıldız, ilk tercihlerinin satış öncesi ve sonrası memnuniyetinden dolayı Gübretaş olduğunu açıkladı. Ayyıldız, Koordineli olarak tam bir ekip çalışması gösteren Gübretaş Genel Müdürü, Genel Müdür yardımcıları, Lojistik Müdürü, Bölge Müdürü ve ekibine teşekkür ediyoruz. diye sözlerini tamamladı. 23
Tarladan sofraya: Çiftçiler neden kazanamıyor? Prof. Dr. Bülent Gülçubuk Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 24
AçıkGörüş GİRİŞ: TEMEL SORUNSAL Tarım ürünleri tarladan sofraya, bahçeden sofraya, seradan sofraya, ahırdan-ağıldan sofraya gelinceye kadar çok halkalı bir pazarlama zincirinden geçmektedir. Halka sayısı ne olursa olsun çiftçi üretmek zorundadır. İster gelir, ister geçim, ister alışkanlık, isterse zararına olsun küçük ve orta ölçekli çiftçilerimiz üretimine devam eder. Küçük ve orta ölçekli çiftçilerimiz sermaye ve emek-işgücü bizden diyerek üretimin sürdürülebilirliğinde en önemli aktörlerdendir. Çiftçiler üretmesine üretiyor da kazanan genelde kendileri olmuyor. Kendileri pazarlamanın, satışın ilk halkası oluyor, son halkada ortaya çıkan fiyattan ise payını alamıyorlar. Burada temel varsayım ise, çiftçimiz yüksek maliyetle üretiyor ve pazarlamada örgütlenemiyor. Bunda doğruluk payı elbette vardır. Ama üretim maliyetlerinin yani girdi fiyatlarının istikrarlı(!) yükseldiği ürün fiyatlarının ise bunun gerisinde kaldığı bir ortamda çiftçi zaten ne kadar ve nasıl kazanabilir? Yem pahalı ve canlı hayvan fiyatlarındaki artışın çok üstünde, mazot-gübre pahalı bitkisel ürün fiyatlarındaki artışın çok üstünde... Bu nedenlerden dolayı da çiftçi kazanamıyor. İklim değişiklikleri nedeniyle (don, dolu, kuraklık vd.) üretimde azalmalar var ama çiftçi eline geçen fiyatlar yine düşük ve beklediğini kazanamıyor. Bu nedenle de üretimden kopmalar başlıyor. PEKİ, ÇİFTÇİ KAZANAMIYOR DA KİM KAZANIYOR? Pazarlama zincirinin halkalarında çiftçinin dışında yer alanlar; yani marketler, toptancılar, aracılar, spekülatörler, toptancı hallerine rahat girip-çıkanlar... Ne yapmalı çiftçi: Güçlerini birleştirmeli, kararlarını ortak almalı, hareketlerini-adımlarını birlikte atmalı... Yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, meslek odaları burada kolaylaştırıcı rol oynayabilir ve oynamalıdır da. Tarımda üretimin sürdürülebilirliği ve tarımdan nüfus kopmasını önlemenin önemli çözüm yollarından birisi pazarlama-ürün değerlendirme-ürün çeşitlendirme dir. Buna yönelik adımlar çiftçi örgütlülüğü temelinde atılırsa, altyapı oluşturulsa hem tarımsal katma değer artabilir hem de çiftçi aileler varlıklarını devam ettirebilir. Toplulaştırma, tarımsal altyapı, sulama vb. yatırımların beklenen çıktıyı sunabilmesi çiftçinin ürünlerini de değerlendirebilmesi ile mümkündür. Çiftçi kazanamazsa hangi yatırım ve teknoloji olursa olsun üretim devam etmeyecektir. Çiftçiler üretmesine üretiyor da kazanan genelde kendileri olmuyor. Kendileri pazarlamanın, satışın ilk halkası oluyor, son halkada ortaya çıkan fiyattan ise payını alamıyor. FİYAT DALGALANMALARI VE ÇİFTÇİNİN ÇÖZÜMSÜZLÜĞÜ Tarımsal ürünlerin çoğunluğu elastikiyeti düşük ürünler olup, bireyin yaşamının devamı için gereklilik gösteren temel ihtiyaç maddelerindendir. Bu nedenle tarımsal ürünlerin fiyatlarının yükselmesi hemen kamuoyunda yankı bulur. Çünkü birey, yaşamının devamlılığı için tarımsal ürünleri almak ve tüketmek zorundadır. Bu ise tarım ürünleri fiyatlarını hep gündemde tutan bir olgu olarak belirir. Tarım ürünlerinin zaman zaman yükselmesi hep tedirginlik yaratır. Fiyat hareketliliği tüketici boyutunda dar ve düşük gelirliyi, üretim anlamında ise küçük ve orta ölçekli çiftçileri en çok etkiler. Çünkü kazanan hiçbir zaman bu gruplar olmamaktadır. Fakat burada bir gerçek var ki, fiyatların yükselmesinden genelde aracılar sorumlu tutulur ama bazen de çiftçiler de sorumlular arasına konur. Ama hangi çiftçiler ve hangi düzeyde? Tarımda artan girdi maliyetleri her zaman ürün fiyatlarının üzerinde olmuş- 25
AçıkGörüş tur. Tarımsal ürün fiyatlarının artışında girdi fiyatlarındaki artış özellikle tüketici boyutunda hep göz ardı edilir ve neden ürünler bu kadar pahalı sorusunu gündeme getirir? Burada asıl sorulması gereken soru ise; ürün fiyatları ile girdi fiyatları arasındaki paritedir. Her kesim tarafından ifade edilmektedir ki, tarımda son 7-8 yılda mazot maliyeti 3,5-4 kat artarken tohum, gübre ve yem 3-4 kat, elektrik ise 2-2,5 kat artmıştır. Diğer yandan tarımsal ürün fiyatları değişmekle birlikte 1-2 kat artış göstermiştir. Bu hem bitkisel hem de hayvansal ürünler için geçerlidir. Sonuç, çiftçi ürününü ucuza satıyor, kazanamıyor. Son tüketimde tüketicilerin tarım ürünlerine ödediği bedelin küçük bir bölümü çiftçiye ulaşmaktadır. Bunun en önemli nedeni ise küçük ve orta ölçekli çiftçiler yerine büyük işletmelerin tarıma giderek daha fazla egemen olma çabası ile uluslararası işletmelerin daha fazla boy göstermesidir. Burada önemli nedenlerden birisi ise çiftçiden kaynaklanan sorun olup, o da dağınıklık ve örgütsüzlüktür. Bazı araştırmalar şunu göstermiştir; bitkisel ürünlerde son tüketicinin ödediği bedelin ancak %25-30 u çiftçi eline geçmektedir. Burada pazarlama zincirinde yer alan halkaların yani aktörlerin önemli etkisi vardır. Son tüketimde tüketicilerin tarım ürünlerine ödediği bedelin küçük bir bölümü çiftçiye ulaşmaktadır. Bunun en önemli nedeni ise küçük ve orta ölçekli çiftçiler yerine büyük işletmelerin tarıma giderek daha fazla egemen olma çabası ile uluslararası işletmelerin daha fazla boy göstermesidir. Fiyat dalgalanmalarına bir ürün üzerinden örnek verecek olursak; domateste bazı yıllar üretim fazlası olduğu için fiyatlar çok düşük, bazı yıllarda yetersiz üretim sonucu fiyatlar yüksek 26 olmaktadır. Dönem dönem fiyat dalgalanmasında iklim koşulları kadar yetersiz işleme potansiyeli ile pazarlama koşullarının oluşturulamaması da etkili olmaktadır. Burada bir diğer önemli konu da çiftçinin ürününü nasıl değerlendirdiğidir. Türkiye de tarıma dayalı sanayi henüz istenilen düzeyde değildir. Bu nedenle işleme tesisleri ile ürünlerin işlenmesi ve depolanması önemlidir. Çiftçilerin zarar etmemeleri için tüm gıda ve kalite standartlarına uygun üretimlerine de dikkat çekmek gerekir. Ülkemizde zarar edilen ürünlerde (tek yıllık) bir yıl sonrası için çiftçi üretimden vazgeçebilmekte ve sonraki yıl az üretimden dolayı fiyatların aşırı artması olayı yaşandığından, bu durumda da tüketici açısından olumsuz sonuçlar ortaya çıkıyor. Buna iklim değişikliklerinden kaynaklanan unsurlar da eklenince fiyatlardaki dalgalanma daha da artmaktadır. Pazarlama koşullarının oluşması ve üretici lehine gelişmesi hem çiftçi hem de tüketici açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır. Hep söylenen bir konuya burada da dikkat çekebiliriz; bahçeden kilosu 50-60 kuruşa toplanan bazı ürünler şehirlerde kilogramı neredeyse 4-5 liraya kadar çıkıyor. Aradaki bu fark çiftçinin cebine gitmiyor. Hatta şunu bile belirtebiliriz; girdi maliyetleri ile toplama ve nakliye giderleri yüksek olduğu için bazı ürünler yerinde bırakılıyor. Burada şu soru ön plan çıkıyor: Bu kimin, kimlerin hatası? Yanıtı çiftçi değil çünkü genelde kaybeden o zaten. İşte pazarlama kanalında yer alan halkaları iyi incelemek, sorgulamak gerekiyor. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, pazarlama marjı ürünlere göre değişmekle üretici maliyeti %25-30, toptancı marjı %25-35 ve perakende marjı da %35-50 arasında değişmektedir. Tüketicinin ödediği fiyatın ancak dörtte biri çiftçiye gitmektedir. Ülkemizde kooperatiflerin ve birliklerin pazarlamada etkin olamadıkları aşikârdır. Avrupa Birliği nde kooperatifler ve birlikler pazarlamada bazı sektörlerde %100 lere varan oranlarda rol alırken, ülkemizde ürüne göre ve yıldan yıla değişmekle birlikte pazarlamada tarım satış kooperatiflerinin payı pamukta %45-50, zeytinyağında %2-4, incirde yaklaşık %30 olup, kooperatif ve birliklerin yaş meyve ve sebze ile hayvansal ürünlerde hiçbir işlevlerinin olmadığı ortaya çıkmaktadır. ÇİFTÇİNİN KAZANAMAMA TEMELİ: ÖRGÜTSÜZLÜK VE DAĞINIKLIK Tarım ürünlerinin pazarlanması, ürünün çiftçiden tüketiciye ulaştırılmasına kadar olan aşamaların tümünü içine alır. Bundan dolayı tarım ürünlerinin pazarlanmasını ürünlerin üretimi kararından başlayıp, işleme ve son tüketiciye ulaştırılmasını kapsayan bir süreç olarak tanımlayabiliriz. Pazarlamanın ana işlevi, tüketicinin talep ettiği tarımsal ürünleri istenilen yerde, istenilen zamanda, istenilen kalitede, istenilen fiyatta temin edebilmelerini sağlamasıdır. Burada çiftçinin de emeğinin karşılığını alabilmesi temel işlevlerden olmalıdır. Bunu sağlamak için bilinçli ve örgütlü çiftçi ve iyi bir pazarlama altyapısı önemlilik göstermektedir. Nedeni ise tarımda kaynakların sınırlı olması, her an risk taşıyan doğal koşullara bağımlı olması, pazarlama alt yapısındaki eksiklikler ve arz ile talep her zaman örtüşmemesinden kaynaklanan fiyat dalgalanmalarının çiftçinin örgütlenmesini zorunlu kılmasıdır. Örgütlenme olmadığında hangi koşul ve ortam olursa olsun çiftçi kazanmakta zorluklar çekecektir. Örgütlülük burada en belirleyici unsurdur. Başta kooperatifler olmak üzere çiftçi örgütlerinin pazarlama zincirinde olmaması, olsa da yetersiz kalması, temsil gücünün zayıflığı, baskı grubu oluşturamaması çiftçinin kazancını doğrudan etkilemektedir. Türkiye de özellikle küçük ve orta büyüklükteki çiftçiler için pazarlama yapısının çiftçi etkililiğini dikkate alacak biçimde örgütlenmediği ortaya çıkmaktadır. Üretimden-sofraya etkili pazarlama kanallarının ortaya konulması, yerel-geleneksel tarım ürünlerinin gerçek değerini çiftçi lehine bulması için çiftçinin aktif ve etkili olması önem taşımaktadır. Bu sağlandığında pazarlama yapısında, piyasa sistematiğinde çiftçi aleyhine oluşacak fiyat oluşumunun olumsuz etkileri en aza indirilebi-