ULUSLARARASI DENETİM DANIŞMANLIK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. www.dmf.com.tr dmf@dmf.com.tr Farabi Sokak 12/11 06680 Çankaya, Ankara Tel: 0.312.428 67 50 Faks: 0.312.428 67 53 SİRKÜLER RAPOR 2006-09 356 SIRA NO'LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (23/02/2006 Tarih ve 26089 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanmıştır) Kapsam A. Şehirler Arasında Karayoluyla Yapılan Yolcu Taşıma İşlerinde Belge Düzeni 173 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin(1) (C/5) bölümünde, şehirler arası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin; kendi otobüsleri ile yaptıkları veya acenteler (komisyoncular) ya da bağımsız otobüs firmalarına yaptırdıkları yolcu taşıma hizmeti karşılığında düzenlenecek belgeler ile bu belgelerin nasıl ve kimler tarafından düzenlenmesi gerektiği hususları açıklanmıştır. Diğer yandan, Karayolu Taşıma Kanunu(2) ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği(3) uyarınca taşımacılık ve acentelik faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerce Ulaştırma Bakanlığından yetki belgesi alınması zorunlu bulunmaktadır. Yetki belgesi almış otobüs işletmecileri ile acentelerin, 173 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan düzenlemelere ilaveten, Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesi ile Bakanlığımıza tanınan yetkiye istinaden bu Tebliğde açıklanan doğrultuda da belge düzenleyebilmeleri uygun görülmüştür. 1. Şehirler Arası Yolcu Taşıma İşiyle Uğraşan Otobüs İşletmecilerinin Kendi Biletlerini Kullandırmak Suretiyle Yolcu Taşıttırmaları Şehirler arası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecileri, kendi otobüslerinde taşıyacakları yolcular için acentelere kendi biletlerini kullandırabileceklerdir. Acente, otobüs işletmecisi tarafından kendisine verilen yolcu taşıma biletini, her nüshasına kendi unvanını, adresini, vergi dairesini ve vergi kimlik numarasını içerir kaşeyi basmak suretiyle düzenleyecek ve bunları yolculara, yolcu listelerini de otobüs işletmesine bağlı otobüs yetkilisine verecek ve acentelik hizmet bedeli üzerinden otobüs işletmecisi firma adına fatura düzenleyecektir. 2. Yolcu Taşıma Biletlerinin Düzenlenmesinde Ödeme Kaydedici Cihazların Kullanılması Şehirler arası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin yaptıkları yolcu taşıma hizmeti karşılığında, aşağıdaki esaslar çerçevesinde 31 seri no.lu Ödeme Kaydedici Cihaz Genel Tebliğinin(4) I. bölümünde belirtilen bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılabilecek ve bu cihazlar vasıtasıyla merkez, şube veya acenteler tarafından düzenlenen fişler, Vergi Usul Kanununda yer alan yolcu taşıma bileti olarak kabul edilecektir. Yolcu taşıma bileti düzenlemede kullanılacak bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazların, 3100 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre Bakanlığımızca onaylanmış bulunması şarttır. Bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle düzenlenecek yolcu taşıma biletleri EK teki şekil ve muhtevaya uygun olacaktır.
Faaliyetlerinde bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazları kullanan ve müşterilerine EK teki örneğe uygun yolcu taşıma bileti veren mükellefler, başka bir yolcu taşıma bileti düzenlemeyecektir. Düzenlenen yolcu taşıma biletlerinin aslı müşteriye verilecek, nüshası ise Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz mecburiyetine ilişkin hükümleri uyarınca mükellefçe saklanacaktır. Ödeme kaydedici cihaz kullanılarak yolcu taşıma bileti düzenlenmesinde ayrıca aşağıdaki esaslara da uyulması gerekmektedir. a) Yolcu taşıma biletlerinin bizzat otobüs işletmecilerinin merkezi veya bunların şubeleri tarafından düzenlenmesi halinde bilet, otobüs işletmecisi mükellefe ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve dolayısıyla biletin mükellef bilgileri bölümünde otobüs işletmecisine ait bilgiler yer alacaktır. b) Yolcu taşıma biletinin acenteler tarafından düzenlenmesi halinde bilet, acentelere ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve biletin baş tarafında bileti düzenleyen acenteye, mükellef bilgileri bölümünde ise ilgili otobüs işletmesine ait bilgiler yer alacaktır. c) Acenteler, sahibi oldukları ödeme kaydedici cihazlarla birden fazla otobüs işletmecisinin biletlerini de düzenleyebileceklerdir. Bu şekilde düzenlenen yolcu taşıma biletlerinde, bilet hangi otobüs işletmecisi adına düzenlenmişse belgenin üzerinde (acentenin yanısıra) o otobüs işletmecisine ait mükellef bilgileri olacaktır. Bu takdirde adına bilet düzenlenen otobüs işletmelerine ait mükellef bilgileri ödeme kaydedici cihaza programlanacak ve mali bilgiler bilet sayıları da belirtilmek suretiyle cihaz hafızasında ve raporlarda (X, Z, mali hafıza) her bir otobüs işletmesi itibariyle ayrı ayrı gösterilecektir. d) Düzenlenen biletlere ilişkin bilgiler, bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihaz sistemlerinin özellikleri gereği, aynı anda (online olarak) otobüs işletmecilerine ait bilgisayar sistemlerine gönderilecektir. e) Yukarıda açıklandığı şekilde ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle yapılacak bilet satışlarından elde edilecek gelir, vergi uygulamaları bakımından adına bilet düzenlenen otobüs işletmecisi mükellefin geliri olarak addedilecektir. 3. Diğer Hususlar Yolcu taşıma bileti uygulamasında, 173 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen veya bu Tebliğ ile getirilen usullerden herhangi birinin kısmen veya tamamen seçimi mümkün bulunmaktadır. Bu bölümün 1 ve 2 numaralı maddelerinde yazılı usullerden birini seçenler, otobüsün seyri sırasında yoldan yolcu almaları halinde, otobüs işletmecisi firma tarafından bastırılan yolcu taşıma biletini kullanacaklardır. 4. Ceza Yukarıda belirlenip açıklanan usul ve esaslara uymadıkları tespit edilenler adına, işledikleri fiile göre 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile 3100 Sayılı Kanunda yazılı cezalar kesilecektir. B. İcra Dairelerince Alacaklı Taraf Avukatına Ödenmesine Karar Verilen Vekalet Ücretlerinin Belgelendirilmesi Bakanlığımıza intikal eden olaylardan, icra dairelerince borçludan alınarak, müvekkili adına takibat yapan alacaklı taraf avukatına ödenmesine karar verilen avukatlık (vekalet) ücretlerinin belgelendirilmesi hususunda tereddüde düşüldüğü anlaşılmıştır. 2
Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak bundan böyle söz konusu avukatlık ücretlerinin belgelendirilmesinde aşağıdaki hususlara uyulması zorunluluğu getirilmiştir. İcra dairelerince borçludan alınarak müvekkili adına takibat yapan alacaklı taraf avukatına ödenmesine karar verilen avukatlık (vekalet) ücretinin avukata ödendiği anda, avukat tarafından borçlu adına en az 2 nüsha serbest meslek makbuzu düzenlenecek ve makbuzun avukatta kalan nüshasına da icra dairesince ödemenin yapılmış olduğuna dair bir şerh düşülerek, ödemeyi yapan memur tarafından (sicil numarası da yazılarak) imzalanacaktır. Yukarıda belirtilen şekilde yetkili memura imzalattırılmadığı tespit edilen her bir serbest meslek makbuzu için ayrı ayrı Vergi Usul Kanununun 352-II/7 nci maddesine göre söz konusu avukat adına usulsüzlük cezası kesilecektir. C. Uzlaşma Komisyonlarının Yetkisi Uzlaşma komisyonlarının uzlaşma konusu yapabilecekleri vergi miktarı 352 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği(5) ile tespit edilmiş olup, bu komisyonlardan il merkezlerinde bulunan Vergi Dairesi Uzlaşma Komisyonlarının yetki sınırları aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir. İl merkezlerinde (büyükşehir belediyesi bulunan illerde büyükşehir mücavir alan sınırları içinde) yer alan vergi dairelerince yapılan tarhiyatlara ilişkin uzlaşma talepleri, aşağıda belirtilen limitlerin aşılması halinde, ilgili vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık bünyesinde oluşturulacak uzlaşma komisyonunca incelenip sonuçlandırılacaktır. Vergi, Resim ve Harçlar (YTL) I. Grup Vergi 12.500 Dairesi Başkanlıkları II. Grup Vergi 7.500 Dairesi Başkanlıkları III. Grup Vergi 5.000 Dairesi Başkanlıkları IV. Grup 3.000 Vergi Dairesi Başkanlıkları Defterdarlıklar 3.000 İstanbul ilinin tamamı ile diğer illerin il merkezi dışındaki vergi daireleri (bağlı vergi daireleri dahil) için 352 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenen tutarlar uyarınca işlem yapılmaya devam olunacaktır. Bu tebliğin yayımı tarihine kadar uzlaşma günü tayin edilmemiş uzlaşma talepleri hakkında da bu Tebliğ hükümleri uygulanacaktır. Tebliğ olunur. 1) 03/04/1986 gün ve 19067 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 2) 19/07/2003 gün ve 25173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 3) 25/02/2004 gün ve 25384 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 4) 10/05/1991 gün ve 20867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 5) 15/11/2005 gün ve 25994 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. 3
4
Konut Kredilerinde Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisine İlişkin Olarak Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve Tüketici Finansman Şirketleri Derneğine Gönderilen 10.02.2006 Tarihli ve 7976, 7977 ve 7978 Sayılı Yazı İlgide kayıtlı yazınızda belirtilen konuya ilişkin olarak Birliğinize gönderilen 27.04.2004 tarihli ve 18704 sayılı yazımızda, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisine ilişkin mevzuatta konut kredilerinin niteliği konusunda herhangi bir belirleme yapılmadığı, bu nedenle konut kredilerinin niteliğinin ve kapsamının belirlenmesine yönelik hususların bankacılık ve kambiyo mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği ve konunun Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun görev alanına girdiği bildirilmiştir. Bu defa, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ndan alınan bir örneği ilişik 30.05.2005 tarihli ve 4882 sayılı yazıda,... gerçek kişi tüketicilere mesleki veya ticari faaliyetleri ile ilişkili olmayan amaçlarla inşa halindeki konutlar ve konutun ipotek gösterilmesi şartıyla tadilat ve eklentileri için kullandırılan krediler ile; - Bir bankadan temin edilen konut kredisinin; kredi ile ilgili ödeme planının temin edilmesi, kredi ödemesinin doğrudan alacaklı bankaya yapılması, bankanın ipoteği kaldırması ile diğer bankaca konuta ipotek konulması işlemlerinin eş zamanlı yapılması, müşteri ile konut kredisi sözleşmesi imzalanarak kredinin konut kredisi olduğuna dair yazılı bir taahhütname alınması şartıyla başka bir banka tarafından kapatılması, - Bankanın kullandırmış olduğu konut kredisinin müşteri talebi üzerine farklı faiz oranı ile vadesinin değiştirilmesi, - Bankanın kullandırmış olduğu konut kredisinin müşteri talebi üzerine YTL den dövize endeksli krediye ya da dövize endeksli krediden YTL ye dönüştürülmesi hallerinde kullandırılan kredilerin de Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi yapılmayacak krediler içerisinde değerlendirilebileceğinin düşünüldüğü bildirilmektedir. Buna göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından konut kredisi olarak nitelendirilen yukarıda belirtilen söz konusu kredilerden, 88/12944 sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (2) numaralı bendi gereğince kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmayacaktır. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim. (21/02/2006 Tarih ve B.07.1.GİB.0.71/7100-118/11338 Sayılı) T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı SAYI : B.07.1.GİB.0.71/7100-118 UYGULAMA İÇ GENELGESİ SERİ NO : 2006/1...VALİLİĞİNE (Defterdarlık: Gelir Müdürlüğü) 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, 31.03.2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5
Anılan Kanunun uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlendiği, 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliği 16.12.2005 tarih ve 26025 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesinde, bu Kanunun genel kanun niteliğinde olduğu belirtilerek, Kanunun genel hükümlerinin diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, Kanunun yürürlük tarihi olan 01.06.2005 tarihinden önce yürürlüğe girmiş olan tüm kanunlarda yer alan idari para cezaları hakkında Kabahatler Kanununun genel hükümleri uygulanacaktır. Örneğin, idari yaptırım kararlarında bulunması gereken hususlar, kararların ilgililere tebliği usulü, yasal başvuru süreleri ve başvuru yolları, ödeme usulü, zamanaşımı, idari para cezalarının Devlet geliri sayılması yönündeki hükümler genel hükümler olup, ilgili kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi 5326 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde idari para cezalarının Devlet hazinesine ödeneceği hükme bağlanmıştır. Kanunun yürürlüğe girdiği 01.06.2005 tarihinden sonra alınan idari yaptırım kararları gereğince tahsil edilen idari para cezalarından hiçbir kuruma pay aktarılmayacak, ancak bu tarihten sonra yürürlüğe giren kanunlarda, Kabahatler Kanunu hükümlerinden farklı düzenleme içeren hükümlerin bulunması halinde, bu hükümler Kabahatler Kanunundan sonra düzenleme getirmiş olduğundan, özel hüküm olarak dikkate alınıp uygulanacaktır. Bu durumlarda Bakanlığımızca yapılacak düzenlemelere göre işlem yapılacaktır. İdari yaptırım kararlarını tutanak tanzimi suretiyle uygulayan idareler, düzenlenecek tutanakları 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde belirtilen tüm bilgilere yer verecek şekilde kendileri bastıracaktır. Ancak, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre verilen idari para cezaları için kullanılacak tutanakların basımı ve dağıtımı önceki düzenlemeler doğrultusunda Bakanlığımızca yapılmaya devam edilecektir. 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar çerçevesinde vergi dairelerince yapılacak iş ve işlemler aşağıda açıklanmıştır. I - VERGİ DAİRELERİNE GÖNDERİLEN İDARİ YAPTIRIM KARARLARI İLE İLGİLİ YAPILACAK İŞLEMLER İdari para cezası vermeye yetkili olan kamu tüzel kişileri ve bu kişilerce yapılacak işlemler ile idari yaptırım kararlarında yer alması gereken bilgiler 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde belirtilmiştir. İdari yaptırım kararlarının 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilmek üzere görevli vergi dairelerine gönderilmesi üzerine ; 1) İdari para cezası vermeye yetkili kamu tüzel kişilerince verilen ve ödeme veya kesinleşme süresi içerisinde ödenmeyen idari para cezaları, 2) Mahkemeler ve Cumhuriyet Savcılarınca verilen idari para cezaları, 3) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre verilen Trafik Para Cezaları, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre verilen idari para cezaları, 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezaları ayrı ayrı değerlendirilecektir. 6
İdari yaptırım kararları, 5326 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi uyarınca kararı veren kamu tüzel kişilerince ilgililerine 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilecektir. Bu itibarla, idari para cezasının ilgili mevzuatında tebliğ usulüne ilişkin özel hüküm yer alsa dahi uygulanmayacağından, idari para cezalarının tebliğ usullerine ilişkin olarak Bakanlığımızca daha önce yapılan düzenlemelere göre işlem yapılmayacaktır. Buna göre, 01.06.2005 tarihinden sonra verilen idari yaptırım kararlarının tebliğ işlemlerinin 5326 sayılı Kanunun belirlediği esaslar çerçevesinde kararı veren kurumca yerine getirilmesi, 01.06.2005 tarihinden önce verilen idari yaptırım kararlarının tebliğ işlemlerinin ise ilgili mevzuatta belirtilen esaslara göre yapılmaya devam edilmesi gerekmektedir. 1- İDARİ PARA CEZASI VERMEYE YETKİLİ KAMU TÜZEL KİŞİLERİNCE VERİLEN İDARİ PARA CEZALARI Ödeme veya kesinleşme süresi içerisinde ilgili kuruma ödenmeyen idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararları, kesinleşmesini ve ödeme süresinin geçmesini müteakip tahsil için borçlunun ikametgahının, tüzel kişilerin kanuni veya iş merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi bulunması halinde süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairelerine gönderilecektir. Vergi dairelerince, idari para cezası vermeye yetkili kamu tüzel kişilerince verilen idari yaptırım kararlarının, kararı alan idare tarafından tebliğ edilip edilmediği ve kararın kesinleşip kesinleşmediği kontrol edilecektir. İdari yaptırım kararlarının kesinleşmesi 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinin III/C bölümünde açıklanmıştır. Buna göre, ödeme ve kesinleşme süresi içerisinde ilgili kuruma ödenmeyen idari para cezaları yetkili vergi dairelerince takip ve tahsil edileceğinden, kesinleşmeden ve ödeme süresi geçmeden önce vergi dairelerine intikal ettirilen idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararları işleme alınmayarak ilgili kuruma iade edilecektir. İdari yaptırım kararlarının vergi dairesine intikali üzerine yukarıda belirtilen hususlarla ilgili gerekli kontroller yapıldıktan sonra idari para cezaları Olay Kayıt ve Hesap Defteri ne kaydedilmek suretiyle tahakkuk ettirilecektir. Ayrıca, defterin NOT sütununda, idari yaptırım kararını gönderen kurum ile kararın tebliğ ve kesinleşme tarihleri belirtilecektir. Olay Kayıt ve Hesap Defterine kaydedilmek suretiyle tahakkuk ettirilen idari para cezalarının takip işlemlerine ödeme emri düzenlenmek suretiyle başlanacaktır. Vergi Daireleri İşlem Yönergesinde idari para cezaları için de tutulması öngörülen Harç ve Para Cezaları İle Diğer Amme Alacakları İçin Hesap Defteri bundan böyle idari para cezaları için tutulmayacaktır. Bu kısımda belirtilen idari para cezalarının taksitlendirilmesi, taksitlendirme planlaması ve ödeme süresi içerisinde taksit tutarlarının tahsili, idari yaptırım kararını veren kurumca gerçekleştirilecektir. Ancak, taksitlerin eksik ödenmesi veya zamanında ödenmemesi halinde idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale geleceğinden, ilgili kurum tarafından bildirilen tutarların takip ve tahsili yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde görevli vergi dairesince yerine getirilecektir. 2- MAHKEMELER VE CUMHURİYET SAVCILARI TARAFINDAN VERİLEN İDARİ PARA CEZALARI 5326 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine göre, mahkemeler tarafından verilen idari para cezalarına ilişkin kararlar borçlunun ikametgahının, tüzel kişilerin kanuni veya iş merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi bulunması halinde süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi 7
dairelerine gönderilecektir. Mahkemeler tarafından verilen idari para cezaları yine mahkemelerce ilgilisine tebliğ edileceğinden, mahkemelerce kovuşturmalar sırasında tespit edilen kabahatlere yönelik olarak verilecek idari para cezalarının hükmedildiği kararlarda, idari para cezalarının düzenlendikleri özel kanunlarda yer alan ödeme sürelerine de yer verilmesi gerekmekte, bu yönde özel kanunlarda bir düzenlemenin yer almaması halinde ise idari para cezalarının 6183 sayılı Kanunun 37 nci maddesine göre bir ay içinde ödenmesine yönelik bir hükmün kararda bulunması icap etmektedir. Bu itibarla, mahkemeler tarafından verilen kararlarda ödeme süresine yönelik bir hükmün yer almaması halinde, vergi daireleri tarafından ilgili mahkemelerden ödeme sürelerine yönelik bir açıklama talep edilmesi gerekmektedir. Kamu tüzel kişileri tarafından verilen idari yaptırım kararlarının muhatapları tarafından dava konusu yapılması sonucunda mahkemeler tarafından bu kararların onanması, bu kararların idari merciler tarafından verilen idari para cezası niteliğini değiştirmediğinden, vergi dairelerinin, mahkemeler tarafından verilen idari para cezaları ile diğer kurumlarca verilen idari para cezaları ayrımına özellikle dikkat etmeleri gerekmektedir. Diğer taraftan, mahkemeler tarafından verilen adli para cezaları Kabahatler Kanunu çerçevesinde değerlendirilmeyecek, adli para cezaları ile ilgili işlemler önceki düzenlemelere göre yerine getirilecektir. 5326 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde, Cumhuriyet savcısının kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolayısıyla idari yaptırım kararı vermeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Cumhuriyet savcılarının verdiği yaptırım kararlarına karşı itiraz süresi 15 gün olup bu kararların kesinleşmesinde de kamu tüzel kişileri tarafından verilen idari yaptırım kararlarına dair hükümler dikkate alınacaktır. Mahkemeler ve Cumhuriyet savcılarınca verilen idari yaptırım kararlarının vergi dairelerince alınması üzerine ilgili vergi dairesi tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra idari para cezaları Olay Kayıt ve Hesap Defterine kaydedilerek tahakkuk ettirilecektir. Ayrıca, ilgili defterin NOT sütununa kararı gönderen mahkeme veya Cumhuriyet savcılığı ile kararın tebliğ tarihi yazılacaktır. Bununla birlikte, yukarıda yer alan süre ile ilgili açıklamalara göre vergi dairesince belirlenen kararların kesinleşme tarihi de NOT sütununda belirtilecektir. Mahkemeler ve Cumhuriyet savcılarınca 01.06.2005 tarihinden sonra verilen idari para cezaları için bu cezaları düzenleyen kanunlar esas alınarak belirlenmiş olan ekteki vergi türü kodları kullanılacaktır. 2.1. Peşin Ödeme İndirimi 5326 sayılı Kanun uyarınca, kanun yoluna başvurmadan Cumhuriyet savcılarının verdiği idari yaptırım kararlarının tebliğ tarihinden itibaren geçecek 15 günlük başvuru süresi (dava açma) ile itiraz yoluna gidilmeden mahkemeler tarafından verilen idari yaptırım kararlarında kararın tebliğ tarihinden itibaren geçecek 7 günlük itiraz süresi içerisinde borcun tamamına yönelik defaten yapılacak ödemelerde, borçlunun talebi aranmaksızın, peşin ödeme indirimi uygulanacaktır. İdari para cezasının kanuni ödeme süresi geçtikten sonra ödenmesi durumunda peşin ödeme indirimi uygulanmayacaktır. Kanuni ödeme süresinin 15 günlük başvuru yolu süresinden veya 7 günlük itiraz süresinden daha az olması durumunda, sadece kanuni ödeme süresi içerisinde defaten yapılan ödemelere indirim uygulanacaktır. Tahsilat esnasında düzenlenecek alındılarda ve bordrolarda idari para cezası tutarı, indirim tutarı ve tahsilat tutarı ayrı ayrı gösterilecektir. Ayrıca, indirimli tahsilatların Olay Kayıt ve Hesap Defterine kaydı sırasında bu husus şerh edilecektir. 8
2.2. Taksitlendirme Mahkemeler ve Cumhuriyet savcılarınca verilen idari para cezalarında sadece ilgili kararda yer alması halinde taksitlendirme uygulaması yapılacaktır. Belirtilen kararlarda taksitlendirme ile ilgili hüküm bulunması ve ceza muhatabının yazılı olarak talep etmesi üzerine, taksitlendirme talebi kabul edilen borçlular, borçlarını 4 eşit taksit halinde, birinci taksidi idari para cezasının kanuni ödeme süresi içerisinde, kalan 3 taksidi ise idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içerisinde, mahkeme veya Cumhuriyet savcılarınca belirlenen sürelerde veya süre belirtilmemişse vergi dairesince belirlenecek sürelerde, ödeyeceklerdir. Bu durumda, vergi dairesince ekte yer alan idari para cezaları için düzenlenmiş taksitlendirme formları, ilgisine göre iki örnek düzenlenerek vergi dairesi müdürü ya da yetkili kılacağı personel tarafından imzalanacak ve bir örneği ceza muhatabına verilecektir. Formun diğer örneği ise idari para cezası ile ilgili diğer belgelerle birlikte muhafaza edilecektir. Ayrıca Olay Kayıt ve Hesap Defterinde taksit uygulamasının yapıldığı belirtilecek ve taksitlerin zamanında ödenip ödenmediği titizlikle izlenecektir. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale gelecek ve kalan tutar derhal takip ve tahsil edilecektir. 3-2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE KESİLEN TRAFİK PARA CEZALARI, 4925 SAYILI KARAYOLU TAŞIMA KANUNUNA GÖRE KESİLEN İDARİ PARA CEZALARI, 5539 SAYILI KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN UYARINCA TAHSİLİ GEREKEN GEÇİŞ ÜCRETİ VE İDARİ PARA CEZALARI 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre kesilen trafik para cezaları, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre kesilen idari para cezaları, 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezalarına ilişkin kararların muhataplarına tebliği, 5326 sayılı Kanun hükümlerine göre ilgili idarelerce yapılacaktır. Dolayısıyla, 14.09.2004 tarih ve 2004/9; 14.09.2004 tarih ve 2004/10 ; 21.10.2004 tarih ve 2004/12 Seri No.lu Uygulama İç Genelgelerinde yer alan tebliğ ile ilgili düzenlemeler, 01.06.2005 tarihinden itibaren verilen idari yaptırım kararları için yürürlükten kaldırılmıştır. Anılan genelgelerin tebligat dışındaki diğer düzenlemelerinin uygulamasına devam edilecektir. 3.1. Peşin Ödeme İndirimi Bu bölümde belirtilen cezaların, peşin ödeme indirimi uygulanacak süre içerisinde defaten ödenmesi halinde, cezanın verildiği anda muhasebe yetkilisi mutemetlerine (sayman mutemetlerine) yapılacak ödemelerdeki indirim uygulamasının yanı sıra, vergi dairelerine ve bankalara yapılan ödemelerde de peşin ödeme indirimi uygulanacaktır. İndirim uygulaması yapılarak düzenlenecek alındı ve bordrolarda ceza tutarı, indirim tutarı ve tahsil edilen tutar ayrı ayrı gösterilecektir. 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezalarının peşin ödeme indirimi uygulanacak süre içerisinde defaten ödenmesi halinde, indirimin sadece idari para cezası tutarına uygulanmasına ve geçiş ücretinden indirim yapılmamasına özellikle dikkat edilecektir. 3.2. Taksitlendirme 5326 sayılı Kanuna göre taksitlendirme talebi, bu kısımda belirtilen idari para cezaları için tahsile yetkili kılınan vergi dairesine yapılacak ve talep bu vergi dairesince değerlendirilip karara bağlanacaktır. 9
Buna göre, ceza muhatabının taksitlendirme talebinin vergi dairesi müdürü ya da yetkili kılacağı personel tarafından uygun bulunması halinde, ekte yer alan idari para cezaları için düzenlenmiş taksitlendirme formları, ilgisine göre, iki örnek düzenlenecek ve imzalanıp bir örneği borçluya verilecektir. Formun diğer örneği ise idari para cezası ile ilgili diğer belgelerle birlikte muhafaza edilecektir. Taksitlendirme talebi kabul edilen borçlular, borçlarını 4 eşit taksit halinde, birinci taksidi idari para cezasının kanuni ödeme süresi içerisinde, kalan 3 taksidi ise idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içerisinde, vergi dairesince belirlenecek sürelerde ödeyeceklerdir. Trafik para cezaları ve Karayolu Taşıma Kanunu idari para cezalarına, ilgili kanunları gereğince vade tarihinden itibaren aylık %5 oranında faiz uygulanacağından, vergi dairelerince, söz konusu formların düzenlenmesi sırasında bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale geleceğinden kalan tutar, derhal takip ve tahsil edilecektir. 3.3. İlişik Kesme İşlemleri Araçların fenni muayenelerinin yapılabilmesi için Fenni Muayene İzin Belgesi nin düzenlenmesi sırasında, ödeme zamanı gelmemiş idari para cezası taksitleri dikkate alınmayacak; araçların satış ve devirlerinde Motorlu Taşıtların Satış ve Devrine Ait İlişik Kesme Belgesi nin düzenlenmesi sırasında ise vadesi gelmemiş taksitlerin tamamının tahsili yoluna gidilecektir. II- KAMU TÜZEL KİŞİLERİ TARAFINDAN TAHSİL EDİLEN İDARİ PARA CEZALARININ HAZİNE HESAPLARINA AKTARILMASI Genel bütçeye dahil daireler tarafından idari yaptırım kararı uygulanarak kanuni ödeme süresi veya kararların kesinleşme süresi içerisinde tahsil edilen idari para cezaları bu amaçla açılmış hesaplara bütçe geliri olarak kaydedilecektir. Genel bütçeye dahil daireler dışında kalan idareler ise; tahsil ettikleri idari para cezalarını 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinin III/E bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde listeler ile birlikte idarenin bulunduğu yerde tek vergi dairesi varsa bu vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi varsa süreksiz vergileri tahsil etmekle görevli vergi dairelerine yatıracaklardır. Bu idareler söz konusu tutarları vergi dairelerine yatırabilecekleri gibi vergi dairelerinin T.C. Ziraat Bankası nezdindeki muhasebe birimi hesabına (saymanlık hesabına) vergi tahsil alındısı karşılığında da ödeyebileceklerdir. Anılan idareler tahsil ettikleri tutarları 437 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde belirtilen sürelerde Hazine hesaplarına aktarmadıkları takdirde, haklarında yapılacak cezai kovuşturma dışında, süresinde aktarılmayan tutar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte anılan Kanun hükümlerine göre aktarmada geciken idareden cebren takip ve tahsil edilecektir. Genel bütçeye dahil daireler dışında kalan idareler, belirtilen listeleri yetkili vergi dairelerine gönderecek, ilgili vergi dairesi de bu listelerde gösterilen toplam tutar üzerinden tahakkuk işlemini gerçekleştirecektir. Ayrıca, anılan listeler ile birlikte tahakkuk ve tahsilata ilişkin düzenlenen diğer belgeler her bir kurum bazında açılacak dosyalarda muhafaza edilecektir. Söz konusu idari para cezalarının tahakkuk ve tahsilatı sırasında kullanılmak üzere 9301 vergi kodu, GENEL BÜTÇE DIŞINDA KALAN KURUMLAR TARAFINDAN YATIRILAN İ.P.C. vergi türü uzun adı, KTYC vergi türü kısa adı ve 0009301006 özel işlem numarası tanımlanmış olup otomasyonlu vergi daireleri sistemlerine aktarılmıştır. Otomasyonsuz vergi dairelerinde ise belirlenen vergi kısa adı düzenlenecek belgelere yazılacaktır. 10
III- DİĞER HUSUSLAR 1) Tahsil edilmiş idari para cezalarının herhangi bir sebeple iadesi gerektiği takdirde, ret ve iade işlemleri; genel bütçeye dahil dairelerin yaptığı tahsilatlarda, tahsilatı yapan daire tarafından, diğer idarelerin tahsil ettiği idari para cezalarında ise idarenin para cezasını yatırdığı vergi dairesi tarafından, iadelerle ilgili genel düzenlemeler çerçevesinde yerine getirilecektir. Diğer taraftan, tahsil edilen idari para cezalarının hazine hesaplarına aktarılmasından önce iade edilmesinin gerektiği durumlarda, ret ve iade işlemlerinin tahsilatı yapan idareler tarafından yerine getirileceği tabiidir. 2) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre kesilen trafik para cezaları, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre kesilen idari para cezaları, 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezalarının tahsile yetkili vergi dairesinden başka bir vergi dairesine peşin ödeme indirimli olarak ödenmek istenmesi halinde, indirim yapılarak tahsil edilen tutar yetkili vergi dairesine aktarılacaktır. Adına tahsilat yapılan vergi dairesince indirimin yerinde olup olmadığı hususu araştırılarak gerekli işlemler yapılacaktır. Söz konusu idari para cezalarının taksitle ödeme talebinin ise tahsile yetkili vergi dairelerine yapılması gerekmekte olup başka vergi dairelerine gelen bu talepler ivedilikle yetkili vergi dairesine bildirilecektir. Taksitlendirme talebi ile birlikte idari para cezasının 1/4 ünün ödenmek istenmesi halinde borçlunun talebi üzerine bu tahsilatlar yapılarak yetkili vergi dairesine taksitlendirme talebi ile birlikte aktarılacaktır. 3) 5326 sayılı Kanun uyarınca peşin ödemelerde yapılan %25 indirim tutarlarının Genel Bütçe Muhasebe Yönetmeliğinin 311/a-1 inci maddesi hükümlerine göre muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. 4) Kabahatler Kanunu çerçevesinde tahsil edilecek idari para cezaları ile ilgili kullanılacak vergi türü kodları ile muhasebe kayıtları sırasında kullanılacak yardımcı hesap kodlarına ilişkin liste ekte yer almaktadır. Konu ile ilgili bilgisayar programları otomasyonlu vergi daireleri sistemlerine aktarılmıştır. Otomasyonsuz vergi dairelerinde ise belirlenen vergi kısa adları düzenlenecek belgelere yazılacaktır. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim Kemal UNAKITAN Maliye Bakanı 11
12