Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 21/17, 26 Mayıs 2017) Geçen hafta neler oldu? *** Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeniden AKP Genel Başkanı oldu. Yapılan olağanüstü kongreyle, Erdoğan partiye tam anlamıyla el koydu. Erdoğan ın Rabia olarak belirttiği tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet ifadeleri parti tüzüğüne girdi. Kongrede konuşan Erdoğan OHAL in uzatılacağı mesajını vererek, OHAL i ülkemizin huzuru için uzatıyoruz. Neyiniz eksik? dedi. *** Anayasa referandumu çalışması kapsamında Mart ayında Rotterdam'a giden ancak burada "istenmeyen kişi" ilan edilen ve iki ülke arasında krize neden olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Kaya'nın sınır dışı edilmediği, kendi isteğiyle ülkeden ayrıldığı ortaya çıktı. *** Halkların Demokratik Partisi (HDP) 3. Olağanüstü Kongresi nde, milletvekilliği ve parti üyeliği düşürülen Figen Yüksekdağ ın yerine yeni eş genel başkan olarak Serpil Kemalbay seçildi. *** TBMM Başkanlık Divanı, HDP'li Faysal Sarıyıldız ve Tuğba Hezer in milletvekilliklerinin düşürülmesi için Anayasa ve Adalet Karma Komisyonuna sevk edilmesine karar verdi. *** Nuriye Gülmen ve Semih Özakça, KHK ile kaybettikleri işlerine geri dönebilmek için başlattıkları açlık grevi eylemlerinin 76. gününde örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklandı. (Devamı bültende...) *** Uluslararası Af Örgütü, OHAL döneminde kamu görevinden ihraç edilenlerle ilgili bir rapor hazırladı; muhalefete yönelik geniş kapsamlı baskılar, ihraçların çok büyük bir kısmının keyfi, adaletsiz ve siyasi saiklerle yapıldığına dair endişeleri artırıyor dedi. (Devamı bültende...) *** Sözcü gazetesine, Fethullah Gülen Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) soruşturması kapsamında operasyon düzenlendi. (Devamı bültende...) *** Bir önce hafta 7 üyesi AKP-MHP ittifakıyla Meclis tarafından seçilen Hakim ve Savcılar Kurulu nun (HSK) 4 üyesi de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından atandı. Erdoğan ın atadığı isimler arasında Cumhuriyet gazetesi iddianamesini hazırlayan savcı da yer aldı. *** Şişecam a bağlı 9 fabrikada çalışan Kristal-İş Sendikası üyesi işçilerin grevi hükümet tarafından milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesiyle yasaklandı. *** 8 Mayıs ta Batman da gözaltına alınan ve Instagram hesabındaki fotoğraflar nedeniyle örgüt propagandası yapmak la suçlanan Fransız gazeteci Mathias Depardon, açlık grevine başladı. 11 Mayıs ta sınırdışı edilmesine karar verilen Depardon, halen Gaziantep Oğuzeli ilçesindeki Geri Gönderme Merkezinde tutuluyor. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
Nuriye Gülmen, Semih Özakça tutuklandı, İH Anıtı gözaltında KHK ile kaybettikleri işlerine geri dönebilmek için açlık grevine başlayan Nuriye Gülmen ve Semih Özakça örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklandı. Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği, tarihte görülmemiş bir karara imza atarak tutuklama gerekçesinde iki eğitimcinin "tutuklanmamaları halinde adaletin işleyişine zarar vereceklerini iddia etti. 26 Mayıs tarihi itibariyle 79. gününde olan açlık grevi eylemlerini tutuklanmalarının ardından cezaevinde sürdüren iki eğitimci hakkında 20 yıla kadar hapis cezası talebiyle iddianame hazırlandı. Eylemin masum hak arama talebinden çıktığı ileri sürülen iddianamede Gülmen ve Özakça silahlı terör örgütüne üye olmak, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet ve terör örgütü propagandası yapmak ile suçlandı. Savcılık ayrıca açlık grevinin Gezi Parkı benzeri kalkışma eylemlerine dönüştürülmesinin planlandığını iddia etti. İki eğitimcinin direnişlerine başladıkları günden beri önünde oturdukları Ankara daki İnsan Hakları Anıtı da gözaltına alındı, eylem yapılmasını engellemeye çalışan polis anıtı çelik bariyerlerle abluka altına aldı. İki eğitimciye destek amacıyla İstanbul ve Ankara da yapılan protestolara da polis saldırdı. Çok sayıda kişi gözaltına alındı. Yurt içi ve yurtdışından gelen tepkilere cevap veren İçişleri Bakanı Süleyman Soylu iki eğitimciyi terör örgütü üyesi olmakla itham etti, açlık grevi eylemini de tiyatro diye niteledi; Yiyorlar, içiyorlar, ertesi sabah 9'da oradaki yerlerine gidiyorlar dedi. İnsanlık vicdanını ve masumiyet karinesini ayaklar altına alan Soylu nun sözleri 1996 Ölüm Oruçları döneminde dönemin Adalet Bakanı Şevket Kazan ı hatırlattı. Kazan, açlık grevinde olan tutuklular için Gizli gizli yiyorlar, numara yapıyorlar demişti. Ölüm oruçları sonrası 12 tutuklu yaşamını yitirmiş, onlarcasında da kalıcı sağlık sorunları oluşmuştu. 2
Af Örgütü nden OHAL Raporu : Gelecek Karanlık Uluslararası Af Örgütü, OHAL döneminde kamu görevinden ihraç edilenlerle ilgili bir rapor hazırladı. Gelecek Karanlık / Türkiye'de İhraç Edilen Kamu Çalışanlarına Yönelik Sonu Gelmeyen Baskılar başlıklı raporda 100 binden fazla kamu çalışanının tasfiye edildiği ve ihraçların insan haklarını ihlal ettiği belirtildi, OHAL KHK lerinin Meclis in ve mahkemelerin denetimi dışında olduğu vurgulandı. Af Örgütü, ihraçların ana hedefinin darbe girişiminden sorumlu olduğu iddia edilen Gülen Cemaati olduğu savunulsa da çok daha geniş bir grubu hedef aldığını tespit etti; muhalefete yönelik geniş kapsamlı baskılar, ihraçların çok büyük bir kısmının keyfi, adaletsiz ve siyasi saiklerle yapıldığına dair endişeleri artırıyor dedi. Rapora erişim için : https://www.amnesty.org.tr/public/uploads/files/gelecekkaranliktramnesty%281% 29.pdf Sözcü gazetesine operasyon Sözcü gazetesine, Fethullah Gülen Terör Örgütü (FETÖ) soruşturması kapsamında operasyon düzenlendi. Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek, Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silahlı isyan iddialarıyla başlatılan soruşturma kapsamında gazetenin sahibi Burak Akbay, internet sorumlu müdürü Melda Olgun, mali işler müdürü Yonca Kaleli ve muhabir Gökmen Ulu hakkında gözaltı kararı verildi. 4 isim, 15 Temmuz darbe girişimi sırasında Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan ın Marmaris te tatil yaptığı otelin adres ve görüntüsünü gazetenin internet sitesinden deşifre etmekle suçlanıyor. 3
TGC den Basın Özgürlüğü raporu: 159 gazeteci cezaevinde Türkiye Gazeteciler Cemiyeti nin (TGC), Press for Freedom (Özgürlük için Basın) projesi kapsamında hazırladığı İfade ve Basın Özgürlüğü raporu yayımlandı. Rapora göre Nisan ayı sonu itibariyle Türkiye de 159 gazeteci cezaevinde bulunuyor, 2017 yılı ilk dört ayında gazetecilere yönelik 46 yeni soruşturma ve 20 yeni dava açıldı. Raporda sansür ve otosansürün arttığına da dikkat çekilerek, günde ortalama 30 erişim yasağı getirildiği kaydedildi. Rapora erişim için: http://www.gazetecilercemiyeti.org.tr/wpcontent/uploads/2017/05/o%cc%88ib_ocak_nisan_raporu.pdf TYB den Yayınlama Özgürlüğü Raporu ve Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) tarafından her yıl verilen Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri", Park Bosphorus Hotel'de düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Bu yıl Yayınevi Ödülüne; Evrensel Basım Yayın, Yazar Ödülüne; Aslı Erdoğan, Emek Ödülüne; Elazığ'daki Batı Kitabevi'nin kurucusu Hanifi Batı, Özel Ödüle ise Cumhuriyet Kitap Eki'nin Genel Yayın Yönetmeni tutuklu yayıncı ve gazeteci Turhan Günay layık görüldü. Ödül töreniyle birlikte Haziran 2016 ile Haziran 2017 dönemindeki yayınlama özgürlüğüne ilişkin ihlalleri kapsayan 2017 Yayınlama Özgürlüğü Raporu da kamuoyuyla paylaşıldı. Yayınlanma özgürlüğü açısından sorunlu tüm uygulamaların sayısı ve şiddetinin OHAL le birlikte arttığı vurgulanan rapora göre bu dönemde 30 yayınevi kapatıldı, 20 Nisan 2017 tarihi itibariyle 34 yazar ve yayıncı hapiste bulunuyor. 4
Rapora erişim için: http://turkyaybir.org.tr/wp-content/files_mf/1495522936dusunceifaderapor_web.pdf Özgür Gündem davaları Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla başlatılan Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katıldıkları için yargılanan Kumru Başer ve Çilem Küçükkeleş e verilen cezalar istinaf mahkemesi tarafından onandı. Başer, İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından örgüt propagandası suçundan 1 yıl 3 ay hapse; Küçükkeleş, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından örgüt propagandası ndan 1 yıl 3 ay hapis ve örgüt açıklamalarını basma ve yayınlamak tan 6 bin TL para cezasına mahkum edilmişti. Nokta Dergisi yöneticilerine 22,5 yıl hapis cezası İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, OHAL KHK sıyla kapatılan Nokta dergisi yöneticileri Cevheri Güven ve Murat Çapan'ı, Halkı Türkiye Cumhuriyeti hükümetine karşı silahlı isyana tahrik etme suçundan 22 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum etti. Nokta Dergisinin 14 Eylül 2015 ve 2 Kasım 2015 tarihli nüshaları nedeniyle yargılanan iki isim hakkında tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarıldı. Derginin söz konusu sayıları Cumhurbaşkanına hakaret ve terör örgütü propagandası iddiasıyla toplatılmıştı. 5
Derin Tarih Dergisi'ne 'Atatürk'e hakaret' suçlamasıyla toplatma kararı Bakırköy 4. Sulh Ceza Hakimliği, "Derin Tarih" dergisinin Mayıs sayısı için Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret suçlamasıyla el koyma ve toplatma kararı verdi. 6 Mayıs 2017 tarihinde TVNET kanalında yayınlanan Derin Tarih adlı program nedeniyle soruşturma başlatılmış, programa konuk olarak katılan Süleyman Yeşilyurt Atatürk e hakaret suçlamasıyla 12 Mayıs günü tutuklanmıştı. Soruşturma kapsamında programın diğer bir konuğu Derin Tarih dergisinin yayın yönetmeni Mustafa Armağan hakkında takipsizlik kararı verilmişti. Başbakan ve Bakanı eleştiren sanatçı Orhan Aydın hakaretten mahkum oldu Tiyatro sanatçısı Orhan Aydın, eski başbakan Ahmet Davutoğlu ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sema Ramazanoğlu'na hakaret ettiği iddiasıyla toplamda 23 ay 10 gün hapis cezasına mahkum oldu. Ceza ertelendi. Aydın, Bursa 15. Asliye Ceza Mahkemesinde o dönem başbakanlık görevini yürüten Davutoğlu'nun "9 yaşında kız çocuğunun evlenebileceğini" söyleyen bir cemaat liderini ziyaret etmesini ve Ensar Vakfı'nda yaşanan tecavüz olaylarını Meclis kürsüsünde savunan Ramazanoğlu'nu karikatürist Carlos Latuff'in çizimini paylaşarak eleştirmesi nedeniyle yargılanıyordu. 6
İnsan hakları savunucularına açılan davalar İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici hakkında 'örgüt üyeliği' ve 'yasa dışı eylemlere katılmak' suçlamasıyla dava açıldı. Bilici, Diyarbakır da 15 Mart ta sivil toplum örgütleri ve sendika yöneticilerine yönelik düzenlenen operasyonda gözaltına alınmış ve bir hafta sonra adli kontrol şartıyla serbest kalmıştı. 15 yıla kadar hapsi istenen Bilici'nin yargılanmasına Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde Kasım ayında başlanacak. İnsan Hakları Gündemi Derneği eski başkanı ve halen yönetim kurulu üyesi Yrd. Doç. Dr. Günal Kurşun hakkında da OHAL KHK sıyla kapatılan Today s Zaman Gazetesi nde yazdığı insan haklarıyla ilgili yazılar nedeniyle örgüt propagandası yapmak ve örgüt üyeliği suçlamalarıyla dava açıldı. Adana 13. Ağır Ceza Mahkemesi nde yargılanacak Kurşun OHAL KHK sıyla Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi ndeki görevinden ihraç edilmişti. Türkiye, cezaevinde kitap taslağına el koymaktan AİHM'de mahkum Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Resul Sarıgül ün 2004 te hapishanede yazdığı kitaba el koyulmasını ifade özgürlüğü ihlali olarak değerlendirerek Türkiye yi mahkum etti, 1500 Euro tazminat ödenmesine karar verdi. Sarıgül ün elle yazdığı kitap taslağına Erzurum Cezaevi yönetimi devlet yöneticilerine hakaret ve yasadışı örgüte destek içeren ifadeler olduğunu iddia ederek el koymuştu. 7
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. OHAL de Siyaset İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Avrupalı liderlere, AB-Türkiye ilişkilerinin Erdoğan ın gazetecileri ve seçilmiş siyasetçileri serbest bırakmasına, OHAL e son verilmesine ve idam cezasını geri getirmekten vazgeçmeye bağlı olduğu konusunda ısrar edin çağrısında bulundu. MİT tarafından Darbe Girişimi Meclis Araştırma Komisyonu na sunulan raporda, darbe girişimine ilişkin istihbarata önceden ulaşılamadığı ifade edildi. 8
İfade Özgürlüğü Batman da gözaltına alınan Fransalı fotomuhabiri Mathias Depardon, 21 Mayıs tan beri açlık grevinde. KHK ile işinden çıkarılan ve 75 gündür açlık grevinde olan eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça tutuklandı, Af Örgütü eğitimciler acil eylem çağrısı yaptı. Gülmen ve Özakça için sürdürülen protestolarda eylemciler sık sık gözaltına alınıyor. Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri bu yılki sahipleri Aslı Erdoğan, Evrensel Basım Yayın, Turhan Günay ve Hanifi Batı oldu. Behiç Ak tan Fikir Özgürlüğümüze Dair 9