BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II Ders-1 Kapsama Kuralları & Rasgele Sayı Üretimi & Rekürsif (Özyinelemeli) Fonksiyonlar Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA umitatila@karabuk.edu.tr http://web.karabuk.edu.tr/umitatilla/
Saklama Sınıfları Nesne kendi bloğu içinde oluşturulur ve yok edilir auto: yerel değişkenler için ön tanımlıdır auto double x, y; register: değişkeni yüksek hızlı kaydedicilere yerleştirmeye çalışır register int counter= 1; 2
Saklama Sınıfları Statik Saklama Değişken tüm programın çalışması sürecinde var olur. Ön tanımlı değeri sıfırdır. static: fonksiyonlar içinde tanımlanan yerel değişkenlerdir. Fonksiyon sonlandıktan sonra değişken değeri saklanır Sadece tanımlandıkları fonksiyonda geçerlidirler 3
Saklama Sınıfları Dosya kapsama alanı Bir fonksiyon dışında tanımlanan bir tanımlayıcı dosya kapsama alanına sahiptir. Böyle bir tanımlayıcı tanımlandıkları noktadan itibaren dosya sonuna kadar tüm fonksiyonlar içinde geçerlidir Global değişkenler, fonksiyon tanımlamaları hep dosya kapsama alanına sahiptir. 4
Saklama Sınıfları Blok Alanı Blok içinde tanımlanan tanımlayıcılar Blok alanı tanımlandığı noktadan başlar sağ kırlangıç paranteze kadar devam eder. Değişkenler, yerel değişkenler ve fonksiyonlar için kullanılır. Dış bloklar eğer iç blokta aynı isimle değişken varsa iç bloktan gizlenirler. 5
Saklama Sınıfları 6
Saklama Sınıfları 7
Rasgele Sayı Üretimi rand fonksiyonu <stdlib.h> kütüphanesi yüklenmelidir 0 ile RAND_MAX (en düşük 32767- maks değeri 16 bit tamsayı) RAND_MAX <stdlib.h> içinde tanımlanmış sembolik sabittir. 0 ve RAND_MAX arasındaki her sayı seçilmek için eşit olasılığa sahiptir. Rand ile üretilecek rasgele sayı aralığı uygulama ihtiyacına göre değişir. 8
Rasgele Sayı Üretimi Yazı tura programı sadece yazı için 1 tura için 0 a ihtiyaç duyar. Zar kullanan bir program 1 ile 6 arasında rasgele sayı üretmelidir. ölçekleme Rand tarafından üretilen değerler daima 0 ile RAND_MAX arasındadır. 0 rand ( ) RAND_MAX 0 ile 5 arasında sayı üretmek için rand fonksiyonu ile % kalan operatorü kullanılır. Buna ölçekleme denir. rand( ) % 6 9
Rasgele Sayı Üretimi 6 sayısı ölçekleme faktörüdür. Aralığı kaydırmak için sonuca 1 eklenir. randnumber = 1 + rand ( ) % 6 1 randnumber 6 aralığında sayılar üretir. Genel kural: n = a + rand ( ) % b ; a kaydırma değeridir. b ölçekleme faktörüdür 10
Rasgele Sayı Üretimi 11
Rasgele Sayı Üretimi Örnek Program: 6000 kere zar atma 1 den 6 ya kadar tamsayılar yaklaşık olarak 1000 defa seçilmelidir. 12
Rasgele Sayı Üretimi 13
Rasgele Sayı Üretimi 14
Rasgele Sayı Üretimi Rand fonksiyonu gerçekte sahte rasgelelik üretir. rand fonksiyonunu defalarca çağırmak rasgleymiş gibi görünen bir sayı dizisi oluşturur. Ancak, bu sayı dizisi her program çalıştırıldığında kendi kendini tekrarlar. Her program çalışmasında farklı dizilimde gerçek rasgele sayılar üretebilmek için srand fonksiyonu kullanılır. srand argüman olarak bir tamsayı alır. srand rand fonksiyonunun programın her çalışmasında farklı dizilimde sayılar üretilmesini sağlar. 15
Rasgele Sayı Üretimi 16
Rasgele Sayı Üretimi 17
Rasgele Sayı Üretimi Her seferinde seed değeri girmeden rasgele sayı üretmek için srand ( time (NULL)); Sistem saati otomatik olarak seed değeri elde etmek için kullanılır. time fonksiyonu 1970 Ocak ayı gece yarısından itibaren kaç saniye geçtiğini döndürür. time fonksiyonu için <time.h> kütüphanesi kullanılır. 18
Şans Oyunu: Craps Kurallar: İki zar atılır Zarların toplamı hesaplanır İlk atışta 7 veya 11 gelirse oyuncu kazanır İlk atışta 2, 3 veya 12 gelirse oyuncu kaybeder İlk atışta 4,5,6,8,9,10 gelirse bu oyuncunun puanı oluyor. Oyuncu 7 atmadan önce kendi puanını tutturmalıdır. 19
Özyineleme (Rekürsif) Özyinelemeli fonksiyonlar Kendi kendini çağıran fonksiyonlar Eğer fonksiyon temel durum ile çağırılırsa bir sonuç döndürür. Eğer fonksiyon daha karışık bir problem ile çağırılırsa fonksiyon fonksiyon problemi iki kavramsal parçaya böler; Birincisi: fonksiyonun işi nasıl yapacağını bildiği kısım İkincisi: fonksiyonun işi nasıl yapacağını bilmediği kısım İkinci kısım orijinal probleme benzemelidir. Fonksiyonun bilmediği kısmı çözebilmek için kendisinin bir kopyasını çalıştırır Sonunda temel durum çözülür 20
Özyineleme (Rekürsif) 21
Özyineleme (Rekürsif) 22
Özyineleme (Rekürsif) Faktöriyel probleminin rekürsif tanımlaması aşağıdaki tanımlamayla yapılır. n! = n. (n-1)! Örneğin: faktöriyel 5! = 5. 4. 3. 2. 1 Dikkat edin 5! = 5. 4! 4! = 4. 3!... Faktöriyel hesabı rekürsif olarak hesaplanabilir. Temel durumu çöz ( 1! = 0! =1) daha sonra 2! = 2. 1! = 2*1 = 2 3! = 3. 2! = 3*2 = 6 23
Özyineleme (Rekürsif) 24
Özyinelemeli Faktöriyel Hesabı 25
Özyinelemeli Faktöriyel Hesabı 26
Özyinelemeli Fibonacci Sayıları Fibonacci serisi: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8... Her bir sayı kendinden önceki iki sayının toplamıdır Temel durum: Fib(0) = 0 Fib(1) = 1 Rekürsif olarak çözülebilir : Fib (n) = Fib(n-1) + Fib(n-2) 27
Özyinelemeli Fibonacci Sayıları 28
Özyinelemeli Fibonacci Sayıları n. Fibonacci sayısını bulma 29
Özyinelemeli Fibonacci Sayıları 30
Kaynaklar Paul J. Deitel, C How to Program, Harvey Deitel. Kaan Aslan, A dan Z ye C Klavuzu 8. Basım, Pusula Yayıncılık, 2002. 31