Çalışan Sağlığını Korumak Paneli BUSİAD KAYNAK ÇALIŞANI İÇİN SAĞLIK GÖZETİM PROGRAMI Dr. Arif Müezzinoğlu İşyeri hekimi 12.12.2012
Kaynakta İşçi Sağlığı ve Güvenliğini Etkileyen Tehlikeler 1-Elektrik 2-Elektromanyetik Alan 3-X ve gama ışınlarına maruziyet 4-Yangın, patlama 5-Kaynakta kullanılan basınçlı tüpler 6-Kaynak yapılan mekan koşulları( atmosferik şartlar, patlayıcı ortam vb.) 7-Kaynakta oluşan gazlar/ duman/ toz 8-Mekanik etmenler(gürültü vs.), 9-Sıcak parçalarla temas, 10- Ergonomi (Statik ağır işlerde tekrarlayıcı zorlanmalardan kaynaklanan incinmeler uygunsuz çalışma sonucu kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, ağır metal parçaların kaldırılması sırasında yorucu fiziksel iş yüklenmesi, kas gerginliği ve ellerde zorlanma 11-Kapalı alanda kaynak çalışması
Kaynak Dumanı Kaynak Termal kesim Termal püskürtme Lehimleme ve pirinç kaynağı
Alınabilir toz Termal püskürtme esnasında üretilen gazlar ve tozlar (0,01 µm) Termal kesim esnasında üretilen gazlar (10 µm) Kaynak esnasında üretilen gazlar (10 µm) Lehimleme ve pirinç lehimleme esnasında üretilen gazlar (1 µm) Ultrafine parçacıklar (UFP) (0,1 µm) 0,01 µm 0,1 µm 1 µm 10 µm 15 µm 100 µm Solunabilir Solunamaz
Maruz kalma değerlendirmesi için, kaynak dumanlarının konsantrasyonu belirlenir. Limit değerleri olmayan anahtar bileşenler için ölçüm sonuçlar mesleki, tıbbi ve toksikolojik temelde değerlendirilmelidir. Kaynakta, çok yüksek emisyonlu kaynak işlemlerinde sadece kaynakçı maruz kalmaz. Diğer işçiler de nefes alma alanında olabilirler. Bu tür çalışma alanlarında koruyucu önlemler risk değerlendirmesi temelinde belirlenmelidir. Anahtar bileşenler, sağlık tehlikesinde büyük etkiye sahip maddeler karışımıdır. Anahtar bileşenler şartları önlemler aracılığıyla çalışma yerlerinin izlenmesini kolaylaştırır ve koruyucu önlemlerin spesifikasyonunda yardımcı rol oynar.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ (İSGÜM) LABORATUVARLARI 15/1 Atomik Absorpsiyon Cihazı(Grafit/Alevli) ile Havada Ağır Metal Analizi [Atomik absorpsiyon cihazı ( Alevli / Grafit ) ile işyeri havada bulunan Pb(kurşun), Cd(kadmiyum), Cr(krom), Ni(nikel), Zn(çinko), Cu(bakır), Mn(mangan), Fe(demir), Al(aliminyum) ağır metallerinin örneklemesini ve analizini kapsamaktadır. Havada bulunan kurşun ve kurşun bileşikleri tayini TS ISO 8518; kadmiyum ve kadmiyum bileşikleri tayini NIOSH 7048, krom ve krom bileşikleri tayini NIOSH 7024, çinko ve çinko bileşikleri tayini NIOSH 7030, bakır ve bakır bileşikleri tayini NIOSH 7029, alüminyum ve alüminyum bileşikleri NIOSH 7013, nikel ve nikel bileşikleri tayini, demir ve demir bileşikleri tayini, mangan ve mangan bileşikleri tayini OSHA ID-121 metotlarına göre yapılır.] 250.00 TL*
1- Değerlendirme işçilerin işlerinden kaynaklanan tehlikelerin belirlenmesi için gerekmektedir. 2-Tehlike değerlendirmesi işleme özel, etkiye özel ve çalışma yerine özel faktörleri kapsamalıdır. Materyale Özel faktörler Bileşenlerin vücuttaki belirli etkileriyle ilgili olarak kaynak gazları üç grupta sınıflandırılabilir (etki sınıfları A, B, C). A - Solunum yolu ve akciğerleri Etkileyen maddeler, örnek: demir oksit B - Toksik ya da toksik irritant maddeler, örnek: floridler, manganez oksit, bakır oksit C - Karsinojenik maddeler, örnek: Cr ve bileşenleri, nikel oksitler Solunum yolu ve akciğerleri etkileyen maddeler partiküllerin aşırı alınması sonucu kronik iltihap( kronik bronşit) olarak görülebilen hafif toksik etkiler anlamına gelmektedir. Kolofoni içeren akılarla lehimleme/pirinç lehimleme esnasında üretilen aldehitler( formaldehit, asetaldehit) irritant maddelere aittir.
Kaynak işlemleri emisyon oranlarına(mg/s) göre partikülleriyle ilgili olarak dört gruba ayrılabilir.
-lehimleme ve pirinç lehimleme: 1 mg/s nin altında; sonuç olarak bu işlemler 1 emisyon grubundadırlar, -termal kesim ve püskürtme;: 25 mg/s den fazla, bu işlemler 4 emisyon grubundadırlar.
Koruyucu Önlemler 1-Düşük emisyon işlemleri ve sarf malzemelerinin seçilmesi, 2-Çalışma şartlarının optimizasyonu, 3-Havalandırma önlemleri, 4-Koruyucu önlemlerin etkinliğinin kontrolü 5-Kişisel koruyucu ekipman, 6-Duman veri sayfası, 7-Önleyici mesleki tıbbi tetkikler, 8-İşletim talimatları.
Kapalı alanda kaynak-iş izni 1-Yangın söndürme tüpü 2-Ölçüm için hava tüplü maske 3-Sonucunda hangi maske gerekiyorsa, 4-Gaz ölçüm cihazı(ex prouf olması gerekmekte) 5-Yangına dayanıklı(nomex) Elektrostatik, statik elektriği toplamıyor 6-KKE 7-Havalanma, ventilasyon 8-Hiçbir canlı hat olmaması 9-Tripod menhol ağzına kurulması ve gözetleyici 10-Sertifikası 11-Ara verdiğinde ölçümlerin tekrarlanması 12-Acil durum hazırlık çalışması,sağlık, iş güv ve yangın birimlerinin hazırlıklı olması, gece, pazar günü gibi zamanlarda çalışma yapılmaması 13-Islatma
Kişisel koruyucu donanım ile solunumun korunması programı 1.Programın yönetimi 2.Yazılı işletme yönergeleri 3.Eğitim 4.Respiratörün bakımı 5.Tıbbi değerlendirmeler 6.Onaylanmış respiratörler Respiratör programlarını etkileyen sorunlar yüzdeki sakal, gözlük, kontakt lensler ve diğer koruyucu ekipman Respiratör seçimi için önerilen yöntem Tehlike belirlemenin basamakları Maruziyet tahmini Respiratör seçiminde özgül basamaklar Risk oranı ve tayin edilen koruma faktörü Uygunluk testi için önerilen yöntemler
Toz/sis/duman ve gaz /buhar filtrelerinin/maskelerinin ortalama kullanım süresi 1-Ortamdaki kirletici derişimi(oranı) 2-Ortamdaki havalandırma sistemi 3-Kişinin nefes alıp verme sıklığı 4-Maske veya filtrelerin bakımı veya saklanması 5-Havadaki nem oranı 6-Ortam sıcaklığı 7-Kirleticinin tipi 30
Kimyasalın ismi yada numarası, çalışmanın ağırlığı, ısı, nem, basınç, kimyasalın oranı verildiğinde dakika olarak filtrenin kullanım süresini veren programdır iş akışının standarta yakın oldugu durumlar için http://www.cdc.gov/niosh/npptl/respusers.html 31
Despite improvements in workplace safety and health, 14 workers in the United States die each day from injuries sustained at work and 134 die from work-related diseases.
34
1-1954-2004 yıllarını kapsayan bir meta analiz sonucuna göre kaynak çalışanlarında akciğer kanseri %26 lık bir fazlalık gösteren bir çalışma. Scand J Work Environ Health. 2006 Feb;32(1):22-31. Ambroise D, Wild P, Moulin JJ. 2-861 i kaynakçı olan 4480 tersane çalışanının yaklaşık 10 yıllık izlenmesi ile kaynak dumanı ile akciğer kanseri arasında açık bir ilişki gösterilememesine karşın, kaynakçılarda akciğer kanseri relatif riskini yüksek (1.9) bulan bir çalışma. J Occup Environ Med. 2000 Jan;42(1):101-9. Danielsen TE, Langård S, Andersen A. 3-8372 metal çalışanında akciğer kanseri ve kaynak dumanı arasındaki ilişki değerlendirilmiş ve nedensel ilişki sonucuna varılmıştır. Kaynak ve diğer mesleki maruziyetler (sigara ve alkol dahil) göz önüne alınmıştır. Am. J Ind Med. 1996 Oct;30(4):383-91 4-Akciğer kanseri oluşumu ve paslanmaz çelik kaynağı dumanı arasındaki ilişkiyi analiz eden beş çalışmanın değerlendirilmesi olan bir çalışma. Asbest maruziyeti ve sigara kullanımı hesaba katılmıştır. Sonuçlar akciğer kanseri ile çelik kaynak dumanı maruziyeti arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Occup. Environ. Med. 1995 Apr;52(4):284-5 5-Solunum yolları kanserinin insidansının EMA ve kaynak dumanına maruziyetle arttığına ilişkin bir çalışma. Environ Health Perspect. 1987 Dec;76:221-9. Stern RM. Danish Welding Institute, Brøndby, Denmark.
Sağlık Etkileri Kaynak dumanının vücuda girişi ve etkisi Duyarlılaşma ve Metal Dumanı Ateşi Pnömokonyoz Mutajenite ve Karsinojenite Akut ve Subakut etkileri Kronik etkileri Sıcağa aşırı maruz kalma EMA Kaynak ışınları Gürültü Kas iskelet sistemi hasarları
Sağlık Gözetim Programı İşe Giriş Muayenesi Periyodik Muayene Akut / Maruziyet ve Testleri İşten Çıkış Muayenesi Radyasyon maruziyetinin sağlık gözetimi Diğer Vücut Sistemleri Muayenesi İş ve Medikal Özgeçmiş Akciğer Grafisi Solunum Fonksiyon Testleri Respiratör Kullanma Yeterlilik Muayenesi Gerekiyorsa Ek Testler Değerlendirme sorgusu ve muayene Evet Evet, ağır metal maruziyeti metaboliti Evet Evet Evet Evet Evet, PA grafi gerekiyorsa lateral gr. Evet Evet Evet, gerekli ise daha yoğun Akc. fonk.testleri (Tüm Vuc. Pletismografi, Bronş hiperreaktivite testi, HRCT) 40
Odyolojik Test Göz muayenesi Evet, işitme muayenesi ve testi(kbb uzmanınca değerlendirilen) Evet, renk körlüğü dahil Yazılı Medikal Rapor Evet ( İşçi ve İşverene) Ergonomi Programı ve Eğitimi Evet Çalışanın muayene ve test sonuçları hakkında farklı medikal danışma alması İlkyardım Eğitimi Medikal gerekçelerle yer değiştirme planı Evet Evet, iş kazaları, özellikle elektrik çarpması, kapalı alan çalışmaları Evet 41
1-2-Erken izlem muayenesi: Birkaç haftada sonlanan bir hastalık sonrası. İşyeri hekiminin gerekli gördüğü özel olgularda. Hastalığı ve işi arasında nedensel bir ilişkiden şüphelenen bir çalışan. MOD ına maruziyet sınırları aşılmışsa 3-Mesleki Tıbbi Değerlendirme ve Danışma:Uzun süreli sağlık ile ilgili durumlar(altta yatan rahatsızlıkları olan kişiler), Kısa süreli sağlık ile ilgili durumlar, Belirli koşullar altında çalıştırıldığında sağlıkla ilgili kaygı duyulmayacak durumlar
Biyolojik materyalde belirlenebilirler Alüminyum* Baryum Kurşun* Kadmiyum Kromat (Krom(V) bileşenleri) Kobalt Floridler* Karbon monoksit* Manganez* Nikel ve bileşenleri Biyo izleme mesleki medikal kontrollerin bir parçasıdır ve iş yerinde tehlike değerlendirmesinin yerini tutmamaktadır. Biyo izlemenin öneminde alınan karar işyeri hekimi tarafından alınır.
1-Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi/Sf 364/Ek-11 2- http://www.cdc.gov/niosh/docs/2005-110/pdfs/2005-110.pdf 47
http://www.ttb.org.tr/kol/is/file/metal.pdf