E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 006 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 006 Cilt/Volume, Ek/Suppl. (/): 5-57 Su Ürünleri Yetiştiriciliği / Aquaculture Ege University Press ISSN 0-590 http://jfas.ege.edu.tr/ Homa Lagününden Elde Edilen Çipuraların (Sparus aurata L., 58) Kıyısal ve Açıkdeniz Ağ Kafeslerde Gelişimlerinin Karşılaştırılması *Ali Yıldırım Korkut, Aysun Kop, Aykut Cihaner, Özgür Altan Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü, Yetiştiricilik ABD. 500, Bornova, İzmir, Türkiye *E mail: ali.korkut@ege.edu.tr Abstract: Comparing development of sea bream (Sparus aurata L., 58) obtained from Homa Lagoon in off-shore and inshore net cage Turkey has a rich water potential and lots of fishponds area which has been constituting rather old cultivation and fishing potential except of classic studies as a more productive subject. For this purpose, sea bream has obtained from İzmir Homa Lagoon in 00 which is a production season, is followed in off shore and in shore cage and at the same time growth (total length and live weight) in the fishpond during 0 days. The study is continued from providing fishpond to including the last time obtained for 0 days. Fishes which have.99±.56 g live weight and.9± 0.86 cm total length, have hoarded at a suitable density of stock to in shore and off shore cage with triplicate groups. After a short adaptation time fishes have fed ad-libitum with a commercial feeds. At the end of the 0 days while average live weight of fishes obtained from fishpond is 9.±.5 g. and total length is.9± 0.9 cm.; average live weight and total lenght of fishes that have been in the off shore and in shore are 0,6±,78 g.,75±, cm for in shore and,9±,5 g. 8,98±, for off shore have found. In this study, growth preformance of fishes in different environment observed, examinated results of development and used feeds as, ve have evaluated. Key Words: Lagoon, Sea bream, Sparus aurata. Özet: Türkiye, zengin su potansiyeline ve çok sayıda lagüner alana sahip olan ender ülkeler arasında yer alan bir ülkedir. Sözü edilen lagüner alanlara kurulan, yetiştiricilik ve avcılık sistemi ile balık veriminin sağlandığı dalyanlar; toprak ve beton havuzlar ile ağ kafes gibi günümüzün bilinen yetiştiricilik sahalarının dışında, daha balık veriminin elde edilebileceği alanlar olarak gündeme gelmektedir. Dalyanların günümüzde de önemli bir yetiştiricilik alanı olduğunu vurgulayabilemek için, İzmir Homa (SÜFA) dalyanından 00 yılı üretim sezonunda elde edilen çipuraların, 0 gün süreyle kıyısal ve açık deniz kafes ortamında ve aynı süre içinde lagündeki gelişimlerini (canlı ağırlık ve total boy) izleyen bir çalışma yapılmıştır. Çalışma çipuraların dalyandan temininden itibaren, dalyan alanından en son elde edildikleri tarihi içine alacak şekilde devam etmiştir. Ortalama.99±,56 g canlı ağırlık ve.9±0,86 cm total boyda olan balıklar kıyısal ve açık deniz ağ kafes ortamlarına paralel oluşturacak şekilde uygun stok yoğunluğunda stoklanmışlardır. Kısa bir adaptasyon süresinden sonra balıklar ad libitum ticari yem ile beslenmişlerdir. 0 gün sonunda dalyan sahasından elde edilen balıkların ortalama canlı ağırlığı 9,±,5 g. total boyu 8,9±0,9 cm ye ulaşırken kıyısal ve açık deniz ağ kafes ortamındaki balıkların ulaştıkları ortalama canlı ağırlık ve total boy değerleri ise sırasıyla, 0,6±,78 g.,75±, cm kıyısal için ve,9±,5 g. 8,98±, cm açık denizdeki gelişimler olarak bulunmuştur. Balıkların farklı ortamlardaki gelişimlerinin gözlendiği bu çalışmada, elde edilen (Feed Conversion Rate-Yem Dönüşüm Oranı), (Spesifik Büyüme Oranı) ve (Kondüsyon Faktörü) gibi yemden yararlanma ve gelişimlerinin de incelendiği sonuçlara yer verilmiştir. Çalışmanın amacı; Akdeniz ülkeleri için son derece önemli ve ekonomik bir tür olan çipuranın dalyan alanlarında olumlu yönde değerlendirilemediğinin gösterilmesi; ancak bu çalışmada olduğu gibi farklı ağ kafes ortamlarında ya da toprak havuz gibi kontrollü ortamlarda değerlendirilmesinin küçük boy ve ağırlıklarda kalan balıkların büyütülmesinde daha etkili olacağını vurgulayabilmektir. Anahtar Kelimeler: Dalyan, lagün, çipura, Sparus aurata. Giriş Türkiye, zengin su potansiyeline sahip bir ülkedir. Adalar dahil kıyı şeridi uzunluğu 8 km. dir. 00000 km ye yakın akarsu, 70000 hektarlık lagün göllerine ve 9 km yi aşan baraj göllerine, 890 km doğal göle ve genel toplam olarak 557700 ha su ürünü üretim alanına sahip bulunmaktadır (Alpbaz 987). Türkiye nin toplam su ürünleri üretimi 00 yılı verilerine göre; 68097 ton olarak gerçekleşmiştir. Yetiştiricilik miktarı 600 ton olarak kaydedilmiştir. Türkiye bu üretim değerleri ile 00 yılında 5 ülke içinde. sırada yer almıştır (DİE., 00). Halbuki mevcut su kaynaklarının daha yüksek kapasitelerde kullanımı ile bu oranlarda hızlı bir artış gözlenebilecektir. 00 Dünya su ürünleri üretimi 8.8 milyon ton olarak gerçekleşmiş olup, bunun 9. milyon tonu avcılık yoluyla, 7.5 milyon tonu da yetiştiricilik yoluyla elde edilmiştir (FAO, 00). 00 yılı için yapılan projeksiyonlarda toplam dünya su ürünleri üretiminin 0 ila milyon arasında artış gösterebileceği, bu artışında hızla gelişmekte olan yetiştiricilik yoluyla sağlanacağı umulmaktadır. Önümüzdeki 5- yılda en iyi teknik ve donanımla bile avcılığın yılda 0 milyon tonu geçmeyeceği vurgulanmaktadır. Bu üretimin, insanların besin ihtiyacını karşılayamayacağı düşünülürse, su ürünleri yetiştiriciliğinin önemi son derece açıktır (FAO,00). Bu çalışmada, kıyısal alanlar içinde önemi büyük olan
5 Korkut ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi - Ek (/): 5-57 lagüner su sistemlerinden her yıl elde edilen ve ekonomik değeri yüksek olan çipura balıklarının, entansif yetiştiricilik koşullarından biri olan ağ kafeslerde yetiştiriciliği ve gelişimleri üzerinde değerlendirmelerde bulunulmuştur. Akdeniz ülkelerinin pek çoğunda bulunan bu tip lagüner alanlardaki ekstansif ya da yarı entansif yetiştiricilik uygulamaları ile sürdürülen yetiştiriciliğin daha kapsamlı ve ekonomik boyut olarak daha kazançlı olan yetiştiricilik sistemleri içinde ele alınması hedeflenmiştir. adet açık deniz (offshore) tipi polietilen iskeletten imal edilen ağ kafesler kullanılmıştır. Çalışmada ticari olarak üretilmiş olan farklı boyutlardaki çipura yemleri kullanılmıştır (Tablo ). Bu yemler balıkların besin madde ihtiyacına, ağırlıklarına bağlı olarak --.5 mm çaplı, % 6-9 ham protein ve % 0- arasında ham yağ ve 800-500 Kcal arasında değişen metabolik enerjili pelet yemlerden yararlanılmıştır. Mataryel ve Yöntem Çalışmada materyel olarak kullanılan çipuralar, tüm Akdeniz den İngiltere nin kuzey sahillerine ve Kanarya Adaları na kadar yayılım gösteren bir cinstir. Özellikle deniz fanerogamlarının bulunduğu kumlu, çamurlu sığ biotoplarda yaygın olarak bulunurlar. Farklı sıcaklıklara ve tuzluluk değerlerine karşı gösterdiği tolerans ile nehir ağızları ve lagüner sahalarda bol miktarlarda bulunan demarsal bölge balığı olarak tanımlanabilir (Kınacıgil ve diğ.,99). Bu özellikleri nedeniyle, İzmir Körfezi nin Kuzey Batısı nda 8 0 יP ייP N enlemi ile 6 9 50 יP ייP E boylamı arasında yer alan ve Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinin Uygulama ve Araştırma sahası olan Homa dalyanından elde edilen çipura balıkları üzerinde çalışılmıştır (Özden ve diğ., 99, Korkut ve diğ.,995, Korkut ve diğ.,997 ve Cihaner, 00). İzmir e 5 km. uzaklıkta ve toplam 8.000 dekar yüzey alanına sahip Homa dalyanının ortalama derinliği 90±5 cm olup, dalyanla deniz arasında doğal su akışını sağlamak amacıyla genişliği 0.8 ile 0 m arasında değişen 6 adet kanal bulunmaktadır (Korkut ve diğ., 997). Balıklar ana bağlantı kanalı üzerinde bulunan tuzaklardan yakalanıp, deniz ortamında XX m ebatlarındaki adet yaşatma havuzlarında biriktirilerek, çalışmanın gerçekleştirileceği ağ kafes ortamına 0m çaplı ve 8 m derinliği olan yüzer transfer ağ kafes ile nakledilmişlerdir. Şekil. SÜFA (Homa) Dalyanının Konumu (Cihaner, 00 den alınmıştır). Adaptasyonu tamamlanan balıklar dalyan alanından 0 deniz mili mesafede bulunan, tesislerdeki ağ kafeslere nakledilmişlerdir. Çalışmada 0 m çaplı ve 8 m derinliğinde adet kıyısal (In Shore) ve 6 m çaplı ve 0 m derinliğinde Şekil. Dalyanda yer alan ve balıkların yakalandıkları kuzuluklar. Çalışma 00 Yılının Haziran ayı sonlarında Dalyanın tuzaklarından (kuzuluklarından) yakalanan çipura balıklarının adaptasyonlarından sonra, deniz yoluyla transferlerinden sonra biometrik kayıtlarının alınması ile başlatılmıştır. Balıklar; in shore ağ kafeslere 000 er adet, off shore ağ kafeslere ise 0000 er adet gelecek şekilde yerleştirilmişlerdir. Temmuz- Ekim ayları arasında hem ağ kafeslerde ki hem de aynı dönemde dalyan alanından yakalanmaya devam eden balıkların gelişimleri karşılaştırılmıştır. Ağ kafeslerde balıklara verilen yemlerin günlük kullanım miktarları için ticari üretici tarafından tavsiye edilen oranlar dikkate alınmıştır (Tablo ). Ancak; değerlendirmede balıkların günlük yem alımları da ayrıca dikkate alınarak farklı oranlarda yem tüketimine de rastlanmıştır. Bulgular Balıkların yetiştiricilik koşulları içinde gelişimlerini etkileyen en önemli kriter olarak su sıcaklık değişimlerinin olduğu bilinmektedir. Bu amaçla çalışmada özellikle su sıklık değişimleri farklı sistemin bulundukları yerlerde alınmıştır. Buna göre elde edilen sonuçlar Tablo ve şekil de belirtilmiştir. Çalışma süresince farklı alanlardaki balıkların gelişmelerinin kontrolünde ele alınan canlı ağırlık ve total boy değişimleri Tablo ve 5 te özetlenmiştir. Buna göre en iyi gelişme kıyısal ağ kafeslerde en az gelişme ise doğal ortam olan dalyan sahasında gözlenmiştir. Tabloların genel değerlendirilmesinde en iyi gelişimin ağustos ve eylül aylarında olduğu gözlenmiştir. Bunun nedeni olarak su sıcaklıklarının artması ve balıkların yetiştiricilik sistemlerine adaptasyonu olarak verilebilir. Ayrıca tabloların ve çalışmanın sonuçları hakkındaki değerlendirme ve görüşler tartışma ve sonuç bölümünde detaylı olarak ele alınmıştır.
Korkut ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi - Ek (/): 5-57 55 Tablo. Çalışmada kullanılan yemlerin besin madde içerikleri. Yemler K. Mad. min. % H. Prot. min. % H. Sel. max. % H. Kü Max. % Ca min. % P min. % H. Yağ min. % No: 88.0 9.0.0.0..5 0.0 No:-.5 88.0 6.0.0.0..5.0 Tablo. Balıkların canlı ağırlıklarına ve su sıcaklığına göre tavsiye edilen yem verilme oranı (%). Yem çapları (mm) Balık canlı ağırlığı gr o C o C 6 o C 8 o C 0 o C o C o C 6 o C, 5-5...8.., 5-80...5..,5 80-50 0.8.....5..5 Tablo. Çalışma alanlarının ortalama su sıcaklığı değişimleri ( o C). Aylar Dalyan Kıyısal Ağkafes Açıkdeniz Ağ kafes N Ort min max N Ort min max N Ort min max Temmuz 5.±0.8,5,5 0.5±.5 9.0.0 0 0.8±.6 8.5.5 Ağustos 5 5.77±.6.0 8.0.±0.65.0 5.0 0.75±0.7.5 5.0 Eylül 5.±.9.0 5.0.8±0.7.5.0 0.5±0.7.5.0 Ekim 5 9.7±.9.0.0 0 80.98±.07 9.0.0 0 0.6±. 8.0.5 Tablo. Farklı alanlardaki çipura balıklarının gruplara göre canlı ağırlık (gr.) değişimleri. N Gruplar Temmuz Ağustos Eylül Ekim Dalyan 50 ---.86±5.7 76.76±. 80.58±.50 9.±.5 In shore 50 G 5.55±.8 55.7±5.8 5.88±5.0 85.6±.0 85.7±.09 85.5±.09 6.9±.8 5.8±.8 6.08±.9 9.98±.7 0.8±.7 9.±.88 Offshore 50 G 55.0±.58 55.±.56 55.5±.6 7.5±0.88 7.67±.0 7.5±0.9 9.9±6.67 9.±7. 9.0±6.95.57±.98 0.98±0.90.±0.8 Tablo 5. Farklı alanlardaki çipura balıklarının gruplara göre total boy (cm) değişimleri. N Gruplar Temmuz Ağustos Eylül Ekim Dalyan 50 ---.5±0.8.9±.9.55±0.75 8.9±0.9 In shore 50 G.5±0.90.±0.88.8±0.86 6.89±0.7 6.78±0.7 6.8±0.7 8.±0.69 8.±0.68 8.9±0.68 0.80±.6 0.68±.09 0.76±. Offshore 50 G.9±0.69.50±0.70.7±0.69 6.55±0.78 6.57±0ç78 6.58±0.76.0±0.68.6±0.6.±0.67 9.0±.8 8.9±. 8.99±.09 Sıcaklık Değişimleri Sıcaklık 5 0 Dalyan kıyısal açık deniz 5 Temmuz Ağustos Eylül Ekim Aylar Şekil. Çalışma alanlarındaki su sıcaklığı değişimleri ( o C).
56 Korkut ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi - Ek (/): 5-57 Tartışma ve Sonuç Bu çalışmada, özellikle ülkemizin dalyanlar yönünden zenginliği ve bu alanların kullanılabilirliği dikkate alınarak, buralardan elde edilebilecek balıkların kültür ortamlarındaki yetiştiriciliği üzerinde incelemelerde bulunulmuştur. Bu amaca uygun olarak, genelde kültür koşullarında üretimi daha çok tercih edilen çipuralar ile çalışılmıştır. Genelde Mugilidae familyası türlerine yaygın olarak rastlanılan bu tip alanlarda, ağırlıklı olarak yakalanan tür olarak çipura ve az da olsa levrek gibi ekonomik balıklara da rastlanabilmektedir. Kefal türleri dışında kalan balıkların genelde küçük olmaları ve yakalandıklarında yetiştirme kapsamında değerlendirilememeleri önemli bir ekonomik kayba neden olmaktadır. Kısaca; bilinen değerinden daha ucuza satılabilen bu türlerin kültür ortamlarında değerlendirilmesiyle bu konuda önemli bir aşama kaydedilebilecektir. Genel anlamda lagüner alanlardan elde edilen bu türlerin başka işletmelerde yetiştiriciliğe alınması mevcut yasalar gereği mümkün değildir. Ancak konu ile ilgili olarak pek çok çalışmaya rastlanmaktadır. Özellikle bu tip yerlerden elde edilen balıkların toprak havuzlarda doğal koşullara yakın yetiştiriciliği ile ağ kafeslerde ki yetiştiricilikleri üzerinde çalışmalara önem verilmiştir (Alpbaz ve Hoşsucu, 987; Özden,99). Yapılan çalışmalara ve elde edilen sonuçlara bakıldığında, bu tip balıkların yetiştiricilik koşullarında kolayca yetiştirilebildiği ve hatta ekonomik olarak çok iyi performanslar sağladığı da belirtilmiştir. Bu çalışma ile temelde daha önce gerçekleştirilen çalışmaların üzerinde bu balıkların dalyan sahasındaki gelişimleri ile kıyısal (in-shore) ve açık deniz (off-shore) ağ kafes sistemlerinde kültüre alınmaları halinde nasıl bir gelişim özelliği gösterecekleri konusunda veriler elde edilmiştir. Her ne kadar dalyan sahalarından elde edilen balıkların kültüre alınmaları şu an için uygun olmasa da, ileriki dönemlerde konunu önemi dikkate alındığında üreticilerin ve akademisyenlerin ellerinde bir veri olması açısından önem taşıyabilecektir. Çalışmada elde edilen verilere göre ele alınan türün ağ kafeslerde yetiştiriciliğinin uygun olduğu, ortama adapte edilmeleri aşamalarından sonra kültür koşullarına alınabilecekleri belirtilebilir. Çalışma süresi olarak 0 günün belirlenmesinde, dalyandan elde edilen çipura balıklarının hasadının sona erdiği ay olarak kabul edilmiştir. Bu süre içinde elde edilen verilerin değerlendirilmesi ile sonuçların hepsi Tablo 6 da toplanmış ve değerlendirilmiştir. Tablo 6 dan izlenebileceği üzere dalyan alanında bir sezonunu tamamlayan çipuralar ortalama 9. g canlı ağırlıkta hasat edilmiştir. Kıyısal ve kıyı ötesi kafeslerdeki gelişimlere baktığımızda büyümenin çok daha fazla, özellikle kıyısal kafeslerde en yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bunun nedeni olarak dalyan alanındaki besin yetersizliği ve ağ kafeslerdeki besin girişi verilebilir. Kıyısal ağ kafeslerdeki gelişimin ise balıkların bu alana daha kolay adapte olmaları, verilen yemlere daha kolay uyum göstermeleri ile kıyıya yakın olan ağ kafeslerin ortam gereği besinsel yönden daha zengin olması ve su koşullarının dalyan koşullarından sonra daha az değişken olması nedeniyle daha az strese girmelerinden kaynaklanmış olabileceği tahmin edilmektedir. Çalışmanın genel değerlendirilmesinden de görüleceği gibi 0 günlük süre içinde balıkların dalyan alanındaki gelişmelerine göre ağ kafeslerde daha hızlı geliştikleri gözlenmiştir. Buna göre dalyan alanındaki balıkların canlı ağırlık gelişimleri çalışma başında,86±5,7 g iken çalışma sonunda 9,±,5 g a ulaşmıştır., Aynı şekilde kıyısal ve açık deniz kafeslerde kültüre alınan balıklardaki aynı dönemdeki canlı ağırlık artışı sırasıyla,9±5,0 g dan 9,8±,78 g olarak kıyısal ağ kafeslerde ve 5,0±,58 g dan,9±,0 g a açık deniz ağ kafeslerde ulaşılmıştır. Ancak doğal ortamdan getirilen bu balıklarda ve değerlerinde direkt kültür balıklarına göre farklılıklar olduğu gözlenmiştir (Tablo 7). Bu tamamen balıkların kültür ortamı ve yemler karşı uyumlarından kaynaklanmaktadır. Çalışma süresi ağ kafeslerden hasat boyuna kadar sürdürüldüğünde bu değerlerin normal ölçülere ulaştığı daha önceki çalışmalarda belirtilmiştir (Özden, 99; Korkut ve Temelli,99). Tablodan da anlaşılabileceği gibi dalyan alanında bir sezonunu tamamlayan çipuralar ortalama 9. g canlı ağırlıkta hasat edilmiştir. Kıyısal ve kıyı ötesi kafeslerdeki gelişimlere baktığımızda büyümenin çok daha fazla, özellikle kıyısal kafeslerde en yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bunun nedeni olarak dalyan alanındaki besin yetersizliği ve ağ kafeslerdeki besin girişi verilebilir. Kıyısal ağ kafeslerdeki gelişimin ise balıkların bu alana daha kolay adapte olmaları, verilen yemlere daha kolay uyum göstermeleri ile kıyıya yakın olan ağ kafeslerin ortam gereği besinsel yönden daha zengin olması ve su koşullarının dalyan koşullarından sonra daha az değişken olması nedeniyle daha az strese girmelerinden kaynaklanmış olabileceği tahmin edilmektedir. Çalışmanın genel değerlendirilmesinden de görüleceği gibi 0 günlük süre içinde balıkların dalyan alanındaki gelişmelerine göre ağ kafeslerde daha hızlı geliştikleri gözlenmiştir. Buna göre dalyan alanındaki balıkların canlı ağırlık gelişimleri çalışma başında,86±5,7 g iken çalışma sonunda 9,±,5 g a ulaşmıştır., Aynı şekilde kıyısal ve açık deniz kafeslerde kültüre alınan balıklardaki aynı dönemdeki canlı ağırlık artışı sırasıyla,9±5,0 g dan 9,8±,78 g olarak kıyısal ağ kafeslerde ve 5,0±,58 g dan,9±,0 g a açık deniz ağ kafeslerde ulaşılmıştır. Ancak doğal ortamdan getirilen bu balıklarda ve değerlerinde direkt kültür balıklarına göre farklılıklar olduğu gözlenmiştir (Tablo 7). Bu tamamen balıkların kültür ortamı ve yemler karşı uyumlarından kaynaklanmaktadır. Çalışma süresi ağ kafeslerden hasat boyuna kadar sürdürüldüğünde bu değerlerin normal ölçülere ulaştığı daha önceki çalışmalarda belirtilmiştir (Özden, 99,Korkut ve Temelli,99). Tablo 7 de elde edilen sonuçlara göre; gruplar içinde büyük farklılıkların olmadığı (P<0,0) ancak sistemler arasında farklılıklar olduğu (P>0,05) gözlenmiştir. Bu da balıkların adaptasyonu ve yoğun olarak stoklanmaları ile ilgili olabilir. Sonuç olarak bu çalışma ile dalyan alanlarındaki bu tip ekonomik değeri yüksek olan balıkların canlı olarak yakalanıp en uygun koşullarda adaptasyonları ile optimal gelişimleri sağlanarak ekonomik yönden verimli bir üretim sağlanabilir.
Korkut ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi - Ek (/): 5-57 57 Tablo 6. In-shore ve off-shore sistemlerdeki gruplara göre beslemeye bağlı genel değerlendirme. Aylar In-shore Off-shore Değerler G G Balık sayısı(adet) 000 000 000 0000 0000 0000 Temmuz Ağustos Eylül Ekim Öğün sayısı (adet) Tablo 7. Çalışmanın genel değerlendirilmesi. 7.8.80.885 -. 5.7.50.777 -. 9.78.09.959.85.98 0.600.555 9.59.890 -..7.7.809 -..8 0.997.906.8.96 0.65.586 8.500.885 -. 5.75.7.79 -..7.08.0.8.99 0.606.556. 6.88.508.808-6.78 0.999.68-8.97 0.698.7. 8. 0.955.769 59.5 -. 6.79.005.6 -. 7.89 0.70.7.5. 0.90.78 59.8.56.80-6.8.00.65 -. 7.95 0.70.7. 6. 0.98.77 in-shore Off-shore Değerlerin Ortalaması G Grupların Ortalaması G Grupların Ortalaması Yem Oranı(%) Mortalite ortalama,0 0,75,05 0,75,05 0,50,06±0,05 0,66±,95,8 7,75,86 6,00,8 6,5,8±0,07 6,65±,9,8,6,79,8,6,80,8,,86,8±0,06,5±0,0,86±0,05,99,0,7,95,0,7,98,0,7,97±0,05,06±0,0,7±0,06 Kaynakça Alpbaz, A.G., Hoşsucu, H., 987, Çipura (Sparus aurata L.) Yetiştirme ÜzerindeAraştırmalar.E.Ü. SÜYO yayınları No:, İzmir. Alpbaz, A.G., 987, Türkiye Dalyanları ve Yetiştiricilik Açısından Yararlanma İmkanları, İ.Ü. Su Ürünleri Y.O., Uluslararası Su Ürünleri Sempozyumu, -5 Kasım, İstanbul. Cihaner, A., 00, SÜFA (HOMA) dalyanında toprak havuzda yarı entansif yetiştiricilik sisteminde çipuranın (Sparus aurata L.,58) kışlatılması üzerine çalışmalar. E.Ü. Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi. İzmir. DİE, 00, Su Ürünleri İstatistikleri, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara. FAO 00.(Food and Agriculture Organization of the United Nations). Fisheries Department. Databases and Statistics: http://www.fao.org/fi/statist/statist.asp. Kınacıgil, H.T., Alpbaz, A.G., Kara, A., Fırat, K., Saka, Ş., 99, İzmir Körfezi ve Civarında Avlanan Çipura Yavrularında (Sparus aurata L., 58) Gözlenen Gelişmeler Üzerine Araştırmalar, Su Ürünleri Sempozyumu, E.Ü. Basımevi, İzmir, 6,8. Korkut, A.Y., Temelli, A., 99, Süfa Dalyanında 99 Sezonunda Çıkan Çipura Yavrularının Yarı Entansif Yöntemle Yetiştirilmesi Üzerine Bir Araştırma, SUYO Dergisi, (), İzmir Korkut, A.Y., Alpbaz, A.G., Balık, S., Gamsız, K., Cihaner, A., 995, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Dalyanında Kanal ve Izgara Yöntemi ile Islahı, E.Ü. Rektörlük Araştırma Fonu, 99/, Bornova, İzmir. Korkut, A.Y., Cihaner, A., Tolon, M.T., 997, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi SÜFA (HOMA) Dalyan ındaki Fiziko-Kimyasal Değişimlerin Balık Verimi Üzerine Etkileri, Akdeniz Balıkçılık Kongresi,Nisan 997, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi,, İzmir, 65-60s. Özden, O., 99, Homa Dalyanından Yakalana Çipura (Sparus aurata L., 58) Yavru Balıklarının Yetiştirme Koşullarına Adaptasyonu Çalışması, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, İzmir, 0(7,8,9):9-85. Özden, O., Güner, Y., Diler, İ., 99, Homa Dalyanından Yakalanan Çipura (Sparus aurata L., 58) Genç Balıklarının Entansif ve Yarı Entansif Yöntemle Yetiştirilmesi Üzerine Bir Çalışma, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, İzmir, 0(7,8,9):0-.