Sosyal Güvenlik Bültenleri PwC Türkiye 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanundaki Sosyal Güvenliğe İlişkin Değişiklikler Tarih:18.08.2016 Sayı: 2016/22 Özet 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun da sosyal güvenlikle ilgili olarak; - Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile Muhtasar Beyannamenin birleştirilmesi - Beyannamesinin birleştirilmesi ve uygulamaya ilişkin usul ve esasların Maliye ve Çalışma Bakanlıklarınca ortak çıkarılacak bir tebliğ ile belirleneceği, - Beyannamesinin işverenin defter ve kayıtları ile bunlara dayanak teşkil eden diğer belgelere uygun olmamasından işverenle birlikte yazılı sözleşme yapılarak yetkilendirilmiş olan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli müşavirlerin de müşterek ve müteselsil sorumlu olacağı, - Belge verme ve prim ödeme sürelerinin afet olaylarının yanısıra diğer mücbir sebep hallerinde de ertelenebileceği, - Beyannamesinde meslek kodu ve adını gerçeğe uygun yazmayan işverenlere idari para cezası yaptırımı uygulanacağı, - Damga Vergisi Kanununa yapılan ekleme ile Belgesi için 37,40 Lira Damga Vergisi alınacağı, Yönünde düzenleme yapılmıştır. Kapsam 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 9 Ağustos 2016 tarihli, 29796 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu Kanunla birçok farklı Kanunla ilgili değişiklikler öngörülmekle birlikte 46 ila 54 üncü maddeleri arasında da 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası www.vergiportali.com
Kanununda değişiklik yapılmaktadır. Değişikliklerin temel gerekçesi halen Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmekte olan Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile Gelir İdaresine verilmekte olan Muhtasar Beyannamelerin birleştirilmesi çalışmalarıdır. Mevcut değişiklerle aylık prim ve hizmet belgeleri de henüz yürürlükten kaldırılmamış ancak bu belge ile birlikte Maliye Bakanlığına verilmek üzere Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi adı altında bir beyanname zorunluluğu da getirilmiştir. Bu amaçla, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda da düzenleme yapılmıştır. İlerleyen dönemlerde aylık prim hizmet belgesi kaldırılıp, yalnızca bu beyanname ile işlemler sürdürülmesi söz konusu olabilecektir. Bu nedenle kanun metninde bu yeniliğe ilişkin olarak Beyannamesini de içeren eklemeler yapılmıştır. Yapılan diğer değişikliler aşağıda özet olarak açıklanmıştır. 1. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Gelir Vergisi Kanununda Tanımlanmıştır 193 sayılı Gelir Vergisi Kanuna eklenen 98/A maddesi ile Beyannamesi yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre; Beyannamesi, vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel sağlık Sigortası kanunu uyarınca verilmesi gereken belgesinin birleştirilerek, kesilen vergilerin matrahlarıyla birlikte sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı ile prim ödeme gün sayılarının bildirilmesine mahsustur. Muhtasar beyanname ile belgesinin birleştirilerek verilmesi hususunda zorunluluk getirmeye veya kaldırmaya, kapsama girecekleri gruplar, sektörler, gayrisafi iş hasılatları, istihdam edilen işçi sayıları, gelir unsurları, il ve ilçe sınırları itibariyle ayrı ayrı veya birlikte tespit etmeye, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin şekil, içerik ve ekleri ile ilgili olduğu dönemi ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müştereken yetkilidir. Şeklinde düzenlenerek beyannameye ilişkin esaslar belirlenmiştir. 2. Tahakkuk Fişi Elektronik Ortamda İletilecek Beyannamesinin düzenlenmesi sonucu 5510 sayılı yasaya göre düzenlenecek olan tahakkuk fişinin mükellefe veya yetkili kişiye elektronik ortamda iletileceği hükmü de 213 sayılı Vergi Usul Kanununa yapılan ekleme ile kabul edilmiştir. 3. Meslek Mensuplarının Müşterek ve Müteselsil Sorumluluğu 5510 sayılı yasanın 12nci maddesine yapılan ekleme ile Kuruma verilecek olan Beyannamesinin işverenin defter ve belgeleri ile bunların dayanağı belgelere uygun olmamasından işverenle birlikte yazılı olarak sözleşme yapılarak yetkilendirilmiş serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin de müşterek ve müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilmiştir. 4. Aylık Prim ve Hizmet Belgesi İçeriği Yönetmelikle Belirlenecek Halen 5510 sayılı yasanın 86ncı maddesinde düzenlenen belgesinin içeriğinde olması gereken bilgilere dair hükümler içeren ilk fıkra kaldırılarak, söz konusu belgenin içeriğine, verilme zamanına, şekline ve diğer hususlara ilişkin ayrıntıların Yönetmelikle belirleneceğine ilişkin hüküm getirilmiştir. Birinci fıkranın ilgasıyla, fıkra metninde yeralan işverenlerin sigortalı çalıştırmaya son vermeleri halinde bu durumu 15 gün içinde Kuruma bildirmelerine ilişkin yükümlülük, 86ncı maddenin sonuna eklenerek devam ettirilmiştir. Ayrıca, yine aynı maddenin sonuna, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile Muhtasar Beyannamenin birleştirilmesi halinde, beyannamenin şekli, içeriği, verilme süresi, ekleri ve diğer hususların Çalışma ve Maliye Bakanlıklarının birlikte hazırlayacağı bir Tebliğ ile belirleneceği kabul edilmiştir.
5. Eksik Günleri Kanıtlayıcı Belgelere İlişkin Esaslar Yönetmelikle Belirlenecek Yasada mevcut haliyle eksik günleri kanıtlayıcı belgelerin aylık prim hizmet belgelerine eklenmek suretiyle verilmesi gerektiği ve Kurumca bu yükümlülüğün belirlenen işyerlerinde aranmayacağı kabul edilmişken; yapılan değişiklikle bu fıkrada yine eksik günleri kanıtlayıcı belgelerin verilmesi gerektiği kabuledilmiş ve bu belgelerin verilme süreleri, şekli, içeriği, hangi işyerlerince verileceği gibi hususların Yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir. Böylece Kurum bir Yönetmelikle aylık prim hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ekinde eksik günleri kanıtlayıcı belgelerin ne şekilde ve içerikte, hangi sürede verileceğini ve eski halinde olduğu gibi hangi işyerlerinin belge verme yükümlülüğünden muaf tutulacağını belirleyecektir. 6. Afet ve Benzeri Olağanüstü Durumlar Genişletilerek Beyanname Verme Sürelerinde Esneklik Sağlanmıştır 5510 sayılı yasanın 91inci maddesinde afet hallerinde belge verme süreleri ve prim ödeme sürelerinin ertelenmesine ilişkin hükümler bulunmaktadır. Maddenin yeni halinde ise afet halleri olan yangın, sel, su baskını, kuraklık, yer kayması ve deprem gibi afetler yine kabul edilmiş ayrıca; işverenin ağır kaza, ağır hastalık, tutukluluk ve sabotaj gibi ticari ve ekonomik kayıplara uğramasına neden olan olaylar da mücbir sebep hali olarak kabul edilerek işverenlerle, 4-b (Bağ-Kur) sigortalılarına ve primlerini kendileri ödeyen sigortalılara bu hallerde belge verme ve prim ödeme süreleri konusunda erteleme kabul edilmiştir. Sayılan afet ve mücbir sebep hallerinin ve benzerlerinin gerçekleşmesi halinde, bu durumun belgelendirilmesi ve olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde başvurmaları gerekmektedir. Kurumun başvuru üzerine prim ödeme aczine düşüldüğünü kabul etmesi halinde, olay tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut borçlarla, olayın meydana geldiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tahakkuk edecek borçlar olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Kurumca ertelenebilecektir. Yetkili makamlarca genel hayatı etkileyen olaylara ilişkin karar alınması halinde Kurum burada belirlenen sürelerle bağlı olmaksızın ertelemeye ilişkin ayrıca süre belirleme yetkisine de sahip olacaktır. Bu maddeye göre yapılacak ertelemelerde gecikme zammı ve gecikme cezası uygulanmayacak ve zaman aşımı süresi de işlemeyecektir. 7. Beyannamesi Yükümlülüklerine Ait İdari Para Cezaları Kanunun ilgili maddelerinde Beyannamesi verme yükümlülüğü getirildiğinden, yasanın idari para cezalarını düzenleyen 102nci maddesine yapılan ekleme ile de bu yükümlülüğün istenilen şekilde ve sürede yerine getirilmemesi halinde uygulanacak idari para cezaları da aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. m) Kurumun prim tahakkukuna ve sigortalıların sosyal güvenlik haklarına dayanak teşkil eden bu Kanunun 86 ncı maddesinin on üçüncü fıkrası uyarınca verilmesi gereken beyannamedeki sigortalıların, prime esas kazançlarının veya hizmetlerinin bildirilmediği, eksik ya da geç bildirildiği anlaşılan her bir işyeri için; 1) Beyannamenin asıl olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında, 2) Beyannamenin ek olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında, 3) Ek beyannamenin, 86 ncı maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca resen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında, 4) Beyannamenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla
kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri ve kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği ya da sadece hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması hâlinde, beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık beyannamedeki her bir işyeri için, a) Kamu idareleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin üç katını geçmemek üzere sigortalı başına aylık asgari ücret tutarında, b) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin iki katını geçmemek üzere sigortalı başına yarım asgari ücret tutarında, c) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında aylık asgari ücreti geçmemek üzere sigortalı başına asgari ücretin üçte biri tutarında, ç) Beyannamedeki her bir işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin onda birinden az, iki katından fazla olmamak üzere tespit edilen prime esas kazanç tutarında, idari para cezası uygulanır. 8. Meslek Adı ve Kodunun Doğru Belirlenmemesi Halinde Uygulanacak İdari Para Cezası Yasanın 102nci maddesine yapılan ekleme ile Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde sigortalıların fiilen yaptıkları işe ilişkin meslek adı ve meslek kodlarının gerçeğe aykırı belirlenmesi halinde işyeri bazında aylık asgari ücreti geçmemek üzere her bir sigortalı için asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacağı öngörülmüştür. 9. Aylık Prim Hizmet Belgeleri ile Muhtasar Beyanname Birleşene Kadar Aylık Prim Hizmet Belgesine İlişkin Düzenlemeler Yürürlükte 5510 sayılı yasaya eklenen Ek- 12nci maddeye göre, aylık prim hizmet belgeleri ile muhtasar beyanname birleştirilene kadar SGK tarafından aylık prim hizmet belgesi düzenlenmesi ve verilmesine ilişkin mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edilecektir. 10. Muhtasar ev Prim Hizmet Belgesinden Alınacak Damga Vergisi 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa yapılan ekleme ile Beyannamesinden alınacak Damga Vergisi 37,40 Lira olarak belirlenmiştir. 11. Yürürlük 5510 sayılı yasada değişiklik yapan hükümlerden; Beyannamesinin verilmesi sırasında sigortalının meslek adı ve meslek kodunun gerçeğe uygun yazılmaması nedeniyle uygulanacak idari para cezasının yürürlüğü 1 Ocak 2018 tarihinde; Diğer maddeleri ise Kanunun yayımı tarihi olan 9 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Uygulamaya ilişkin hususlar ileriki tarihlerde çıkartılacak alt mevzuat ile duyurulacaktır. Söz konusu Kanun metnine aşağıdaki bağlantı aracılığıyla ulaşabilirsiniz. 6728 sayılı Kanun metnine ulaşmak için tıklayınız. Bizi Arayın Bu bülten hakkında daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki kişilerle temasa geçebilirsiniz.
Saygılarımızla, Bilgütay YAŞAR Ortak, YMM Celal ÖZCAN Sosyal Güvenlik Hizmetleri Direktörü +90 212 326 67 34 celal.ozcan@tr.pwc.com