Ahmet MAVİ, İhsan KORKUT ÖZET ABSTRACT

Benzer belgeler
VERMİKÜLER GRAFİTLİ DÖKME DEMİRİN İŞLENEBİLİRLİĞİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Frezeleme işlemlerinde kesme kuvveti, titreşim ve yüzey pürüzlülüğü sonuçlarının modellenmesi

16 th International Materials Symposium IMSP' Oct 2016, Pamukkale University Denizli - Turkey

SAVUNMA SANAYİNDE KULLANILAN PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENEBİLİRLİKERİNİN İNCELENMESİ

GGG 90 Küresel Grafitli Dökme Demirin İşlenebilirliğinin Kesme Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlülüğü Açısından Değerlendirilmesi

DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

YÜKSEK ALAŞIMLI BEYAZ DÖKME DEMİRLERİN (Nİ-HARD) TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN MODELLENMESİ

AISI 1040 Çeliğinin Tornalanmasında Kesme Şartlarının Yüzey Pürüzlülük Değerlerine Etkilerinin İncelenmesi

16 th International Materials Symposium IMSP' Oct 2016, Pamukkale University Denizli - Turkey

Anahtar Kelimeler: Östenitik paslanmaz çelik, Kesme kuvveti, Sonlu elemanlar metodu.

15-5 PH PASLANMAZ ÇELİĞİN TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN TAGUCHİ METODU İLE OPTİMİZASYONU

TAKIM ÖMRÜ MODELLERİNDE SERMET KESİCİ TAKIMLAR İÇİN n ÜSTEL DEĞERLERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Şener KARABULUT DOKTORA TEZİ MAKİNE EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2012 ANKARA

ÖSTEMPERLENMİŞ KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRİN SİNTERLENMİŞ KARBÜR KESİCİ TAKIM İLE TORNALAMA İŞLEMİNDE TAKIM PERFORMANSININ İNCELENMESİ

CGI MOTOR BLOK MALZEMESİNİN İŞLENEBİLİRLİĞİ

Yunus KAYIR a*, Ahmet AYTÜRK a. Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted :

FARKLI YANAŞMA AÇILARI İLE VERMİKÜLER GRAFİTLİ DÖKME DEMİRİN FREZELENMESİNDE KESME KUVVETLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE ANALİTİK MODELLENMESİ

KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN SON BİTİRME OPERASYONLARININ ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA A STUDY ON ANALYSIS OF FINISH OPERATIONS OF DUCTILE IRON

0,35 0,3 0,25 0, m/min 130 m/min 169 m/min 220 m/min 286 m/min 0,15 0,1 0,05

Yaşam Bilimleri Dergisi; Cilt 5 Sayı 2 (2015) Journal of Life Sciences; Volume 5 Number 2 (2015)

HSS Torna Kalemindeki Talaş Açısının Kesme Kuvvetlerine Etkisi

AISI 303 OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENMESİNDE KESME HIZI VE İLERLEMENİN TALAŞ BİÇİMİNE ETKİSİ

AISI 1040 çeliğin tornalamasında kesme parametrelerinin kesme kuvvetine etkisi

KAPLAMASIZ SERMET TAKIMLA AISI 6150 ÇELİĞİNİN FREZELENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ *

AISI 316Ti PASLANMAZ ÇELİĞİN TORNALANMASINDA KESİCİ UÇ ETKİSİNİN TAGUCHI YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Sığ ve derin kriyojenik işlem uygulanmış karbür takımların kesme kuvvetlerine etkisi

CNC TORNALAMA İŞLEMİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE KESME KUVVETLERİNE ETKİ EDEN PARAMETRELERİN MATEMATİKSEL OLARAK MODELLENMESİ

16 th International Materials Symposium IMSP' Oct 2016, Pamukkale University Denizli - Turkey

TORNALAMADA DEĞİŞKEN İLERLEMENİN BAŞLANGIÇ AŞINMASINA OLAN ETKİLERİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

AA5052 ALAŞIMININ İŞLENMESİNDE İŞLEME PARAMETRELERİNİN KESME KUVVETİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

CETP KOMPOZİTLERİN DELİNMELERİNDEKİ İTME KUVVETİNİN ANFIS İLE MODELLENMESİ MURAT KOYUNBAKAN ALİ ÜNÜVAR OKAN DEMİR

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted :

7075 Alüminyum Alaşımının Tornalamasında Kesme Parametrelerinin Yüzey Pürüzlülüğüne Etkilerinin Analizi

Farklı Elektrotlar ile Delik Delme İşlemlerinde Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler. İdari Görevler

Sigma 29, , 2011 Research Article / AraĢtırma Makalesi EFFECT OF WIPER CUTTING TOOL GEOMETRY ON MACHINING OF DUCTILE CAST IRON

KAPLAMA ÇEŞİDİ VE İŞLEME PARAMETRELERİNE BAĞLI OLARAK TAKIM-TALAŞ ARAYÜZEY SICAKLIĞI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNDEKİ DEĞİŞİM

AISI 1040 Çeliğinin Kuru Tornalanmasında Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

INCONEL 600 SÜPER ALAŞIMININ TORNALANMASINDA İŞLEME PARAMETRELERİNİN OPTİMİZASYONU

VERMİKÜLER GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN FREZELENMESİNDE ÖSTEMPERLEME SICAKLIĞI VE SÜRESİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

KAPLAMALI VE KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR TAKIMLAR İÇİN TAKIM ÖMRÜ MODELİ NDEKİ N ÜSTEL DEĞERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

AISI 4140 ÇELİĞİNİN SERT TORNALAMA İŞLEMİNDE KESİCİ TAKIM AŞINMASININ REGRESYON YÖNTEMİ İle İSTATİSTİKSEL OLARAK MODELLENMESİ ÖZET ABSTRACT

KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIM VE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

6. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2015), 5-7 Kasım 2015 Sabancı Üniversitesi, İstanbul ÖNSÖZ

Farklı Metalografik İşlem Yazılımlarının Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Küresellik Boyut ve Oran Tayininde Kullanımı

ÖSTEMPERLENMİŞ KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN İŞLENMESİNDE, SERAMİK VE KARBÜR KESİCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI.

AISI 1050 Malzemenin Delinmesinde Delme Parametrelerinin Delik Kalitesi Üzerindeki Etkisinin Çoklu Regresyon Metoduyla Modellenmesi

AISI 316 Östenitik Paslanmaz Çeliğin İşlenmesinde Talaş Kırıcı Formunun Takım Aşınmasına ve Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi

AISI D6 İŞ PARÇASININ TORNALANMASINDA YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ ÖZET ABSTRACT

SERTLEŞTİRİLMİŞ AISI 1040 ÇELİĞİNİN SERAMİK KESİCİ TAKIMLA İŞLENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN TAGUCHİ METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

ORTAGONAL KESME İŞLEMİNDE KESİCİ TAKIM KAPLAMA MALZEMESİNİN TALAŞ KAYMA AÇISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN MODELLENMESİ

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

Ç1040 VE 11SMnPb37 ÇELİKLERİNİN İŞLENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE ÜRETİM MALİYETİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

AISI H13 SICAK İŞ TAKIM ÇELİĞİNİN İŞLENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN DENEYSEL İNCELENMESİ. Metin ZEYVELİ 1,*, Halil DEMİR 1

INCONEL 718 İN DELİNMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE TALAŞ OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

PVD VE CVD KAPLAMALI SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIMLARIN İŞLEME PARAMETERLERİNE BAĞLI OLARAK YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

AISI 01 SOĞUK İŞ TAKIM ÇELİĞİNİN İŞLENEBİLİRLİĞİNİN KESME KUVVETLERİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ AÇISINDAN ARAŞTIRILMASI ÖZET

The Influence of Cutting Parameters on Surface Roughness and Tool Wear In Milling of AISI D2 Cold Work Tool Steels of Different Hardness

Döküm yöntemiyle üretilmiş az91 magnezyum alaşımının işlenebilirliğinin yüzey pürüzlülüğü açısından değerlendirilmesi

Sıtkı AKINCIOĞLU, *Şenol ŞİRİN, Gülşah AKINCIOĞLU, Emine ŞİRİN

CNC TORNA TEZGAHINDA AISI 304 ÇELİKLERİN İŞLENEMESİNDE OPTİMUM YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜ SAĞLAYACAK KESME PARAMETRELERİNİN TESPİTİ

Ç4140 MALZEMESİNİN TORNALAMASINDA İLERLEME, KESME HIZI VE KESİCİ TAKIMIN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ, TAKIM ÖMRÜ VE AŞINMAYA ETKİLERİ

REGRESYONLA TİTREŞİM, AKUSTİK EMİSYON VE KESME PARAMETRELERİNE BAĞLI YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN MODELLENMESİ

Serbest formlu yüzeylerde kesme parametrelerinin yüzey pürüzlülüğüne etkisinin taguchi metodu ile optimizasyonu

X10CrAlSi24 Sac Malzemesine Farklı Elektrotlar İle Delik Delme İşlemlerinde Performans Çıktılarının Modellenmesi

AZDIRMA FREZE ÇAKILARINDA KESME KUVVETİ BİLEŞENLERİNİN DENEYSEL VE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ

Fen Bilimleri Dergisi

AISI 304 östenitik paslanmaz çeliklerde kesme parametrelerine bağlı olarak yüzey pürüzlülüklerinin araştırılması

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING

Frezeleme İşlemlerinde Titreşimi ve Yüzey Pürüzlülüğünü Etkileyen Parametrelerin Optimizasyonu

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

TORNALAMA İŞLEMLERİNDE KESİCİ TAKIM TİTREŞİMİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

AISI 304 OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİĞİN KAPLANMIŞ SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIMLA İŞLENMESİ ESNASINDA OLUŞAN TAKIM AŞINMASI

YÜKSEK HIZLI TALAŞLI İŞLEMEDE YÜZEY KALİTESİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

İŞLEME PARAMETRELERİNDEN KESME HIZININ INCONEL 718 SÜPER ALAŞIMIN İŞLENEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ

DİŞLİ ÇARK ÜRETİMİNDE KESİCİ TAKIM PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ EVALUATION OF CUTTING TOOL PERFORMANCE IN GEAR MANUFACTURING

DIN sıcak iş takım çeliğinin testere freze çakılarıyla işlenebilirliğinin araştırılması

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

ELYAF TAKVİYELİ POLİMER KOMPOZİTLERİN DELİNMESİNDE ÇİFT AÇILI MATKAP UÇLARIN İTME KUVVETİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

AISI 303 ÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİĞİN İŞLENMESİNDE KESİCİ KENAR FORMUNUN KESME KUVVETLERİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Arda Çetin, Peyman Çelenkoğlu, Burcu Tunç, Ayhan Comart (Ekstra Metal)

ÇİMENTO BASMA DAYANIMI TAHMİNİ İÇİN YAPAY SİNİR AĞI MODELİ

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

KESİCİ TAKIM AŞINMASI VE İŞ MALZEMESİ MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE KESME KUVVETLERİNE ETKİSİ

AISI 1050 Çeliğinin Delinmesinde Kesme Parametrelerinin ve Kaplama Uygulamasının Dairesellikten Sapma (Ovalite) Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması

TAKIM ÖMRÜ MODELLERİNDE KÜBİK BOR NİTRİT KESİCİ TAKIMLAR İÇİN n ÜSTEL DEĞERLERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

AISI 1040 ÇELİK MALZEMENİN CNC FREZELEME İLE İŞLENMESİ SIRASINDA OLUŞAN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN YAPAY SİNİR AĞIYLA MODELLENMESİ

Kriyojenik İşlem Uygulanmış Tungsten Karbür Takımların Kesme Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlülüğü Üzerine Etkisi

Ti-6Al-4V SÜPER ALAŞIMININ YÜKSEK BASINÇLI SOĞUTMA KULLANILARAK FREZELENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN TAGUCHİ YÖNTEMİ İLE OPTİMİZASYONU

ISLAH ÇELİĞİNİN FARKLI KESİCİ TAKIMLARLA İŞLENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN TALAŞ ŞEKİLLERİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TALAŞ ŞEKİLLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

BİLGİSAYARLI TASARIM VE İMALAT YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KRANK MİLİ İMALATI ÖZET ABSTRACT

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

AA 6063 Alaşımının Tornalanmasında Ti Alaşımının Yüzey Pürüzlülüğü Üzerine Etkisinin Araştırılması

GGG 40 Küresel Grafitli Dökme Demirlerin İnce Tornalama Operasyonlarında Kesme Kuvvetlerinin ve Yüzey Pürüzlülüğünün Değerlendirilmesi

TEL EROZYON YÖNTEMİ İLE İŞLENEN KALIP ÇELİKLERİNDE İŞLEM PARAMETRELERİNİN YÜZEY KALİTESİNE ETKİSİ

QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression

SERTLEŞTİRİLMİŞ 30MnVS6 MİKROALAŞIMLI ÇELİĞİN KESME KUVVETLERİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ AÇISINDAN İŞLENEBİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Transkript:

oliteknik Dergisi Cilt: Sayı: 4 s. 28-286, 200 Journal o olytechnic ol: No: 4 pp. 28-286, 200 ermiküler Graitli Dökme Demirlerin İşlenmesinde Kesme arametrelerinin Kesme Kuvvetleri ve Yüzey ürüzlülüğüne Etkisinin Regresyon Analizi ile lenmesi Ahmet MAİ, İhsan KORKUT ÖZET Bu çalışmada arklı mikro yapıya sahip vermiküler graitli dökme demirlerin işlenebilirliği deneysel olarak araştırılmış ve kesme parametrelerinin, kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi çoklu regresyon analizi ile modellenmiştir. Deneylerde dört arklı kesme hızı (0, 70, 90 ve 20 m/dak) ve üç arklı ilerleme miktarı (0,2, 0,2, 0,0 mm/dev) kullanılmıştır. Kesme derinliği ise tüm deneylerde sabit 2, mm alınmıştır. Deneyler sonucunda kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğüne etki eden parametrelerin değerlendirilebilmesi için SSS.0 programında çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Ayrıca mikroyapı (perlititk, erritik, perlitik+erritik), kesme hızı ve ilerleme miktarının kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisinin belirlenmesinde ANOA (aryans Analizi) tablosu kullanılmıştır. Sonuç olarak kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğüne etki eden parametrelerin belirlenerek matematiksel model geliştirilmiştir. Çoklu regresyon analizi ve varyans analizi ile geliştirilen her iki modelin de %9 güven aralığında ve kullanılabilir olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler : ermiküler Graitli Dökme Demir, İşlenebilirlik, Kesme kuvveti, Yüzey pürüzlülüğü ing With Regression Analysis o the Eect o Cutting arameters on Cutting orces and Surace Roughness in Machining ermicular Graphite Cast Iron ABSTRACT In this study, machinability o vermicular graphite cast iron with dierent micro-structure was investigated and modeled with regression analysis the eect o cutting parameters on cutting arces and surace roughness. Machinability experiments were carried out at constant cutting depth or three dierent eed rates and our dierent cutting speeds. The experiment results showed that in order to deine detailed the values o cutting orce and surace roughness multiple regression analysis, SSS.0 program was used, should be used. In the determination o microstructure (perlitik, erritic, erritic + pearlitic), cutting speed and eed rate eects on cutting orce and surace roughness ANOA (analysis o variance) table was used. As a result, parameters aecting the cutting orce and surace roughness were deined and mathematical model was developed. It is deined that both o the developed models has 9% accuracy ratio and they can be used. Key Words : ermicular Graphite Cast Iron, Machinability, Cutting orce, Surace roughness. GİRİŞ Dökme demirlerin işlenebilirliği, dökümün tipine ve mikro yapısına bağlıdır. Beyaz dökme demirin işlenebilirliği oldukça zor iken, erritik dökümün işlenebilirliği ise en kolaydır. Dökme demirin diğer çeşitleri olan ermiküler Graitli Dökme Demir, Küresel Graitli Dökme Demir (KGDD), alaşımlı dökme demir ve temper dökme demir lerin işlenebilirlikleri, beyaz döküm ile erritik döküm arasındadır (). Makale 8.02.20tarihinde gelmiş 02.0.20tarihinde yayınlanmak üzere kabul edilmiştir. A.MAİ, Hacettepe Üni. Hacettepe Meslek Yüksekokulu e-posta: amavi@hacettepe.edu.tr İ. KORKUT, Gazi Üniv.Teknoloji akültesi Makine Bölümü e-posta: ikorkut@gazi.edu.tr Digital Object Identiier 0.29/200..4, 28-286 ermiküler graitli dökme demir, arklı üretim teknolojileri gerektiren özellikleriyle, 96 ten itibaren dökme demir ailesindeki yerini almıştır (2). ermiküler graitli dökme demirlerin grait yapıları oldukça karmaşıktır ve içerisinde hiç lamel grait olmayan, ortalama %20 oranında küresel grait ve %80 oranında vermiküler grait bulunan bir mikro yapıya sahiptir. ermiküler graitler lamel graitlerden daha kalındırlar ve lamel uçları yuvarlatılmıştır (2,). ermiküler Graitli Dökme Demirlerin otomotiv endüstrisinde son 0 yıldan beri çok yaygın olarak kullanılmakta, ren diskleri, eksoz manioltları, motor kapağı ve motor blokları gibi parçaların yapımında oldukça azla seçilen bir malzeme olmuştur. Üstün mukavemet özelliklerine sahip bu malzeme, gri dökme demirle karşılaştırıldığında, yüksek basınçlı yanma odalarının imalatına daha elverişli olup daha verimli yanma 28

Ahmet MAİ, İhsan KORKUT / OLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT, SAYI 4, 200 ve düşük emisyon değerleri elde edilmesine olanak sağlamaktadır. Daha ince et kalınlığında parça üretmek mümkün olup daha hai motorların imalatı söz konusu olmaktadır. Bunun yanı sıra bu malzemenin işlenmesi esnasında işlenebilirlik açısından birçok problem mevcuttur (4,). hillips yapmış olduğu deneysel çalışmada, erritik ve perlitik vermiküler graitli dökme demir ile erritik, perlitik gri ve küresel graitli dökme demirlerin işlenebilirliklerini karşılaştırmış ve erritik vermiküler graitli dökme demirin işlenebilirliğinin perlitik vermiküler graitli dökme demire göre daha iyi olduğunu tespit etmiştir (6). Literatür taraması sonucunda genellikle vermiküler graitli dökme demirler ile gri dökme demir ve küresel graitli dökme demirlerin işlenebilirliklerinin karşılaştırıldığı görülmüştür (7-2). İşleme problemlerinde optimizasyon analizinin esas gayesi en uygun kesme parametrelerini seçmektir. Sonuçta seçilen parametre kombinasyonu, en düşük maliyet, en yüksek üretim miktarı için iyileştirilmiş olacaktır (). Optimum işleme şartlarını elde edebilmek için çok sayıda deneye ihtiyaç duyulmaktadır. Bir deneysel çalışmanın yapılabilmesi için öncelikle deney şartlarının sağlanması gerekmektedir. Bunun için oldukça azla zamana ve maliyete gereksinim vardır. Günümüzde matematiksel analiz yöntemleri çıktı parametresine etki eden aktörlerin kısa zamanda bulunması ve matematiksel bir modelin oluşturulmasında oldukça aydalı olmaktadır. Literatürde, ölçüsel değerlerin tahmin edilmesi ve sonuçlara etkiyen parametrelerin belirlenmesi için kullanılan en yaygın dört yöntem şunlardır (4). Çoklu regresyon analizi, Matematiksel modelleme, Bulanık küme tabanlı teknikler, YSA modellemesi. Literatürde tahmin tekniğinin kullanılarak birçok çalışmanın yapıldığı gözlenmiştir. Tahmin tekniği olarak, çoklu regresyon modelleme, regresyon modeli, lineer regresyon, ikinci dereceden regresyon, üstel regresyon ve yapay sinir ağları yöntemlerinin kullanıldığı görülmektedir (-8). rezeleme (, 8, 9) ve tornalama (8,9) operasyonlarında kesme kuvvetlerinin ve yüzey pürüzlülüğünün tahmin edildiği çalışmalarda, bağımsız değişken parametreleri olarak kesme hızı, ilerleme hızı, kesme derinliği, takım uç yarıçapı ve kesici uç kaplamalarının kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada üç arklı mikro yapıya sahip vermiküler graitli dökme demirlerin işlenebilirliği deneysel olarak araştırılmış ve kesme parametrelerinin, kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi çoklu regresyon analizi ile modellenmiştir. Bu çalışmada, vermiküler graitli dökme demir lerden (GDD) üretilen üç arklı mikro yapıdaki deney numunelerinin tornalanmasında, kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğüne etki eden parametrelerin matematiksel analizlerle detaylı olarak belirlenip matematiksel model geliştirilmesi amaçlanmıştır. 282 2. MATERYAL E METOD 2. Deney Malzemesi ve Ekipmanlar İşlenebilirlik deneylerinde iş parçası malzemesi olarak, üç arklı mikro yapıya sahip vermiküler graitli dökme demirden imal edilen 2 mm çapında ve 20 mm boyunda numuneler kullanılmıştır. Deney malzemeleri COMONENTA DÖKTAŞ DÖKÜMCÜLÜK TİCARET E SANAYİ A.Ş. nin Bursa/Orhangazi deki abrikasında dökülmüş ve kimyasal bileşimleri aynı irmanın üretim hattında belirlenmiştir. Deneylerde kullanılan ermiküler graitli dökme demirlerin yüzde errit, erlit ve Grait miktarları Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim akültesi Metal Eğitimi Bölümü Malzeme Laboratuarı imkânları ile Leica Q0 MW görüntü analiz programı kullanılarak ölçülmüş ve sonuçlar Tablo de verilmiştir. Tablo. arklı yapıdaki vermiküler graitli dökme demirin mikroyapı oranları. Mikro yapı erlitik erritik erlitik+erritik %erlit 8 2, 2, %errit 9,8 8, 2,2 %Grait 7,2 7,2, Deneylerde kullanılan numune iş parçaları Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim akültesi Makine Eğitimi Talaşlı Üretim Anabilim Dalı CNC Atölyesinde bulunan ANUC kontrol ünitesine sahip Johnord TC- sanayi tipi CNC torna tezgâhında işlenmiştir. Kesici uç kalitesi ermiküler graitli dökme demirler için tavsiye edilen kimyasal buhar çökelmesi metodu (CD) ile 9 μm luk TiCN - Al2O TiN katmanları ile çok katlı olarak kaplanmış ISO K0 sınıı kaplamalı sinterlenmiş karbür kesici uçlar kullanılmıştır. Her bir deneyde yeni kesici uç kullanılmıştır ve toplam her bir malzeme için 2 deney ve toplamda 6 deney yapılmıştır. Üç arklı yapıdaki (errit, perlit ve errit + perlit) vermiküler graitli dökme demir için karşılaştırma amaçlı aynı kesme parametreleri kullanılmıştır. İşlenebilirlik deneyleri, ISO 68 deki deney şartlarına uygun gerçekleştirilmiştir. Bu standardın öngördüğü şekilde seçilen kesme parametreleri Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Kesme parametreleri Mikro yapı,, Kesme derinliği a (mm) Kesme hızı (m/dak) 0 erlitik () erritik () erlitik + erritik () 70 2, 90 20 İlerleme miktarı (mm/dev) 0,2 0,0 0,2 0,0 0,2 0,0 0,2 0,0

ERMİKÜLER GRAİTLİ DÖKME DEMİRLERİN İŞLENMESİNDE KESME AR / OLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT, SAYI 4, 200 2.2 İstatistiksel Analiz Kesme parametrelerinin kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisinin detaylı bir şekilde belirlenmesi ve matematiksel modellerin elde edilmesi için SSS.0 yazılımı kullanılarak çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. SSS.0 yazılımında %9 güven aralığı düzeyinde çalışılmış ve ANOA (aryans Analizi) tabloları ile matematiksel model için katsayılar elde edilmiştir. Analizler için deney girdi parametreleri (mikro yapı, kesme hızı ve ilerleme miktarı) bağımsız değişkenler, deney çıktı parametreleri (kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğü) bağımlı değişkenler olarak kabul edilmiştir. ANOA tabloları kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğüne etki eden parametreleri net bir şekilde ortaya koymaktadır.. BULGULAR E DEĞERLENDİRME.. Kesme Kuvveti Sonuçlarının İstatistiksel Analizi Yapılan deneyler neticesinde kesme kuvvetleri; mikro yapı, kesme hızı ve ilerleme miktarına göre değiştiği kabul edilmiştir. Buna bağlı olarak analizlerde kesme kuvveti bağımlı değişken, kesme kuvvetini etkileyen parametreler ise bağımsız değişken olarak alınarak, varyans analizi (ANOA) ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Tablo de verilen model özeti sonuçlarına göre analiz sonucunda geliştirilen matematiksel modelin belirlilik katsayısının = 0.982 olarak bulunması modelin uygunluğunun yüksek olduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle, bağımsız değişkenler olan mikro yapı, kesme hızı, ilerleme miktarının, bağımlı değişken kesme kuvveti üzerindeki etkisi %98,2 dir. modelin (anlamlılık katsayısı) değerine bağlı olarak %9 güven aralığı düzeyinde uygun olduğu tespit edilmiştir. Tablo de verin varyans analizi sonuçlarına göre %9 güven aralığında kesme kuvvetleri üzerinde en etkili parametrenin %79,8 katkı oranı ile ilerleme değeri () olduğu ortaya çıkmıştır. Kesme kuvvetleri üzerindeki diğer parametrelerin etkisi sırasıyla perlitik+erritik () mikro yapı, erritik () mikro yapı, kesme hızı () olmuştur. erlitik () mikro yapının kesme kuvvetleri üzerindeki etkisinin anlamsız olduğu, başka bir deyişle %9 güven aralığında perlitik mikro yapının kesme kuvveleri üzerinde etkisinin olmadığı görülmüştür. Kesme kuvveti için yapılan regresyon analizi sonucu, matematiksel model sabiti ve değişkenlerin katsayı tablosu Tablo 6 da verilmiştir. aktörlerin etkileri incelendiğinde varyans analizi sonuçlarına paralel olarak kesme kuvvetine, bağımsız değişkenler içerisinden en büyük etkiyi ilerlemenin () yaptığı ortaya çıkmıştır. Kesme kuvvetine, perlitik mikro yapının ve kesme hızının ters etki ettiği görülmüştür. Bağımsız değişkenlerin (,,,, ) kesme kuvvetine olan etkileri dikkate alınarak Denklem de verilen matematiksel model geliştirilmiştir. Tablo 6. Kesme kuvveti model sabitleri ve katsayılar tablosu B Sabit 96,828-6,086 2,9 7,908-0,26 2069, 967 Tablo. Kesme kuvveti modeli özeti R Kesme Kuvveti 0,99 0,982 Düzeltilmiş 0,980 Tahmini hata,966 Standart katsayılar Beta -0,02 0,8 0,00-0,0 0,90 Katsayılar Hata 22,6,8 7,269,8 0,098,84 t 7,89 -,0,240 0,7 -, 8,47 Tablo 4. Kesme kuvveti modeli için varyans analizi Regresyon Hata(artık) 8748 87 29 6 ortalaması 6749,6 02,8 49,6 Tablo. Kesme kuvveti ANOA sonuçları aktör Artık 2 28 6 46 2020 29720 797 27086 87 29 0,28 Kesme kuvveti modeli için model sabitleri ve katsayılar kullanılarak geliştirilen matematiksel model denklem de verilmiştir. c 96,8 6, * 24 * 7,9 * 0, * 2070 * () Geliştirilen matematiksel modelin uygunluğu varyans analizi kullanılarak kontrol edilmiş (Tablo 4) ve Kesme hızı aryans değeri değeri %KO 46 2020 29720 797 27086 87 7,6 08,6 2,64 9, 69,9 0,28 %,4 %6,24 %9,2 %2,2 %79,8 %,22 %00 28

Ahmet MAİ, İhsan KORKUT / OLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT, SAYI 4, 200 Deney sonuçları yapı, kesme hızı ve ilerleme miktarının, bağımlı değişken (yüzey pürüzlülüğü) üzerindeki etkisi %97, dür. sonuçları Kesme kuvveti, c (N) 00 Tablo 7. Yüzey pürüzlülüğü modeli özeti 000 900 Yüzey pürüzlülüğü 800 700 600 00 7 9 7 9 2 2 2 27 29 Deney Sayısı Şekil.Kesme kuvvetleri deney sonuçları ile model sonuçlarının karşılaştırılması Şekil de verilen graikte görüldüğü üzere geliştirilen model (Denklem ) sonuçları ile deney sonuçları değerlerinin birbirlerine çok yakın olduğu görülmüştür. Başka bir deyişle kesme kuvveti için geliştirilen modelde hata (artık) miktarının az olduğu tespit edilmiştir. Hata miktarının az oluşunun sebebi geliştirilen modelin belirlilik katsayısının = 0,982 (Tablo ) ile çok yüksek olmasındandır. Belirtme katsayısı nin e yakın olması geliştirilen modelin güçlü olduğunu ve hataların az olduğunu göstermektedir. Düzeltilmiş Tahmini hata R 0,987 0,97 0,970 0,2796 Geliştirilen matematiksel modelin uygunluğu varyans analizi kullanılarak kontrol edilmiş (Tablo 8) ve modelin (anlamlılık katsayısı) değerine bağlı olarak %9 güven aralığı düzeyinde uygun olduğu görülmüştür. Yüzey pürüzlülüğü için yapılan regresyon analizi sonucu matematiksel model sabiti ve değişkenlerin katsayı tablosu Tablo 0 da verilmiştir. aktörlerin etkileri incelendiğinde varyans analizi sonuçlarına paralel olarak değişkenlerden yüzey pürüzlülüğüne en büyük etkiyi ilerlemenin () yaptığı görülmüştür. Yüzey pürüzlülüğüne, perlitik mikro yapının ve kesme hızının ters etki ettiği görülmüştür. Bağımsız değişkenlerin (,,,, ) kesme kuvvetine olan etkileri dikkate alınarak denklem 2 de verilen matematiksel model geliştirilmiştir. Tablo 8. Yüzey pürüzlülüğü modeli için varyans analizi Yüzey pürüzlülüğü Regresyon Hata(artık) 6,809 0,460 7,269 6 ortalaması,68 0,048 28,279 Tablo 9. Yüzey pürüzlülüğü ANOA sonuçları aktör Artık 2 28 6 0,409 0,092 0,09 0,0889 6,268 0,460 7,269 aryans değeri değeri %KO 0,409 0,092 0,09 0,0889 6,268 0,460 0,2,79 4,22,8 07,69 0,004 0,08 0,02 0,02 %0,02 %0,00 %0,006 %0,00 %0,027 %0,97.2. Yüzey ürüzlülüğü Sonuçlarının İstatistiksel Analizi Deneyler sonucunda yüzey pürüzlülüğünün mikro yapı, kesme hızı ve ilerleme miktarına göre değiştiği kabul edilmiştir. Buna bağlı olarak analizlerde yüzey pürüzlülüğü bağımlı değişken, yüzey pürüzlülüğünü etkileyen parametreler ise bağımsız değişken olarak alınmış ve varyans analizi (ANOA) ile çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Tablo 7 de verilen model özeti sonuçlarına göre analiz sonucunda geliştirilen matematiksel modelin belirlilik katsayısının = 0,97 olarak bulunması modelin uygunluğunun yüksek olduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle, bağımsız değişkenler olan mikro 284 Tablo 0.Yüzey pürüzlülüğü model sabitleri ve katsayılar tablosu Sabit Hata 0,9 Standart katsayılar Beta t -,87 0,00 0,0-0,94 -,0 0,002 0,047 0,04 0,00 0,497 0,40 0,09-0.07 0,969 2,0,82-2,42,07 0,08 0,09 0,02 Katsayılar B -0,806 0,847 0,247 0,08-0,0022 6,447

ERMİKÜLER GRAİTLİ DÖKME DEMİRLERİN İŞLENMESİNDE KESME AR / OLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT, SAYI 4, 200 Yüzey pürüzlülüğü modeli için model sabitleri ve katsayılar kullanılarak geliştirilen matematiksel model denklem 2 de verilmiştir. Ra 0,806 0,84 * 0,24 * 0,08 * 0,002 * 6,442 (2) * Deney sonuçları sonuçları Yüzey pürüzlülüğü, Ra (µm) 4, 4, 2, 2, 0, 0 7 9 7 9 2 2 2 27 29 Deney sayısı Şekil 2. Yüzey pürüzlülüğü deney sonuçları ile model sonuçlarının karşılaştırılması Şekil 2 de verilen graikte görüldüğü üzere geliştirilen model (Denklem 2) sonuçları ile deney sonuçları değerlerinin birbirlerine çok yakın çıktığı gözlenmektedir. Başka bir deyişle geliştirilen modelde hata (artık) miktarının az olduğu görülmektedir. Hata miktarının az oluşunun sebebi geliştirilen modelin belirlilik katsayısının = 0,97 (Tablo 7) yüksek olmasındandır. Belirtme katsayısı nin e yakın olması geliştirilen modelin güçlü olduğunu ve hataların az olduğunu göstermektedir. 4. SONUÇLAR. Deney sonuçlarından elde edilen kesme kuvveti ve yüzey pürüzlülüğü sonuçlarına etki eden parametrelerin belirlenip matematiksel model geliştirilmiştir. Her iki modelin de %9 güven aralığı seviyesinde kullanılabilir olduğu tespit edilmiştir. 2. lerden elde edilen sonuçlar da hata miktarının az ve sonuçların deneysel sonuçlara çok yakın olduğu görülmüştür.. erlitik, erritik, perlitik+erritik, kesme hızı ve ilerleme miktarının kesme kuvvetini açıklama oranı %98,2 olmuştur. Bu parametrelerden kesme kuvvetini etkileyen en önemli parametrenin yaklaşık %80 ile ilerleme miktarı olduğu ortaya çıkmıştır. 4. İlerleme miktarının artışı ile kesme kuvveti de artmıştır.. erlitik mikro yapıya sahip malzemenin kullanılması ve kesme hızının artışıyla az da olsa kesme kuvvetlerinde azalma olduğu görülmüştür. Üç arklı yapıya sahip vermiküler dökme demirler içerisinden perlitik+erritik mikro yapıya sahip malzemelerin işlenmesi esnasında kesme kuvveti daha azla oluşmuştur. 6. erlitik, erritik, perlitik+erritik, kesme hızı ve ilerleme miktarının oluşan yüzey pürüzlülüğünü açıklama oranı %97,2 olmuştur. Bu parametrelerden yüzey pürüzlülüğünü etkileyen en önemli parametrenin yaklaşık %94 ile ilerleme miktarı olduğu ortaya çıkmıştır. 7. İlerleme miktarının artışı ile yüzey pürüzlülüğü de belirgin bir şekilde artmıştır. erlitik mikro yapıya sahip malzemenin kullanılması ve kesme hızının artışıyla az da yüzey pürüzlülüğünde azalma olduğu gözlenmiştir. Üç arklı yapıya sahip vermiküler dökme demirler içerisinden perlitik+erritik mikro yapıya sahip malzemelerin işlenmesi esnasında ortalama yüzey pürüzlülüğü (Ra) daha azla oluşmuştur. akat bu artışlar ilerleme miktarının artışıyla meydana gelen yüzey pürüzlülüğü ile kıyaslandığında çok daha az miktarda oluştuğu tespit edilmiştir.. TEŞEKKÜR Bu araştırmanın yapılmasındaki desteklerinden dolayı, Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma rojeleri Birimine (4/2007-06) ve COMONENTA Döktaş Dökümcülük Tic. e San. A.Ş. Kalite Kontrol Müdürü Sayın Bülent ŞİRİN e teşekkür ederiz. 6. KAYNAKLAR. Murthy,.S.R., Kishore, Seshan, S., Characteristics o Compacted Graphite Cast Iron, Transactions o the American oundrymen's Society, 92:7-80 (984). 2. Modern metal cutting A practical handbook, Sandvik Coromant, Sweden, - (994).. Steanescu, D. M., Compacted Graphite Iron, ASM Handbook, :480-489 (988). 4. Cooper, K.., Loper, C. R., Some roperties o Compacted Graphite Cast Iron, American oundry Society Transactions, 86: 24-248(978).. Melleras, E., Guesser, W.L., Boehs, L., Study o Machinability o Compacted Graphite Iron or Drilling rocess, Journal o the Brezilian Society o Mechanical Sciences and Engineering, 26, 22-27, (2004). 6. hillips, C. W., Machinability o Compacted Graphite Iron, American oundry Society Transactions, 86:42(982). 7. Walton, C.., Iron Casting Handbook, Iron casting society, 29, 28-97 (98). 8. Sahm, A., Schulz, H., Wear mechanism when machining compacted graphite iron, CIR Annals Manuacturing Technology,, -6 (2002). 9. Sergeant, G.., Evans, E. R., The roduction and properties o Compacted Graphite Irons, British oundryman, 7():-24 (978). 0. Dawson, S., Hollinger, I., Robbins, M., Daeth, J., Schulz, H., Reuter, U., The Eect o Metallurgical ariables on the Machinability o Compacted Graphite Iron, Emerging Casting rocesses and Materials or the Automotive Industry, :-409 (200).. Dawson, S., Schroeder, T., ractical Applications or Compacted Graphite Iron, American oundry Society Transactions, -9 (2004). 2. Riposan, I., Chisamera, M., Soroni, L., Contribution to the Study o Some Technological and Applicational roperties o Compacted Graphite Cast Iron, American oundry Society Transactions, -48 (98).. Köksal, S., ace Milling o Nickel-based Superalloys with Coated and Uncoated Carbide Tools, hd. Thesis, School o Engineering, Coventry University, England, 60 (2000). 28

Ahmet MAİ, İhsan KORKUT / OLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT, SAYI 4, 200 4. Taşdemir, Ş., Neşeli, S., Sarıtaş, İ., Yaldız, S., 2008, rediction O Surace Roughness Using Artiicial Neural Network İn Lathe, Compsystech 08, Gabrovo, Bulgaristan.. Mike, S., L., Joseph, C., Caleb M., Surace Roughness rediction Technique or Cnc End-Milling, Journal O Industry Technology,,, --6, (998). 6. Thamma, R., Comparision Between Multiple Regression s Tostudy Eect O Turning arameters On The Surace Roughness, roceedings O The 2008 Iajc-Ijme International Conerence, -4, Usa, (2008). 7. Tosun, N., Özler, L., A Study O Tool Lie İn Hot Machining Using Artiicial Neural Networks And 286 Regression Analysis Method, Journal O Material rocessing Technology, 24, 99-04, (2002). 8. Yang, Y. K., Chuang, M. T., Lın, S. S., Optimization O Dry Machining arameters or High-urity Graphite İn End Milling rocess ia Design O Experiments Methods, Journal O Materials rocessing Technology, 209, 49-4400, (2009). 9. Kaçal, A., Gülesin, M., Azdırma reze Çakılarında Kesme Kuvveti Bileşenlerinin Deneysel e İstatistiksel Olarak İncelenmesi, Gazi Üniv. Müh. Mim. ak. Der., 24(): 4-460, 2009