"KESİN MİZAN" BİLGİLERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA ALINMASINA İLİŞKİN V.U.K TEBLİĞ TASLAĞINA ÖNERİLERİMİZ 2011
İstanbul. 18.01.2011 Sayı: 3098 TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU BAŞKANLIĞI NA Kesin mizan bilgilerini elektronik ortamda alınmasına ilişkin VUK tebliğ taslağına ilişkin önerilerimiz ekte sunulmuştur. Saygılarımızla, Yahya Arıkan Başkan 1
Maliye Bakanlığı nın daha önce olduğu gibi ve bu tebliğ ile bildirimden kaldırılan gelir vergisi beyannamesinin ekinde yer alan "Performans Derecelendirme Bildirimi" ile kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde yer alan "Mali Bilgiler" bölümlerinin yerine getirilen kesin mizan bildirimi de bir müddet sonra başka bir form olarak talep edileceği görülmektedir. Bu tebliğ için dikkat çekmek istediğimiz konu: Maliye Bakanlığı nın piyasada kullanılan muhasebe programlarının standart olmadığını ve program şirketlerinin bu kadar kısa sürede programlarını taslaktaki mizan tekniğine uygun olarak güncellemeleri mümkün değildir. Programların mizan çıkarırken detay hesapların bakiyeleri kebir düzeyinde netleştirmektedir. Bu nedenle, programların güncellenmesi zaman alacaktır. Kaldı ki, muhasebe ofislerinde defterini tutturan mükelleften çok daha fazlası işletmenin bünyesinde muhasebesini yaptırmaktadırlar. Bu kadar şirketin muhasebe programlarını güncellemek oldukça zaman alıcıdır. Bu tebliğ ile yapılan düzenlemeden önce tek düzen hesap planının gözden geçirilerek eksiklikleri giderilmesinin yanında,şu an kullanılan e- beyanname ekinde verilen bilançoların da güncellenmesi yerinde olacaktır. Bu tebliğ ekinde sunulan hesaplar hem 7/A hem de 7/B olarak, sadece ticari firmaları kapsamaktadır. Bu hesapları ticari olmayan (STK) dernekler, vakıflar, bunların iktisadi işletmeleri de kullanmaktadır. Bir dernek veya vakıf iktisadi işletmesinden elde ettiği geliri, gelir tablosundaki hangi hesaba kaydedecektir, belirtilmelidir. Ayrıca, bu hesapları halka açık şirketlerde kullanmakta ve bu şirketlerin hesap planındaki eksik hesaplar nedeni ile çıkan zorlukları tek düzen hesap planında düzenleme yapmak zorunluluğu doğmuştur. 2
Hesap planını teknik olarak da eleştirmek de yerinde olacaktır. Bu eleştiri yapılmalıdır. Çünkü; bu hesap planı ile doğru bir analiz yapmak mükün değildir. Örneğin; 17 grup Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri, 35 grup Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri, hesapları Yıllara yaygın oluşu nedeni ile uzun vadeli olması gerekirken kısa vadeli varlıklar içinde yer almıştır. Bu nedenle hesaplanan rasyoların gerçekçi olacağını söylemek mümkün değildir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Tek düzen hesap planı yeniden gözden geçirilmelidir. Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda, aşağıda belirtilen hesaplar, Hesap planına eklenmesi gerekli hesaplar: 110 GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KÂR-ZARARA YANSITILAN 112 SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR 113 VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK FİNANSAL VARLIKLAR 118 MALİYETLE DEĞERLENECEK FİNANSAL VARLIKLAR 119 FİNANSAL VARLIK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 134 İŞ ORTAKLIKLARINDAN ALACAKLAR 154 TAMAMLANMAMIŞ HİZMET MALİYETLERİ 155 TAMAMLANMIŞ HİZMET MALİYETLERİ 160 TARLA BİTKİLERİ 161 BAHÇE BİTKİLERİ 162 CANLI KÜMES HAYVANLARI 163 CANLI SU HAYVANLARI 168 DİĞER CANLI VARLIKLAR 169 CANLI VARLIKLAR DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 174 ÖNCEDEN YAPILAN İŞLER 175 İŞ SAHİBİNE YANSITILACAK MALİYETLER 176 HAKEDİŞE BAĞLANACAK GELİR TAHAKKUKLARI 194 SATIŞ AMAÇLI DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER ([7] ) 200 YATIRIM AMAÇLI ARAZİLER 201 YATIRIM AMAÇLI ARSALAR 202 YATIRIM AMAÇLI BİNALAR 207 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR VE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIKLARI (-) 210 MEYVE AĞAÇLARI 211 MEYVE VERMEYEN AĞAÇLAR 212 BÜYÜKBAŞ CANLI VARLIKLAR 213 KÜÇÜKBAŞ CANLI VARLIKLAR 214 KANATLI CANLI VARLIKLAR 218 YAPILMAKTA OLAN CANLI VARLIK YATIRIMLARI 219 CANLI VARLIKLAR DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIKLARI (-) 3
234 İŞ ORTAKLARINDAN ALACAKLAR 282 YATIRIM AMAÇLI GAYRI MENKULLER 283 ERTELENMİŞ VERGİ VARLIĞI 334 İŞ ORTAKLIKLARINA BORÇLAR 382 ERTELENMİŞ GELİRLER 383 DEVLET TEŞVİKLERİ VE YARDIMLARI 394 SATIŞ AMAÇLI DURAN VARLIKLARA VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLİŞKİN BORÇLAR 434 İŞ ORTAKLIKLARINA BORÇLAR 483 ERTELENMİŞ VERGİ BORCU (YÜKÜMLÜLÜĞÜ) 524 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIK DEĞERLEME ARTIŞLARI 525 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR DEĞERLEME ARTIŞLARI 526 FİNANSAL VARLIKLAR DEĞERLEME FARKLARI 603 BAĞIŞ VE YARDIMLAR 604 PRİM VE AİDATLAR 606 CANLI VARLIK DEĞERLEME FARKLARI 625 DAĞITILMAYAN GENEL ÜRETİM MALİYETLERİ 626 ÜRETİM ANORMAL FİRE VE KAYIPLARI 627 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIK GİDERİ 628 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIK İPTALLERİ 648 İKTİSADİ İŞLETME GELİRLERİ 651 YATIRIM AMAÇLI GAYRİ MENKUL GİDERLERİ ( ) 670 SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIK GELİRLERİ 671 DURDURULAN FAALİYET GELİRLERİ 672 BAĞLI ORTAKLIKLAR SATIŞ KÂRLARI 673 İŞTİRAKLERDEN SATIŞ KÂRLARI 674 İŞ ORTAKLIKLARINDAN SATIŞ KÂRLARI 679 DİĞER DURDURULAN FAALİYET GELİRİ 680 SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIK GİDERLERİ 681 DURDURULAN FAALİYET GİDERLERİ 682 BAĞLI ORTAKLIKLAR SATIŞ ZARARLARI 683 İŞTİRAKLERDEN SATIŞ ZARARLARI 684 İŞ ORTAKLIKLARINDAN SATIŞ ZARARLARI 689 DİĞER DURDURULAN FAALİYET GİDERİ 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI ( ) 692 ERTELENMİŞ VERGİ GİDER ETKİSİ (-) 693 ERTELENMİŞ VERGİ GELİR ETKİSİ (+) 695 DÖNEM NET KÂRI 4
1. Tebliğin 5.1. maddesi 3.cü paragrafında açıklandığı gibi, birleşen kurumların kanuni temsilcileri tarafından birleşme beyannamelerini beyanname verme süresi içinde verileceği belirtilmiştir. Ancak, bu tebliğin yayınlanmasından önce birleşme beyannamesini veren mükelleflerin tebliğ taslağında 2010 yılını baz alması nedeniyle kesin mizanın verilip verilmeyeceği durumu netlik kazanmamıştır. 2010 yılı içinde tasfiyesi sona eren şirketler için de aynı belirsizlik devam etmektedir. 2. 2010 yılı içinde mükellefiyeti sona eren işletmeler için, 2010 yılı kesin mizanlarının verilme gerekliliği doğduğunda elektronik ortamda bu bildirim ne şekilde yapılacaktır? Bununla ilgili yeterli bir açıklama yoktur. 3. Excel ortamında hazırlanacak mizan bilgileri BDP programı tarafından okunabilir olmalıdır. 4. Bilanço, gelir tablosu ile mizan bilgilerinin kendi içinde otokontrolu sistem tarafından sağlanmalı, hata uyarılarını verebilmelidir. Bu uyarılar, hata yapmayı ve zaman kaybını önleyecektir. Sonuç: 1. Gelir İdaresinin bu düzenlemenin yapılmasından önce, programların standart olup olmadığını ve mükelleflerin bu programları zamanında güncelleyip, güncellemediğine test edebilmelidir. 2. Gelir İdaresinin bu düzenlemenin sonucunda paket programların mizanları bir standarda oturacaktır. 3. İşletmelerin muhasebe programlarını güncellemeleri için 2011 yılı geçiş yılı olmalıdır. 4. Gelir idaresi bu veya benzeri tebliğ taslağını yayınlamadan önce, TÜRMOB un görüşünü almalıdır. Bu tebliğler hem muhasebe uygulamaları hemde mükelleflerin durumunun uygunluğu, uygulanabilirliği, konusundaki mutabakatlar, sosyal sorunlar yaratmanın önüne geçeceğinin yanı sıra, kamu menfaatinin maksimum olacağı da kaçınılmaz olacaktır. Bu konuda Luca teknik destek ve açıklamalar yaparak, Gelir idaresine çözüm ortaklığı yapabilir. 5