DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Mart ayı ihracatımız 12.547 milyon dolar, ithalatımız ise 18.785 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. TİM tarafından, 1 Nisan 2015 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Mart ayında 11.229 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi olmayan (İşlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır. 2014 ve 2015 yıllarına ait Ocak ve Şubat aylarına ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Mart aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. 1 A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Mart ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 13,45 oranında, ithalat ise % 5,75 oranında azalmıştır. 2015 yılının Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 13,45 azalarak 12.547 milyon dolar, İthalat, % 5,75 azalarak 18.785 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 8,99 azalarak 31.332 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 14,79 artarak 6.237 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Mart ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 66,8 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 yılının Mart ayında % 72,7 iken, 2015 yılının Mart ayında % 66,8 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2014-2015 (Milyon Dolar) Dış Ticaret Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart İhracat 25.454 24.587-3,40 14.497 12.547-13,45 39.951 37.135-7,05 İthalat 37.526 33.563-10,56 19.931 18.785-5,75 57.457 52.348-8,89 Dış Ticaret Hacmi 62.980 58.150-7,67 34.428 31.332-8,99 97.408 89.482-8,14 Dış Ticaret Dengesi -12.073-8.976-25,65-5.434-6.237 14,79-17.506-15.213-13,10 İhr./ İth. Karşılama Oranı 67,8 73,3 72,7 66,8 69,5 70,9 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,09 oranında azalış ile 154.764 milyon dolardan 154.628 milyon dolara gerilerken, ithalat % 5,31 oranındaki azalış ile 250.361 milyon dolardan 237.073 milyon dolara gerilemiştir. Bir önceki yılın aynı döneminde ise dış ticaret hacmi % 11,09 oranında azalarak 360.368 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 20,13 oranında azalarak 76.207 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %65,2 ye yükselmiştir.
II. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI En fazla ihracat yapılan fasıl Motorlu kara taşıtları olmuştur. 2015 yılı Mart ayında en çok ihraç edilen Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı faslını (1.460 milyon dolar), Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar (1.269 milyon dolar) ve Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları (1.073 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 2: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart 1 Motorlu kara taşıtları 2.655 2.844 1.703 1.460 4.357 4.304 2 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 1.662 3.620 1.829 1.269 3.491 4.889 3 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 2.117 1.877 1.158 1.073 3.276 2.950 4 Demir ve çelik 1.652 1.268 845 757 2.497 2.024 5 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 1.588 1.383 836 668 2.424 2.052 Diğer 15.780 13.595 8.127 7.320 23.907 20.915 Toplam 25.454 24.587 14.497 12.547 39.951 37.135 3 En fazla ithalat yapılan fasıl Mineral yakıtlar, mineral yağlar olmuştur. 2015 yılı Mart ayında en çok ithal edilen Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları faslını (3.762 milyon dolar), Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları (2.217 milyon dolar) ve Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı (1.594 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 3: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart 1 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 9.435 7.198 4.551 3.762 13.986 10.960 2 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 4.343 3.893 2.417 2.217 6.760 6.110 3 Motorlu kara taşıtları 1.812 2.057 1.202 1.594 3.015 3.651 4 Elektrikli makina ve cihazlar 2.744 3.010 1.554 1.507 4.298 4.516 5 Demir ve çelik 2.802 2.628 1.375 1.393 4.178 4.021 Diğer 16.389 14.777 8.832 8.312 25.221 23.089 Toplam 37.526 33.563 19.931 18.785 57.457 52.348
III. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve Irak olmuştur. 2015 yılı Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1.077 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (1.032 milyon dolar) ve Irak (751 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 4: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart Sıra Ülke Adı No 1 Almanya 2.422 2.136-11,83 1.311 1.077-17,82 3.733 3.213-13,93 2 İngiltere 1.493 2.051 37,40 836 1.032 23,58 2.328 3.083 32,44 3 Irak 2.034 1.591-21,81 1.000 751-24,85 3.034 2.342-22,81 4 ABD 939 1.029 9,54 466 599 28,55 1.405 1.628 15,84 5 BAE 907 964 6,27 500 577 15,36 1.407 1.541 9,50 Diğer 17.658 16.817-4,76 10.385 8.510-18,05 28.043 25.327-9,68 Toplam 25.454 24.587-3,40 14.497 12.547-13,45 39.951 37.135-7,05 4 Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Rusya ve Almanya olmuştur. 2015 yılı Mart ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (2.347 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu (2.203 milyon dolar) ve Almanya (1.814 milyon dolar) izlemektedir.
En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 5: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart Sıra Ülke Adı No 1 Çin 4.006 4.184 1,91 2.043 2.347 14,92 4.120 4.465 8,36 2 Rusya Federasyonu 4.493 3.762-22,20 2.181 2.203 1,02 4.630 4.109-11,26 3 Almanya 3.272 2.885-15,24 1.984 1.814-8,55 3.535 3.129-11,49 4 İtalya 1.785 1.577-10,63 1.081 960-11,18 1.953 1.740-10,93 5 ABD 2.023 1.685-27,10 1.130 906-19,81 2.164 1.660-23,29 Diğer 11.301 9.764-13,60 11.513 10.554-8,33 22.814 20.318-10,94 Toplam 37.526 33.563-13,74 19.931 18.785-5,75 39.217 35.421-9,68 Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları 5 IV. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2015 Mart ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2015 yılı Mart ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat Deniz Yolu (6.751 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (3.883 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1.771 milyon dolar) izlemektedir.
Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. 2015 yılı Mart ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat Deniz Yolu (12.600 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (3.043 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1.537 milyon dolar) izlemektedir. 6 Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir.
V. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 yılı Mart ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat Mal Mukabili Ödeme (7.992 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Vesaik Mukabili Ödeme (1.832 milyon dolar) ve Peşin Ödeme (1.241 milyon dolar) takip etmiştir. 2015 yılı Mart ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat Peşin Ödeme (10.103 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Mal Mukabili Ödeme (3.193 milyon dolar) ve Akreditif Ödeme (1.355 milyon dolar) takip etmektedir. Tablo 6: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli İHRACAT Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart İTHALAT Ocak - Şubat Mart Ocak - Mart Mal mukabili ödeme 16.743 16.020 9.678 7.992 26.421 24.012 11.014 8.909 3.589 3.193 14.602 12.102 Peşin ödeme 2.180 2.631 1.355 1.241 3.534 3.871 17.736 17.560 11.037 10.103 28.773 27.663 Vesaik mukabili ödeme 3.956 3.658 2.288 1.832 6.244 5.490 2.420 2.006 1.314 957 3.734 2.963 Vadeli akreditif 410 322 188 152 598 475 1.935 1.652 896 827 2.831 2.479 Bedelsiz 195 208 106 114 302 321 875 582 540 314 1.414 896 Özel takas 2 1 4 1 6 2 5 3 4 2 9 5 Akreditif 1.918 1.709 852 889 2.770 2.598 3.347 2.671 2.450 1.355 5.797 4.026 Diğer* 49 38 26 327 76 365 195 179 102 2.035 297 2.214 TOPLAM 25.454 24.587 14.497 12.547 39.951 37.135 37.526 33.563 19.931 18.785 57.457 52.348 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. 7 B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2015 yılı Mart ayında 7,3 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2015 yılı Şubat ayında 6.378 Milyon TL, Mart ayında 7.322 Milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2015 yılı Mart ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre % 14,8 artış göstermiştir. 2015 yılı Şubat ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı % 17,7 olarak gerçekleşmiştir.
C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 7: 2015 Yılı Mart Ayında Kurulan Şirket Sayıları Türü Sayısı TİCARİ İŞLETME 4.385 LİMİTED ŞİRKET 4.671 ANONİM ŞİRKET 1.100 KOOPERATİF 98 ŞUBE 1.934 TOPLAM 12.188 2015 yılı Mart ayında 4.385 Ticari İşletme, 4.671 Limited Şirket, 1.934 Şube, 1.100 Anonim Şirket ve 98 Kooperatif kurulmuştur. Tablo 8: 2015 Yılı Mart Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü Sayısı LİMİTED ŞİRKET 2.790 ANONİM ŞİRKET 572 TOPLAM 3.362 8 2015 yılı Mart ayında 2.790 tek kişilik Limited Şirket, 572 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2015 Yılı Mart Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları
D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 9: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Sayı Kadın 220.252 Erkek 1.366.105 Toplam 1.586.357 Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı 1.708.637 Türkiye genelinde toplam 1.586.357 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.708.637 dir. Tablo 10: 2015 Yılı Mart Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart İşlem Tescil (Açılış) 44.544 42.785-3,95% 18.499 19.236 3,98% 63.043 62.021-1,62% Terkin (Kapanış) 20.307 23.172 14,11% 7.991 8.297 3,83% 28.298 31.469 11,21% 9 2015 yılı Mart ayında Türkiye genelinde toplam 19.236 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 8.297 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2015 yılı Mart ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Mart 2014 e göre daha fazla tescil ve daha fazla terkin yapıldığı görülmektedir. Mart 2015 de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha fazla esnaf işletmesi açılmış, daha fazla esnaf işletmesi kapanmıştır. Mart 2014 de Türkiye genelinde toplam 18.499 esnaf ve sanatkâr işletmesi açılmış, 7.991 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. Tablo 11: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları) Meslek Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Bakkallık, bayilik, büfecilik 1.882 1.449 647 770 2.529 2.219 Servis aracı işletmeciliği 1.348 993 755 580 2.103 1.573 Kadın ve erkek kuaförlüğü 936 1.006 503 563 1.439 1.569 Lokantacılık (kebap, köfte, döner ve her türlü yemek) 829 724 464 438 1.293 1.162 Emlak komisyonculuğu ve danışmanlığı 544 469 217 307 761 776
2015 yılı Mart ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Bakkallık, Bayilik, Büfecilik mesleğidir. Tablo 12: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları) Meslek Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Şoförlük -222-275 -104-142 -319-417 Plak, bant, video, vcd, dvd kayıt, kiralama ve satıcılığı -25-24 -1-12 -27-36 Hızarcılık ve bıçkıcılık -9-24 0-6 -17-30 Dökümcülük 13-2 -9-6 14-8 Dokumacılık 10-4 -6-5 5-9 2015 yılı Mart ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Mart 2015 de en fazla azalış gösteren meslek Şoförlüktür. 2014 yılı aynı döneminde de bu meslek erbabının sayısının azaldığı görülmektedir. 10
YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 11