7 İKLİM 7 BÖLGE MAHALLE ULUSAL MİMARİ VE KENTSEL TASARIM FİKİR YARIŞMASI GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ (MARDİN ARTUKLU) PEYZAJ RAPORU
İÇİNDEKİLER GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ (MARDİN ARTUKLU)... 3 GENEL PEYZAJ TASARIM İLKELERİ GENEL BAKIŞ... 3 1. BİTKİLENDİRME... 4 2. KALDIRIM, YOL DÖŞEME İLE ENGELSİZ YÜRÜYÜŞ YOLLARI VE RAMPALARI... 17 3. BAHÇE DUVARLARI... 17 4. SAHA AYDINLATMASI.....17 5. BAHÇE MOBİLYALARI... 20 6. SİRKÜLASYON SİSTEMLERİ... 20 7. YEŞİL TERAS ÇATI KATMANI... 21 8. SULAMA... 22
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ (MARDİN ARTUKLU) GENEL PEYZAJ TASARIM İLKELERİ GENEL BAKIŞ Mahalle yerleşkesi Mardin - Artuklu da yer almaktadır. Konut alanının çevresinde Kent Parkı, İlköğretim Tesisleri Alanı, Sağlık Tesisleri Alanı, Pazar Alanı, Eğitim Tesisleri Alanı ve Kreş Alanı gibi kullanımlar bulunmaktadır. Yaklaşık 300.000 m2 büyüklüğe sahip konut alanında Batıdan Doğuya doğru azalan ortalama %20 eğim vardır. Arsanın güney bölgesinde yer alan vadi üzerinde gölet önerilmektedir. Peyzaj standartları yapısal, bitkisel tasarım şartlarını içermektedir. Peyzaj gereksinimleri dikim derecelendirilmesi dışındaki tüm peyzaj gelişim alanlarını içermektedir. Peyzaj tasarımı, genellikle, dış ortak yaşam alanı ve konut çevresi iç avlu yaşam alanı olarak tasarlanmıştır. Peyzajda hoş ve uyumlu bir ortam yaratmak için, binalar ve doğal çevrenin görsel uyumluluğu önemli bir faktördür. Peyzaj tasarım prensipleri çizgi, doku, şekil ve renk için geçerli olarak birlik, ölçek, denge, basitlik gibi çeşitli vurgu öğelerini içerir ve bu öğeler birbirlerine bağlıdır. Mahalle olgusunun bağımsız sürekliliği yanında, kullanıcıların kente ait mekânsal anımsatmalar düzeyinde bir araya gelişi ile sosyal ve kültürel eylemsel zenginlik olanakları araştırılmıştır. Kentin geçmişiyle barışmayı amaçlayan kentsel doku ve mekân önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır.
1.BİTKİLENDİRME (Ağaç ve ağaçcıklar, çalılar, yer örtücüler ve çim alanlar v.b.) Bitkilendirme, çevre planlamasında en önemli öğelerden biridir. Yapılan bitkisel düzenlemeyle, insan-doğa-sanat ve bilim arasında doğru, etkili ve devamlı bir ilişki kurulmalıdır. Bitki tür seçiminde; alanın ekolojik özellikleri yani; yağış, nem, toprak koşulları, toprak ph ı vb. gibi faktörler belirleyicidir. Bitkinin sağlıklı olarak büyümesi ve kendisinden beklenen renk, form vb. özellikleri verebilmesi için bitkinin vejatatif ve generatif gelişmesine uygun koşulların sağlanması önemlidir. Kullanım amacı belirlenerek, kendisinden beklenen işlevi yerine getirecek özellikleri (taç yapısı, gövde yapısı, dallanma özelliği vb.) taşıyan bitki türleri kullanılacaktır. Alanda yer verilecek bitkilerin tasarımında renk, doku ve ölçü uyumu, formlar arasındaki ilişki göz önünde bulundurulacaktır. Dikim, belirli şeyleri (görsel, işitsel ve koku) gizleme ve /veya kesme amacıyla kullanılabilir. Bitkisel projede kullanılanacak, bitki türlerini belirten liste aşağıda sunulmuştur. Bitki Listesi : YAPRAĞINI DÖKEN AĞAÇ VE AĞAÇÇIKLAR Bitki Adı Türkçesi En Az Boy (cm) Gövde Çevresi (cm) Acer negundo Dişbudak yap. Akçaağaç 450 12-14 Acer platanoides Çınar yapraklı akçaağaç 450 18-20 Acer pseudoplatanus var. atropurpurea Kırmızı yalancı çınar yapraklı akçağaç 450 18-20
Amygdalus communis Badem ağacı 350 14-16 Betula verrucosa Huş 450 18-20 Catalpa bungei Top katalpa 350 18-20 Crataegus monogyna Beyaz çiçekli alıç 350 18-20 Elaeagnus angustifolia İğde 350 14-16 Fraxinus americana Dişbudak 450 18-20 Fraxinus excelsior Dişbudak 450 14-16 Malus communis Elma 300 18-20 Morus nigra "pendula" Ters dut 125 10-12 Prunus cerasifera vr. "pis. nig." Süs eriği 400 18-20 Quercus robur Saplı meşe 450 18-20 Robinia pseudoacacia Akasya 450 18-20 Robinia pseudoacacia "Umbraculifera" Top akasya 400 18-20 Salix alba Ak söğüt 300 14-16
Salix babylonica Salkım söğüt 300 14-16 Sorbus domestica Üvez 250 14-16 Ulmus glabra Huds Dağ Karaağacı 400 18-20 İĞNE YAPRAKLI AĞAÇ VE AĞAÇÇIKLAR Bitki Adı Türkçesi En Az Boy (cm) Gövde Çevresi (cm) Abies bornmülleriana Uludağ göknarı 300 - Cedrus atlantica glauca Mavi atlantik sediri 300 - Cedrus atlantica Mavi atlantik sediri 300 - Cedrus libani Lübnan sediri 300 - - Cedrus deodora Himalya sediri 300 Cupressus arizonica glauca Mavi arizona servisi 400 - Picea pungens var. Glauca hoopsi Mavi ladin 300 -
Pinus excelsa Avrupa Ladini 300 - Pinus sylvestris Sarı Çam 250 - Pinus nigra Kara çam 200 - Cupressocyparis leylandii Melez servi (Leylandii) 200 - AĞAÇÇIK VE ÇALILAR Bitki Adı Türkçesi En Az Boy (cm) En Az Dal Sayısı Berberis thunbergii var. atropurpurea Kırmızı yapraklı kadıntuzluğu 60-80 2*3 Berberis integerrima Kadıntuzluğu 60-80 2*3 Colutea arborescens Patlangaç 100 - Cornus alba sibirica Süs kızılcığı 60-80 2*3 Cotoneaster dammeri Dağ muşmulası 40-50 2*3 Cotoneaster horizontalis Yayılıcı dağ muşmulası 40-50 2*3
Cotoneaster salicifolia Yay. Dağ muş. y. dökmeyen 60-80 2*3 Cotoneaster franchetii Dağ muşmulası 30-40 - Forsythia intermedia Altın çanak 40-50 2*3 Jasminum fruticans Sarı çiçekli yasemin 40-50 2*3 Juniperus horizontalis Yayılıcı ardıç R60-80 2*3 Juniperus oxycedrus Katran ardıcı 60-80 - Juniperus sabina Sabin ardıcı R50-60 2*3 Pyracantha coccinea Ateş dikeni 60-80 2*3 Pyracantha navaho Bodur ateş dikeni 30-40 - Rosa sp. Gül (çalı) 40-60 2*3 Rosa canina Kuşburnu- Köpek gülü 60-80 2*3 Spiraea vanhouttei Beyaz çiçekli keçi sakalı 60-80 2*3 Syringa vulgaris Leylak 80-100 2*3 Thuja orientalis aurea nana Altuni top mazı 40-50 - Thuja orientalis Pyr. Aurea Altuni piramit mazı 200 -
Viburnum opulus sterile Kartopu 100-150 2*3 YER ÖRTÜCÜLER Bitki Adı Türkçesi KAB Sedum sp. Dam Koruğu
ÖNERİLEN DİKİM MALZEMELERİ 15222
Ayrıca aşağıda listelenmiş Endemik bitkilere de yer verilecektir. 1- Allium armenioides Yabani Soğan 2-Allium endelboanum Yabani Soğan 3-Centaurea davisii Peygamber Çiçeği
4-Cicer reticulatum Yabani Nohut 5-Fumaria boissieri Şahtere 6-İris nectarifera var. Mardinensis Süsen 7-İris nectarifera var. Nectarifera Süsen
2. KALDIRIM, YOL DÖŞEME İLE ENGELSİZ YÜRÜYÜŞ YOLLARI VE RAMPALARI Yapısal Peyzaj Tasarım yaklaşımı ve malzeme seçimi tasarlanan binaların devamı şeklinde olacaktır. Benzer tasarım duyarlılıkları peyzaja yansıtılacak. Sert zemin elemanları konut yapılarını çevreleyen peyzaja geçişi sağlayacaktır. Geleneksel, dayanıklı ve detay çözümleri kullanıcıların ve Mardin şehrinin karakterine uygun olarak tasarlanıp sunulacaktır. Konut blokları, ana sirkülasyon kurgusu üzerinde düzenlenen nişler etrafında gelişmekte olup ana sirkülasyon hattı ile hem bütünleşik, hem de bağımsız olarak yaşantılarını sürdürebilecek şekilde planlanmıştır. Yaya yolları tasarımı ve malzeme seçimi daha kolay kullanımını sağlamak amacıyla engelliler dahil olmak üzere her yaya için uygun olacaktır. Doğal parke taş; yaya yollarında, meydan ve avlularda döşeme malzemesi olarak kullanılacaktır. Kısmi parçalanma farklı materyal ve kent mobilyaları ile sağlanacaktır. 3. BAHÇE DUVARLARI Bahçe duvarı ile ilgili çalışmalar mimari proje kapsamında konumlandırılmıştır. Konut çevresinde de, istinat duvarları, çevre planlamaya uyumlu olarak tasarlanacaktır. 4. SAHA AYDINLATMASI (Çevre aydınlatması) Aydınlatma temelde bir güvenlik cihazıdır, hem de teknik ve estetik tasarım açısından kabul edilir. Peyzaj aydınlatma idareli olmalıdır ve güvenlik ve dolaşım amaçlı olmalıdır. Işık kalite, saygınlık ve bütünlük, kalıcılık duygusu oluşturmak için çekici ve dayanıklı olacaktır. Işık
kirliliği ya da zararlı atık ürünün imha edilmesini sınırlamak için çevre dostu çözümler elde edilecektir. Işık, enerji tasarrufu ve işletim maliyetini en aza indirmek için etkili bir ışık kaynağı tarafından üretilecektir. Ortak yeşil alanlar, ticaret alanları, spor alanları ve diğer su özellikleri aydınlatma Güvenlik konuları için iyi aydınlatılmış olması gereken kritik alanlarda aydınlatma
5. BAHÇE MOBİLYALARI (Banklar/Oturma yerleri, Masa ve sandalyeler, Açık jimnastik aletleri, Bisiklet parkı, Çöp ve geri dönüşüm kutuları, Mantar bariyerler, Ağaç ızgaraları, B Çardak, Saksılar vb.) Banklar, çöp, vb aydınlatma elemanları, çiçek bahçeleri, sınırlayıcı elemanlar, su elemanları, plastik elemanlar, bisiklet park düzenlemeleri, açık alanların tasarımı için kullanılacaktır. Bunlar kullanıcıların güvenlik, dinlenme, eğlence ve konfor sağlamak için kullanılan ve bulunan unsurlardır. Bu elemanların malzemeleri genel olarak açık alanlar için uygundur. Dış etmenlerden etkilenmeyen elemanlardır. Seçilmiş kent mobilyaları ahşap ve yöresel doğal taşlardan dizayn edilecektir. Ayrıca, sıcak atmosfer açık alanlarda ağaçların kullanımı ile oluşturulacaktır. 6. SİRKÜLLASYON SİSTEMLERİ (Servis araç yollar ve Yürüyüş yolları, Açık park alanları, Bisiklet yolları) Servis araç yolları mümkün olduğunca, mahalle alanının sosyal yapısını bozmayacak şekilde arazi sınırına paralel, yer yer bu sosyal alana cep geçişler(otopark) yapılarak sağlanmıştır. Doğal parke taş yüzey uygulanmaktadır. Otopark sayısı gereksinime uygun olarak belirlenmiştir. Otopark alanları görsel etkinin en az olduğu yerlere konumlandırılmıştır. Yaya yolları ve yaya geçidi insanların park alanlarından yaya bölgesine güvenle geçmelerini sağlayacak şekilde düzenlenecektir.
9.YEŞİL TERAS ÇATI KATMANI 1- Bitkiler 4- Mekanik etkilere karşı koruyucu ve nem tutucu tabaka Bir sistem dahilinde uygulandığı takdirde yıllarca bozulmadan yaşayabilen Çürümeye dayanıklı özel keçeler, kök tutucu katmanları ve su ve bölgenin iklimsel özellikleriyle uyum içinde yapıya özel karakterler yalıtım tabakalarını mekanik etkilere karşı korurlar. veren bitki türleri, bu konuda uzman araştırma enstitüleri tarafından yapılan deneyler sonucunda elde edilmiştir ve çatı yeşillendirilmesinde bunlar kullanılacaktır. 2- Bitki taşıyıcı tabaka 5- Kök tutucu tabaka Zincolit ve Zinco-sistem toprakları gibi özel malzemelerle oluşturulan alt yapılar, seçilen bitkinin tüm besin ihtiyaçlarını karşılar, bitkilerin uzun yıllar kendilerini yenileyerek canlı ve güzel kalmasını sağlar. 3- Filtre ve drenaj tabakası Üst katmanlardan gelen ve bir filtre tabakası tarafından süzülen yağmur suları, bir yandan yağmursuz günler için depolanmalı, ancak birikme fazla ise, bitkilerin çürümesini önlemek amacıyla, drene edilerek atılabilmelidir. Bu fonksiyonları ideal biçimde yerine getiren Floradrain, Floraset gibi malzemeler kullanılacaktır. Bitki köklerinin su yalıtım katmanlarına zarar vermesi mutlaka önlenmelidir. Bu amaçla ya özel kök tutucu tabakalar, ya da kendini köklere karşı koruyan su yalıtımları kullanılacaktır. 6- Su yalıtımı ve çatı konstrüksiyonu Çatı yeşillendirmesinin en önemli ön şartı, iyi bir su yalıtımının ve yeterli taşıyıcılığı olan sağlam bir çatı konstrüksiyonunun varlığıdır. Su yalıtımında kullanılan malzemeler, bitkilerin köklerine karşı dayanıklı ise kök tutucu katmana gerek yoktur
10. SULAMA Peyzaj sulama sistemi bağımlılığı mümkün olduğunca minimize edilecektir. En gelişmiş su verimliliği sistemleri kullanılacak ve hava, mevsim ve zamana dayalı malzeme bitki için yeterli su temin edilecektir. Su tasarruf cihazları verimli dağıtım yöntemleri ve mevsimsel yağış depolama ve kullanım araştırılacaktır. Yeşil alanlarda Otomatik Sulama Sistemi kullanılacaktır. Otomatik Damla sulama sistemi teras catılarda, yerörtücü ve yoğun çalı kullanımının olduğu yeşil alanlarda kullanılacaktır. Bitki materyali onların su ihtiyaçlarına göre gruplanmış olacaktır.