DENEY 6 YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM ÜNİTESİ Deney Seti Elemanları 1) Fotovoltaik panel (FV panel): Güneş ışınlarını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren kristal Si hücrelerinden oluşan yapıdır. 2) Destekleyici: FV panellerini taşıyan yapıdır. 3) Şarj regülatörü: FV panel ve aküdeki akımı düzenleyip invertere aktaran devre elemanıdır. 4) Akü: FV panellerde üretilen fazlalık elektrik enerjisini depolayarak güneş pillerinin çalışmadığı veya yeterince ışınımın olmadığı zamanlarda sistemi destekler. 5) İnverter: DC gerilimi AC gerilime veya DC akımı AC akıma dönüştüren cihazdır. 6) Voltmetre: Gerilim ölçer. 7) Ampermetre: Akım ölçer. A. GÜNEŞ PANELİNİN DC SİSTEMLERE BAĞLANMASI VE TESTİ Amaç: Güneş paneli, şarj regülatörü, akü, DC ve AC yüklerin bağlantısını öğrenilmesi. Şarj regülatörü kullanma. Kullanılacak Modüller: Fotovoltaik Panel FY-SR10 Şarj Kontrol Modülü FY-AK07 AKÜ Modülü FY-DY03 DC YÜK Multimetre
Şekil 1: Güneş paneli ile DC yüklerin bağlantı şeması Deneyin Yapılışı: 1. DC yük tüm anahtarlar KAPALI konumda olduğunu kontrol edin. 2. Yukarıda gösterildiği gibi DC yük bağlayın. 3. FAN anahtarını açın. 4. Tabloya aşağıdaki parametleri kaydedin. Akü Gerilimi, Akü şarj akımı, Yük akımı 5. Siren anahtarını açın. Yeniden parametrelerini kontrol edin ve tabloya kaydedin. 7. Lamba anahtarını açın. Tekrar parametrelerini kontrol edin ve tabloya kaydedin. PARAMETRE YÜKSÜZ FAN SİREN FAN+SİREN AKÜ GERİLİMİ AKÜ ŞARJ AKIMI YÜK AKIMI FAN+SİREN +
B. GÜNEŞ PANELİNİN 220V AC SİSTEMLERE BAĞLANMASI VE TESTİ Güneş paneli ile AC yük bağlantısı Amaç: Güneş paneli, şarj regülatörü, akü ve DC / AC invertör bağlantısının öğrenilmesi. İnvertör çalışma prensiplerinin incelenmesi Kullanılacak Modüller: Fotovoltaik Panel FY-SR10 Şarj Kontrol Modülü FY-AK07 AKÜ Modülü FY-IN10 DC-AC invertör Modülü FY-AY04 AC YÜK Modülü Multimetre Akü Açma/Kapama Anahtarı akü ile modül arasındaki bağlantıyı aktif veya pasif yapar. Sigorta 1 akü modülü girişi ile akü arasındaki akımı sınırlardırmak için kullanılır. Sigorta 2 akü modülü çıkışı ile akü arasındaki akımı sınırlandırmak için kullanılır. Ampermetre 1 akü modülü girişi ile akü arasındaki akımı göstermektedir. Ampermetre 2 akü modülü çıkışı ile akü arasındaki akımı göstermektedir. Voltmetre sistemdeki gerilimi göstermektedir. Akü modülü giriş soketleri ile rüzgar türbini/güneş paneli arasındaki bağlantısı yapılır. Akü modülü çıkış soketleri ile aküde depolanan enerji sisteme aktarılır. Işık kodları: Sarı: Sarı yanıyorsa akü şarj oluyordur. Sarı söndüyse frenleme yapmıştır ve akü gerilimi düşüktür. Kırmızı: Kırmızı yanıyorsa akü bağlı demektir ve sistem aktiftir.
Şekil 2: Güneş paneli ile AC yüklerin bağlantı şeması Deneyin yapılışı: 1. Güneş paneli, şarj regülatörü, AKÜ, DC-AC invertör ve ac yükleri ile yukarıda gösterildiği gibi deney kurun. (AC yük tüm anahtarların KAPALI konumda olduğunu kontrol edin.)!!! Devreye alma sırasında aşağıdaki bağlantı dizisini izleyiniz. (Kaldırırken tersi geçerlidir.) Şarj regülatörünün artı ve eksi soketlerini aküye bağlayın. Şarj regülatörünün artı ve eksi soketlerini fotovoltaik panele bağlayın.!!! Akü modülüne DC-AC İnvertör modülünü bağlamadan önce invertör modülüne AC YÜK Modülünü bağlayın. Pil bağlantısı daha önce yapılması halinde, bu bağlantı soketlerinde 220 V AC olacaktır farkında olun! 2. Dik açıyla 90 güneş panelleri lamba ayarlayın ve üzerindeki lambayı açın. Çevre güneşli ise, doğrudan güneş ışığı da kullanılabilir. 3. Sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan hataları önlemek için lamba açıldıktan sonra en az 1 dakika bekleyin. 4. İnvertör bağlantısını etkinleştirmek için şarj regülatörü üzerinde manuel yük düğmesine basın. 5. Aşağıdaki parametleri kontrol edin Akü Gerilimi Akü Şarj Akımı Yük Akımı 6. Enerji Tasarruflu Lamba Anahtarını Açın. Aynı değerleri tabloya kaydedin.
7. Halojen lamba anahtarını açın, parametreleri tekrar ederek tabloyu doldurun. 8. Fan anahtarını açın, parametreleri tekrar ederek tabloyu doldurun. 9. Lamba anahtarını açın ve parlaklığını ayarlayın, parametreleri tekrar ederek tabloyu doldurun. PARAMETRELER YÜKSÜZ TASARRUFLU HALOJEN FAN AKÜ GERİLİMİ AKÜ ŞARJ AKIMI YÜK AKIMI RAPORDA İSTENENLER: Her cihazın güç tüketimini karşılaştırın. Güneş paneli şarj akımına yüklerin etkisini karşılaştırın. FV panel çalışma şeklini anlatınız.