Kullanma talimatları Akış sensörü SID SI5000 SI5001 704056/01 06/07 1
Đçindekiler Fonksiyon ve özellikler.............................................. 3 Montaj........................................................... 4 Elektriksel Bağlantı................................................. 6 Su için kurulum ve ayarlama.......................................... 7 Yüksek akış ayarı (isteğe bağlı).................................. 8 Anahtarlama noktasının değiştirilmesi (isteğe bağlı).................. 8 Diğer ayarlar (isteğe bağlı)........................................... 9 Düşük akış ayarı.............................................. 9 Fabrika ayarlarına döndürme (sıfırlama)............................ 9 Kilitleme / kilidi açma........................................... 10 Ayar sırasında hata................................................. 10 Çalıştırma / Bakım.................................................. 11 Ölçüler........................................................... 12 Teknik veriler...................................................... 13 Güvenlik uyarıları Cihaz EC direktiflerine ve düzenlemelerine uygundur. Yanlış veya amacına uygun olmayan kullanımda cihaz bozulabilir veya uygulamanızda istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Elektriksel bağlantı, ayarlar, çalıştırma ve bakım yetkili ve deneyimli personel tarafından yapılmalıdır. 2
Fonksiyon ve özellikler Uygulama alanı Akış sensörü sıvı ve gaz ortamlarda akış hızını algılamak için kullanılır. Çalışma ilkesi Sensör kalorimetrik ölçme ilkesini kullanarak akış hızını algılar. ve çıkışı anahtarlar : eğer akış varsa çıkış kapalıdır, akış yoksa çıkış açıktır. Ürüne fabrika çıkışında uygulanan ayarlar : çıkış = normalde açık. Şayet çıkışı normalde kapalı olarak değiştirmeniz gerekiyorsa (Bakınız sayfa 9). O zaman uygulanan, akış varken çıkış açık durumudur. Eğer akış hızı artarsa; anahtarlama noktasına ulaşıldığında, anahtarlama durumu değişir. Eğer akış hızı tekrar düşerse, akış Anahtarlama noktası eksi histerizis değerine ulaştığında anahtarlama durumu tekrar değişir. Histerizis akış hızı ile değişir ve gerçekte ayarlanan izleme aralığından etkilenir. 5 100cm/s ayar aralığı için 2 5 cm/s dir (=fabrika ayarı), daha yüksek akış hızları için artar. Sensörün tipik cevap verme süresi 1 10s dir, anahtarlama noktasının ayarından etkilenebilir. Düşük anahtarlama noktası = yükselen akışa hızlı cevap Yüksek anahtarlama noktası = düşen akışa hızlı cevap 3
Montaj Kullanılan proses adaptörleriyle sensör birbirinden farklı pek çok prosese bağlanabilir. Adaptörler, aksesuarlar gibi ayrıca sipariş edilmelidir. Cihaz ve montaj yerindeki bağlantının uygunluğu ve dayanımı kullanılan ifm adaptörler ile garantiye alınır. Küçük akış hızları için ifm adaptör blokları da mevcuttur. Montaj yeri Genel Sensörün ucu akışkan tarafından tamamen sarılmalıdır. Sensörün dalma derinliği en az 12 mm Önerilen Yatay borular için : Montaj yan taraftan yapılır. Düşey borular için : akışın aşağıdan yukarıya doğru olduğu borulara montaj yapılır. Koşullara bağlı Yatay borularda altan montaj : Eğer boru yeterli boşlukta yer alıyorsa aşağıdan yukarıya doğru montaj. Yatay borularda üstten montaj : Eğer boru akışkanla tamamen dolu ise yapılır. Dikkat edin Sensörün ucunun boru yüzeyi ile temas etmemesine. Dikey Borularda : Borunun alt kısmının açık olmamasına. 4
Boru sisteminin içindeki girişim kaynakları : Borulara bağlanan dirsekler, vanalar, incelmeler vb. akışkanın türbülanslar oluşturmasına neden olur. Bunlar sensörün fonksiyonlarını etkiler. Tavsiyeler : Sensör ve girişim kaynağı arasındaki mesafe : D = Buru çapı; S = girişimin kaynağı Montaj işlemi Montaj süresince sisteme basınç uygulanmamasını garanti altına alınız. Montaj süresince montaj yerinden akışkanın sızıntı yapmamasını garanti altına alınız. 1. Proses bağlantısı (1), adaptör (2) ve rekor (3) dişlerine gres sürün. NOT: Sensörün ucuna (A) gres sürmeyiniz. 2. Proses bağlantısı üzerindeki dişlere uygun adaptör kullanın. 3. Sensörün sıkıştırma yeri adaptör ve sabitleme rekorudur, (sıkıştırma torku en fazla 50Nm). Sensörün doğru bir biçimde yönlendirilmiş olmasına dikkat ediniz. 5
Elektriksel bağlantı Sensörü bir elektrikçi bağlamalıdır. Elektrikli ekipmanların kurulumuna dair yerel ve uluslararası uyarılar dikkate alınmalıdır. Voltaj kaynağı EN50178, SELV, PELV normlarına uygun olmalıdır.. Sensör bağlanmadan önce voltaj kaynağını kesin. Konektörün görünümü (sensör tarafı) SI5000 (p-anahtarlama) SI5001 (n-anahtarlama) ifm soketlerin tel renkleri : 1 = BN (kahverengi), 3 = BU (Mavi), 4 = BK (siyah) Arıza göstergesi Anahtarlama çıkışı kısadevre : Çalışma göstergesi ve kırmızı LED ler ard arda yanıp söner. LED = Yeşil LED = Turuncu LED = Kırmızı 6
Su için kurulum ve ayarlama (Sudan farklı akışkanlar için Bakınız sayfa 9 : düşük akış ayarı). 1. Besleme gerilimini uygulayın. Bütün LED ler yanacak ve tekrar teker teker sönecek. Bu zaman süresince çıkış kapalıdır (Eğer normalde açık olarak ayarlanmışsa). Sensör çalışma modundadır. 2. Kurulumda normal akış çevrimini engelleyin. 3. Göstergeye bakın. Örnek 1 Yeşil LED ler mevcut akışı gösterir (0 dan 9 a kadar LED ler ayarlanmış olan aralığı gösterir akış yok ve maksimum akış) Sürekli ışıklı LED anahtarlama noktasının konumunu gösterir (turuncu = çıkış kapalı, kırmızı = çıkış açık) Sensör teslim edildiğinde aşağıdaki fabrika ayarlarındadır : sudaki izleme aralığı = 5 100 cm/s; anahtarlama noktasının konumu LED 7 de. Eğer fabrika ayarları uygulamanız için uygunsa, örnek 1 deki gösterge durumu görünür. Bu durumda başka ayar yapmanız gerekmez. Eğer akışınız ayarlanan gösterge aralığın altındaysa (Örnek 2), iki seçeneğimiz vardır : anahtarlama noktasını taşımak veya yüksek akışı ayarlamak. Eğer akışınız ayarlanan gösterge aralığının üzerindeyse (Örnek 3, LED 9 flaşlı) yüksek akış ayarı yapılmalıdır. Örnek 2 Örnek 3 Ürünü istediğiniz zaman fabrika ayarlarına döndürebilirsiniz. (Bakınız sayfa 9) 7
Anahtarlama noktasının değiştirilmesi (isteğe bağlı) Anahtarlama noktasının fabrika ayarı LED 7 dedir. Değişiklik : eğer gösterge örnek 2 deki gibi görünüyorsa eğer akış çok kararsız veya dalgalı ise veya sensörden hızlı cevap zamanı isteniyorsa (düşük anahtarlama noktası = yükselen akışta hızlı cevap, yüksek anahtarlama noktası = düşen akışta hızlı cevap). Uygulama şekli aşağıdaki gibidir: 1. Kısa bir süre için veya butonlarından birine basıp bırakınız. Anahtarlama noktası LED i yanıp sönmeye başlayacaktır. 2. veya Butonlarından birine basıp bırakın. Butona her basış anahtarlama noktası LED ini basılan butonun yönünde bir basamak kaydıracaktır. NOT: 2sn süre ile hiçbir butona basmazsanız sensör kaldığı noktadaki yeni değeriyle çalışma moduna geçer. Yüksek akış ayarı (Đsteğe bağlı) Akış sensörü varolan akışın normal akış olduğuna karar verir ve göstergeyi buna göre adapte eder ( Anahtarlama noktası LED i hariç bütün LED ler yeşil yanar). Uygulama şekli aşağıdaki gibidir; 1. Sensörü monte ettikten sonra normal akışı sağlayın 2. Butonlardan ya basın ve basılı tutun. LED 9 yanacak, yaklaşık 5sn sonra yanıp sönmeye başlayacaktır. 3. Butonu bırakın Sensör şimdi sizin o anki akış değerlerinizi maksimum akış olarak öğrenmiştir, sensör tekrar çalışma moduna geçecektir ( örnek 1 de olduğu gibi). NOT : Ayarın anahtarlama noktasına etkisi : Orantılı artar (en fazla LED 7 ye kadar) 8
Diğer ayarlar (Đsteğe Bağlı) Düşük akış ayarı Akış sensörü su dışındaki herhangi bir malzemede kullanılıyorsa ( örn. hava) sensörünüzü minimum akışa göre ayarlayınız. NOT : Yapılacak diğer ayarlar, yüksek akış ayarından sonra uygulanmalıdır. Uygulama şekli aşağıdaki gibidir: 1- Minimum akışı sağlayın ya da akışın durduğundan emin olun 2- Butonlardan a basın ve basılı tutun. LED 0 yanacak, yaklaşık 5sn sonra yanıp sönmeye başlayacaktır. 3- Butonu bırakın, sensör minimum akış için programlanmıştır ve çalışma moduna geçmiştir. Anahtarlama çıkış fonksiyonunu değiştirme Sensör fabrikadan normalde açık çıkışlı olarak gelecektir. Eğer çıkışı normalde kapalı olarak değiştirmek isterseniz : Butonuna en az 15 sn basılı tutun LED 0 yanacak, 5sn sonra yanıp sönmeye başlayacaktır. 10sn sonra şu değişiklikleri göreceksiniz : 5.9 LED leri turuncu yanacak (= çıkış normalde açık). Yaklaşık 15sn sonra 0 4 LED ler turuncu yanacaktır. Şimdi butonu bırakabilirsiniz. Çıkışı normalde kapalı olarak değiştirdiniz. Tekrar değiştirmek için işlemi yineleyin. Fabrika ayarlarına dönmek Butonlardan a basın ve en az 15sn basılı tutun. LED 9 yanacak, yaklaşık 5sn sonra yanıp sönmeye başlayacaktır. Bundan yaklaşık 15sn sonra 0...9 LED leri turuncu yanacaktır. Basılı tutmaya devam edin, turuncu LED ler yanıp sönmeye başlayacak. Şimdi elinizi butondan çekebilirsiniz. Tüm ayarlar fabrika ayarlarına dönmüştür. - Çalışma aralığı: 5...100cm/sn (su için) - Anahtarlama noktası: LED 7 - Çıkış fonksiyonu: Normalde Açık - Kilit Yok 9
Kilitleme / kilidi açma Sensör, ayarlarının istenmeden değiştirilmesine engel olmak için elektronik olarak kilitlenebilir: Đki butona birden yaklaşık 10 sn basılı tutulduğunda gösterge sönecek ve cihaz kendini kilitleyecek veya kilitli ise açacaktır. Fabrikadan cihaz kilit açık olarak gönderilir. Ayar sırasında hata Eğer ayarlama mümkün olmaz ise, bütün LED ler kırmızı yanıp söner. Sensör ayarları değiştirilmeden çalışma moduna döner. Olası neden / yardım : Montaj hataları Montaj bölümünü okuyunuz (Bakınız sayfa 4). Bütün gereksinimlerin karşılanıp karşılanmadığını kontrol edin. Maksimum ve minimum akış arasındaki fark çok küçük Akış farkını arttırın ve ayarları tekrar yapın. Yüksek akış / düşük akış ayar sıralaması doğru yapılmamış. Đki ayarlama işlemini doğru sırada tekrar yapın. 10
Çalıştırma / bakım Besleme enerjisi uygulandığında bütün LED ler yanar ve tekrar birer birer söner (Bu zaman süresince, çıkış normalde açık olarak ayarlanmışsa, çıkış kapalıdır.) Sensör çalışma için hazırdır. Besleme kaynağında hata meydana gelmesi veya gücün kesilmesi durumunda bütün ayarlar değişmeden kalır. Gösterge Yeşil LED ler : o sıradaki akış öğretilen aralıkta. Anahtarlama noktasının (SP) gösterimi : - LED Turuncu : çıkış kapalı - LED kırmızı : çıkış açık LED 9 flaşlı : o sıradaki akış öğretilen akışın üstünde LED 0 flaşlı : o sıradaki akış öğretilen akışın çok altında Arıza göstergesi Anahtarlama çıkışı kısadevre : Çalışma göstergesi ve kırmızı LED ler ard arda yanıp söner. Eğer kısa devre kalkarsa sensör hemen normal durumuna geçer ve o sıradaki çalışma durumu gösterilir. Gösterge Kapalı (LED ler yanmıyor) Çalıştırma gerilimi çok düşük (<19 V) veya hatalı Doğru gerilim kaynağı bağlayın LED = Yeşil LED = Turuncu LED = Kırmızı 11
Tavsiye edilen bakım : Sensör ucunun bir şry ile kaplanıp kaplanmadığını zaman zaman kontrol edin. Eğer gerekirse, yumuşak bir bez ile temizleyin. Sert bir tabaka ile kaplanmışsa (örn. kireç) çözücü temizleme malzemeleri ile temizleyin. Kesinlikle kazımayın ve zımpara kullanmayın. Ölçüler 1: LED gösterge 2: Ayar butonları 12
Teknik Bilgiler Çalışma gerilimi [V]............................................ 19... 36 DC Yük akımı [ma]..................................... 250, kısa devre korumalı ters polarite / aşırı yük korumalı, Voltaj düşümü [V].................................................... < 2,5 Akım tüketimi [ma]....................................................< 60 Sıvılar Akışkan sıcaklığı [ C]............................................ -25... +80 Ayar aralığı [cm/s]................................................. 3... 300 En yüksek hassasiyet [cm/s]......................................... 3... 100 Akışkanın en yüksek sıcaklık değişimi [K/min].............................. 300 Gazlar Akışkan sıcaklığı [ C]............................................. -25... +80 Ayar aralığı [cm/s].............................................. 200... 3000 En yüksek hassasiyet [cm/s]....................................... 200... 800 Anahtarlama noktasının doğruluğu [cm/s]............................ ± 2...± 102) Histerizis [cm/s]................................................... 2...52) Tekrarlanabilirlik [cm/s].............................................. 1...52) Sıcaklık kayması [cm/s x 1/K].......................................... 0,13) Cevap verme süresi [s].............................................. 1... 10 Başlangıç gecikmesi [s].................................... 10 ; optik gösterim Çalışma basınç aralığı [bar]............................................ 30 Çalışma sıcaklığı [ C]............................................-25... +80 Koruma değeri..................................................... IP 67 Koruma sınıfı......................................................... III Şok dayanımı [g]................................ 50 (DIN / IEC 68-2-27, 11 ms) Vibrasyon dayanımı [g]....................... 20 (DIN / EN 68-2-6, 55-2000 Hz) Gövde malzemesi............ paslanmaz çelik (304S15); PC (Makrolon); PBT-GF 20 Sensör malzemesi..................... yüksek kaliteli paslanmaz çelik (316S12); O-ring: FPM 8x1.5 gr 80 Sertlik A EMC EN 61000-4-2 ESD:....................................... 4 kv CD / 8 kv AD EN 61000-4-3 HF Işıma:.............................................10 V/m EN 61000-4-4 Patlama:............................................... 2 kv EN 61000-4-6 HF iletimde: 1............................................ 10 V 1) EN50178, SELV, PELV e göre ayarlı 2) su için; 5...100 cm/s; 25 C (fabrika ayarı) 3) su için; 5...100 cm/s; 10...70 C Sensör EN 61000-6-2 normu standartlarındadır. 13
ifm electronic Elektrikli ve Elektronik Aletler Đth. Đhr. Tic. Ltd. Şti. Perpa Ticaret Merkezi Elektrokent A Blok Kat.11 No: 1557 1559 Okmeydanı/Đstanbul Tel : (212) 210 50 80 pbx Faks: (212) 221 71 59 http://www.ifm-electronic.com.tr E-posta : info_tr@ifm-electronic.com 14