VOLUME CİLT: 1 / ISSUE SAYI: 1 XXXX XXXX 2017 ONLINE ISSN: XXXX-XXXX MARMARA ÜNİVERSİTESİ KADIN VE TOPLUMSAL CİNSİYET ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
İçindekiler / Contents Sunuş / Prof. Dr. M. Emin ARAT... V Sunuş / Prof. Dr. Gülay Akgül Yılmaz... VII Marmara Üniversitesi nde Kadının Yeri Women s Place at Marmara University Gülay Akgül Yılmaz... 1-15 Annelerin Çalışma Durumları İle Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri İlişkisinin İncelenmesi Bir Ön Çalışma Investigation of Relationship Between Depression, Anxiety Levels and Working Status of Mothers - a Preliminary Study Melike Dönmez, Hazal Yavuzlar Cıvan, Esra Noyan Ahlatçıoğlu, Dilruba Dülgeroğlu, Esra Yazıcı, Nazan Aydın... 17-22 İş Gücü Alanı Olarak Sosyal Medyanın Kullanımı ve Girişimci Kadınlar The Use of Social Media as a Labor Area and The Women Entrepreneurs Yeliz Kuşay... 23-33 Harem-i Hümayun da Sultan Olamayanların İzleri: Cariye Vakıfları Non-Sultan Women s Footprints at The Imperial Harem: Waqf of The Jariyes Ayşenur Karademir... 35-41 Cumhuriyet in İlk Yıllarında Nezihe Muhiddin Özelinde Türk Kadınlarının Siyasi Hakları İçin Mücadelesi The Struggle of Turkish Women for Political Rights From Nezihe Muhiddin s Point of View During The First Years of The Republic Meral Balcı*, Mervenur Tuzak... 43-51 Türkiye de Sağlık Hizmetleri Sunumuna Cinsiyet Açısından Bakış Gender Perspective to Health Services in Turkey Berna Orhan*, Özlem Reşat Yücel... 53-59 Kadınları Tepeden Tırnağa Boyayan Kadınlar: Güzellik Salonlarında Çalışan Kadınların İş, Yaşam ve Aile Döngüleri Women Who Dye Women From Tip to Toe: Work, Life, And Family Cycles of Women Working In Beauty Parlors Yonca Altındal... 61-73 III
Sunuş Değerli okuyucular, 21. yüzyılı yaşadığımız tarihsel süreçte gerek Türkiye de gerekse Dünyada en gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere toplumsal cinsiyet ayırımcılığı devam etmektedir. Kimi ülkelerde kadınlar bazı temel hak ve özgürlüklere sahip değilken bazı ülkelerde bu açıdan nispeten daha iyi konumda olsalar da hayatın çeşitli alanlarında ayırımcılığa maruz kalmaktadırlar. Kadınlar, çalışma hayatına katılmak, eşit işe eşit ücret almak, yönetici pozisyonlarına gelmek, işveren olmak, seçilmek, medeni hakları kullanmak bakımından ciddi sıkıntılar içinde olmanın yanı sıra şiddetin çeşitli şekillerine maruz kalmaktadırlar. Ülkenin sürdürülebilir kalkınması açısından son derece önemli olan toplumsal cinsiyet eşitliğinin tesisi, önündeki hukuki, sosyokültürel, siyasal ve ekonomik engellerin tespiti ve giderilmesine yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesini gerektirir. Sorunların sebeplerinin bilimsel araştırmalar ile doğru tespiti, politikacıların doğru yol haritaları belirlemelerine yardımcı olmak suretiyle, kısa zamanda en az maliyet ile sonuca ulaşılması bakımından son derece önemlidir. Üniversiteler bilimsel bilginin üretildiği yerlerdir. Kadın ve toplumsal cinsiyet alanında da bilimsel çalışmalar yapılmasına, yapılmış çalışma sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılmasına ihtiyaç vardır. 2016 yılında Üniversitemiz Rektörlüğü ne bağlı olarak kurulan Ekonomik ve Sosyal Alanda Kadın Çalışmaları ve Uygulama Merkezi (ESKAR) nin misyonu, esas itibarıyla kadına karşı her türlü ayırımcılığın önlenmesine yönelik tedbirlerin geliştirilmesi, kadına yönelik şiddetle mücadelede mesafe kat edilmesi, buna giden yolda toplumsal cinsiyet eşitliği zihniyetinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır. Ülkemiz kadının ekonomik ve sosyal hayatta sahip olduğu hakları fırsat eşitliği ilkesine uygun bir şekilde kullanabilmesi ve böylece ekonomik ve sosyal statüsünün yükseltilmesine katkıda bulunacak akademik çalışmaları gerçekleştirmek, gerçekleştirilmesini teşvik etmek ve desteklemek, çalışmaların sonuçlarını çeşitli araç ve etkinliklerle paylaşarak bahsi geçen konularda mesafe kat edilmesine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, Merkezimizin misyonunu gerçekleştirme araçlarından biridir. Uluslararası hakemli, yılda iki kez (Haziran-Aralık) e-dergi olarak yayınlanacaktır. MÜ Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, kadın ve toplumsal cinsiyet konularında; iktisat, maliye, sosyoloji, hukuk, psikoloji, edebiyat, tarih başta olmak üzere sosyal bilimler alanında, sağlık, mühendislik başta olmak üzere fen bilimleri alanında yapılacak çalışmaların yer alacağı ve böylece bilginin küresel ölçekte paylaşmasına imkan yaratan bir yayın organı olma özelliği taşımaktadır. Yayın Kurulu, Derginin ilk sayısını Haziran 2017 de çıkarmayı planlamıştı. Bunu gerçekleştirmiş olmalarından dolayı kendilerini tebrik ediyorum. Derginin ilk sayısında, Merkez Müdürü Prof. Dr. Gülay Akgül Yılmaz 134 yıllık ulu çınar olan Üniversitemizin 2016 yılı itibarıyla toplumsal cinsiyet profilini ortaya koymaktadır. İlk sayıda dergi prensibine uygun bir şekilde, sağlık, iletişim, tarih, sosyoloji gibi farklı alanlardan akademisyenlerin değerli çalışmaları yer almıştır. Derginin ilk sayısının ortaya çıkması için çaba harcayan başta yazarlar, makalelere hakemlik yapan değerli akademisyenler, editörler ve editör yardımcıları ile Rektörlüğümüz Kütüphane ve Dokümantasyon Başkanlığı nda emeği geçen herkesi tebrik ediyorum. Derginin, yayım hayatında en kısa zamanda uluslararası endekslerce taranan bir dergi halini alacağına inancım tamdır. Tüm okuyuculara faydalı olmasını diliyorum, Prof. Dr. M. Emin ARAT Marmara Üniversitesi Rektörü V
Sunuş Kıymetli okurlar, Dergimiz yayın kurulu olarak, Merkezimizin yayın organı olan MÜ Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi nin ilk sayısını yayımlamış olmanın mutluluğunu ve gururunu yaşıyoruz. Ülkemiz kadınlarının içinde bulunduğu sorunların bilimsel bir yaklaşım ile ortaya konularak farkındalık yaratılması ve giderilmesine yönelik politikaların geliştirilmesinde yol gösterici olmak isteği ile oluşturduğumuz Merkezimizin bünyesinde, kadın ve toplumsal cinsiyet alanında yapılmış çalışmaların ortak bir zeminde yayın imkanı bulması amacıyla MÜ Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi ni çıkarmayı hedefledik. Dergimiz, kadın ve toplumsal cinsiyet alanında araştırma yapanlara kaynak teşkil edecek çalışmaların yayınlandığı bir alan olmanın yanı sıra, politika üretenlerin bilgiye kolay erişimini sağlayacak bir zemin olma özelliği taşımaktadır. Kadına yönelik ayırımcılık, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, kadına yönelik şiddet, kadın istihdamına ilişkin sorunlar başta olmak üzere kadına yönelik her türlü sorunun sebeplerinin bilimsel olarak ortaya konulması konunun disiplinler arası yaklaşım ile ele alınması ile mümkündür. Bu anlayış ile gerek sosyal bilimler gerekse fen bilimleri alanında kadının toplumda varlığı ve sağlığı ile ilişkili olan akademik çalışmalar dergimizde yayınlanma imkanı bulabilecektir. İngilizce ve Türkçe makalelerin yer alacağı elektronik dergi olarak yayın hayatına başlamış olan dergimizde yayınlanan çalışmalar kolaylıkla ilgililerinin erişimine ulaşacaktır. Dergimizin ilk sayısında Üniversitemizde kadınların özellikle akademisyen kadınların; alanlar, kadro unvanları ve yönetici pozisyonlarda bulunma durumlarını ulusal ve uluslararası platform ile karşılaştırmalı olarak ortaya koymanın anlamlı olacağı düşüncesi ile yapmış olduğum, bir anlamda Marmara Üniversitesi nin toplumsal cinsiyet profilini ortaya koyan araştırma yer almaktadır. Annelerin çalışma durumları ile depresyon ve anksiyete düzeyleri ilişkisine ilişkin araştırmanın yer aldığı çalışma ile tıp alanında, yeni iş alanı olarak sosyal medya ve kadın girişimciler araştırmasının yer aldığı çalışma ile iletişim ve işletmecilik alanında, cariye vakıfları konusunda yapılmış çalışma ile tarih alanında, Nezihe Muhiddin özelinde Türk kadının siyasal alandaki varoluş mücadelesini ele alan çalışma ile siyaset ve tarih alanında, sağlık hizmetleri sunumunda kadın ve erkek rolleri üzerine yazılmış makale ile sağlık alanında ve güzellik salonlarında çalışan kadınları sosyolojik olarak irdeleyen çalışma ile sosyoloji alanında yapılmış çalışmalar yer almıştır. Farklı disiplinlerin ve disiplinler arası çalışmaların gelişmesini destekleyen ve her çalışmamızda sahip çıktığımız anlayışımız böylelikle dergimizin ilk sayısında da kendisini göstermiştir. Dergimizin Haziran 2017 sayısına çalışmalarını gönderip hakem düzeltmelerini özenle ve zamanında yerine getiren değerli araştırmacılara, değerlendirmeleri özveri ile yapan hakemlerimize, makalelerin yayına hazırlanmasında başından itibaren üstün çabalar gösteren dergi editörleri Yrd. Doç. Dr. Yasemin Özerkek ile Öğr. Gör. İrem Konca ya, editör yardımcıları Arş. Gör. Gözde Nalbant Efe ve Arş. Gör. Elif Akgün e, Rektörlüğümüz Kütüphane ve Dokümantasyon biriminde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Dergimizin ilk sayısının yayımlanması vesilesi ile Merkezimizin kuruluşundan itibaren her türlü faaliyetimizde desteğini yanımızda hissettiğimiz Sayın Rektörümüz Prof. Dr. M.Emin Arat a teşekkürü borç bilirim. Dergimizin ülkemiz kadınlarının sorunlarının; nedenlerinin bilimsel olarak ortaya konulmasında, aşılmasında kılavuzluk yaparak, daha mutlu ve sağlıklı kadınlar, aileler ve nesillerin gelişimine faydalı olmasını diliyorum. Prof. Dr. Gülay Akgül Yılmaz Marmara Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Alanda Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü VII