KALDIRAÇLI ALIM SATIM İŞLEMLERİ Foreks 50 P yasaları Foreks Dünyası B z m İş m z
50 Foreks P yasaları Foreks 50 P yasaları 3
50 Soruda Foreks P yasaları ÜLKELERİN para b r mler n n karşılıklı değ şt r ld ğ, d ğer b r dey şle farklı döv zler n spot olarak alınıp satıldığı şlemler kapsayan foreks p yasaları, 5 tr lyon doları aşkın şlem hacm yle dünyanın en l k t p yasası olarak kabul ed l yor. F nansal p yasa oyuncularının her zaman lg odağında olmuş olan bu p yasalara ulaşım son yıllardak teknoloj k gel şmelerle y ce kolaylaştı. Buna paralel olarak, küçük portföylü b reysel yatırımcılar b lg sayar veya mob l c hazları aracılığıyla döv z par teler nde c dd montanlarda şlem yapmaya başladılar. Foreks şlemler n n Türk ye de 2011 yılında SPK mevzuatı kapsamına alınması hem yatırımcıların mağdur olmadan şlem yapab lmeler n, hem de sektördek rekabet n sağlıklı b r şek lde şleyeb lmes n sağladı. Güven n artmasıyla Türk yatırımcıların yaptığı foreks şlem hacm her geçen gün büyüdü. Zamanla yatırımcıların foreks p yasası konusunda daha fazla b lg lenerek daha b l nçl hareket ett kler n, şlemler n şley ş ne daha hak m olduklarını ve r skler daha y tarttıklarını gözleml yoruz. İş Yatırım olarak, foreks p yasasının yatırımcılara daha y tanıtılıp anlatılmasıyla şlemler n daha sağlıklı yapılacağını düşünüyor, bu nedenle bu alandak b lg lend rme çalışmalarına ayrı b r önem ver yoruz. Bunun b r sonucu olarak da bu p yasalar hakkında temel b lg ler çeren 50 soruda Foreks P yasaları k tapçığını hazırlamış bulunuyoruz. Umarız hazırladığımız bu k tapçık, foreks p yasalarıyla lg lenen yatırımcılara faydalı olur. Can Pam r İş Yatırım Pazarlama Müdürü 4
50 Foreks P yasaları 1) Foreks şlemler ne demekt r? Foreks şlemler (Fore gn Exchange veya FX şlemler ) ülkeler n para b r mler n n b rb rler ne olan görece değerler n n spot olarak alınıp satıldığı ve genelde kaldıraç çeren şlemlerd r. 2) Türk ye de foreks şlemler yasal olarak ne zaman başlamıştır? Uzunca b r süre kes n b r yasal mevzuat kapsamında bulunmayan foreks şlemler, 27.08.2011 tar hl ve 28038 sayılı Resm Gazete de yayımlanan Sermaye P yasası Kurulu nun (SPK) Ser :V, No:125 sayılı Kaldıraçlı Alım Satım İşlemler ve Bu İşlemler Gerçekleşt reb lecek Kurumlara İl şk n Esaslar Hakkında Tebl ğ le SPK mevzuatı kapsamına alınmıştır. Tebl ğ le bu şlemlere aracılık edeb lecek kuruluşların sah p olması gereken özell kler, h zmet çeş tler, yapılacak şlemler n özell kler, vb. konular bel rl b r yasal mevzuata bağlanmıştır. 3) Dünyada foreks p yasalarının büyüklüğü ne kadar? Günlük 5 tr lyon doları aşan şlem hacm yle dünyanın en l k t p yasası konumundadır. 4) Türk ye de foreks şlemler n n büyüklüğü ve öngörülen hedef ned r? İşlemler n SPK mevzuatı kapsamına alınmasını tak ben Türk yatırımcıların yaptığı foreks şlem hacm her geçen gün artarak günlük 5 m lyar doları geçm ş bulunuyor. Bu trend ve global foreks p yasalarındak hac mler d kkate aldığımızda, bu p yasanın Türk ye de daha gel şeceğ n rahatlıkla söyleyeb l r z. Ancak, şlem hacm n n ulaşacağı sev ye olarak b r rakam vermek kolay değ ld r. Çünkü p yasalardak gel şmelere bağlı olarak dalgalı b r sey r söz konusudur. 5) Herkes bu p yasada şlem yapab l r m? S zce k mler bu p yasada şlem yapmalı? Yasal olarak yatırım hesabı açmasında kısıt olmayan herkes bu p yasada şlem yapab l r. Ancak doğası t bar yle foreks p yasaları volat l tes yüksek, ekonom k ve s yas gel şmelere hayl duyarlı olduğu ç n bu 5
gel şmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketler yle reaks yon vereb l r. Dolayısıyla bu yüksek volat l ten n b l nc nde olan ve kısa süre çer s nde büyük fiyat değ ş kl kler n tolere edeb lecek yatırımcıların foreks p yasalarında şlem yapmaları daha sağlıklı olacaktır. 6) İşlemlerde b r alt l m t var mı? Herhang b r yasal alt l m t bulunmamaktadır. Ancak kurumlar farklı şlem veya hesap açılış alt l m tler uygulayab l r. 7) Bu p yasada şlem yapmayı steyenler kend ler n nasıl hazırlamalı? Foreks p yasalarında şlem yapmak steyen yatırımcılar bu p yasanın şley ş detaylarını y öğrenmel ler. İşlem koşullarını, poz syon-tem natkâr/zarar l şk s n, bu l şk n n fiyat değ ş kl kler nden nasıl etk leneb leceğ n çok y anlayıp, şlemler n ve stratej ler n bu b lg ler doğrultusunda planlamalılar. 8) Bu p yasa yatırım amaçlı kullanılab l r m? Yatırımcılar genelde nasıl kullanıyor? Bu p yasa yatırım veya hedge amaçlı olarak kullanılab l r. Ancak, foreks 6
50 Foreks P yasaları p yasasının SPK regülasyonuna g rmes nden önce bu alanda bel rl b r yatırımcı k tles oluşmuş ve yatırımcılar bell alışkanlıklar ve tecrübeler ed nm ş bulunuyor. Kaldıraç sayes nde, küçük tem natlarla büyük şlem hac mler yapmak mümkündür. Dolayısıyla küçük portföye sah p, günlük olarak sık şlem yapan ve ağırlıklı b reysel olan yerl b r müşter k tles var. Bu yatırımcıların d ğer b r özell ğ de foreks şlemler dışındak d ğer sermaye p yasası şlemler yle pek lg lenmemeler ve foreks e konsantre olmalarıdır. 9) İşlem yapılacak kurumu seçerken yatırımcı nelere d kkat etmel? SPK mevzuatında Kaldıraçlı Alım-Satım İşlemler kapsamında bulunan foreks p yasasında şlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun yapmak sted ğ n z sermaye p yasası şlemler ne l şk n yetk belges olup olmadığını kontrol etmen z gerek r. İşlemlere başlamadan önce çalışılacak kurumun nasıl h zmet verd ğ n n öğren lmes de sağlıklı olacaktır. Buna ek olarak, şlemler elektron k 7
platformlar üzer nden yapıldığı ve hafta ç bu p yasalar 24 saat açık olduğu ç n yatırımcılar, kullanımı kolay, güvenl elektron k platformları sunab len ve devamlı etk n destek sağlayab len güvend kler kurumları terc h etmel ler. 10) Foreks p yasasının yatırımcı açısından avantajları nelerd r? Foreks p yasasını caz p kılan avantajları, yüksek l k d te, kaldıraç kullanılab lmes, em r çeş tl l ğ, b rçok farklı enstrümanda şlem yapma olanağı, kolay ulaşım, ç ft yönlü şlem mkanı ve görece olarak düşük şlem masrafı şekl nde sıralayab l r z. Yüksek l k d te: Günlük 4-5 tr lyon dolar c varı b r şlem hacm le foreks dünyanın en l k t p yasası konumundadır. Yüksek şlem hacm neden yle spekülasyon ve man pülasyon oluşması çok zordur. Kaldıraç olanağı: Foreks te alım-satım yaparken bel rl b r tem nat yatırarak tem natınızdan daha büyük m ktarlarda şlem yapab l rs n z. Em r çeş tl l ğ : İşlemler n z sırasında vereb leceğ n z em rlerde sağlanan çeş tl l k sayes nde zararınızı sınırlayab l r veya kârınızı ayırab l rs n z. B rçok farklı enstrüman: Foreks p yasalarında b rçok farklı par te bulunduğundan değ ş k döv z ç ftler nde şlem yapma olanağınız bulunuyor. Kolay ulaşım: Elektron k platformlar sayes nde nternete bağlanab ld ğ n z her yerden, farklı c hazları kullanarak (d züstü b lg sayar, akıllı telefon, tablet b lg sayar vs.) p yasalara ulaşab l r, kolaylıkla şlem yapab l rs n z. İk yönde de şlem yapma olanağı: Foreks p yasalarında, fiyatların her k yöne g d ş nde poz syon alab l r ve kazanç sağlayab l rs n z. Sadece fiyatlar yüksel rken değ l, düşerken de kazanma olanağınız vardır. Düşük şlem masrafı: Foreks p yasalarında l k d te yüksek olduğu ç n alış-satış fiyat farkları düşük olup, ek şlem ücret ve kom syonları az ve sınırlıdır. 8
50 Foreks P yasaları 11) Kaldıraç oranı ne demek? Yatırımcının koyduğu tem nat m ktarının kaç katına kadar şlem yapılab leceğ n bel rleyen orandır. 12) Dünyada foreks p yasasında kaldıraç oranı ne kadardır? Ülkeden ülkeye değ şmekte olup oranın 1 e 400 e kadar çıktığı b l nmekted r. Bununla beraber, Japonya ve ABD de çıkartılan yen yasalarla kaldıraç oranları zorunlu olarak düşürülerek sınırlandırılmıştır. 13) Türk ye de kaldıraç oranı ne kadar? Türk ye de mevzuat en fazla 1 e 100 kaldıraç oranına z n vermekted r. 14) Kaldıraç oranı le yapılan b r şleme örnek vereb l r m s n z? Örneğ n, 1 e 100 kaldıraç oranının olduğu b r s stemde, yatırımcı 5.000 dolar tem nat koyarak, 500.000 dolara kadar poz syon alab l r. 15) Kaldıraçlı şlemlerde nelere d kkat etmek gerek r? Kaldıraç tem natınızdan çok daha fazla m ktarda poz syon almanızı sağlar. Dolayısıyla yatırımcılar kaldıraç kullanımını y ayarlamalıdır. Günlük hayattan b r benzetme yapmak gerek rse, hep m z n kullandığı arabalar en az 150-160 k lometre hız yapab l r ama arabalar devamlı bu hızlarda kullanılamaz. Arabanın hızı, yol, trafik, hava şartları ve benzer unsurlara göre ayarlanır. Kaldıraç kullanımında da benzer b r mantık uygulanmalıdır. Mevzuat ve s stem 1:100 e kadar z n ver yor d ye kaldıracı her zaman maks mumda kullanmak r skl, hatta yanlış olacaktır. P yasadak gel şmelere, yatırım yapılan döv z par tes n n c ns ne, ekonom k gel şmelere vs. ye bağlı olarak kaldıraç oranı ayarlanmalıdır. 16) Aracı kuruma ne kadar tem nat yatırılıyor ve bu nerede saklanıyor? Yatırımcılar yapmayı planladıkları şlem hacm ve şlem büyüklüğüne bağlı olarak tem nat yatırmalılar. Tem natlar Takasbank ta saklanmaktadır. 9
17) İşlem gerçekleşt rmek ç n her sefer nde aracı kuruma g tmek gerek yor mu? Hayır. İşlemler n hemen hemen heps b lg sayar veya akıllı c hazlar aracılığıyla elektron k ortamda ver len em rlerle gerçekleşt r lmekted r. 18) Dünyada en çok hang ürünler n şlemler terc h ed l yor? Ülkeden ülkeye farklılık gösterse de, spot euro/dolar ve ons altın şlemler en çok terc h ed len şlem türler d r. 10
50 Foreks P yasaları 19) Türk ye de en çok hang ürünler n şlemler terc h ed l yor? Türk yatırımcısı ağırlıklı olarak euro/dolar, ons altın ve dolar/tl şlemler n terc h ed yor. 20) Bu p yasada kaç farklı ürün var? Bu p yasada farklı para b r mler n n b rb rler ne karşı olan değerler ne ek olarak spot altın ve gümüş şlemler de bulunuyor. Teor k olarak bütün konvert bl döv zlerde, altın ve gümüşte şlem yapmak mümkün olmakla beraber prat kte ürün çeş tl l ğ kurumdan kuruma farklılık göster yor. 21) Foreks p yasasının çok r skl olduğu söylen yor. R sk m n m ze etmen n b r yolu var mı? En temel r skler yüksek volat l te, kaldıraç ve uzun şlem saatler olarak özetleneb l r. Foreks p yasalarının volat l tes yüksekt r, ekonom k ve s yas gel şmelere hayl duyarlıdır ve bu gel şmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketler yle reaks yon vereb l rler. Bunun üzer ne küçük tem natlarla büyük poz syon alma mkanını sunan yüksek kaldıraç oranı da eklen nce, kısa zamanda c dd zararlar yaşanması g b öneml b r r sk ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla yatırımcılar kaldıraç kullanımında çok d kkatl olmalıdır. P yasadak gel şmelere, yatırım yapılan döv z par tes n n c ns ne, ekonom k gel şmelere vs ye bağlı olarak kaldıraç oranı ayarlanmalıdır. Ayrıca bu kadar volat l ve gel şmelere yüksek duyarlılık gösteren bu p yasalarda yapılan şlemler n ve tutulan poz syonların yakından ve sıkı b r şek lde tak b çok öneml d r. İşlem saatler de uzun olduğu ç n gecel k bırakılan poz syonlarda yatırımcılar olası olumsuz gel şmelere karşı zararlarını sınırlandırmalı ve mutlaka zararı durdur em rler nden faydalanmalıdır. 22) Yatırımcı foreks p yasasında gerçekleşt rd ğ şlemler nasıl tak p edeb l r? Yatırımcılar foreks p yasasında yaptıkları şlemler kullandıkları elektron k platformlar veya şlem yaptıkları kurumlardak tems lc ler aracığıyla tak p edeb l rler. 11
23) Türk ye de önümüzdek dönemde foreks p yasalarında nasıl gel şmeler bekl yorsunuz? P yasaya yen oyuncuların geleceğ n ve bunun da toplam şlem hacm n arttırıcı b r etk s olacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla pazar payı oranlarında değ ş kl kler olsa b le toplam pastanın büyümeye devam edeceğ n tahm n ed yoruz. Ayrıca, euro/dolar, dolar/tl ve ons/altın par teler ne yoğunlaşmış olan şlemler n daha farklı par telere de yayılması ve fiyat rekabet n n artması şaşırtıcı olmayacaktır. Gel r çeş tl l ğ az olup, foreks'e yoğunlaşmış kurumların bu durumdan olumsuz etk lenmeler söz konusu olab l r. 24) Türk ye de bu p yasada şlem saatler ned r? Foreks p yasaları haftanın 5 günü 24 saat açıktır. Saat farklılığından dolayı Türk ye saat yle pazarı pazartes ye bağlayan gece başlayan şlemler cuma geces 23.00 e kadar sürer. 12
50 Foreks P yasaları 25) Foreks şlemler nde aracı kurumlara ne kadar kom syon öden yor? Kurumların uygulamaları b rb r nden farklılık göstermekted r. Ancak genel uygulama, şlemlerden d rekt yüzdesel b r kom syon almak yer ne, alış-satış fiyatları arasındak fark (spread) üzer nden gel r elde ed lmes şekl nded r. 26) İşlemlerde kullanılan tem nat çeş tler nelerd r? İşlemlerde kullanılan tem natlar üç ana başlıkta toplanab l r; Gerekl tem nat: B r poz syon açab lmen z ç n hesabınızda olması gereken m n mum para m ktarıdır. Gerekl tem nat m ktarı aşağıdak formülle hesap ed leb l r: Akt f F yat x Lot x Nom nal x Tem nat Oranı Hesabınızın Kaldıraç Oranı Serbest Tem nat: B r poz syon açtıktan sonra hesabınızda kullanab leceğ n z para m ktarıdır. Serbest tem nat, bak yen zden öded ğ n z toplam tem nat m ktarının çıkarılmasından sonra kâr veya zararın eklenmes yle bel rlen r ve anlık olarak değ ş r. Kullanılan Tem nat: Mevcut poz syonunuzu açık tutmanız ç n aracı kurumunuzun bloke ett ğ para m ktarıdır. Bu bak yey mevcut poz syonunuzu kapatmadan kullanamazsınız. 27) Foreks p yasasındak şlem fiyatlarında kullanılan bell başlı kavramlar ve ter mler hakkında b lg vereb l r m s n z? Foreks p yasalarındak fiyatlamalarda temel olarak kotasyon, spread, alış fiyatı ve satış fiyatı en sık kullanılan ter mlerd r. Kotasyon: B r döv z par tes ne l şk n p yasada bulunan fiyat ç ft d r. Kotasyonda döv z ç ft ç ndek b r nc döv ze baz döv z, k nc s ne se karşıt döv z den r. Spread: Yatırımcı döv z ç ft n tam olarak p yasa değer yle alıp satamaz. Döv z ç ft ç n k fiyat ver l r (satış-alış). Bu k fiyat arasındak farka spread veya kur farkı den r. 13
Alış F yatı: L k d te sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı ş rket n almaya razı olduğu fiyattır. Yan yatırımcının satış yapab leceğ fiyatı göster r. Satış F yatı: L k d te sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı ş rket n satmaya razı olduğu fiyattır. Yan yatırımcının alış yapab leceğ fiyatı göster r. 28) İşlemlerde kullanılan baz para b r m ve karşıt para b r m kavramlarını açıklar mısınız? B r para b r m ç ft nde kote ed len lk para b r m ne baz para b r m (ya da baz döv z), d ğer para b r m ne de karşıt para b r m (ya da karşıt döv z) den r. Örneğ n euro/dolar par tes nde euro baz döv z olurken, dolar karşıt döv zd r. 29) Baz para b r m ve karşıt para b r m n n uygulamada ne g b farklılıklar yaratır? Baz para b r m şlem n temel para b r m olarak kabul ed l p şlem büyüklüğünün b r m olurken, karşıt döv z se kâr ya da zararın hesaplandığı para b r m olacaktır. EUR / Baz döv z olarak bel rt l r. Alım ya da satım ç n temel olarak alınır. Yatırımcı USD ye karşı EURO almış veya satmış olacaktır. USD Karşıt döv z olarak bel rt l r. Kâr ya da zararın hesaplanmasında kullanılan para b r m d r. 30) P yasa emr ne demekt r? P yasada oluşmuş o andak fiyattan ver len alış ya da satış emr d r. Em r, aracı kurum tarafından anında yer ne get r lmeye çalışılır. 31) Buy stop ne demekt r? P yasada şlem görmekte olan fiyatın daha da üstünde b r fiyatla alış 14
50 Foreks P yasaları şlem ne g rmek ç n kullanılır. Yatırımcının bel rlem ş olduğu d renç noktasının kırılması hal nde p yasanın daha da yukarı g deceğ ne nanılması durumunda kullanılan b r em r türüdür. 32) Sell stop ne demekt r? P yasada şlem görmekte olan fiyatın daha da altında b r fiyatla satış şlem ne g rmek ç n kullanılır. Yatırımcının bel rlem ş olduğu destek noktasının kırılması hal nde p yasanın daha da aşağı g deceğ ne nanılması durumunda kullanılan b r em r türüdür. 33) Buy l m t ne demekt r? F yatın şu ank sev yes nden daha düşük b r sev yeye gelmes durumunda akt f hale gelecek olan alış emr ne den r. Yatırımcı bu emr vererek sted ğ fiyata düşen par te ç ft n n bu sev yeden dönerek tekrar yüksel şe geçeceğ n düşünmekted r. 34) Sell l m t ne demekt r? F yatın şu ank sev yes nden daha yüksek b r sev yeye gelmes durumunda akt f hale gelecek olan satış emr ne den r. Yatırımcı bu emr vererek sted ğ fiyata yükselen par te ç ft n n bu sev yeden dönerek tekrar düşüşe geçeceğ n düşünmekted r. 35) Kârı al ve zararı durdur em rler ne demekt r? Kârı Al: Açık olan şlem önceden bel rlenm ş b r fiyattan kapayıp kâr elde etmek amacıyla ver len em rlerd r. Zararı Durdur: Zararı sınırlamak amacıyla açık olan şlem bel rl b r fiyattan kapatmak ç n ver len em rlerd r. 36) Gün sonunda açık poz syon bırakmak r skl m d r? Bu r sk ç n b r şey yapılab l r m? Foreks p yasalarında dünyada 24 saat şlem yapıldığı ç n eğer açık poz syonunuz kalıyorsa gece s z n uyuduğunuz b r saatte olacak olumsuz b r gel şme c dd zararlara neden olab l r. Bu nedenle gün sonunda açık kalan poz syonlar konusunda çok d kkatl olunmalı ve mutlaka zararı durdur em rler yle doğab lecek zararlar sınırlandırılmalıdır. 15
37) Herhang b r para b r m nde uzun poz syon ve kısa poz syon ne demekt r? Foreks p yasasında b r para b r m n d ğer para b r m yle alıp satab l rs n z. B r döv z satın aldığınızda o döv zde uzun poz syonda, b r döv z sattığınızda se kısa poz syonda olursunuz. Örneğ n, euro alıp karşılığında dolar satarsanız (ver rsen z) euro da uzun dolarda kısa poz syonda olursunuz. Döv z şlemler ndek s metr sebeb yle her zaman b r döv zde uzun, d ğer nde kısa poz syondasınızdır. 38) Herhang b r döv z par tes nde alış yapmak ya da satış yapmak ne demekt r? B r döv z par tes nde, baz para b r m n n karşıt para b r m karşısında değer kazanacağını düşünerek satın alınması ç n yapılan şleme, lg l döv z par tes nde alış yapmak ; karşıt para b r m n n değer kazanacağını düşünerek baz para b r m n n satılması şlem ne se lg l par tede satış yapmak den r. 16
50 Foreks P yasaları 39) Euro/dolar par tes nde uzun poz syon açılışı ç n b r örnek vereb l r m s n z? Eğer yatırımcı euro/dolar par tes nde uzun poz syon alıyorsa, euronun dolar karşısında değer kazanacağını düşünüyor demekt r ve euro/dolar par tes nde alış yapması gerek r. Bu şlem aşağıdak şek lde olduğu g b özetleneb l r. Varsayılan Koşullar: Kaldıraç Oranı = 1:100 Euro/Dolar Alış F yatı= 1.36329 İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Par te: Euro/Dolar Alınacak Poz syon: Euro uzun dolar kısa Yapılacak İşlem: Alış Baz Döv z: Euro Karşıt Döv z: Dolar İşlem Tutarı: 100,000 euro İşlem Mal yet : 1.36329 dolar Gerekl Tem nat: 1,363.29 dolar (veya 1,000 euro) Bu şlemle yatırımcı, euro/dolar par tes nde alış yaparak 1.36329 fiyattan 100.000 euroluk uzun poz syon almıştır. İşlem ç n yatırımcının vermes gereken tem nat 1,363.29 dolar olup yatırımcı par ten n yukarı g tmes yan euro nun dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecekt r. 17
40) Açılan b r poz syon nasıl kapatılab l r? B r örnek vereb l r m s n z? Açılan b r poz syon aynı m ktarda ters poz syon alarak kapatılab l r. Örneğ n euro/dolar par tes nde 100 b n euroluk alış yapmış olan b r yatırımcı, aynı par tede 100 b n euroluk satış yaparak poz syonu kapatab l r. Örnek olarak 39 uncu soruda açılmış olan poz syonun kapatılışı şu şek lde özetleneb l r: Varsayılan Koşullar: Mevcut Poz syon: Euro uzun - dolar kısa Mevcut Poz syon Büyüklüğü: 100,000 euro Mal yet: 1.36329 Euro/Dolar Satış F yatı: 1.36353 Kaldıraç Oranı= 1:100 İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Par te: Euro/dolar Alınacak Poz syon: Euro kısa dolar uzun Yapılacak İşlem: Satış Baz Döv z: Euro Karşıt Döv z: Dolar İşlem Tutarı: 100,000 euro Satış F yatı: 1.36353 dolar Oluşan Kâr: (1.36353-1.36329) x 100,000 = 24 dolar 18
50 Foreks P yasaları Bu şlemle yatırımcı, euro/dolar par tes nde satış yaparak 1.36329 fiyattan almış olduğu 100,000 euroluk uzun poz syonu 1.36353 fiyattan ters şlemle kapatmıştır. Kapatma şlem n n par tes açılışa göre daha yüksek olduğundan, yatırımcı kâr etm şt r. 41) Dolar/ TL par tes üzer nde yapılan ve TL yönlü poz syon aldıracak b r şlem örneğ ver r m s n z? Varsayılan Koşullar: Yatırımcı TL n n dolar karşısında değer kazanacağını düşünmekted r. Yatırımcı 100.000 dolarlık poz syon almak stemekted r. Kaldıraç Oranı= 1:66.66 Dolar/TL Satış Kuru: 2.18784 İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Par te: Dolar/TL Alınacak Poz syon: Kısa Yapılacak İşlem: Satış Baz Döv z: Dolar Karşıt Döv z: TL İşlem Tutarı: 100,000 dolar Satış F yatı: 2.18784 TL Gerekl Tem nat: 1,500 dolar (ya da 3,282.09 TL) Bu şlemle yatırımcı, dolar/tl par tes nde satış yaparak 2.18784 fiyattan 100,000 dolarlık kısa poz syon almıştır. İşlem ç n yatırımcının vermes 19
gereken tem nat 1,500 dolar olup, yatırımcı par ten n aşağı g tmes yan TL n n dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecekt r. 42) Yatırımcı 41. sorudak poz syonunu kapatmak ç n ne yapmalıdır? Yatırımcının bu poz syonu kapatmak ç n, Dolar/TL par tes nde 100,000 dolarlık alış yapması gerekmekted r. 41. soruda açılmış olan poz syonun kapatılışı şu şek lde özetleneb l r: Varsayılan Koşullar: Mevcut poz syon: Dolar kısa TL uzun Mevcut poz syon büyüklüğü: 100,000 dolar Mal yet: 2.18784 Dolar/TL alış fiyatı: 2.18879 Kaldıraç oranı= 1:66.66 İşlem Detayları: İşlem yapılacak par te: Dolar/TL Alınacak poz syon: Uzun Yapılacak şlem: Alış Baz döv z: Dolar Karşıt döv z: TL İşlem tutarı: 100,000 dolar Alış fiyatı: 2.18784 dolar Oluşan zarar: (2.18879-2.18784) x 100,000 = 95 TL 20
50 Foreks P yasaları Bu şlemle yatırımcı, dolar/tl par tes nde satış yaparak 2.18784 fiyattan açmış olduğu 100,000 dolarlık kısa poz syonu 2.18879 fiyattan ters şlemle kapatmıştır. Kapatma şlem n n par tes açılışa göre daha düşük olduğundan yatırımcı zarar etm şt r. 43) Foreks p yasasında standart şlem b r m var mıdır? Foreks p yasalarında şlem b r m olarak genell kle lot kullanılır. Standart lot büyüklüğü 100.000 b r md r. 100.000 b r m genelde 100 K olarak kısaltılmaktadır. 44) Foreks şlemler nden elde ed len kardan verg öden yor mu? Foreks şlemler nden elde ed len gel rler verg ye tab d r. Bu şlemlerden elde ed len gel rler VUK geç c 67. madde kapsamında olmayıp, beyana tab d r. 45) Verg beyanının hesaplanmasını k m yapıyor? Beyannamen n hazırlanıp b ld r lmes yatırımcının sorumluluğundadır. 21
46) Yatırım yapacaklara en öneml uyarılarınız ne olur? Yatırımcılar, her döv z par tes n n şley ş ve davranış özell kler n n farklı olab leceğ n b lmel ler. Her döv z par tes n n (her ne kadar operasyonel şley şte benzerl k gösterse ve fiyat hareketler nde b r korelasyon olsa da) kend ne özgü b r şley ş, etk lend ğ ekonom k/finansal/pol t k gel şmeler ve bu gel şmelere reaks yon b ç m vardır. Örneğ n euro/dolar par tes nde şlem yapan b r yatırımcı, aynı yatırım alışkanlıkları ve stratej s n doğrudan pound/dolar par tes nde kullanmamalıdır. Par teler n kend ler ne has özell kler, poz syontem nat-kâr/zarar l şk ler hakkında yeterl tecrübe ed n lmes n gerekt r r. 22
50 Foreks P yasaları 47) Yatırımcılar foreks p yasalarını mı yoksa h sse sened, tahv l-bono vs. g b p yasaları mı terc h etmel ler? Her p yasanın kend ne has şley ş özell kler ve farklı yatırım araçları bulunur. Öneml olan bu özell kler y b lmek ve yatırım stratej n ze, tarzınıza ve tecrüben ze uygun araçları seçmekt r. Bu araçlar seç l rken ekonom k ve finansal gel şmeler de göz ardı ed lmemel ve uzman görüşler nden faydalanılmalıdır. 48) İş Yatırım olarak s z n foreks şlem yapmak steyen yatırımcılara yönel k özel b r programınız var mı? İş Yatırım olarak yatırımcıların foreks p yasalarında şlem yapmalarına yönel k olarak TradeMaster FX elektron k platformunu gel şt rd k. TradeMaster FX le bu p yasalara 24 saat ulaşab l r, b rçok farklı par te ç ft nde, altında ve gümüşte şlemler n z kolay ve hızlı b r b ç mde kaldıraç kullanarak yapab l rs n z. Metatrader tabanlı TradeMaster FX le spot p yasada şlem yapılan tüm par te ç ftler, altın ve gümüşte anlık ver lere ulaşab l r, bu ver ler üzer nde farklı görsel ve stat st k anal zler 23
yapab l r ve finansal p yasalarla lg l haber akışına er şeb l rs n z. TradeMaster FX daha yakından tanımak, şley ş n görmek ç n hesap açmanıza da gerek yok. www.trademasterfx.com.tr adres nden TradeMaster FX n demo vers yonunu, b lg sayarınıza veya mob l c hazınıza yükley p deneme şlemler gerçekleşt reb l rs n z. 49) Yatırımcılar foreks konusunda nasıl kend ler n gel şt reb l rler? Ş rketler hem mevcut yatırımcılarına, hem de foreks p yasasıyla lg lenen potans yel yatırımcılara eğ t m ve tanıtım faal yetler nde bulunmaktalar. İş Yatırım olarak, foreks p yasasının yatırımcılara tanıtılması le lg l çalışmalarımız sürüyor. Bu tanıtımlardak amacımız p yasanın şley ş ve şlemler n özell kler n anlatırken, r skler n de y anlaşılmasını sağlamak. Bu p yasalar hakkında yatırımcıların b l nçlenmeler n sağlamak amacıyla foreks şlemler ç n özel olarak oluşturduğumuz www.trademasterfx.com.tr nternet s tes nde öneml b lg lend rmelerde bulunuyoruz. Yazılı anlatımların yanı sıra, özel olarak hazırladığımız ders n tel ğ ndek eğ t m v deolarıyla foreks p yasalarının şley ş, em r t pler, r skler, TradeMaster FX platformun kullanılışı vb. konularda der nlemes ne b lg ver yoruz. B ze başvuran yatırımcılara da b reb r anlatıyoruz. Bunlara ek olarak yatırımcılara eğ t mler vererek foreks p yasasının b l n rl ğ n artırıp, foreksle lg lenenler n daha sağlıklı b r şek lde bu şlemler gerçekleşt rmeler n sağlamaya çalışıyoruz. Bu bağlamda İstanbul dışında da eğ t mlere başladık. İlk n Bursa da gerçekleşt rd ğ m z bu eğ t mler Ankara da, İzm r de ve Adana da gerçekleşt rd k. Daha sonra Gaz antep, Kayser ve duruma bağlı olarak d ğer llerde de yapmayı planlıyoruz 50) 2014 yılında forekstek hedefin z ned r? İş Yatırım olarak foreks şlemler nde de amacımız, her alanda olduğu g b, 2014 yılını pazar l der olarak b t rmekt r. Bunun yanı sıra finansal okuryazarlığı artırarak şlem yapanların daha b l nçl yatırımlar yaparak daha doğru kararlar vermeler n sağlamaktır. P yasa koşullarına bağlı olarak ürün çeş tl l ğ m z daha da lerletmey planlıyoruz. 24
50 Foreks P yasaları NOTLAR:... 25
NOTLAR:... 26
50 Foreks P yasaları Uyarı Burada yer alan b lg ler İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından tanıtım ve b lg lend rme amacı le hazırlanmış olup, herhang b r hukuk bağlayıcılığı yoktur. Burada yer alan b lg ler, önceden yazılı z n alınmadan, h çb r şek lde yayınlanamaz, kopyalanamaz, kaynak olarak göster lemez, değ şt r lemez, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. Ver len b lg ler yatırım danışmanlığı kapsamında değ ld r ve herhang b r yatırım aracının alım-satım öner s ya da get r vaad olarak yorumlanmamalıdır Yatırım danışmanlığı h zmet ; aracı kurumlar, portföy yönet m ş rketler, mevduat kabul etmeyen bankalar le müşter arasında mzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmes çerçeves nde sunulmaktadır. Burada yer alan b lg, yorum ve tavs yeler, yorum ve tavs yede bulunanların k ş sel görüşler ne dayanmaktadır. Yer alan tüm b lg ler önceden haber ver lmeks z n değ ş kl ğe uğrayab l r. Burada yer alan fiyatlar, ver ler ve b lg ler n tam ve doğru olduğu garant ed lemez; çer k, haber ver lmeks z n değ şt r leb l r. Tüm Ver ler, İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından güven l r olduğuna nanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu ver ve kaynakların kullanılması le oluşturulacak yatırım kararları, mal durumunuz le r sk get r terc hler n ze uygun olmayab l r. Bu nedenle, sadece burada yer alan b lg lere dayanılarak yatırım kararı ver lmes beklent ler n ze uygun sonuçlar doğurmayab l r. Burada yer alan b lg lerdek hatalardan, eks kl klerden ya da bu dokümana dayanılarak yapılan şlemlerden doğacak, doğrudan veya dolaylı madd /manev zarar, z yan ve masraflardan ve her ne şek lde olursa olsun üçüncü k ş ler n uğrayab leceğ her türlü zarar ve masraflardan dolayı İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. veya herhang b r çalışanı sorumlu tutulamaz. 27