Belge Kodu: GDH.Q.107
Page: 2 Bu el kitabı GDH Ekip ve yolcularının, olası bir kazadan sonra hayatta kalma durumuna girildiğinde ne yapacakları hakkında bilgilendirilmeleri amacı ile hazırlanmıştır. Pilotlar uçuştan önce görev niteliklerine göre bu el kitabı, hayatta kalma kiti ve ilkyardım kitlerini mutlaka helikopterlerinde GDH Hayatta Kalma El Kitabı ile birlikte muhafaza edeceklerdir.
Page: 4 İÇİNDEKİLER REVİZYON YAPILAN SAYFALARIN KAYITLARI... 5 GEÇİCİ REVİZYON YAPILAN SAYFALARIN KAYITLARI... 5 REVİZYON ÖZET TABLOSU... 6 YÜRÜRLÜKTEKİ SAYFALARIN LİSTESİ... 6 DAĞITIM LİSTESİ... 6 1. GENEL... 7 2. KANAMA VE ŞOKLARDA İLK YARDIM... 13 3. BURUN VE KULAK KANAMALARINDA İLK YARDIM... 16 4. ŞOK ANINDA İLK YARDIM... 17 5. YANIKLAR... 18 6. DONMA... 22 7. YARALANMALAR... 23 8. ZEHİRLENMELER... 37
Page: 5 REVİZYON YAPILAN SAYFALARIN KAYITLARI Rev. No. Düzeltilen Sayfalar Revizyon Tarihi Geçerlilik Tarihi İşleyen Kişi ve İşleme Tarihi İmza 00 İlk yayınlanma 07 May 12 07 May 12 GEÇİCİ REVİZYON YAPILAN SAYFALARIN KAYITLARI Rev. No. Düzeltilen Sayfalar Revizyon Tarihi Geçerlilik Tarihi İşleyen Kişi ve İşleme Tarihi İmza
Page: 6 REVİZYON ÖZET TABLOSU Revizyon Detayları Düzeltilen Sayfalar Revizyon Numarası : 00 Revizyon Tarihi : 07 May 2012 Geçerlilik Tarihi : 07 May 2012 İlk yayınlanma YÜRÜRLÜKTEKİ SAYFALARIN LİSTESİ Sayfa Rev no Geçerlilik Tarihi Sayfa Rev no Geçerlilik Tarihi Sayfa Rev no Geçerlilik Tarihi i 00 07 May 2012 iii 00 07 May 2012 ii 00 07 May 2012 6 00 07 May 2012 1 00 07 May 2012 15 00 07 May 2012 30 00 07 May 2012 2 00 07 May 2012 16 00 07 May 2012 31 00 07 May 2012 3 00 07 May 2012 17 00 07 May 2012 32 00 07 May 2012 4 00 07 May 2012 18 00 07 May 2012 33 00 07 May 2012 5 00 07 May 2012 19 00 07 May 2012 34 00 07 May 2012 6 00 07 May 2012 20 00 07 May 2012 35 00 07 May 2012 7 00 07 May 2012 21 00 07 May 2012 36 00 07 May 2012 8 00 07 May 2012 22 00 07 May 2012 37 00 07 May 2012 9 00 07 May 2012 23 00 07 May 2012 38 00 07 May 2012 10 00 07 May 2012 24 00 07 May 2012 39 00 07 May 2012 11 00 07 May 2012 25 00 07 May 2012 40 00 07 May 2012 12 00 07 May 2012 26 00 07 May 2012 13 00 07 May 2012 27 00 07 May 2012 14 00 07 May 2012 28 00 07 May 2012 15 00 07 May 2012 29 00 07 May 2012 DAĞITIM LİSTESİ 1. Dokümantasyon Birimi (Orjinal Kopya) 2. Tüm Birim Yöneticileri (Elektronik kopya) 3. İşletmedeki Tüm Helikopterler
Page: 7 1. GENEL 1.1 AMAÇ VE TANIMLAR 1.1.1 AMAÇ GDH. Ltd. Şti. de meydana gelebilecek olası acil durumlarda, ilk yardımın nasıl yapılacağı, önleyici tedbirlerin nasıl alınması gerektiği, ilk yardım esnasında mal ve can kayıplarının önlenmesi veya azaltılması için personelin önceden alması gereken tedbirlerin neler olacağını belirlemek, uygulama yollarını göstermektedir. (Uygulamalar mutlaka Eğitimli İlk Yardımcılar vasıtası ile yapılacaktır.) 1.1.2 TANIMLAR İLK YARDIM: Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren durumda sağlık görevlileri gelinceye kadar hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini engellemek amacı ile olay yerinde tıbbi-araç-gereç olmadan yapılan ilaçsız uygulamalardır. ACİL TEDAVİ: Acil tedavi ünitelerinde hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından tıbbi uygulamalardır. İLK YARDIMCI: Hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç gereçlerle ilaçsız uygulama yapan eğitimli kişi ya da kişilerdir İlk yardım ve acil tedavi arasındaki fark İlk yardım - Eğitim almış kişiler tarafından yapılır. - Tıbbi, araç ve gereç kullanılmaz. - İlaçlı tedavi yapılmaz. Acil tedavi - Ehliyetli sağlık personeli kişiler tarafından yapılır. - Tıbbi, araç ve gereç kullanılır. - İlaçlı tedavi yapılır. İlk Yardımın Öncelikli Amaçları - Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak. - Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak. - Hasta / yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek. - İyileşmeyi kolaylaştırmak. İlkyardımın Temel uygulamaları Koruma, bildirme, kurtarma olarak ifade edilir. Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır. Bildirme: En hızlı ve doğru şekilde gerekli yardım kuruluşlarına haber verilmesidir. (112 Acil Çağrı Merkezi) Kurtarma (Müdahale): Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.
Page: 8 112 Acil Çağrı Merkezi nin Aranması Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar - Sakin olunmalı yada sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır. - 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir. - Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmeli, kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmelidir. - Hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı yapılmalıdır. - Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir. - Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir. İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler - Hasta / yaralıların durumunu değerlendirmek (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek. - Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek. - Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek. - Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak. - Kırıklara yerinde müdahale etmek. - Hasta/yaralıyı sıcak tutmak. İlkyardımcının özellikleri - İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak. - Önce kendi can güvenliğini korumak. - Sakin, kendine güvenli ve pratik olmak. - Eldeki olanakları değerlendirebilmek. - Olayı anında ve doğru olarak haber vermek. (112 Acil Çağrı Merkezini aramak) - Çevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek. - İyi bir iletişim becerisine sahip olmak. Hayat kurtarma zinciri Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcının görevi değildir. - 1.Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme, - 2.Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği, - 3.Halka - Ambulans ekiplerince yapılan müdahaleler, - 4.Halka - Hastane acil servisleridir. İlkyardımın ABC si: Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir: - A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi - B. Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset ) - C. Dolaşımın değerlendirilmesi İlkyardımcının Bilmesi Gereken Vücudu Oluşturan Sistemler - Hareket Sistemi - Dolaşım Sistemi
Page: 9 - Solunum Sistemi - Sinir Sistemi - Boşaltım Sistemi - Sindirim Sistemi Hareket Sistemi - Kemik - Eklem - Kas Dolaşım sistemi - Kalp - Kan Damarları - Kan Solunum Sistemi - Solunum Yolları - Akciğerler Sinir Sistemi - Beyin - Beyincik - Omurilik - Omurilik Soğanı Boşaltım Sistemi - İdrar Borusu - İdrar Kesesi İdrar Kanalları - Böbrekler Sindirim Sistemi - Dil ve Dişler - Yemek Borusu - Mide - Safra Kesesi - Pankreas - Bağırsaklar - Karaciğer
Page: 10 Yaşam Bulguları - Bilinç - Solunum - Dolaşım - Vücut Isısı - Kan Basıncı Bilinç Durumu - Normal kişi kendine yöneltilen tüm uyaranlara cevap verir. - Bilinç düzeyi yaralanmanın şiddetini gösterir. - Bilinç yerinde tüm uyaranlara cevap var. - Derece 1 :sözlü ve gürültülü uyarılara cevap var. - Derece 2 :ağrılı uyaranlara cevap var. - Derece 3 :tüm uyarılara karşı kapalı (cevap yok). Solunum Değerlendirilir - Solunum sıklığı. - Solunum aralıkları eşit mi? - Solunum derinliğine bakılır. - Düzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesini düşündürür. - Kişinin bir dakika içinde yaptığı nefes alma verme sayısı solunum sıklığıdır. - Normali dakikada 12-20 dir. Nabız - Kalp atımlarının atar damara yaptığı basınca nabız denir. Normal nabız,yetişkin bir kişide dinlenme halinde dakikada 60-100 dür. Nabız Alınabilen Yerler - Şah Damarı: Adem elmasının her iki yanındadır. - Kol Damarı: Kolun iç yüzü, dirseğin üstündedir. - Ön-kol Damarı: Bileğin iç yüzü, baş parmağın üst hizasındadır. - Bacak Damarı: Ayak sırtının ortasındadır. Vücut Isısı - İlkyardımda vücut ısısı daima koltuk altından ölçülmelidir. - Normali 36.5 o C dir. - Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak ifade edilir. - 41-42 o C üstü ve 34.5 o C altı tehlikeye işaret eder. - 31.0 o C ve altı ölümcüldür. Kan Basıncı - Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır. - Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir. - Normali; 100/50 ve 140/100 mm hg. dir.
Page: 11 Hasta/Yaralı ve Olay Yerinin Değerlendirilmesinin Amacı - Hastalık ya da yaralanmanın ciddiyetini değerlendirmek. - İlkyardım önceliklerini belirlemek. - İlkyardım yöntemini belirlemek. - Güvenli bir müdahale sağlamak. - Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak. - Olay yerindeki hasta/yaralı sayısını ve türlerini belirlemek. Hasta/Yaralının İlk Değerlendirme Aşamaları - Çevre güvenliği sağlanır. - Bilinç kontrolü yapılır. - İlk yardımın ABC si değerlendirilir. A. Havayolu Açıklığının Değerlendirilmesi - Ağız İçi Temizliği - Baş Çene Pozisyonu B.Solunumun Değerlendirilmesi - Bak Dinle Hisset Yöntemi Bu yöntemi uygulama süresi 5 saniyedir. Solunum yoksa derhal derhal yapay solunuma başlanır. C. Dolaşımın Değerlendirilmesi - 2 kurtarıcı soluk 30 kalp masajı Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirme Aşamaları - Görüşerek bilgi edinme: - Kendini tanıtır. - Hasta/yaralının ismini öğrenir ve adıyla hitap eder. - Hoşgörülü ve nazik davranarak güven sağlar. 2 Kurtarıcı Soluk 30 Kalp Masajı - Hasta yaralının endişelerini giderir. - Olayın mahiyeti, koşulları, kişisel öz geçmişleri sorularak öğrenilir.
Page: 12 Baştan Aşağı Kontrol Yapılır - Bilinç düzeyi, anlama, algılama. - Solunum sayısı, ritmi, derinliği. - Nabız sayısı, ritmi, şiddeti. - Vücut veya cilt ısısı, nemi, rengi. Hasta/Yaralı Muayenesi Sırasıyla: - Baş - Boyun - Göğüs Kafesi - Karın Boşluğu - Kol ve Bacaklar Kalp Masajında Vücudun Pozisyonu ve Basış şekli Olay Yerini Değerlendirmenin Amacı - Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak, - Olay yerindeki hasta/yaralı sayısı ve türlerini belirlemek - Kazaya uğrayan araç mümkünse yolun dışına ve güvenli bir alana alınmalı, kontağı kapatılmalı, el freni çekilmeli, araç LPG li ise aracın bagajında bulunan tüpün vanası kapatılmalıdır. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Mutlaka Yapılması Gereken İşler - Olay yeri yeterince görünebilir bir biçimde işaretlenmelidir. Kaza noktasının önüne ve arkasına gelebilecek araç sürücülerini yavaşlatmak ve olası bir kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. - Olay yerinde hasta/yaralıya yapılacak yardımı güçleştirebilecek veya engelleyebilecek meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır. - Olası patlama ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir. - Gaz varlığı söz konusu ise oluşabilecek zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önemler alınmalıdır. - Ortam havalandırılmalıdır. - Kıvılcım oluşturabilecek ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanımına izin verilmemelidir. - Hasta/yaralı yerinden oynatılmamalıdır. - Hasta/yaralı hızla yaşam bulguları yönünden (ABC) değerlendirilmelidir. - Hasta/yaralı kırık ve kanama yönünden değerlendirilmelidir. - Hasta/yaralı sıcak tutulmalıdır. - Hasta/yaralının bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey verilmemelidir. - Tıbbi yardım istenmelidir. (112) - Hasta/yaralının endişeleri giderilmeli, nazik ve hoş görülü davranmalıdır. - Hasta/yaralının yarasını görmesine izin verilmemelidir. - Hasta/yaralı ve olay hakkındaki bilgiler kaydedilmelidir. - Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalınmalıdır.
Page: 13 2. KANAMA VE ŞOKLARDA İLK YARDIM KANAMA Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına doğru akmasıdır. Erişkinde ort.4,5-5 lt. kan bulunur. KANAMANIN CİDDİYETİ - Kanamanın Hızına - Vücutta Kanın Aktığı Bölgeye - Kanama Miktarına - Kişinin Fiziksel Durumu Ve Yaşına BAĞLIDIR.. KANAMA ÇEŞİTLERİ Aktığı yere göre ; - Dış Kanamalar - İç Kanamalar - Doğal deliklerden kanın dışarı çıkamsı (Burun,Kulak kanaması gibi) Kanayan damara göre ; - Atardamar kanaması (kesik kesik fışkırma tarzında,açık renk) - Toplardamar kanaması(sızıntı,koyu renk) - Kılcal damar kanaması(küçük kabarcıklar şeklinde) Kanamanın Etkenleri - Kesik, vuru ve ezikler. - Kırık, çıkık ve burkulmalar. - Düşme, çarpma ve iş kazaları. - Aşırı basınç değişiklikleri. - Tüberküloz, ülser, Hipertansiyon, tümör, lösemi gibi hastalıklar. DIŞ KANAMALARDA İLK YARDIM - Hasta/yaralının durumu değerlendirilir - Yardım çağırılır (112) - Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır. - Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırılır. - Baskıyı devam ettirmek için bandaj uygulanır. - Basınç noktasına baskı uygulanır Turnike Aşağıdaki Durumlarda Uygulanır: - Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilk yardımcı varsa, - Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, - Uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyor ise uygulanmalıdır.
Page: 14 TURNİKE UYGULAMA AŞAMALARI 1) 3) KOPAN UZVUN GÖNDERİLMESİ - Uzuv; temiz bir poşete konur. - Poşeti içinde buz olan ikinci bir poşetin içine koyarız. - Asla uzuv ile buzu aynı poşete koymayız. - Poşetin üzerine adı-soyadı ve bulduğumuz saati yazarız. - Engeç 6 saat içinde H/Y ile aynı araçta hastaneye göndeririz.
Page: 15 İÇ KANAMASIRASINDA İLK YARDIM İÇ KANAMA NEDENLERİ - Şiddetli travma, - Darbe, - Kırık, - Silahla yaralanma Sonucu İÇ KANAMA BELİRTİLERİ - Baygınlık hali - Yüzde solma - Soğuk soğuk terleme - Nabzın süratli ve zayıf olması - Huzursuzluk - Soluk alıp vermenin hızlanması - Hava açlığı - Kulaklarda uğultu ve çınlama - Aşırı susuzluk İÇ KANAMALARDA İLK YARDIM - Sık aralıklarla bilinç ve ABC kontrolü yapılır. - Üzeri örtülür ayakları 30 cm yukarı kaldırılır. - Asla yiyecek ve içecek verilmez! - Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa atellenir.) - Yardım istenir ve sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.
Page: 16 3. BURUN VE KULAK KANAMALARINDA İLK YARDIM BURUN KANAMALARINDA İLK YARDIM - Hasta/yaralı sakinleştirilir - Oturtulur. - Başı hafifçe öne eğilir. - Burun kanatları 5 dk süre ile sıkılır. - Doktora gitmesi sağlanır. KULAK KANAMASINDA İLK YARDIM - Hasta/yaralı sakinleştirilir,endişeleri giderilir. - Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir Kanama ciddi ise; - Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır - Bilinci yerinde ise hareket ettirilmeden sırt üstü yatırılır - Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır. - Unutmamalı ki, kulak kanaması olası bir beyin kanamasının habercisi olabilir.
Page: 17 4. ŞOK ANINDA İLK YARDIM - Kardiyojenik şok (Kalp sistemindeki yetersizlik) - Hipovolemik şok (kanamalarda fazla oranda kan kaybı, yanıklar,travmalar) - Toksik şok (Enfeksiyonlar, zehirlenmeler) - Anaflaktik şok (Allerjik) ŞOK BELİRTİLERİ - Endişe, huzursuzluk - Ciltte solukluk,soğukluk, nemlilik - Bilinç seviyesinde azalma - Hızlı ve yüzeysel solunum - Susama hissi - Dudaklar veya ağız içinde morarma - Kan basıncında düşme - Hızlı ve zayıf nabız ŞOKTA YAPILMASI GEREKENLER - Güvenliği sağlayın. - Hava yolunu açıp, temizleyin. - Çevredekiler uzaklaştırın. - Kanama var ise durdur. - Şok pozisyonu ver. - H/Y üstünü ört. - 112 Acil Çağrı Merkezi ni ara
Page: 18 5. YANIKLAR YANIK Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır. YANIK NEDENLERİ - Sıcak su - Buhar teması - Sıcak katı maddelerle - Asit alkali kimyasal maddelerle - Elektrik akımı - Radyasyon YANIK ÇEŞİTLERİ Fiziksel Yanıklar ; Isı ile oluşan yanıklar - Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar - Işın ile oluşan yanıklar - Sürtünme ile oluşan yanıklar - Donma sonucu oluşan yanıklar Kimyasal Yanıklar ; - Asit veya Alkali madde ile oluşan yanıklar YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER - Derinlik - Yaygınlık - Bölge - Enfeksiyon riski - Yaş - Solunum yoluyla görülen zarar - Önceden var olan hastalıklar YANIĞIN DERECELENDİRİLMESİ 1.Derece Yanık ; Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölge-de şişme(ödem) vardır.yaklaşık 48 saatte iyileşir. 2.Derece Yanık ; Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır.Derinin kendi kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir. 3.Derece Yanık ; Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özellikle de kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.
Page: 19 YANIĞIN VÜCUTTAKİ OLUMSUZ ETKİLERİ - Yanık, derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozuklu-ğuna yol açar. - Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir. - Hasta veya yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop veya toksinlerle enfeksiyon oluşur. ISI İLE OLUŞAN YANIKLARDA İLKYARDIM - Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir, - Hasta/yaralının üzeri battaniye yada bir örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,- Yaşam belirtileri değerlendirilir - Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir, - -Yanık bölge en az 20 dakika soğuk su altında tutulur. - Şişme (ödem) oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır, - Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır, - Takılan yerler varsa kesilir, - Hijyen ve temizliğe dikkat edilir, - Su toplamış yerler patlatılmaz, - Yanık üzerine ilaç yada yanık merhemi gibi maddeler sürülmemelidir, - Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür, - Hasta/yaralı battaniye ile örtülür, - Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır, - Yanık geniş ve Sağlık Kuruluşu uzaksa hasta veya yaralının kusması yoksa, bilinçliyse ağızdan sıvı verilerek sıvı kaybı önlenir, (1 litre Su + 1 Çay kaşığı Karbonat + 1 çay kaşığı Tuz) - Tıbbi yardım istenir, 112 KİMYASAL YANIKLARDA İLKYARDIM - Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir, - Bölge bol, tazyiksiz suyla en az 15-20 dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır, - Giysiler çıkarılmalıdır, - Hasta veya yaralı örtülmelidir, - Tıbbi yardım istenir, 112 ELEKTRİK YANIKLARINDA İLKYARDIM - Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır. - Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik kesilmelidir, akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir, - Hasta/yaralının A B C si değerlendirilmelidir, - Hasta/yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir, - Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir
Page: 20 - Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir - Tıbbi yardım istenir. (112) SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ Yüksek derece ısı ve nem ile vücut ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya çıkan belirtiler şunlardır; - Adale krampları, - Güçsüzlük, yorgunluk, - Baş dönmesi, - Davranış bozukluğu, sinirlilik - Solgun ve sıcak deri, - Bol terleme (daha sonra azalır), - Mide krampları, kusma, bulantı, - Bilinç kaybı, hayal görme, - Hızlı nabız, SICAK ÇARPMASINDA İLKYARDIM - - Hasta serin ve havadar bir yere alınır, - - Giysiler çıkarılır, - - Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir, - - Hasta veya yaralının kusması yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için; - 1 litre Su + 1 Çay kaşığı Karbonat + 1 çay kaşığı Tuz karışımı yada soda içirilir. SICAK ÇARPMASINDA RİSK GRUPLARI - Kalp hastaları, - Tansiyon hastaları, - Şeker (Diyabet) hastaları, - Kanser hastaları, - Normal kilosunun çok altında ve üstünde olanlar. Psikolojik rahatsızlığı olanlar, - Böbrek hastaları, - 65 yaş üzeri kişiler, - 5 yaş altı çocuklar, - Hamileler, - Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar, - Yeterli miktarda su içmeyenler. SICAK ÇARPMASINDAN KORUNMANIN YOLLARI - Özellikle şapka, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalıdır, - Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir,
Page: 21 - Bol miktarda sıvı tüketilmelidir. - Vücut temiz tutulmalıdır. - Her öğünde yeteri miktarda gıda alınmalıdır, - Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır, - Direk güneş ışığında kalınmamalıdır. - Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.
Page: 22 6. DONMA DONUK BELİRTİLERİ Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaş-ması ile dokuda hasar oluşur. Birinci Derece : En hafif şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir. - Deride solukluk, soğukluk hissi olur. - Uyuşukluk ve halsizlik görülür. - Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi oluşur. İkinci Derece : Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir. - Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur. - Şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir. - Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür. Üçüncü Derece : - Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. - Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur. DONUK DA İLKYARDIM - Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir. - Sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez. - Kuru giysiler giydirilir. - Sıcak içecekler verilir. - Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür. - Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır. - El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. - Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. - El ve ayaklar yukarı kaldırılır. - Tıbbi yardım istenir.112 Geç ve Derin Donuk (3 ncü Derece) 2 nci Derece Donuk
Page: 23 7. YARALANMALAR YARA - Bir travma sonucu doku bütünlüğünün bozulması ve/veya bir kısmının kaybıdır. YARA ÇEŞİTLERİ Görünümüne göre - Kesici alet yaraları - Delici alet yaraları - Parçalı yaralar - Ezik yaralar Derinliğine göre - Derin yaralar - Yüzeysel yaralar Temizliğine göre - Temiz yaralar - Şüpheli yaralar - Kirli yaralar YARALANMALARDA BELİRTİLER - Ağrı - Kanama - Yara Kenarlarının Ayrılması YARALANMALARDA İLKYARDIM - Yaşam bulguları değerlendirilir (ABC) - Yara değerlendirilir. - Yeri - Oluş şekli - Süresi - Yabancı cisim varlığı - Kanama - Kanama durdurulur, - Üzeri temiz bir bezle kapatılır, - Sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır,
Page: 24 Ciddi Yaralanmalar - Kenarları birleşmeyen veya 2-3 cm den büyük olan yaralar, - Kanaması durdurulamayan yaralar, - Kas veya kemiğin göründüğü yaralar, - Delici aletlerle oluşan yaralar, - Yabancı cisim saplanmış olan yaralar, - Hayvan veya insan ısırıkları, - Görünürde iz bırakma ihtimali olan yaralar. Ciddi Yaralanmalarda İlkyardım - Yaraya saplanmış cisimler çıkartılmaz. - Kanama varsa durdurulur. - Yara içi kurcalanmaz. - Yara temiz bir bezle örtülür - Yara üzerine bandaj uygulanır, - Tıbbi yardım istenir (112) ÖNEMLİ VÜCUT YARALANMALARI - Karın bölgesi delici yaralanmaları - Göğüs bölgesi delici yaralanmaları - Kafatası yaralanmaları - Omurga yaralanmaları Delici Göğüs Yaralanmaları A. Belirtiler - Yoğun ağrı - Solunum zorluğu ve morarma - Kan tükürme - Açık yarada nefes alıyor görüntüsü - Baş dönmesi, bayılma,bilinç kaybı.. B.İlkyardım - Bilinç kontrolü yapılır, - Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, - Yara üzerine plastik parça sarılmış bezle kapatılır, - Yaralı 45 derece oturtulur, üstü örtülür, - Yiyecek-içecek verilmez, - Yaşam bulguları sık sık kontrol edilir, - Tıbbi yardım istenir (112)
Page: 25 Delici Karın Yaralanmaları A.Belirtiler - Yoğun ağrı - İç kanama belirtileri - Karında sertlik - İç organların dışarı çıkması - Kusmukta, dışkıda, idrarda kan görülür. B.İlkyardım - Bilinç kontrolü yapılır, - Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, - Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaz, üstü temiz ıslak bezle örtülür, - Bacaklar bükülü sırtüstü yatırılır, örtülür, - Yiyecek-içecek verilmez, - Yaşam bulguları sık sık kontrol edilir, - Tıbbi yardım istenir (112) Kafatası ve Omurga Yaralanmaları A.Belirtiler - Bilinç düzeyinde değişmeler, - Baş,boyun,sırt ağrısı, - Elde,ayakta uyuşmalar, his kaybı, - El veya ayakta kısmi hareket kaybı, - Boyun / bel kemiğinde şekil bozukluğu. - Burun ve kulaktan sıvı / kan gelmesi, - Dıştan görülen yara bere. B.İlkyardım - Bilinç kontrolü yapılır, - Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, - Tıbbi yardım istenir, - Yaralının hareket etmemesi sağlanır, - Baş-Boyun-Gövde ekseni bozulmaz, - Taşınma sırasında sarsılmamalıdır, - Asla yalnız bırakılmaz. Yaralıda hiçbir belirti yoksa bile; - Yüz ve köprücük kemiği yaralanmaları, - Tüm düşme vakaları, - Trafik kazaları, - Bilinci kapalı tüm yaralılar, - Kafa ve Omurga yaralanması var gibi kabul edilir ve öyle değerlendirilir.
Page: 26 KIRIK,ÇIKIK VE BURKULMALARDA İLKYARDIM KIRIK - Kırık, kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. - Kırıklar darbe sonucu yada kendiliğinden oluşabilir. - Yaşlılık ile birlikte kendiliğinden kırık oluşma riski de artar. KIRIK ÇEŞİTLERİ Kapalı Kırık : Kemik bütünlüğü bozulmuştur. Ancak deri sağlamdır. Açık Kırık : Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kırık uçları dışarı çıkabilir. Beraberinde kanama ve enfeksiyon tehlikesi taşırlar. KIRIK BELİRTİLERİ - Hareket ile artan ağrı. - Şekil bozukluğu. - Hareket kaybı. - Ödem ve kanama nedeniyle morarma. - Ağrılı bölgelerin tespiti için elle muayene gereklidir. KIRIKTA OLUMSUZ DURUMLAR - Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. (Kırık bölgede nabız alınamaması, soğukluk, solukluk) - Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok.
Page: 27 KIRIKLARDA İLKYARDIM - Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik veri-lir, - Hasta / yaralı hareket ettirilmez, sıcak tutulur, - Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar çıkarılır, - Tespit ve sargı yapılırken parmaklar görünecek şekilde açıkta bırakılır. Böylece parmaklardaki renk, hareket ve duyarlılık kontrol edilir, - Kırık şüphesi olan bölge, bir alt ve bir üst eklemleri de içine alacak şekilde tespit edilir. - Tespit malzemeleri sert malzemelerden yapılmış olmalıdır. - Açık kırıklarda, tespitten önce yara temiz bir bezle kapatılmalıdır. - Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi ve ısısı kontrol edilir, - Kol ve bacaklar yukarıda tutulur, - Tıbbi yardım istenir.112 BURKULMA Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır. Zorlamalar sonucu oluşur. BURKULMA BELİRTİLERİ - Burkulan bölgede ağrı - Kızarma, şişlik - İşlev kaybı BURKULMALARDA İLKYARDIM - Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem tespit edilir, - Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır, - Hareket ettirilmez, - Tıbbi yardım istenir. 112 ÇIKIK Eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Kendiliğinden normal konumuna dönemez. ÇIKIK BELİRTİLERİ - Yoğun ağrı, - Şişlik ve kızarıklık, - İşlev kaybı, ÇIKIKLARDA İLKYARDIM - Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir, - Kırık yerine oturtulmaya çalışılmaz, - Hasta/yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez, - Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir, - Tıbbi yardım istenir. KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALARDA TESPİT Tespit için ilkyardımcı elde olan malzemeleri kullanır. Bunlar üçgen sargı, rulo sargı, battaniye, hırka, eşarp, kravat vb. tahta, karton vb. malzemeler olabilir.
Page: 28 TESPİT SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR - Tespit yapılırken yaralı bölge sabit tutulmalıdır, - Yara varsa üzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır, - Tespit edilecek bölge önce yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır, - Yaralı bölge nasıl bulunduysa öyle tespit edilmelidir, düzeltilmeye çalışılmamalıdır, - Tespit kırık, çıkık ve burkulmanın üstünde ve altında kalan eklemleri de içerecek şekilde yapılmalıdır. KOL VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ TESPİTİ - Koltuk altına yumuşak malzeme yerleştirilir, - Kol askısı yerleştirilir, - Üçgen bandaj yaralının gövdesinin üzerinde, üçgenin tepesi dirsek tarafına, tabanı gövdeyle aynı hizada olacak şekilde yerleştirilir, - El dirsek hizasında bükülü olarak göğsün alt kısmına yerleştirilir. - Üçgen bandajın iki ucu yaralının boynuna düğümlenir, tespit edilen elin parmakları görülebilir şekilde olmalıdır, - Kol askısı desteği, göğüs boşluğu ve yaralı kol üzerine yerleştirilir (geniş dış bandajda yerleştirilebilir.), böylelikle vücuda yapışık bir şekilde yaralı kol ve omuz eklemi sabitlenmiş olur. PAZI KEMİĞİ TESPİTİ - Sert tespit malzemesiyle yapılır, - Kırık kemiği tespit edecek olan malzemeler yerleştirilmeden - önce, kolun altına (koltuk boşluğundan yararlanılarak) - iki şerit yerleştirilir, - Malzemelerden kısa olanı koltuk altından itibaren dirseği - içine alacak şekilde yerleştirilir, - Uzun olanı omuzla dirseği içine alacak şekilde yerleştirilir, - Daha önceden yerleştirilen şeritlerle bağlanarak tespit edilir. - Şeritler çok kısa bağlanmamalıdır, - Dirseği tespit için kol askısı takılır, - Omuz tespiti için, göğüs ve yaralı kol üzerinden geniş kumaş - şerit veya üçgen bandaj uygulanır.
Page: 29 DİRSEK KIRIĞI TESPİTİ - Kol gergin vaziyette bulunduysa, hastanın vücudu - boyunca gergin ve deri ile arası yumuşak malzemeyle - doldurulmuş tespit malzemeleri yardımıyla tespit edilir, - Eğer bükülmüş vaziyette bulunduysa, bir kol askısı - desteği yardımıyla tespit edilir. KOL ASKISIYLA ÖNKOL, BİLEK VE EL TESPİTİ - Kırık dirsek ve bilek ekleminin hareketini önlemek için yaralı ön kolun altına üçgen kol askısı yerleştirilir. Hasta veya yaralının boynunun arkasına üçgenin iki ucu düğümlenir, - Aşırı hareket etmesini engellemek için geniş bir bandaj yardımıyla, gövdeye bağlanır. PELVİS KEMİĞİ KIRIĞI TESPİTİ - Her iki bacak arasına bir dolgu malzemesi konur, - Sekiz şeklindeki bir bandajla bilekler tespitlenir, - Doğal boşlukların altında (dizler ve bilekler) bandajları kaydırmak ve iki tanesi kalça ve dizler arasında diğer ikisi dizler ve bilekler arasında olacak şekilde düğümlenerek tespit edilir. Bütün düğümler aynı tarafta olmalıdır. UYLUK KEMİĞİ KIRIĞINDA SERT TESPİT ve SAĞLAM BACAĞI KULLANARAK TESPİT - Bir el ayağın üst kısmına, diğeri bileğe konularak yaralı bacak tutulur ve sağlam bacakla bir hizaya getirmek için yavaşça çekilir. Aynı zamanda hafif bir döndürme hareketi uygulanır, - Her iki bacak arasına (dizler ve bilekler) bir dolgu malzemesi konur, - Sekiz şeklinde bir bandajla bilekler sabitlenir, - Yaralının vücudunun altından, kımıldatmaksızın doğal boşlukları kullanarak bel, diz ve bileklerin arkasına 7 kumaş şerit (veya benzeri) geçirilir - Yumuşak malzemeyle desteklenmiş sert tespit malzemesi, koltuk altından ayağa kadar yerleştirilir ve ayaklardan yukarı doğru bağlanır, - Düğümler tespit malzemesi üzerine atılarak bandajlar bağlanır, - Bilek hizasındaki bandaj öncekinin üzerine sekiz şeklinde bağlanır, - Sert tespit malzemesi bulunmaması halinde, sağlam bacağı tek destek olarak kullanarak, geniş bandajlarla tespit edilir. DİZ KAPAĞI KIRIĞI TESPİTİ - Geniş bandajlar yardımı ile iki bacağı birleştirerek dizkapağı tespit edilir. Dizin üst ve altında kalan bandajları sıkarken dikkatli olunmalıdır, - Geniş ve sert tespit malzemesi (tabla) varsa, kalça-dan ayağa kadar yaralı bacağın altına yerleştirilir ve iki tane kalça ve diz arasında, iki tanede diz ile bilek arasında olmak üzere geniş bandajlarla bağlanabilir. Bunun üzerine eklemi sabitlemek amacıyla, sekiz şeklinde bir bandaj sarılır.
Page: 30 KAVAL KEMİĞİ KIRIĞI TESPİTİ Uyluk kemiği kırığı tespitindeki gibidir, - Bacaklar tutulur ve yavaşça çekilir, - Doğal boşluklar kullanılarak (dizlerin altı,bileklerin altı) yaralı bacağın altından kumaş şeritler geçirilir, - Uygun bir şekilde yumuşak dolgu malzemesiyle desteklenmiş tespit malzemelerinden biri iç tarafta kasıktan ayağa kadar, diğer tarafta kalçadan ayağa kadar yerleştirilir, - Ayaklardan başlanarak şeritler dış tespit malzemesi üzerinde düğümlenerek bağlanır.bilek hizasındaki ban-daj ayak tabanı üzerine sekiz şeklinde düğümlenir. BİLEĞİN / AYAĞIN TESPİTİ - Yaralının ayakkabıları çıkarılmadan bağları çözülür, - Bilek seviyesinde sarılmış sekiz şeklinde bir bandajla her iki ayak birlikte tespit edilir ve yumuşak malzemelerle iyice kaplanmış (rulo yapılmış bir battaniye) bir yüzeye dayamak suretiyle bacakları yukarıda tutmak gerekir.
Page: 31 HASTA / YARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ GENEL KURALLAR İlkyardımcı ile ilgili: İlkyardımcı kendi sağlığını korumalıdır. Bunun için aşağıdakilere dikkat etmelidir. - H/Y a yakın mesafede çalışılmalıdır. - Dizler kalçadan bükülmelidir. - Ayaklardan biri önde olmalıdır. - Yavaş yürünmelidir. - Yön değiştirirken ani hareketlerden kaçınılmalıdır Yaralı ile ilgili: - H / Y az hareket ettirilmelidir. - Baş-Boyun-Gövde ekseni baz alınarak en az 6 destek noktasından kavranmalıdır. - İlkyardımcılar arasında bir lider olmalı (hasta başına yakın kişi ) ACİL TAŞIMA TEKNİKLERİ - Genel bir kural olarak, hasta/yaralının yeri değiştirilmemeli ve dokunulmamalıdır. Olağanüstü bir tehlike söz konusuysa, taşıdığı her türlü riske rağmen acil taşıma zorunludur. - En kısa sürede yaralılar güvenli bir yere taşınmalıdır. Hasta / yaralının sürüklenmesi: - Oldukça faydalı bir yöntemdir. - Özellikle, iri yarı kişilerin taşınması gerektiğinde - veya dar, basık ve geçiş güçlüğü olan bir yerden - çıkarmalarda herhangi bir yaralanmaya neden olmamak için seçilebilecek bir yöntemdir. - İlkyardımcının fiziksel kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır. Mümkünse battaniye kullanılmalıdır. AYAK BİLEKLERİNDEN TUTARAK SÜRÜKLEYEREK TAŞIMA KOLTUK ALTLARINDAN TUTARAK SÜRÜKLEYEREK TAŞIMA İTFAİYECİ TİPİ SÜRÜKLEYEREK TAŞIMA
Page: 32 ARAÇ İÇİNDEKİ H/Y NIN ÇIKARILMASI RENTEK MANEVRASI - - Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi eğer bir tehlike söz konusu ise omuriliğine zarar vermeden çıkarmada kullanılır. - - Bu uygulama solunum durması; yangın tehlikesi vb olağanüstü durumlarda uygulanacaktır. - İlkyardımcı kendi güvenliğini ve çevre güvenliğini sağlamalıdır. - Öncelikle hasta/yaralının ayaklarının pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olunmalıdır ve varsa emniyet kemeri çıkartılmalıdır. İlkyardımcı ; - Yaralıya yan taraftan yanaşır. - Bir eliyle yaralının kolunu, diğer eliyle de çenesini kavrayarak boyun tespiti yapar. - Yaralının baş-boyun-gövde eksenini mümkün olduğunca hareket ettirmeden bütün halinde araçtan dışarı çeker. - Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur. RENTEK MANEVRASI
Page: 33 KISA MESAFEDE SÜRATLİ TAŞIMA TEKNİKLERİ (KUCAKTA TAŞIMA) İLKYARDIMCININ OMUZUNDAN DESTEK ALARAK TAŞIMA TEK İLKYARDIMCI İLE SIRTTA TAŞIMA
Page: 34 TEK İLKYARDIMCI İLE OMUZDA TAŞIMA İTFAİYECİ YÖNTEMİ İKİ İLKYARDIMCI İLE ELDE TAŞIMA SANDALYEDE TAŞIMA / KOL VE BACAKTAN TUTARAK TAŞIMA
Page: 35 SEDYE ÜZERİNE TAŞIMA TEKNİKLERİ (KÖPRÜ TEKNİĞİ) KAŞIK TEKNİĞİ KARŞILIKLI DURARAK KALDIRMA TEKNİĞİ
Page: 36 SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ TEMEL KURALLARI - Öndeki ilkyardımcı sağ ayakla, arkadaki sol ayakla yürümeye başlar. - Bir kişi liderlik yapar ve komut verir. - Kuvvetli ilkyardımcı sedyenin baş tarafında olur. - H/Y battaniye veya çarşaf gibi sarılır. SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ TEMEL KURALLARI - H/Y battaniye veya çarşaf gibi sarılır. - H/Y sedyeye bağlanır. - H/Y başı gidiş yönünde olur.yalnız merdiven çıkarken ayaklar önde olur - Sedye daima yatay tutulur.
Page: 37 8.ZEHİRLENMELER ZEHİRLENME Vücuda Toksik Bir Maddenin Girmesiyle Veya Normal Dozda Toksik Olmayan Bir Maddenin Yüksek Dozda Alınmasıyla Vücudun Normal Fonksiyonlarının Bozulmasıdır. ZEHİRLENMELER - Zehirlenmelerin %90 ı Evlerde Olmaktadır. - Zehirlenmelerin %60 ı 5 Yaş Altındaki Çocuklardır. - Bu Çocukların %5 i Kaybedilmektedir - 18 Yaş Üstünde Ölüm Oranı Daha Yüksektir. ZEHİRLENMENİN CİDDİYETİ - Ürünün Türüne - Alınış Biçimine - Dozuna - Kişinin Özelliklerine Bağlıdır Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir? - Sindirim yoluyla - Solunum yoluyla - Cilt yoluyla ZEHİRLENMELERDE GENEL BELİRTİLER Sindirim sistemi bozuklukları: - Bulantı, Kusma, - Karın ağrısı, İshal Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, Havale, Rahatsızlık hissi, Hareketlerde uyumsuzluk - Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, Morarma, Solunum durması - Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, Kalp durması SİNDİRİM YOLUYLA ZEHİRLENMELER - En sık Rastlanan Zehirlenme Yoludur. - Bazı Kimyasal Maddeler, Alkol, İlaç Bozuk Besinler Ve Zehirli Mantarlarla Olan Zehirlenmelerdir. İLK YARDIM - Bilinç Kontrolü Yapılır - Ağız Zehirli Madde İle Temas Etmişse Su İle Çalkalanır - Zehirli Madde Ele Temas Etmişse El Sabunlu Su İle Yıkanır - Yaşam Bulguları Değerlendirilir. - Kusturulmaya Çalışılmaz Özellikle Yakıcı Maddeler Alındıysa
Page: 38 - Bilinç Kaybı Varsa Koma Pozisyonu Verilir - Üstü Örtülür - 112 Aranarak Bildirilir - Olayla İlgili Bilgiler Toplanarak Mutlaka Kaydedilir - Ne Almış Olabilir - İlaç Yada Uyuşturucu Alışkanlığı Var mı? - Evde Ne Tip İlaçlar Var - Hastanın O Halde Bulunduğu Yada Sizin Bulduğunuz Saat SOLUNUM YOLUYLA ZEHİRLENMELER - Zehirli Maddenin Solunum Yoluyla Vücuda Girmesiyle Oluşur. - Karbonmonoksit (tüp kaçakları, şofben, gaz sobaları) - Karbondioksit - Havuzlarda kullanılan Klor - Boyalar - Yapıştırıcılar - Ev Temizleyicileri İLK YARDIM - H/y Temiz Havaya Çıkartılır - Ortam Havalandırılır - Yaşamsal Belirtiler Değerlendirilir - H/y Yarı Oturur Pozisyonda Tutulur - Bilinç Kapalı İse Koma Pozisyonu Verilir - 112 Aranarak Durum Bildirilir. İLK YARDIMCI MÜDAHALE SIRASINDA KENDİSİNİ VE ÇEVRESİNİ KORUMAK İÇİN ŞU ÖNLEMLERİ ALMALIDIR - Solunumu Korumak İçin Maske Veya Islak Bez Kullanılmalıdır - Elektrik Düğmeleri Ve Işıklandırma Cihazları Kullanılmamalıdır - Yoğun Duman Varsa Hastayı Dışarı Çıkarmak İçin İp Kullanılmalıdır - Derhal İtfaiyeye (110) Haber Verilmelidir DERİ YOLUYLA ZEHİRLENMELER - Zehirli Maddenin Vücuda Direk Deri Aracılığıyla Girmesiyle Oluşur. - Böcek Sokmaları - Zehirli Hayvanların Isırması - Tarım İlaçları - Böcek Öldürücü İlaçlar (tarım ilaçları) - İlaç ve Uyuşturucu Madde Enjeksiyonları DERİ YOLUYLA ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM - Yaşam Bulguları Değerlendirilir - Ellerin Zehirli Madde İle Teması Önlenmelidir
Page: 39 - Zehir Bulaşmış Giysiler Çıkartılır - 15-20 Dakika Deri Bol Suyla Yıkanır - 112 Aranarak Durum Bildirilir. ZEHİRLENMELERDE GENEL İLKYARDIM - Zehirlenmeye Neden Olan Maddeyi Öğrenmeye Çalışma Varsa Ambalajını Sağlık Kuruluşuna Götür - Zehirlenmeye Neden Olan Maddeyi Ortamdan Uzaklaştır - H/y Bilinç Durumunu Kontrol Et - H/y ABC Yönünden Değerlendir - Asit, Alkali İçilmesi Veya Bilincin Kapalı Olduğu Durumlarda KUSTURMA - Vücuda Bulaşmış Bir Şey Varsa Vücudu Bol Su İle Yıka - Gaz Zehirlenmesi Varsa Açık Havaya Çıkar - Tıbbi Yardım İsteme ( 112 ) ŞOFBEN KAZALARI - Şofben Sıcak Su Temini Amacıyla Yaygın Olarak Kullanılmaktadır. - Elektrikle Çalışanlar Daha Çok Termostat Arızası Nedeniyle Kazan Patlamalarına Sebep Olabilmekte, Kişiler Sıcak Su Yanıkları İle Karşılaşabilmektedir. - LPG İle Çalışan Şofbenler De Bazen Kazalara Sebep Olmaktadır. - Bu Kazalar Ortamdaki Oksijenin Yanma Sırasında Tüketilmesine Bağlıdır. - LPG Zehirli Değildir. - Ancak 6 m3 den Küçük, İyi Havalandırılmamış Mekanlarda Şofben Kullanıldığında, Ortamdaki Oksijen Süratle Tükenmekte, Kişiler Bu Yüzden Havasızlıktan Boğularak Kaybedilmektedirler. ŞOFBEN KAZALARINDA İLKYARDIM - Kişi Ortamdan Uzaklaştırılır - Hareket Ettirilmez - Hava Yolu Açıklığı Ve Solunumu Kontrol Edilir - 112 Aranarak Durum Bildirilir ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER NELERDİR? - Banyo İçerden Kilitlenmemeli - Şofben İyi Çeken Bir Bacaya Bağlanmalı - Şofbenin Olduğu Yere Bolca Hava Girişi Sağlanmalı - Banyodan Uzun Süre Çıkmayan Kişi Kontrol Edilmeli KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ - Endüstriel Merkezlerde Önemli Bir Sorundur. - Eski Motorlara Ait Egzos Gazları,Gaz Ve Kömür Isıtıcıları, Mangal Kömürleri, Kuyular Ve Derin Çukurlarda Bulunur. - Karbonmonoksit; Renksiz, Kokusuz, Ve Rahatsız Edici Olmayan Bir Gazdır. - Hemoglobine Bağlanma Kapasitesi Oksijenden 280 Kat Daha Fazladır.
Page: 40 BELİRTİLER - Aşırı Yorgunluk, Keyifsizlik, Grip Benzeri Durum - Bulantı, Baş Dönmesi, Kusma Karıncalaşma - Koma, Nöbetler, Solunum Durması - Göğüs Ağrısı Çarpıntı Hipotansiyon Kalp Durması - Cilt Ve Tırnaklar Kısa Süreli Kiraz Kırmızısı Renk Alabilir. İLKYARDIM - Kişi Ortamdan Uzaklaştırılır - Hareket Ettirilmez - Hava Yolu Açıklığı Ve Solunumu Kontrol Edilir - 112 Aranarak Durum Bildirilir Bu broşürün hazırlanmasında CPR İlk Yardım Merkezi eğitim ders notlarından istifade edilmiştir. GDH. Uçuş İşletme Müdürlüğü